Tiểu đêm nỗi phiền muộn của người cao tuổi pdf

Tiểu đêm nỗi phiền muộn
của người cao tuổi

Người cao tuổi (NCT) nhiều chức năng sinh lý có sự thay
đổi đáng kể kèm theo mắc một số bệnh tật liên quan đến
hệ thống đường tiết niệu gây nên chứng tiểu đêm.


Tin liên quan
 Nhận biết chứng đi tiểu đêm (11/11)
 Phòng bệnh đi tiểu đêm ở người cao tuổi (19/04)
 Khắc phục chứng tiểu đêm ở người cao tuổi (19/01)
Nguyên nhân của chứng tiểu đêm
Theo định nghĩa của Hiệp hội Niệu khoa Quốc tế, chứng tiểu
đêm được hiểu là tình trạng một người phải tỉnh dậy nhiều
hơn một lần vào ban đêm để đi tiểu và tình trạng đó diễn ra
trong một thời gian dài. Tuổi càng cao thì tỉ lệ mắc chứng
tiểu đêm cũng tăng lên (độ tuổi 20 - 50 là khoảng 5 - 15% số
người đi tiểu đêm và khi tuổi trên 50 thì có tới trên 50%).


Tiểu đêm ở người cao tuổi (NCT) do nhiều nguyên nhân
khác nhau: có thể là do chức năng sinh lý bị suy giảm nhưng
cũng có thể là do bệnh lý. Bình thường bàng quang của người
trưởng thành có dung dích khoảng từ 300 - 400ml chứa đựng
nước tiểu. Nước tiểu là do thận bài tiết xuống chảy theo hai
niệu quản (niệu quản phải và niệu quản trái) xuống bàng
quang. Khi bàng quang đầy sẽ kích thích cơ thể gây nên phản

xạ đi tiểu.
Tuy vậy, bên cạnh phản xạ còn có tác dụng của điều hòa thần
kinh theo ý muốn của con người, có nghĩa là dù bàng quang
đã đầy nước tiểu nhưng con người có thể nhịn trong một thời
gian nhất định nào đó cũng có thể được, ví dụ buồn tiểu
nhưng giữa lúc đám đông, đi trên tàu xe hoặc đang đi dạo
phố mà chưa tìm thấy nhà vệ sinh.
Mặt khác, khi ngủ thì sự co bóp của bàng quang cũng tạm
thời nghỉ, cho nên mặc dù bàng quang đầy nước tiểu nhưng
não bộ sẽ ức chế không gây sự co bóp của bàng quang dẫn
đến không gây phản xạ đi tiểu, vì vậy giấc ngủ vẫn ngon mà
không bị đánh thức lúc đang ngủ say. Điều này cũng có thể
giải thích tại sao ở một số trẻ do hệ thống thần kinh chưa
hoàn chỉnh nên có hiện tượng đái dầm lúc đang ngủ.
Đối với NCT, tiểu đêm là một hiện tượng hay gặp. Thông
thường, NCT ít ngủ hơn (thời gian của giấc ngủ ngắn), đi ngủ
sớm nhưng thức dậy cũng sớm. Ít ngủ lại dễ gây buồn tiểu và
ngược lại đi tiểu đêm nhiều lần lại càng dễ gây cho NCT mất
ngủ, đây là một vòng luẩn quẩn.
Mất ngủ sẽ làm cho nhiều bệnh nặng thêm, ví dụ như bệnh
tăng huyết áp, bệnh đái tháo đường, bệnh rối loạn tuần hoàn
não, bệnh suy nhược cơ thể, bệnh viêm đường tiết niệu hoặc
bệnh về đường tiêu hóa (dạ dày - tá tràng, viêm đại tràng mạn
tính, viêm đại tràng co thắt).
Ở NCT là nam giới nếu bị u xơ tiền liệt tuyến thì hiện tượng
tiểu đêm càng hay gặp, nhất là khi u xơ có kích thước lớn
chèn ép vào cổ bàng quang, khi bàng quang chứa nhiều nước
tiểu thì sẽ bị kích thích đi tiểu. U xơ tiền liệt tuyến cũng có
thể gây nên tiểu són, tiểu không hết nước tiểu trong bàng
quang càng gây phản xạ đi tiểu.

Nhiều người nghĩ rằng chủ yếu nam giới mới hay bị tiểu đêm
vì tuyến tiền liệt chỉ có ở nam giới và gây rối loạn về tiểu tiện
khi bị phì đại hoặc viêm nhiễm. Tuy nhiên, các nghiên cứu
dịch tễ học cho thấy không có sự khác biệt rõ rệt về tỉ lệ mắc
chứng tiểu đêm giữa nam giới và nữ giới. Nhưng có vẻ sự
phân bố này lại không đều theo tuổi.
Khi trẻ, phụ nữ thường gặp chứng tiểu đêm nhiều hơn nam
giới (tỉ lệ nữ giới bị viêm tiết niệu lúc còn trẻ khá cao, đặc
biệt ngay sau khi lập gia đình), trong khi NCT là nam giới lại
có xu hướng mắc tiểu đêm nhiều hơn. Hiện tượng đái són,
tiểu không hết (gặp ở nam và nữ giới chủ yếu do bệnh tật về
đường tiểu) càng làm cho bàng quang chóng đầy nước tiểu,
bởi vì chức năng lọc của 2 quả thận luôn luôn hoạt động
không bao giờ ngừng cả ngày lẫn đêm. Vì vậy, nước tiểu
cũng được hình thành liên tục, do đó bàng quang càng chóng
đầy và càng bị kích thích gây đi tiểu tiếp tục càng làm cho
người bệnh không ngủ yên được.
Tiểu đêm, đôi khi lại do chế độ ăn, uống không hợp lý. Bữa
cơm tối, nếu ăn nhiều rau có tính chất lợi tiểu cũng gây tiểu
đêm (rau cải) hoặc uống nhiều nước, uống bia. Một số người
nghiện cà phê, thuốc lá mà uống, hút trước khi đi ngủ buổi
tối cũng sẽ gây nên chứng tiểu đêm do tình trạng khó ngủ,
ngủ chập chờn càng buồn đi tiểu.
Có thể phòng ngừa được không?
Với những người cao tuổi không mắc một số bệnh như: đái
tháo đường, viêm đường tiết niệu hoặc u xơ tiền liệt tuyến,
tăng huyết áp, đái tháo nhạt,… thì hạn chế ăn canh trong bữa
cơm tối và sau bữa cơm tối đặc biệt là các loại rau, canh có
tính chất lợi tiểu như các loại cải…; hạn chế uống nước, uống
bia, nhất là bia lạnh trước khi đi ngủ. Buổi tối không nên

uống cà phê hoặc hút thuốc lá. Để hạn chế uống nước thì
không nên ăn mặn (với NCT ăn mặn còn là một yếu tố nguy
cơ tăng huyết áp). Trước khi lên giường đi ngủ buổi tối luôn
luôn nhớ đi tiểu.
Đối với những trường hợp NCT mắc một số bệnh viêm
đường tiết niệu (viêm bàng quang, viêm thận) cần đi khám
bệnh càng sớm càng tốt không nên để cho bệnh trở thành
mạn tính rất khó điều trị và mắc thêm chứng tiểu đêm gây
nên nhiều phiền toái. Những người mắc bệnh như đái tháo
đường, u xơ tiền liệt tuyến, sỏi đường tiết niệu (sỏi thận, sỏi
niệu quản, sỏi bàng quang), tăng huyết áp cũng cần được
điều trị tích cực để bệnh mau chóng ổn định, hạn chế bớt
chứng tiểu đêm. Bởi vì, nếu bị u xơ tuyến tiền liệt tuyến gây
khó tiểu kéo dài (mạn tính) cũng rất dễ gây viêm đường tiết
niệu hoặc bị sỏi đường tiết niệu không xử trí sớm cũng có
nguy cơ gây viêm đường tiết niệu chưa nói đến hậu quả nặng
nề của sỏi tiết niệu là làm hỏng thận gây suy thận.