SKKN công tác chủ nhiệm lớp

Người thực hiện: Lê Thị Trà

1

I. PHẦN MỞ ĐẦU
Với mục tiêu của giáo dục phổ thông hiện nay là giúp học sinh phát triển
tồn diện về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ bản, phát
triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, … Ngoài nhiệm vụ truyền thụ tri thức là
nhiệm vụ chung của toàn thể giáo viên trong nhà trường thì nhiệm vụ giáo
dục đạo đức, nhân cách cho học sinh lại là trách nhiệm chính của người giáo
viên làm công tác chủ nhiệm lớp. Để đạt được mục tiêu đó, cần nâng cao hiệu
quả cơng tác chủ nhiệm lớp của giáo viên.
Mặt khác trong xã hội hiện nay, tình trạng đạo đức học sinh có một số
biểu hiện xuống cấp đáng lo ngại. Thế nhưng, số giáo viên có kinh nghiệm
làm cơng tác chủ nhiệm ở các đơn vị trường học cịn ít, khơng đủ trang trải
cho các lớp học. Thực trạng đó dẫn đến một số tồn tại trong công tác chủ
nhiệm như: không kịp thời ngăn chặn các biểu hiện vi phạm kỉ luật của học
sinh khi vụ việc mới bắt đầu manh nha, cách xử lí học sinh vi phạm cịn thiếu
tính sư phạm, dễ vi phạm đạo đức nhà giáo, xúc phạm nhân phẩm học sinh,
đồng thời gây phản ứng đối với phụ huynh. Vì vậy làm thế nào để nâng cao
chất lượng cơng tác chủ nhiệm là điều trăn trở của khơng ít giáo viên làm
công tác chủ nhiệm.
Hơn nữa, xuất phát từ thực tế bản thân khi mới nhận lớp chủ nhiệm, là lớp
có nhiều học sinh cá biệt, chưa ngoan, lười học, được coi là lớp khơng có
thiện cảm trong mắt các giáo viên bộ môn, điểm tổng kết thi đua của lớp xếp
loại yếu trong tồn trường. Trước tình trạng đó, bằng kinh nghiệm nhiều năm
làm cơng tác chủ nhiệm tơi đã tìm giải pháp nhằm đưa lớp chủ nhiệm tiến bộ
hơn trong học tập và các phong trào thi đua, với mong muốn học trị của mình
là những con ngoan trị giỏi, tài đức vẹn tồn để sau này lớn lên các em trở
thành những người cơng dân có ích cho xã hội.

Vì lí do trên tơi chọn sáng kiến “Một số biện pháp góp phần nâng cao
cơng tác chủ nhiệm lớp”. Hy vọng rằng với những kinh nghiệm rút ra từ thực

“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

2

tiễn của bản thân sẽ góp phần nâng cao chất lượng cơng tác chủ nhiệm lớp ở
Trường THCS Phổ Thạnh.

“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

3

II.NỘI DUNG
1. Thời gian thực hiện
- Sáng kiến kinh nghiệm tiến hành nghiên cứu từ tháng 9/2019 đến tháng
7/2020 (năm học 2019 – 2020) tại trường THCS Phổ Thạnh.
- Bản thân tơi chọn lớp mình đang chủ nhiệm là lớp 7/2 tại trường Trung học
cơ sở Phổ Thạnh, huyện Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi làm đối tượng nghiên cứu
vì lớp có đủ điều kiện thuận lợi cho việc vận dụng sáng kiến.
2. Đánh giá thực trạng
a) Kết quả đạt được
Cuối học kì I, năm học 2018-2019, sau thời gian nghỉ thai sản, bản thân

tôi được phân công chủ nhiệm lớp 6/2 với kết quả tổng kết xếp loại thi đua
của lớp đạt loại yếu, thành tích học tập và phong trào thấp, lớp có nhiều học
sinh cá biệt, ít vâng lời, chưa tích cực trong học tập. Bên cạnh đó, trong lớp
vẫn có những học sinh ngoan, chăm học, ban cán sự lớp năng động, có trách
nhiệm. Sau một thời gian nhiệt tình, chăm lo cho công tác chủ nhiệm, đến
cuối năm học 2018 – 2019, lớp 6/2 đạt kết quả tổng kết xếp loại thi đua loại
trung bình và kết quả học tập, hạnh kiểm của lớp có tăng lên như sau:
Học lực

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Số lượng

01/35

07/35

20/35

7/35

0/35

Tỉ lệ (%)

2,9

20,0

57,1

20,0

0

Hạnh kiểm

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

Số lượng

12/35

19/35

04/35

0/35

0/35

Tỉ lệ (%)

34,3

54,3

11,4

0

0

Qua khảo sát đầu năm học 2019-2020 về tinh thần tham một số hoạt động,
phong trào được kết quả cụ thể như sau:
Tổng số

Tích cực, tự giác

học sinh
SL

Tỉ lệ %

Tham gia khi chỉ
định, giám sát
SL
Tỉ lệ %

Đùn đẩy, tìm cách
lẩn tránh
SL
Tỉ lệ %

“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

35

7

4

20,0

10

28,6

18

51,4

Kết quả khảo sát cho thấy một số học sinh trong lớp dù ít nhưng đã có
tinh thần tự giác, tích cực tham gia các phong trào của lớp, chủ yếu là ban cán
sự lớp và các tổ trưởng.
b) Những mặt còn hạn chế
Như vậy, so với cuối học kì I, xếp loại thi đua của lớp từ yếu lên trung
bình, kết quả học tập và hạnh kiểm của lớp có tăng lên tuy nhiên khơng đáng
kể, số học sinh xếp hạnh kiểm trung bình cịn nhiều, hạnh kiểm tốt chưa cao.
Chỉ có 01 học sinh giỏi, số học sinh khá cịn ít, học sinh yếu cịn nhiều.
Từ kết quả khảo sát trên tơi nhận thấy các em học sinh ở lớp 7/2 mà tôi
chủ nhiệm hầu như chưa thực sự có tinh thần tham gia các phong trào, các
hoạt động của trường một cách tích cực, chưa tự giác, cịn mang tính ép buộc,
nhiều em đùn đẩy, né tránh khi tham gia phong trào cũng như lao động.
Điều đáng lo ngại hơn là ngày nay đang bùng nổ mạng xã hội nên các em
dễ bị lơi kéo, ảnh hưởng bởi những thói hư, tật xấu. Một trong những nguyên
nhân dẫn đến một bộ phận học sinh trong lớp tôi chủ nhiệm cúp tiết chơi
game; vắng học nhiều lần khơng lí do, bạo lực học đường; thái độ vô lễ với
với thầy cô…
c) Nguyên nhân đạt được và nguyên nhân hạn chế
* Nguyên nhân đạt được
- Được lãnh đạo nhà trường luôn quan tâm, chỉ đạo, sát sao đến công tác chủ
nhiệm và giáo dục đạo đức học sinh, các bộ phận trong nhà trường tạo điều
kiện giúp đỡ để hồn thành cơng tác chủ nhiệm.
- Nhà trường sử dụng phần mềm quản lí nhà trường SMAS phục vụ việc liên
lạc với phụ huynh học sinh nhanh chóng, kịp thời.
- Ban chấp hành chi hội cha mẹ học sinh lớp nhiệt tình, ln phối hợp tốt với
giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục học sinh.
- Đội ngũ thầy cô giáo bộ môn dày kinh nghiệm, chun mơn vững vàng.
“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”

Người thực hiện: Lê Thị Trà

5

- Một số phụ huynh học sinh quan tâm đến việc giáo dục con em, tạo điều
kiện để các em học tập và tham gia các hoạt động của nhà trường, của lớp.
- Thời gian học văn hóa ở trường chỉ một buổi, thời gian còn lại các em tự
học, thuận tiện để tham gia các hoạt động ngoại khóa, thể dục thể thao.
* Nguyên nhân hạn chế
- Các tệ nạn xã hội và mặt tiêu cực của cơ chế thị trường đang ảnh hưởng xấu
từng ngày từng giờ đối với môi trường giáo dục. Sự phát triển của các mạng
xã hội như facebook, youtube, Tik Tok, … hấp dẫn, thu hút các em hơn việc
học, kết hợp với việc phụ huynh cho sử dụng điện thoại thơng minh sai mục
đích, khơng kiểm sốt dẫn đến bắt chước các hành vi tiêu cực trên mạng xã
hội, ảnh hưởng đến thành tích học tập và sự phát triển toàn diện của các em.
- Do địa bàn phường Phổ Thạnh là vùng biển, phần lớn các hộ gia đình chủ
yếu làm kinh tế biển: cha thì đi biển thường xuyên vắng nhà, mẹ chủ yếu nội
trợ, làm việc ở bến hoặc thường xuyên đi bán cá xa nhà gửi con cho ơng bà
nên khơng quản lí được các em. Nhiều gia đình chỉ quan tâm đến việc kiếm
tiền để đáp ứng các yêu cầu vật chất cho con em ít quan tâm giáo dục đạo đức
cho các em.
- Vì thời lượng tiết dạy gói gọn trong 45 phút nên giáo viên bộ môn chỉ chú
trọng đến dạy chữ ít kết hợp dạy chữ với dạy người trong giờ lên lớp.
- Trong q trình làm cơng tác chủ nhiệm tại lớp, điều mà tôi nhận thấy là
nhận thức về động cơ học tập của các em còn rất thấp.

“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”

Người thực hiện: Lê Thị Trà

6

III.GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
1. Căn cứ thực hiện
- Luật giáo dục, chiến lược triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020, Nghị quyết
Hội nghị Trung ương 8 khóa XI “Về đổi mới căn bản, tồn diện về giáo dục
đào tạo đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”.
- Mục tiêu của giáo dục phổ thông.
- Đặc điểm tâm sinh lí học sinh THCS.
- Phương hướng nhiệm vụ năm học của Nhà trường.
2. Nội dung, giải pháp và cách thực hiện
a) Nội dung, phương pháp
- Áp dụng một số biện pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác chủ
nhiệm lớp.
- Lớp thực hiện: học sinh lớp 7/2 trường THCS Phổ Thạnh – Đức Phổ –
Quảng Ngãi.
- Thiết kế nghiên cứu:
Lớp 7/2
Đối chứng (Kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực học

Tác động

sinh năm học 2018 – 2019 và kết quả khảo sát tinh

Không áp dụng sáng

thần tham gia một số hoạt động của học sinh đầu

kiến

năm học 2019 – 2020)
Thực nghiệm (Kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực
học sinh và kết quả khảo một số hoạt động của học

Áp dụng sáng kiến

sinh cuối năm học 2019 – 2020)
- Phương pháp tiến hành:
+ Phương pháp đàm thoại.
+ Phương pháp quan sát.
+ Phương pháp lập kế hoạch.
+ Phương pháp điều tra, thực nghiệm, khảo sát và phân tích tổng hợp.
+ Kiểm tra, đánh giá kết quả của học sinh sau khi thực nghiệm chủ nhiệm.
“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

7

b) Giải pháp thực hiện
- Tìm hiểu, nắm bắt tình hình học sinh
Lớp tơi chủ nhiệm có 35 học sinh, là một lớp có rất nhiều em thường
xuyên vi phạm nội quy, ham chơi game, lười học, hay bỏ tiết, nghỉ học khơng
có lí do, có học sinh cơ lễ với giáo viên ... và có 7 học sinh thi lại ở lớp 6 được
lên lớp.
Tuy đã có thơng tin cũ của năm học trước, nhưng nhiều thơng tin về học

sinh khơng cịn chính xác, khơng cịn phù hợp nên tơi khơng sao chép, sử
dụng lại mà phải điều tra lại để cập nhật qua hồ sơ học sinh từ năm học trước,
phát phiếu điều tra, thăm nhà học sinh. Trước hết tơi tìm hiểu hồn cảnh và
những thay đổi, tác động của gia đình đến học sinh; đặc điểm của từng em
(trình độ nhận thức, tư duy ở mỗi em (thông minh, nhanh nhẹn, chậm chạp)
trong học tập, vui chơi, giao tiếp; sức khỏe, năng lực hoạt động, năng khiếu,
sở thích nguyện vọng, quan hệ bạn bè, xã hội, …)
GVCN phải là người nắm rõ đặc điểm tâm lí, mặt mạnh yếu và hồn cảnh
gia đình của từng học sinh. Có như thế sẽ thuận lợi cho GV trong việc phân
công nhiệm vụ và giáo dục sẽ đạt hiệu quả cao hơn. Việc tìm hiểu và phân
loại HS phải được thực hiện thường xuyên, liên tục, có thể chia làm nhiều giai
đoạn để có những biện pháp tác động giáo dục phù hợp.
Ngoài ra cần lọc ra được các HS có hồn cảnh khó khăn cần được quan
tâm giúp đỡ. Các học sinh có cùng sở thích bộ mơn để kịp thời điều chỉnh,
khuyến khích các em học tập, tạo các nhóm bộ mơn, “đôi bạn cùng tiến” để
giúp đỡ nhau trong học tập.
Các giai đoạn tiếp theo tôi cập nhật các thay đổi và sự tiến bộ của học sinh
theo thời gian để điều chỉnh tác động phù hợp hơn.
- Giáo dục đạo đức học sinh phải thường xuyên liên tục thông qua sinh
hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt chủ nhiệm, hoạt động ngồi giờ lên lớp, lao
động, hoạt động ngoại khóa.
Việc giáo dục các em phải thường xuyên liên tục nhằm nhắc nhở các em
trong các buổi đầu chưa đi vào nề nếp, ví dụ như sinh hoạt 15 phút đầu giờ,
“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

8

những buổi đầu học kì, sau khoảng thời gian nghỉ học, giáo viên chủ nhiệm
cần giám sát, tham gia sinh hoạt cùng các em để buổi sinh hoạt đi vào nề nếp.
Nội dung, hình thức tổ chức các buổi sinh hoạt lớp, hoạt động ngoài giờ
lên lớp cần đầu tư, thu hút, lôi cuốn học sinh để có hiệu quả giáo dục cao. Ví
dụ, trong các buổi sinh hoạt tập thể lớp, ngoại khóa, tơi chủ động tổ chức cho
học sinh thảo luận, tranh luận về một chủ đề thiết thực nào đó để giáo dục
phẩm chất đạo đức và kỹ năng sống cho các em qua những câu truyện kể
được sưu tầm qua báo, qua đài, qua sách vở, bằng con người thật việc thật,
qua thực tế cuộc sống hàng ngày, mỗi ngày một ít để giáo dục cho các em.
Hoặc tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho các em như làm các sản
phẩm tái chế từ rác thải, trang trí lớp học,…
Những buổi lao động, hoạt động ngoài giờ lên lớp, thi làm báo tường…
rất dễ dàng tạo điều kiện để cơ trị gần gũi nhau hơn, hiểu nhau hơn. Tôi
hướng dẫn cặn kẽ công việc để các em tự tin phát huy khả năng của mình.
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao các em sẽ không tránh khỏi
những sai sót thay vì nhăn nhó, la rầy tơi nhẹ nhàng nhắc nhở, hướng dẫn lại.
Có như vậy mới giúp các em rút ra được kinh nghiệm, tự tin hơn. Đặc biệt
trong lao động ngoài việc hướng dẫn, phân cơng cơng việc nặng nhọc, khó
khăn tơi cùng chia sẽ với các em. Thử hỏi có mấy học sinh đứng chơi, không
chịu lao động trong khi thấy cô chủ nhiệm đang làm? Giáo viên, cùng lao
động với các em vừa tạo nên khơng khí sơi nổi trong buổi lao động, vừa giáo
dục các tính tích cực, khơng lánh nặng tìm nhẹ trong lao động.
- Tổ chức các hoạt động phát huy năng khiếu của học sinh
Ngoài hoạt động học tập, kết hợp với Đồn, Đội tơi tổ chức cho học sinh
của lớp mình tham gia các hoạt động phát huy năng khiếu của học sinh như tổ
chức một trò chơi, vẽ tranh theo chủ đề, kể chuyện, múa hát, trình bày một
sản phẩm khéo tay, các hoạt động thể thao … thơng qua các giờ sinh hoạt lớp,
hoạt động ngồi giờ lên lớp, tổ chức các phong trào thi đua giữa các tổ, hoạt
động ngoại khóa hoặc các phong trào của trường tổ chức: làm báo tường, vui
hội trăng rằm, làm bảng nội quy lớp học, …

“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

9

Đặc biệt đối với các học sinh có học lực yếu kém, học sinh chưa ngoan tơi
khuyến khích các em tham gia để các em khơng cịn thấy mặc cảm, hịa nhập
với tập thể, có vị trí nhất định trong lớp để từ đó các em có động lực phấn đấu
vươn lên trong học tập và rèn luyện. Đồng thời đảm bảo phát hiện và bồi
dưỡng năng khiếu cho các em cùng với sự chăm lo phát triển toàn diện nhân
cách học sinh. Sau khi tổ chức các hoạt động tôi tổ chức đánh giá, tổng kết
từng hoạt động, phong trào và rút kinh nghiệm: chú trọng khen và động viên
đúng lúc kịp thời từng cá nhân để các em rút kinh nghiệm và phát huy các
thành tích tốt.
- Vận dụng yếu tố tâm lí trong giáo dục học sinh
Giáo viên chủ nhiệm phải biết khen đúng lúc, tạo cơ hội để các em được
khen, gầy dựng niềm tin cho các em, nhất là các học sinh học lực yếu và chưa
ngoan. Thầy, cô giáo phải biết khuyến khích, nâng đỡ các em, tạo cho các em
có niềm tin vào bản thân mình, sự tự tin trong con người các em chính là
những ngọn lửa mạnh mẽ thúc đẩy cho các em tiến bộ.
Khi xử lí các vụ việc, cần hài hịa giữ tình và lý, không nên áp đặt, răn đe
buộc các em miễn cưỡng chấp hành, đặt biệt khơng được nóng vội, khơng nên
xử phạt mà thiếu sự bao dung cần thiết.
Ví dụ học sinh đến lớp muộn vì phải giúp đỡ người gặp nạn trên đường đi
học, nếu giáo viên chủ nhiệm phê bình ngay vì thiếu ý thức kỷ luật khi em
vừa vào lớp là không nên. Tôi sẽ mời em vào lớp học, đến giờ sinh hoạt lớp sẽ
tìm hiểu rõ ngun nhân để có biện pháp tác động thích hợp. Chẳng hạn: nhắc
nhở nhẹ và phân công học sinh ở gần nhà đến rủ đi học hoặc đi học sớm hơn

5 – 10 phút nếu xe hư giữa đường hoặc giúp đỡ người gặp nạn.
Việc không đáng khen mà khen cũng gây tác động khơng tốt, khơng đáng
phê bình mà phê bình thì sẽ gây cho học sinh thiếu lịng tin, bi quan, hậm hực.
Có thể dùng quan hệ tập thể, dư luận lành mạnh của tập thể tác động, chi phối
nhận thức thái độ, tình cảm, hành vi của mỗi cá nhân. Qua dư luận và truyền

“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

10

thống của tập thể, vì danh dự của tập thể mỗi học sinh tự điều chỉnh thái độ,
hành vi của bản thân.
Đối với học sinh cá biệt, khi giáo dục các em tơi tìm hiểu rõ nguyên nhân
sâu xa dẫn đến “sự cá biệt” của các em, dựa trên đặc điểm chung (về lứa tuổi,
giới tính, thời đại, …) và đặc điểm riêng (hồn cảnh gia đình, tính cách, …)
của học sinh, cùng các em chia sẻ, tháo gở những khó khăn, bế tắc, vướng
mắc một cách chân tình; từ đó cảm hóa, khơi dậy lòng tự trọng của các em,
giúp các em thay đổi những suy nghĩ, niềm tin sai lệch dẫn đến hành vi tiêu
cực; tin tưởng, mạnh dạn bố trí, giao việc thích hợp và tạo điều kiện thuận lợi
cho các em hồn thành, để các em thấy được vai trị của mình trong tập thể và
nhận thấy rằng mình khơng bị lạc lỏng, khơng bị bỏ rơi. Qua đó đánh giá,
động viên, khích lệ để các em phấn đấu trở thành học sinh ngoan.
- Định hướng dư luận lành mạnh trong tập thể lớp
Ngày nay, các em đang có sự thay đổi lớn trong đời sống tâm lý như nhu
cầu được tự do, tự lập cao, cịn có những thay đổi do tác động của mơi trường
sống trong đó phải nói đến ảnh hưởng của mạng xã hội, nếu không được gia
đình và nhà trường mà trước hết là giáo viên chủ nhiệm quan tâm, định hướng

sẽ nảy sinh hành vi lệch chuẩn, dẫn đến hiện tượng “khó dạy” ở các em. Vì
thế giáo viên chủ nhiệm cần định hướng dư luận lành mạnh trong tập thể lớp.
Đó là các dư luận cổ vũ cho những tấm gương học tập, rèn luyện tốt, cổ vũ
cho những giá trị đạo đức, thẫm mỹ phù hợp, phê phán thái độ vô trách nhiệm
đối với học tập, đối với người xung quanh của một bộ phận học sinh… Cần
coi tập thể vừa là môi trường giáo dục vừa là phương tiện giáo dục học sinh.
Ảnh hưởng của tập thể đến cá nhân học sinh rất lớn, nhất là khi tập thể lớp đã
hình thành dư luận lành mạnh. Dùng dư luận lành mạnh của tập thể lớp để
điều chỉnh hành vi của cá nhân, từ đó giúp các em tiến bộ, tích cực hơn.
- Thường xuyên tháo gỡ những tình huống “xung đột” trong các nhóm
học sinh
Những tình huống “xung đột” trong các nhóm học sinh có khi chỉ bắt
nguồn từ những lí do rất đơn giản của tuổi học trò như bạn chơi trội hơn
“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

11

mình, sở thích của người khác khơng giống với sở thích của mình, hơn thua vì
một lời thách đố, … Nếu giáo viên khơng kịp tháo gỡ những tình huống này
thì dễ dẫn đến sự ẩu đả lẫn nhau, dùng Facebook để nói xấu nhau trong các
nhóm học sinh, hoặc tạo nhóm Zalo, Messinger để thách đố, hẹn đánh nhau.
Trong lớp tôi chủ nhiệm cũng thường xuất hiện những “xung đột” như thế
và để biết được những “xung đột” đó tơi đã “cài” ba em học sinh trong lớp
chủ nhiệm (là những em ngoan, trung thực, đáng tin, có nhận thức đúng,
thường tâm sự với tơi, trong đó có ban cán sự lớp) thường xun “mật báo”
tình hình trong lớp và các mâu thuẫn, “xung đột” trong các nhóm zalo,
facebook của lớp một cánh nhanh chóng qua nhắn tin zalo, facebook cho tơi

hằng ngày. Từ đó, tơi tìm hiểu ngun nhân dẫn đến mâu thuẫn và giải quyết
một cách triệt để, hòa giải, tháo gỡ những tình huống “xung đột” đó, có thể
gặp riêng cá nhân học sinh có liên quan để trao đổi hoặc phối hợp với phụ
huynh học sinh, giáo viên chủ nhiệm lớp khác nếu có liên quan học sinh lớp
khác.
- Dùng nhân cách của người thầy để giáo dục học sinh
Trong các cách giáo dục thì phương pháp nêu gương có tác dụng rất lớn,
đạt hiệu quả cao nhất. Qua những mẫu chuyện đời thường về sự nhẫn nại,
phấn đấu vươn lên của thầy, cơ giáo nào đó để giáo dục các em. Giáo dục các
em điều gì thì giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện đúng điều ấy, vì thế bản
thân luôn tự rèn luyện nhân cách.
Muốn giáo dục các em thì mỗi thầy cơ giáo phải thật sự là tấm gương
sáng cho các em noi theo, tối thiểu phải là những thầy cơ giáo mẫu mực, nhiệt
tình, thương u học trị. Để làm tốt cơng tác chủ nhiệm địi hỏi giáo viên chủ
nhiệm cần có sự gần gũi, tận tụy, kiên nhẫn đối với học sinh. Có thể nói công
việc của người giáo viên chủ nhiệm giống như công việc của người làm vườn,
phải chăm chút, nâng niu từng chồi non bé nhỏ, thận trọng khi tỉa cành, vun
gốc. Bên cạnh đó, giáo viên chủ nhiệm cần độ lượng, bao dung, đối xử công
bằng với học sinh, tạo dựng niềm tin với các em…

“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

12

Đối với các em, mỗi thầy cơ giáo chính là những thần tượng của các em,
trường học là nơi giúp các em vươn lên trở thành người giàu nghị lực, nhân
ái, yêu thương con người, say mê khoa học,… Giáo dục cho các em lòng nhân

ái, u người thì chính bản thân của người thầy phải u người, u người
khơng phải bằng lời nói sng mà phải bằng hành động và việc làm cụ thể
trong quan hệ với đồng nghiệp, phụ huynh học sinh và các lực lượng trong xã
hội, đặt biệt là với các em học sinh khi mắc sai phạm.
- Phối hợp các lực lượng giáo dục, nhà trường, gia đình và xã hội
Giáo viên chủ nhiệm phải là người phối hợp các lực lượng giáo dục nhà
trường, gia đình và xã hội để các tác động từ các lực lượng này đến học sinh
cùng chiều và mang tính giáo dục cao. Nếu như các lực lượng này khơng có
sự phối hợp chặt chẽ với nhau rất dễ dẫn đến việc “trống đánh xuôi, kèn thổi
ngược” trong giáo dục.
Để giáo dục học sinh hiệu quả, bản thân của mỗi giáo viên chủ nhiệm cần
phối hợp kịp thời, linh hoạt với các bộ phận trong nhà trường để kịp thời hỗ
trợ trong việc theo dõi, nhắc nhỡ và xử lý những vi phạm của các em. Phối
hợp, trao đổi với giáo viên bộ môn về những học sinh có khó khăn trong học
tập và rèn luyện, thơng qua đó giáo viên có thể theo dõi thái độ học tập của
các em ở từng môn học để có hướng bồi dưỡng, rèn luyện thêm cho các em về
kiến thức.
Ví dụ, trong giờ Địa giáo viên bộ môn nhận xét, xếp loại 8 điểm, lớp
ồn… Thật sự tơi rất khó xử lý cá nhân nào gây ra với lý do chung chung.
Trong cuộc họp của Ban cán sự lớp về tổng kết hàng tuần, tôi yêu cầu Ban
cán sự lớp, các tổ trưởng chỉ ra cá nhân, tổ nào vi phạm để tiết sinh hoạt chủ
nhiệm phê bình những học sinh đó. Giáo viên chủ nhiệm xử phạt thật nghiêm
khắc không vị nể cá nhân nào. Vì thế ở những tiết sau lớp học tiến bộ hơn.
Đồng thời, tôi cũng gặp giáo viên bộ môn để hiểu rõ hơn về tình hình của lớp
một cách chính xác để có chứng cứ nói với các em thì mới có sức thuyết phục
hơn.

“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”

Người thực hiện: Lê Thị Trà

13

Ngoài ra, cần phối hợp với Đoàn, Đội tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên
lớp, ngoại khóa để tuyên truyền giáo dục kĩ năng sống, phòng chống tệ nạn xã
hội xâm nhập vào trong trường học, …
Với tình trạng nghiện Facebook hiện nay, ngồi việc phân tích các mặt lợi
hại của việc sử dụng mạng xã hội: tốn nhiều thời gian vào việc lên mạng, việc
học hành của các em sẽ sa sút dần, ảnh hưởng đến sức khỏe. Các em không
thể không sử dụng, mà phải khuyến khích các em chỉ dùng nó để phục vụ cho
việc trao đổi thông tin học tập khi cần thiết. Đồng thời nhắc nhở phụ huynh
học sinh cần quan tâm hơn đến thời gian học tập ở nhà, thường xuyên theo
dõi, giám sát thường xuyên nếu nhà có kết nối Internet.
Một số ít phụ huynh khơng có thời gian để quan tâm đến các em, còn hạn
chế trong phương pháp giáo dục các con, vì quá cưng chìu, thương yêu con
nhưng lại bị hạn chế trong kiến thức về phương pháp giáo dục con nên có
cách dạy con đi ngược với phương pháp sư phạm của nhà trường. Điều này có
ảnh hưởng chưa tốt đối với việc giáo dục đạo đức học sinh. Chính vì thế nên
giáo viên cần phải kết hợp chặt chẽ với Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp như
qua buổi họp định kỳ, qua điện thoại liên lạc… Cùng với Ban đại diện cha mẹ
học sinh lớp thuyết phục, vận động cha mẹ các em quan tâm hơn nữa trong
việc giáo dục đạo đức cho học sinh chưa ngoan, chính phụ huynh học sinh
thuyết phục phụ huynh học sinh. Làm như thế hiệu quả sẽ cao hơn.
Điều này đã phát huy vai trị xã hội hố giáo dục đối với nhà trường,
khuyến khích mọi người trong xã hội cùng tham gia giáo dục tạo nên sức
mạnh quần chúng rộng rãi quan tâm đến giáo dục, để phụ huynh học sinh
khơng cịn phó mặc trách nhiệm cho thầy, cô giáo.

“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”

Người thực hiện: Lê Thị Trà

14

VI. KẾT LUẬN
1. Kết quả đạt được
Sau khi áp dụng sáng kiến, tôi nhận thấy chất lượng giáo dục học sinh lớp
chủ nhiệm đã có chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả khả quan:
- Tỉ lệ học sinh có hạnh kiểm tốt, học lực khá giỏi tăng hơn so với đầu năm
học. Tỉ lệ học sinh xếp loại hạnh kiểm trung bình, học lực trung bình so với
đầu năm giảm. Tổng kết xếp loại thi đua cuối năm của lớp từ loại trung bình
lên đạt loại tốt trong tồn trường.
- Tất cả học sinh điều thích đi học, khơng cịn học sinh thường xuyên bỏ tiết,
nghỉ học không phép, ngăn chặn được tình trạng bạo lực học đường. Gia đình
quan tâm đến việc học tập cũng như việc rèn luyện đạo đức của các em hơn;
- Đa số các em tích cực, tự giác tham gia các phong trào của lớp, lớp sôi nổi,
hứng thú hơn trong các giờ sinh hoạt lớp, hoạt động ngồi giờ lên lớp, hoạt
động ngoại khóa, … khơng khí lớp học vui tươi, thân thiện, đồn kết, tích cực
hơn trong học tập, xây dựng được tập thể lớp tiến bộ, phát huy được tính tích
cực của học sinh và tinh thần tự quản của lớp, đưa lớp chủ nhiệm đạt được
những thành tích nhất định, như: đạt giải ba trong hội thi làm lồng đèn của
nhóm lớp, giải nhì trị chơi chuyền chanh bằng muỗng.
Kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực học sinh lớp 7/2
cuối năm học 2018 – 2019 (Trước tác động)
Hạnh kiểm

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

Số lượng

12/35

19/35

04/35

0/35

0/35

Tỉ lệ (%)

34,3

54,3

11,4

0

0

Học lực

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Số lượng

01/35

07/35

20/35

7/35

0/35

Tỉ lệ (%)

2,9

20,0

57,1

20,0

0

Kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực học sinh lớp 7/2
cuối năm học 2019 – 2020 (Sau tác động)
“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

15

Hạnh kiểm

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

Số lượng

20/35

14/35

01/35

0/35

0/35

Tỉ lệ (%)

57,1

40,0

2,9

0

0

Học lực

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Số lượng

04/35

15/35

16/35

0/35

0/35

Tỉ lệ (%)

11,4

42,9

45,7

0

0

Độ lệch kết quả xếp loại hạnh kiểm lớp 7/2 trước và sau khi tác động

Lớp 7/2
Trước tác động
Sau tác động
Tăng (+), giảm (-)
Hạnh kiểm Số lượng Tỉ lệ (%) Số lượng Tỉ lệ (%) Số lượng Tỉ lệ (%)
Tốt
12/35
34,3
20/35
57,1
+08
+22,8
Khá
19/35
54,3
14/35
40,0
+05
-14,3
TB
04/35
11,4
1/35
2,9
-03
-8,5
Yếu
0/35
0
0/35

0
0
-2,8
Kém
0/35
0
0/35
0
0
0
Độ lệch kết quả xếp loại học lực lớp 7/2 trước và sau khi tác động
Lớp 7/2
Học lực
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém

Trước tác động
Sau tác động
Tăng (+), giảm (-)
Số lượng Tỉ lệ (%) Số lượng Tỉ lệ (%) Số lượng Tỉ lệ (%)
01/35
2,9
04/35
11,4
+03
+8,5
07/35

20,0
15/35
42,9
+08
+22,9
20/35
57,1
16/35
45,7
-04
-11,4
07/35
20,0
0/35
0
-07
-20,0
0/35
0
0/35
0
0
0

Kết quả khảo sát đầu năm học 2019-2020 về tinh thần tham hoạt động, phong
trào
Tổng số

Tích cực, tự giác

học sinh
35

SL
07

Tỉ lệ %
20,0

Tham gia khi chỉ
định, giám sát
SL
Tỉ lệ %
10
28,6

Đùn đẩy, tìm cách
lẩn tránh
SL
Tỉ lệ %
18
51,4

“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”


Người thực hiện: Lê Thị Trà

16

Kết quả khảo sát cuối năm học 2019-2020 về tinh thần tham hoạt động,
phong trào
Tổng số

Tích cực, tự giác

Tham gia khi chỉ

học sinh
35

SL
15

Tỉ lệ %
42,9

định, giám sát
SL
Tỉ lệ %
16
45,7

Đùn đẩy, tìm cách
lẩn tránh
SL
Tỉ lệ %
4
11,4

Độ lệch kết quả khảo sát về tinh thần tham hoạt động, phong trào lớp 7/2
trước và sau khi tác động
Tổng số học sinh

Tích cực, tự giác Tham gia khi chỉ
SL
07
15

Tỉ lệ %
20,0
42,9

định, giám sát
SL
Tỉ lệ %
10
28,6
16
45,7

Đùn đẩy, tìm
cách lẩn tránh
SL
Tỉ lệ %
18
51,4
04
11,4

Trước
35
Sau
35
Độ lệch
+08
+22,9
+06
+17,1
-14
-40,0
Căn cứ kết quả phân tích dữ liệu cho thấy, tỉ lệ học sinh khá, giỏi tăng; tỉ lệ
học sinh trung bình giảm; khơng có học sinh yếu, kém. Số lượng học sinh tích
cực, tự giác tham gia các hoạt động, phong trào tăng cao. Qua đó, chứng tỏ
việc thực hiện các giải pháp trên đã tác động tích cực đến kết quả học tập và
rèn luyện của các em.
2. Phạm vi áp dụng
Áp dụng vào việc giáo dục đạo đức học sinh và nâng cao chất lượng công
tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung học cơ sở.
3. Vận dụng vào thực tiễn
Tùy theo đặc điểm tình hình của mỗi lớp, giáo viên chủ nhiệm có thể vận
dụng cho mình những biện pháp thích hợp. Tuy nhiên điều cơ bản nhất là giáo
viên chủ nhiệm phải là một tấm gương mẫu mực trong cuộc sống, giải quyết
tốt các mối quan hệ không chỉ đối với học sinh lớp chủ nhiệm mà cịn với gia
đình, đồng nghiệp, với mọi người ở nơi cư trú.
Để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp, ngoài những phẩm chất và
năng lực của một giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm lớp cịn phải có lịng
“Một số biện pháp góp phần nâng cao công tác chủ nhiệm lớp”

Người thực hiện: Lê Thị Trà

17

nhiệt tình, yêu nghề, yêu trẻ sâu sắc, chịu khó và tận tụy, kiên nhẫn đối với
học sinh, có kiến thức về tâm lý, sinh lý lứa tuổi, có năng lực tổ chức các hoạt
động giáo dục.
Trên đây là một số kinh nghiệm trong việc góp phần nâng cao hiệu quả
cơng tác chủ nhiệm mà tôi đã sử dụng và đạt được kết quả rất tốt sau nhiều
năm làm công tác chủ nhiệm. Tôi mạnh dạn viết ra đây để đồng nghiệp cùng
tham khảo và thảo luận để góp ý cho tơi để tơi làm công tác chủ nhiệm tốt
hơn cho những năm học sau.

XÁC NHẬN CỦA

Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến do bản thân

THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

thực hiện, không sao chép nội dung của người
khác, nếu vi phạm xử lý theo quy định.
Phổ Thạnh, ngày 22 tháng 3 năm 2021
Người thực hiện

Lê Thị Trà

“Một số biện pháp góp phần nâng cao cơng tác chủ nhiệm lớp”