Nàng Han trong đời sống tâm linh dân tộc Thái potx

Nàng Han trong đời sống
tâm linh dân tộc Thái


Trong tâm thức của mỗi người con dân tộc Thái xưa và nay Nàng Han là niềm tự
hào, là hiện thân của khát vọng hòa bình.
Bà con dân bản vuột gội nước bên mó nước
Nàng Han để cầu may mắn, bình an. Ảnh: Baotintuc
Tôn sùng Nàng Han như một vị thần che chở, bảo vệ cho muôn dân, cho bản
mường thì bất kể người Thái, người Mông, người Dao, người Lự, người Khơ Mú
đều giống nhau. Nhưng đối với người Thái ở Mường So, Phong Thổ, Lai Châu, thờ
cúng Nàng Han là một trong những ngày lễ hội quan trọng của bà con dân tộc.
Theo truyền thuyết còn lưu truyền trong cộng đồng người Thái, nàng Han là con
gái một gia đình nghèo ở bản Lang (nay là xã Mường So, Phong Thổ, Lai Châu).
Thủa ấy, giặc phương Bắc hung hãn mang quân sang cướp phá, bắt giết các bản
mường. 3 tướng giỏi nhất của các xứ mường mang quân lên cũng không thể đánh
thắng kẻ thù. Chúa đất liền đốt lửa tuyển người tài mang quân đi giết giặc. Trong
khi trai bản thi triển tài năng đều không có ai thực sự giỏi giang thì nàng Han xuất
hiện xin được cầm quân đi đánh giặc.
Nàng Han động viên toàn thể tướng sỹ tập luyện võ thuật, tích trữ lương thảo, bày
binh bố trận rồi cùng nhau kéo quân lên hợp sức với ba vị tướng. Với tài chỉ huy
cùng sức mạnh phi thường của mình, nàng Han tuốt kiếm thúc ngựa tả xung hữu
đột, cùng với nhân dân đánh tan kẻ thù xâm lược. Vì tất cả dồn cho luyện tập và
đánh giặc, nên quân của nàng Han không kịp may cờ. Khi lâm trận, tướng sỹ đã lấy
chiếc chăn thêu mà nàng Han đắp làm cờ, thân tre làm cán.
Đúng ngày 30 Tết, quân xâm lược đã bị đánh bại, nàng Han được tướng sỹ khiêng
kiệu trở về. Khi đi đến mó nước Nậm So bên suối Tùng Lùm, nàng Han cởi xiêm
y, tắm bên mó nước sau đó thăng thiên. Năm ngày sau khi nàng Han bay lên trời,
ba vị tướng chỉ đạo ba cánh quân dưới quyền của nàng Han cũng biến mất. Nhân

dân quanh vùng sau đó lập đền thờ nàng Han cùng với các vị tướng của bà ở ngay
chính mó nước Nậm So
Lễ hội Nàng Han, từ bao đời, đã trở thành dịp hội hè, tưởng nhớ công lao của vị nữ
tướng, cầu mong mùa màng bội thu, lưu giữ tinh thần thượng võ, bất khuất của dân
tộc Thái. Khi thực dân Pháp chiếm Lai Châu, để an lòng dân, chúng buộc phải để
nhân dân nơi đây tiếp tục tổ chức lễ hội nàng Han. Mó nước nơi nàng Han tắm lạ
kỳ thay quanh năm ngày tháng nước trong văn vắt, không bao giờ cạn.
Các nghi lễ trong phần tế lễ, như rước nàng Han, ôn lại công lao của nàng Han, cầu
xin nàng phù hộ độ trì cho khắp mường an thái, mưa nắng thuận hòa, mùa màng
bội thu được các thầy mo thỉnh lên nàng bằng tiếng Thái hiện đại. Vật phẩm
dâng lên nàng Han gồm hoa trái của bản làng, cùng với một con trâu trắng được
ngả thịt.
Phần hội có sự tham gia của đông đảo bà con thôn bản trong xã Mường So như
Tây An, Vằng Pheo, Huổi Én, Nà Củng, Phiêng Đanh tham gia các trò chơi dân
gian như ném còn, đánh cầu, chơi Má lệ, đi cà kheo, kéo co. Những trò chơi mang
đậm tinh thần thượng võ như đẩy gậy, bắn nỏ. Các tiết mục văn nghệ đặc trưng của
người Thái với những cô gái khăn piêu áo cóm múa xòe, múa quạt như những
khóm hoa bung nở giữa ngày xuân
Bên cạnh màu sắc ấm nóng từ những bộ trang phục của con gái Thái, du khách
cùng với bà con tham gia lễ hội nàng Han còn được thưởng thức các món ăn đặc
trưng của Mường So như sâu đá, rau gai rừng, cà đắng, măng đắng, cơm lam
Truyền thuyết về Nàng Han là bản anh hùng ca lịch sử hào hùng của dân tộc Thái
và một số dân tộc khác ở Tây Bắc. Nó chứng tỏ truyền thống yêu nước, xả thân vì
Tổ quốc, giữ gìn toàn vẹn lãnh thổ như truyền thuyết Thánh Gióng của người Việt.
Đó chính là cội nguồn sức mạnh truyền thống cố kết của dân tộc Việt Nam ta.