Xoắn ruột

Case 1
1. Họ và tên : Nguyễn Văn Quang Anh (3Y) (2020)
2. Vào viện: 10/07/2020
3. Mã ID: 170385053
4. Sinh ngày : 01/10/2017
5. Lý do vào viện: Nôn , đau bụng


Case 2:
1. Họ và tên : Trần Anh Thư (5M)
2. Vào viện: 01/09/2021
3. Mã ID: 210237094
4. Sinh ngày : 02/04/2021
5. Lý do vào viện: Nôn , đau bụng


1. Hai case này có giống nhau khơng?
2. Liệu có tình trạng ruột xoay bất tồn khơng?


Ruột xoay bất toàn
Triệu Ngọc Bích


Tổng quan
1. Đại cương





Định nghĩa
Phôi Thai học
Các thể bệnh

2. Lâm sàng
3. Chẩn đoán hình ảnh
4. Điều trị


Malrotation (Ruột xoay bất toàn) và xoắn
Malrotation là một bất thường phát triển hàng đầu làm giảm chiều dài
của rễ mạc treo ruột, xảy ra trong quá trình quay của ruột giữa.
Di chứng nguy hiểm nhất của Malrotation là xoắn, một cấp cứu y khoa,
là nguyên nhân gây tắc ruột, thiếu máu cục bộ và hoại tử đoạn ruột bị
ảnh hưởng.
Tỷ lệ: 1/200 => 1/500 trẻ đẻ sống. Hầu hết bệnh nhân khơng có triệu
chứng; có triệu chứng xảy ra trong khoảng 1/6000 trẻ đẻ sống.


Đại cương
Định nghĩa:
- Ruột xoay bất toàn là những bất thường do sự
xoay và cố định khơng hồn tồn của ruột,
xảy ra trong thời kỳ phát triển của bào thai.
- Ruột xoay bất toàn là một dị tật tương đối ít gặp
của đường tiêu hoá.
- Lâm sàng thường biểu hiện ở sơ sinh và trẻ nhỏ
nhưng cũng có thể âm thầm không triệu
chứng đến khi tình trạng xoắn ruột xảy ra.

Phôi thai học
Nếu quá trình xoay bất thường như ruột không xoay, xoay gián đoạn hoặc xoay ngược thì sẽ dẫn đến ruột xoay bất tồn.

Q trình xoay của ruột từ tuần 5 đến tuần
12 thai kỳ. Tá tràng phải vượt qua đường giữa,
nếu không thì đó là ruột quay đang dở dang.
Khoảng cách giữa tá tràng và manh tràng nếu
ngắn sẽ tăng nguy cơ xoắn ruột


Tỉ lệ mắc bệnh
60%

60% ruột xoay bất tồn có biểu hiện
xoắn ruột

30%

60%

30% gặp trong tuần đầu sau sinh
60% ở trẻ dưới 1 tháng

75%

75% ở trẻ dưới 1 tuổi.

Loại 1: Ruột xoay bất tồn ở vị trí 180 độ, manh tràng nằm trước tá tràng, lúc này rễ chân mạc treo sẽ bị rút ngắn, dẫn đến
xoắn toàn bộ ruột non. 

Loại 2: Ruột khơng xoay, lúc này sẽ có mạc treo chung và toàn bộ ruột non nằm bên phải và toàn bộ khung đại tràng nằm
bên trái


Lâm sàng
1.
2.
3.
4.

Các triệu chứng thường gặp nhất là đau bụng tái đi tái lại và hội chứng kém hấp thu.
Tiêu chảy xen kẽ với táo bón, khơng dung nạp thức ăn rắn, vàng da tắc mật, và trào
ngược dạ dày.
Biểu hiện cấp khi có xoắn: Biểu hiện cấp với hình ảnh tắc ruột cao với nơn ói dịch
xanh (do xoắn ruột hoặc dây chằng Ladd chèn vào), bụng chướng, kích thích và mất nước,
đau bụng.
Biểu hiện mạn với đau bụng mạn tính, viêm tụy mạn, sụt cân, chậm tăng trưởng,
chán ăn, tiêu chảy từng đợt hoặc tiêu máu.


Chẩn đoán hình ảnh


Siêu âm
 1. Tương quan giải phẫu giữa động mạch mạc treo tràng trên (SMA) và tĩnh mạch mạc treo tràng
trên (SMV) bị đảo ngược.

2. Dấu hiệu "xoáy nước" (Whirlpool sign ) trên siêu âm Doppler màu.
3. Dấu "tăng động SMA" (Hyperdynamic pulsating SMA sign) hoặc dấu “cắt cụt SMA” (Truncated
SMA sign).

Tương quan giải phẫu giữa động mạch mạc treo tràng trên (SMA) và tĩnh mạch mạc treo tràng trên (SMV) bị đảo ngược.

Hình ảnh siêu âm: Ruột xoay bất toàn với tĩnh
mạch mạc treo tràng trên (mũi tên dày) nằm bên
trái động mạch mạc treo tràng trên (mũi tên
mỏng), tĩnh mạch mạc treo tràng trên đã nằm
ngược bên so với vị trí bình thường của nó.


Dấu hiệu "xoáy nước" (whirlpool sign ) trên siêu
âm Doppler màu.

Khi có biến chứng xoắn ruột, hình ảnh xoắn vặn tĩnh
mạch mạc treo tràng trên quanh động mạch mạc treo
tràng trên (dấu hiệu xốy nước). Có thể dùng Doppler
màu để xác định các mạch máu mạc treo.


dấu “cắt cụt SMA”


Triệu chứng khác trên siêu âm

 1. Có thể thấy dấu hiệu của tắc ống tiêu hoá cao:Dạ dày, tá tràng (D1-3) giãn lớn và tăng trương lực.

 2. Góc Treitz khơng nằm ở bên trái cột sống.

 3. Dày thành tá tràng và ruột

4. Dịch, hơi tự do khoang phúc mạc


Chụp Phim xq bụng không chuẩn bị:




Xoắn cấp: hình ảnh bóng đơi : Dại dày- tá tràng
Xoắn mãn : Dãn to dạ dày và tá tràng


Dấu hiệu bóng đôi, biểu hiện của sự tắc nghẽn tại tá
tràng.


Góc tá hỗng tràng không được nhìn thấy và  chắc chắn
không nằm bên trái đường giữa. Thay vào đó ruột non đi
trực tiếp xuống dưới ngang vị trí  D2 tá tràng.


Case minh họa: 
Trẻ nam 13 ngày tuổi, nôn và yếu.”


Case minh họa: 
Trẻ nam 4 tháng tuổi, nôn và đau bụng

Hình ảnh bóng hơi khung đại tràng nằm lệch sang trái

Xquang có uống thuốc cản quang?
Trường hợp nào bất thường?


Dấu hiệu nào được tìm thấy trong ca bệnh này ?


Những phát hiện chính của ruột xoay bất tồn là vị trí nối tá hỗng tràng
(duodenojejunal) bất thường:
1. Phim thẳng bình thường
- Góc tá hỗng tràng khơng vượt qua đường giữa bên trái
của cuống sống bên trái (đốt sống ngang mức hành tá
tràng).

-Góc tá hỗng tràng nằm thấp hơn hành tá tràng.
- Khi thấy góc treiz nằm bên phải hoặc cao hơn hành tá
tràng => Malrotation?
2. Phim nghiêng
Các đoạn D2 và D3 của tá tràng khơng nằm ở phía sau (vị
trí sau phúc mạc).


Một số dương tính giả cần lưu ý
1.

Tá tràng bình thường: nằm ở vị trí thấp hơn vì căng tức dạ dày hoặc bất thường do ống
nuôi, lách to, v.v.

2.
3.

Tá tràng trong đảo ngược phủ tạng
Tá tràng lang thang