Dầu khoáng và sâu hại cây có múi docx

tổng hợp BVTV - Số 5/2008
51
Dầu khoáng và sâu hại cây có múi

Lê Lương Tề


Hiệu quả phòng trừ sâu bệnh hại
cây có múi bằng dầu khoáng BVTV ở
trên thế giới và ở Việt Nam đã được
nghiên cứu đánh giá sử dụng từ thập
kỷ 90 thế kỷ 20 đối với các loài sâu
chính như sâu vẽ bùa, rệp vẩy sáp đỏ,
rầy chổng cánh, nhện đỏ, nhện rám
vàng v.v
Trong chương trình phòng trừ, quản
lý dịch hại tổng hợp, dầu khoáng
HMO và AMO (caltex DC Tron Plus)
được sử dụng hợp lý hầu như không
độc hại mà có hiệu lực phòng trừ cao
bằng hoặc có khi hơn hẳn một số loại
thuốc BVTV chọn lọc và phổ rộng
khác. Côn trùng và nhện nhỏ mẫn cảm
với dầu đều bị chết do ngạt thở và bị
ảnh hưởng xấu đến tập tính ăn hại và
đẻ trứng. Trong nhiều năm qua chưa
phát hiện thấy xuất hiện tính kháng
của sâu bệnh đối với dầu khoáng
BVTV.
ở Trung Quốc nghiên cứu phun 2 lần
dầu khoáng vừa HMO ở nồng độ 0,5%

nC21 và nC23 có hiệu lực phòng trừ
rầy chổng cánh (hại cam quýt và truyền
bệnh vàng lá Greening) tương đương
với phun 2 lần thuốc Diflubenzuron
0,01%. Phun phòng ngừa rầy vào lúc
lộc mới hé nở và phun lặp lại lần 2 sau
6-7 ngày (khi phần lớn lá lộc đã có độ
dài 10mm, (Hung M.D và CTC, 2002).
Dầu không diệt trứng nhưng ngăn cản
được cả sự đẻ trứng của rầy chổng cánh
trên lá và diệt chết rầy non.
ở Malaysia chương trình sử dụng
dầu khoáng phun 7-14 ngày một lần
cũng nhận thấy có hiệu quả phòng trừ
cao diệt chết rầy non, rầy trưởng thành
và làm giảm sự đẻ trứng do tác dụng
xua đuổi (Leong và CTV, 2002). Phối
hợp với biện pháp canh tác như điều
khiển việc tưới nước hạn chế việc ra
lộc 2-3 kỳ, ngắt bỏ những lộc không
cần thiết và phun dầu khoáng với nồng
độ 0,4 - 0,5% sớm ngay khi lộc mới
nhú ra trong một chu kỳ lộc xuân, lộc
hạ hoặc khi phát hiện thấy rầy chổng
cánh và phòng trừ được cả sâu vẽ bùa
khi thí nghiệm ở úc
tổng hợp BVTV - Số 5/2008
52

(Watson và CTV, 1996.), phòng trừ

được cả một số sâu hại khác như rệp
sáp vẩy ốc, bọ phấn gai, nhện đỏ, nhện
rám vàng v.v
ở nước ta, những nghiên cứu ở Viện
BVTV trên cam ngọt ở Cao Phong
Hòa Bình và trên quýt tiều ở Lai Vung
Đồng Tháp đều nhận thấy phun dầu
khoáng riêng lẻ ở các nồng độ 0,5%,
0,75% và 1% hoặc hỗn hợp với thuốc
trừ sâu tổng hợp đều có tác dụng
phòng trừ sâu vẽ bùa, rầy chổng cánh,
rệp sáp vẩy đỏ, rệp sáp bông, rệp sáp
mềm, nhện đỏ, nhện rám vàng. Phun
dầu khoáng không ảnh hưởng đến
quần thể kiến vàng thiên địch được sử
dụng trong phòng trừ sinh học chống
sâu hại ở đồng bằng sông Cửu Long.
Các nghiên cứu ở úc và ở Mỹ sử
dụng dầu khoáng phòng trừ các loại
sâu hại cam như trên cũng rất hiệu quả
khi phun nồng độ 0,5% với lượng
5l/cây cao 4m, đạt yêu cầu giọt dầu
lắng đọng khoảng 8 g dầu/cm
2
lá
trong 1 lần phun.
Dầu khoáng cũng còn có tác dụng
phòng trừ một số bệnh hại cam theo tài
liệu nghiên cứu ở nước ngoài, từ lâu
dầu khoáng đã được sử dụng riêng lẻ

(hoặc hỗn hợp với thuốc chứa đồng)
để phòng trừ bệnh đốm dầu
(Mycsosphaerella citri) bệnh đốm tảo
(Cephaleuros virescens). Tuy nhiên
cần lưu ý một số thuốc BVTV không
thích hợp không được hỗn hợp với dầu
khoáng như thuốc trừ bệnh Captan,
lưu huỳnh, Dinocap, thuốc trừ nhện
Binapacryy, carbaryl, propargite,
oxythioquinox, thuốc trừ sâu
Dimethoate, tránh gây độc cho cây.

Tài liệu tham khảo
1. Huang MD, Tan BL, Mao RQ,
Beattic GAC, Rae DJ, Watson DM, et
all, 2002. Demonstration of
horticultural mineral oil - based citrus
IPM programs in China.
2. Leong SCT, Beattic GAC,
Watson DM., 2002. Comparison of a
horticultural mineral oil program and
two pesticide based pregrams for
control of citrus pests in sarawak,
Malaysia.
3. Rae DJ, Watson DM, Liu ZM et
all., 1996. Effects of Petroleum spray
oil without and with copper bungicides
on the control of citrus leafminer.
Australia Journal of Entomology 35.