Lời nói đầu
Trong nền kinh tế thị trờng, hoạt động kiểm toán trở thành nhu cầu tất yếu
đối với hoạt động sản xuất kinh doanh và nâng cao chất lợng quản lý của mọi loại
hình doanh nghiệp. Kiểm toán đem lại những thông tin trung thực, hợp lý, khách
quan, có độ tin cậy cao trên báo cáo tài chính. Hoạt động kiểm toán không chỉ tạo
niểm tin cho những ngời quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp mà
còn hớng dẫn nghiệp vụ và củng cố nề nếp hoạt động tài chính, kế toán nâng cao
hiệu quả kinh doanh cho các đơn vị đợc kiểm toán.
Với mục tiêu tìm hiểu để đa ra những nét cơ bản và khái quát về một công
ty kiểm toán, em đã xin vào thực tập tại Công ty Dịch vụ T vấn tài chính kế toán
và Kiểm toán. Qua thực tế tìm hiểu về công ty em đã nắm bắt đợc một số vấn đề
cơ bản về công ty. Dới đây em xin trình Báo cáo thực tập tổng hợp với 3 phần
chính bao gồm:
Phần 1. Khái quát chung về Công ty Dịch vụ T vấn tài chính kế toán và
Kiểm toán (AASC)
Phần 2. Khái quát công tác kiểm toán của AASC
Phần 3. Nhận xét đánh giá về cấu trúc bộ máy và quy trình kiểm toán của
AASC
1
Phần 1. Khái quát chung về Công ty Dịch vụ T vấn tài chính kế
toán và Kiểm toán (AASC)
1.1 Quá trình hình thành và phát triển của AASC
1.1.1 Sự hình thành:
Hoạt động Kiểm toán độc lập là một ngành nghề còn mới mẻ tại Việt Nam và thực
sự xuất hiện từ sau khi chuyển đổi nền kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang nền
kinh tế thị trờng có định hớng CNXH. Với chủ trơng của Đảng và nhà nớc ta là đa
dạng hoá các loại hình sở hữu và đa phơng hoá đầu t đã đặt ra những đòi hỏi cấp
thiết về kiểm toán độc lập. Ngày 13/5/1991, theo Giấy phép số 957/PPLT của Thủ
tớng Chính phủ cho phép Bộ Tài chính thành lập tổ chức chuyên ngành Kế toán
đầu tiên ở Việt Nam, Bộ Tài chính đã kí 2 quyết định thành lập hai công ty: Công
ty Kiểm toán Việt nam với tên giao dịch là VACO (Quyết định số 165-
TC/QĐ/TCCB) và Công ty Dịch vụ Kế toán Việt Nam với tên giao dịch ASC
(Quyết định số 164-TC/QĐ/TCCB). Sau hai năm công ty ASC ổn định và đi vào
hoạt động có hiệu quả, nhu cầu của nền kinh tế thị trờng về hoạt động kiểm toán
độc lập càng tăng cao, ngày 6/9/1993, Thủ tớng Chính phủ đã uỷ nhiệm cho Uỷ
ban Kế hoạch nhà nớc ban hành Công văn số 1798/UB/KHH bổ sung thêm nhiệm
vụ và đổi tên cho công ty. Ngày 14/9/1993, Bộ trởng Bộ Tài chính đã kí Quyết
định 639/TC-TCCB đổi tên công ty thành: Công ty Dịch vụ T vấn tài chính Kế
toán và Kiểm toán có tên giao dịch bằng tiếng Anh là Auditing and Accounting
financial consultancy Service Company (AASC). Ngày 29/4/1993, Trọng tài kinh
tế nhà nớc tại Hà Nội đã cấp giấy phép Đăng kí dinh doanh số 109157 cho công ty
và ngày 24/9/1998, Bộ trởng Bộ Tài chính đã kí Quyết định số 556/QĐ-BTC ban
hành điệu lệ và tổ chức hoạt động của công ty, khẳng định AASC là một doanh
nghiệp nhà nớc trực thuộc Bộ Tài chính. AASC có trụ sở giao dịch chính hiện nay
tại số 1 Lê Phụng Hiểu quận Hoàn Kiếm thành phố Hà Nội.
Từ khi thành lập đến nay, AASC đã có rất nhiều đóng góp quan trọng đối với việc
thúc đẩy phát triển hoạt động kiểm toán độc lập trong nớc và hợp tác với các công
ty, tổ chức nớc ngoài.
2
1.1.2 Chức năng nhiệm vụ của AASC
Với bề dày 15 năm hoạt động, không ngừng phấn đấu và trởng thành, AASC hiện
là công ty T vấn-Kiểm toán hàng Đầu thị trờng Việt Nam và là công ty Kiểm toán
đầu tiên đợc chủ tịch nớc tặng thởng Huân chơng lao động vì những thành tích
xuất sắc đã đạt đợc và đóng góp tích cực vào tiến trình phát triển chung của ngành
Kiểm toán tại Việt Nam
Công ty chính thức đi vào hoạt động từ ngày 14/9/1991 với số vốn ban đầu gần
230 triệu đồng và tổng số nhân viên là 8 ngời, cho đến nay vốn kinh doanh của
công ty đã lên tới gần 20 tỷ đồng với số cán bộ công nhân viên là 300 ngời trong
đó có 115 ngời có chứng chỉ kiểm toán viên nhà nớc, dẫn đầu cả nớc về số cán bộ
có trình độ chuyên môn cao.
Bảng 1.1. Cán bộ nhân viên của AASC
Chỉ tiêu
Năm
2001
Năm
2002
Năm
2003
Năm
2004
Năm
2005
Nhân viên
241 231 254 249 300
Số kiểm toán viên
63 74 87 103 115
Thẩm định viên về giá
- - - - 4
Tiến sĩ, thạc sĩ
1 3 3 3 8
Học ACCA
- 5 5 3 6
Ngoài ra công ty còn có một đội ngũ chuyên gia là cộng tác viên giàu kinh nghiệm
là các thạc sĩ, tiến sĩ, giáo s đầu ngành từ các trờng đại học trong nớc.
Là ngời đồng hành phát triển cùng nền kinh tế thị trờng, công ty luôn có những
chiến lợc mở rộng quy mô và loại hình dịch vụ phù hợp nhằm đáp ứng kịp thời
nhu cầu thị trờng. Từ việc chỉ cung cấp các dịch vụ kế toán (giai đoạn 1991-1993)
gồm:
- Hớng dẫn các doanh nghiệp áp dụng chế độ kế toán của nhà nớc phù hợp với
từng loại hình doanh nghiệp
- Trợ giúp các doanh nghiệp thiết kế và vận hành các mô hình tổ chức bộ máy kế
toán
3
- Hỗ trợ các doanh nghiệp về mở sổ, ghi sổ kế toán, lập bảng cân đối kế toán, lập
và phân tích báo cáo quyết toán theo đúng quy định
- Cung cấp các dịch vụ hớng dẫn pháp lệnh tổ chức kế toán nh chỉ dẫn, giải
thích, cung cấp các văn bản pháp quy về tổ chức kế toán, các văn bản hớng dẫn
về nghiệp vụ kế toán, thống kê theo yêu cầu của doanh nghiệp
- Cung cấp dịch vụ bồi dỡng chính sách, chế độ nghiệp vụ về tổ chức kế toán cho
các viên chức và doanh nghiệp
- Cung cấp các thông tin về kinh tế tài chính, các mẫu biểu in sẵn về tài chính kế
toán theo quy định của nhà nớc
Cho đến nay các loại hình dịch vụ mà công ty cung cấp rất đa dạng, gồm:
Dịch vụ Kiểm toán: là một trong những hoạt động truyền thống của AASC.
Hàng năm, doanh thu từ hoạt động Kiểm toán chiếm trên 70% tổng doanh thu
toàn công ty. Hoạt động kiểm toán của công ty cung cấp cho khách hàng và
những ngời quan tâm những thông tin hữu ích phục vụ cho các mục đích tài
chính khác nhau, đồng thời hoạt động kiểm toán cũng đa ra những đề xuất cho
khách hàng phục vụ cho quản lý thông qua th quản lý và ý kiến t vấn
- Kiểm toán BCTC thờng niên của các doanh nghiệp, đơn vị HCSN, tổ chức kinh
tế xã hội
- Kiểm toán dự án
- Kiểm toán báo cáo quyết toán các công trình xây dựng cơ bản
- Kiểm toán vốn thành lập và giải thể
- Kiểm toán tuân thủ
- Kiểm toán các doanh nghiệp đợc niêm yết trên thị trờng chứng khoán
- Kiểm toán các doanh nghiệp nhà nớc phục vụ công tác cổ phần hoá và giám
định các tài liệu tài chính kế toán
- Kiểm toán xác định vốn góp liên doanh
- Giám định tài liệu kế toán tài chính
Dịch vụ Kế toán
- Lập và ghi sổ kế toán
- Lập báo cáo tài chính định kì
4
- Xây dựng các mô hình tổ chức bộ máy kế toán
- Trợ giúp việc chuyển đổi hệ thống kế toán và BCTC, hớng dẫn khách hàng áp
dụng chế độ kế toán tài chính, t vấn
- Trợ giúp các doanh nghiệp trong việc lựa chọn chế độ kế toán phù hợp với yêu
cầu quản lý
- Lập hồ sơ đăng kí chế độ kế toán
Dịch vụ T vấn tài chính và quản trị kinh doanh: Cung cấp các giải pháp tốt
nhất, giúp khách hàng cải thiện hệ thống kiểm soát nội bộ, nâng cao hiệu quả
kinh doanh, giảm chi phí hoạt động, không ngừng nâng cao doanh thu
- T vấn thuế
- T vấn kiểm kê thẩm định giá trị tài sản
- T vấn quyết toán vốn đầu t
- T vấn cổ phần hoá, niêm yết chứng khoán, sáp nhập hay giải thể
- T vấn tuân thủ các quy định của pháp luật, chính sách tài chính
- T vấn rà soát, chuẩn đoán hoạt động doanh nghiệp nhà nớc
- Hớng dẫn thủ tục đăng kí kinh doanh
- Soạn thảo các phơng án đầu t
Dịch vụ Công nghệ tin học: Các cán bộ, các chuyên viên tin học sẽ tham gia
làm việc trực tiếp với khách hàng từ đánh giá, thiết kế, phát triển, thử nghiệm
đến công đoạn hỗ trợ vận hành các hệ thống công nghệ thông tin. Công ty cung
cấp các phần mềm bao gồm
- Các phần mềm kế toán cung cấp cho các đơn vị HCSN, các doanh nghiệp, chủ
đầu t
- Các phần mềm quản lý nh phần mềm quản lý TSCĐ, phần mềm quản lý công
văn, phần mềm quản lý doanh nghiệp, phần mềm quản lý nhân sự
Dịch vụ Hỗ trợ tuyển dụng và Đào tạo: Công ty hỗ trợ các khách hàng trong
công tác tuyển dụng nhằm tuyển dụng đợc những nhân viên phù hợp thông qua
tìm kiếm, ra đề thi, phỏng vấn. Ngoài ra công ty còn cung cấp dịch vụ đào tạo
về tài chính kế toán, quản trị kinh doanh, đào tạo kiểm toán viên nội bộ cho các
5
doanh nghiệp lớn có nhu cầu. Công ty có đội ngũ cán bộ giảng dạy để xây
dựng chơng trình đào tạo và tiến hành huấn luyện có hiệu quả nhất.
Ngoài trụ sở chính tại Hà Nội, công ty còn có 4 chi nhánh, 1 văn phòng đại diện
tại cả ba miền Bắc, Trung, Nam, đó là:
- Chi nhánh Quảng Ninh: Tầng 2 công ty vàng bạc đá quý đờng Trần Hng
Đạo thành phố Hạ Long
- Chi nhánh Thanh Hoá: số 25 Phan Chu Trinh phờng Điện Biên Phủ thành phố
Thanh Hoá
- Chi nhánh Vũng Tàu: 237 Lê Lợi phờng 6 thành phố Vũng Tàu
- Chi nhánh Thành Phố Hồ Chí Minh: Số 29 Võ Thị Sáu quận I thành phố Hồ
Chí Minh
- Văn phòng đại diện tại Hải Phòng: 22 Trần Phú thành phố Hải Phòng
Cùng với sự mở rộng quy mô và loại hình dịch vụ cung cấp, uy tín của công ty
trong lĩnh vực T vấn tài chính, kế toán và kiểm toán đợc Chính phủ, Bộ Tài chính,
các bộ ngành và nhiều tổ chức tài chính tín dụng quốc tế cũng nh khách hàng đánh
giá cao. Mạng lới khách hàng của công ty ở rất nhiều ngành nghề lĩnh vực khác
nhau là những khách hàng lâu năm và những khách hàng mới. Có thể kể đến ở đây
các khách hàng tiêu biểu mà AASC đã tham gia hợp tác cung cấp dịch vụ:
- Các doanh nghiệp trong nớc nh Tổng công ty 90, 91, Tổng công ty Hoá chất
Việt Nam, Tổng công ty Bu chính Viễn thông Việt Nam, Tổng công ty Xi
măng Việt Nam, Tổng công ty Dầu khí Việt Nam, Tổng công ty Than Việt
Nam, Tổng công ty Thép Việt Nam...
- Một số doanh nghiệp có vốn đầu t nớc ngoài nh Công ty Xi măng Nghi Sơn,
Công ty Liên doanh thép VPS-POSCO, Công ty Điện tử Y tế kĩ thuật cao, Công
ty VietsoPetro, Côngty Toyota-TC Hà Nội...
- Các dự án quốc tế tài trợ nh các dự án nông nghiệp, thuỷ lợi Dầu Tiếng của
WB, dự án khôi phục công trình Thuỷ lợi Đồng bằng Sông Hồng của ADB...
6
- Các doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính nh Ngân hàng Ngoại thơng Việt
Nam, Ngân hàng Công thơng Việt Nam, ngân hàng thơng mại cổ phần Quân
đội...
- Ngoài ra công ty còn cung cấp các dịch vụ t vấn tài chính, kế toán, kiểm toán
cho các công ty cổ phần, các công ty TNHH và các công ty t nhân khi có nhu
cầu.
Các dự án lớn mà AASC đã tham gia kiểm toán và quyết toán vốn đầu t là: Công
trình đờng dây tải điện 500 KV Bắc Nam, Công trình điện khu vực phía Bắc, Công
trình xây dựng Thuỷ điện Hoà Bình.
1.1.3 Tình hình kinh doanh những năm gần đây
Những năm gần đây số lợng hợp đồng mà AASC thực hiện kiểm toán liên tục
tăng. Năm 2003 là 476, năm 2004 là 528 và năm 2005 là trên 700 hợp đồng bao
gồm kiểm toán báo cáo tài chính, doanh nghiệp, dự án quốc tế.
Trong báo cáo tình hình kinh doanh trong 5 năm gần đây tại hội nghị tổng kết của
công ty, số liệu cho thấy sự tăng trởng rõ rệt:
Bảng 1.2. Tình hình kinh doanh của AASC
ĐVT: triệu đồng
Chỉ tiêu
Năm
2002
Năm
2003
Năm
2004
Năm
2005
Doanh thu
21174 25972 32274 41005
Lợi nhuận
2033 1920 1977 2756
Tổng nộp NS
2904 3039 3309 3700
TN bình quân/
tháng
2.5 2.7 3.3 4.2
Tốc độ tăng của doanh thu năm sau so với năm trớc tơng ứng là: 1.23; 1.24; 1.27,
đây là một chỉ số khả quan và tơng đối ổn định. Chỉ sau 3 năm từ 2002 đến 2005,
doanh thu của công ty đã tăng gấp đôi, đó là nhờ việc không ngừng mở rộng mạng
lới khách hàng và đa dạng hoá các loại hình dịch vụ cung cấp. Cùng với doanh thu
tăng thì thu nhập bình quân tháng của cán bộ công nhân viên cũng tăng cao.
7
Tháng 7/2005 AASC chính thức gia nhập INPACT quốc tế và trở thành đại diện
của INPACT quốc tế tại Việt Nam
Tháng 10/2005 AASC đã xuất sắc vợt qua nhiều công ty kiểm toán khác để trúng
gói thầu kiểm toán báo cáo tài chính năm 2005 Tổng công ty Lơng thực Miền
Nam
Tháng 12/2005 AASC trúng thầu kiểm toán Tổng công ty cổ phần Bảo Minh
1.2 Tổ chức quản lý của AASC
Sơ đồ 1.1. Cơ cấu tổ chức của AASC
Ban giám đốc là bộ phận quản lý cao nhất trong công ty, bao gồm Giám đốc và ba
Phó giám đốc.
Giám đốc công ty hiện nay là ông Ngô Đức Đoàn, là ngời đại diện toàn quyền của
công ty, chịu trách nhiệm trớc Bộ trởng Bộ Tài chính và pháp luật về mọi hoạt
động của công ty và các chi nhánh trực thuộc.
8
Ban giám đốc
Phòng
kiểm
toán xây
dựng cơ
bản
Phòng
kiểm
toán các
ngành
sản xuất
vật chất
Phòng
công
nghệ
thông tin
Phòng tư
vấn và
kiểm
toán
Phòng
kiểm
toán các
dự án
Phòng tài
chính kế
toán
Khối văn phòng
Công ty
Các chi nhánh
Phòng
kiểm
toán các
ngành
thương
mại và
dịch vụ
Phòng
hành
chính tổng
hợp
Phòng đào
tạo và
kiểm soát
chất lư
ợng
Chi
nhánh
Thanh
Hoá
Chi
nhánh
thành
phố Hồ
Chí Minh
Văn
phòng
đại diện
Hải
Phòng
Chi
nhánh
Vũng
Tàu
Chi
nhánh
Quảng
Ninh
Ông Lê Đăng Khoa - Phó giám đốc, chịu trách nhiệm phụ trách Phòng Kiểm toán
các ngành sản xuất vật chất và Phòng Kiểm toán dự án
Ông Nguyễn Thanh Tùng - Phó giám đốc, chịu trách nhiệm phụ trách Phòng T
vấn kiểm toán, Phòng Công nghệ thông tin và Phòng Kiểm toán các ngành thơng
mại dịch vụ
Ông Tạ Quang Tạo - Phó giám đốc, phụ trách Phòng Kiểm toán các ngành xây
dựng cơ bản và chi nhánh Thành phố Hồ Chí Minh.
Các phòng chức năng: Phòng Hành chính tổng hợp và Phòng Tài chính kế toán.
Các phòng chức năng đợc tổ chức hoạt động theo quy định tại Điều lệ tổ chức và
hoạt động của Công ty.
- Phòng Hành chính tổng hợp
có chức năng quản lý hành chính và nhân sự trong Công ty, đảm nhận việc lên kế
hoạch hàng tháng về lao động, tiền lơng, lập kế hoạch mua sắm đồ dùng văn
phòng, thiết bị phục vụ hoạt động kinh doanh của công ty và công tác quản trị
doanh nghiệp, quản lý công văn đợc đa đến hoặc gửi đi từ công ty, sắp xếp và đề
bạt cán bộ.
Trởng phòng hành chính tổng hợp là ông Hoàng San;1 phó phòng và 5 nhân viên.
- Phòng Tài chính kế toán
Gồm 4 ngời, có nhiệm vụ quản lý vốn bằng tiền của doanh nghiệp, thực hiện các
nghiệp vụ liên quan đến tiền trong kinh doanh. Bên cạnh đó, Phòng Tài chính kế
toán còn có nhiệm vụ hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Phòng Tài chính
kế toán trực thuộc và chịu sự quản lý trực tiếp của Ban Giám đốc Công ty.
Các phòng nghiệp vụ
Hiện nay, công ty có một hệ thống các phòng nghiệp vụ thực hiện các hợp đồng
dịch vụ cho khách hàng. Các phòng nghiệp vụ đợc tổ chức theo mô hình gồm có:
Trởng phòng, các phó phòng, các Kiểm toán viên, các Kỹ thuật viên, các Trợ lý
kiểm toán. Trởng phòng là ngời chịu trách nhiệm trớc Ban Giám đốc về hoạt động
của phòng.
Công ty có bảy phòng nghiệp vụ đợc phân chia theo mảng nghiệp vụ chuyên trách,
bao gồm: Phòng Kiểm toán các ngành thơng mại và dịch vụ, Phòng Kiểm toán xây
9