sinh con trai hay con gai

SINH CON THEO Y MUệậN 1

MUC LUC

Chỷỳng I 2
Cỳ sỳó cuóa sỷồ sinh saón Di truyùỡn hoồc giỳỏi tủnh 2
Chỷỳng II 10
Sinh con gaỏi, con trai nhỷ yỏ muửởn 10
Chỷỳng III 31
Dờn sửở vaõ kùở hoaồch gia ũnh 31

LÏ KHÙỈC LINH 2

CHÛÚNG I
CÚ SÚÃ CA SÛÅ SINH SẪN DI TRUÌN HỔC GIÚÁI TĐNH
Mưåt trong nhûäng vêën àïì quan trổng nhêët trong sinh hổc tûâ
trûúác túái nay lâ sinh vêåt ra àúâi vúái giúái tđnh khấc nhau. Hâng trùm
giẫ thuët vïì bẫn chêët hiïån tûúång nây àậ àûúåc cưng bưë trong cấc
thïë k trûúác vâ àùåc biïåt úã thïë k thûá 19. Nhûng chó cố thuët
nhiïỵm sùỉc thïí (NST) lâ giẫi thđch àûúåc vêën àïì. Thuët nây àậ phất
hiïån àûúåc cú chïë bïn trong quët àõnh giúái tđnh, àố lâ nhiïỵm sùỉc
thïí giúái tđnh.
Giúái tđnh ca cú thïí sinh vêåt cng lâ mưåt tònh trẩng cố cú súã
di truìn úã trong tïë bâo. Ngây nay, vúái k thåt hiïån àẩi ca tïë
bâo hổc, ngûúâi ta àậ phất hiïån àûúåc rùçng, NST giúái tđnh lâ nhûäng
NST àùåc biïåt, khưng giưëng cấc NST thûúâng vâ khấc nhau giûäa con
àûåc vâ cấi.
Trong tïë bâo sinh dc ca rìi giêëm cố 4 cùåp NST. Con cấi cố
1 cùåp hònh hẩt nhỗ, 2 cùåp hònh chûä V, vâ 1 cùåp hònh que gổi lâ
NST X.ÚÃ con àûåc, cùåp thûá nhêët cng hònh hẩt, cùåp thûá hai vâ ba
cng hònh chûä V, côn cùåp thûá tû thò mưåt chiïëc hònh que gổi lâ NST

X (mang tđnh cấi), chiïëc kia nhỗ hún vâ hònh mốc gổi lâ NST Y
(mang tđnh àûåc).
Cấc NST XX úã con cấi, XY úã con àûåc lâ NST giúái tđnh. Trong
tïë bâo sinh dc, cấc NST thûúâng tưìn tẩi thânh tûâng cùåp àưìng
dẩng. Nhûäng NST giúái tđnh khi thò àưìng dẩng, khi khưng àưìng
dẩng ty tûâng nhốm loâi. Cấc gene trïn NST giúái tđnh khưng chó
quy àõnh tđnh àûåc cấi mâ côn quy àõnh mưåt sưë tònh trẩng liïn kïët
vúái giúái tđnh.ÚÃ ngûúâi cố 23 cùåp NST thò 22 cùåp lâ NST thûúâng, cùåp
thûá 23 lâ NST giúái tđnh gưìm XX úã nûä vâ XY úã nam. ÚÃ cấc loâi cố
v, ïëch, nhấi, bô sất, sêu bổ (trûâ bûúám), NST giúái tđnh ca con cấi
àïìu lâ XX vâ ca con àûåc lâ XY. Trấi lẩi, úã chim, bûúám vâ mưåt sưë
loâi cấ, NST giúái tđnh ca con cấi lẩi lâ XY vâ ca con àûåc lâ XX.
SINH CON THEO MËN 3

Cú chïë hònh thânh giúái tđnh úã ngûúâi
ÚÃ nam giúái, tïë bâo sinh dc chûáa NST XY. Khi tïë bâo giẫm
phên thò X vâ Y tấch nhau sinh ra hai loẩi tinh trng: mưåt loẩi
chûáa X (mang tđnh con gấi), mưåt loẩi chûáa Y (mang tđnh con trai).
Sưë lûúång hai loẩi bùçng nhau. Côn úã nûä giúái, khi tïë bâo giẫm phên,
mưỵi tïë bâo con àïìu chûáa X, àêëy lâ tïë bâo trûáng. Thûåc ra, sau hai
lêìn giẫm phên, noận bâo cêëp 1 cho ra mưåt tïë bâo trûáng hoân chónh
vúái têët cẫ phêìn tïë bâo chêët dûå trûä cêìn thiïët vâ 3 thïë cûåc ph bõ teo
ài. ÚÃ nam, sau hai lêìn giẫm phên, tinh bâo cêëp 1 cho ra 4 tinh tûã
àún bưåi. Cấc tïë bâo nây khưng phên chia nûäa vâ biïën thânh nhûäng
tinh trng hoẩt àưång.
Khi th tinh, nïëu tïë bâo trûáng gùåp tinh trng mang NST X
thò húåp tûã sệ cố NST XX vâ phất triïín thânh con gấi. Nïëu tïë bâo
trûáng gùåp tinh trng Y thò húåp tûã sệ cố NST XY vâ phất triïín
thânh con trai. Àố lâ cú chïë hònh thânh giúái tđnh úã ngûúâi. Nùỉm
àûúåc cú chïë hònh thânh giúái tđnh vâ cấc ëu tưë ẫnh hûúãng túái quấ

trònh phên hốa giúái tđnh, ngûúâi ta cố thïí ch àưång àiïìu chónh, thay
àưíi t lïå àûåc cấi.
Nùm 1936, viïån sơ Axtaurop (úã Liïn Xư c) àậ tẩo ra dông
toân cấi hóåc toân àûåc. Viïåc àiïìu chónh t lïå àûåc cấi cố nghơa lúán
trong thûåc tiïỵn. Nhû ni bô thõt cêìn nhiïìu bï àûåc, ni bô sûäa
cêìn nhiïìu bï cấi, ni gâ àễ cêìn nhiïìu gâ mấi, nhûng ni gâ thõt
lẩi cêìn nhiïìu gâ trưëng.
Hoân cẫnh th tinh, àiïìu kiïån sưëng ca cú thïí cng cố thïí
lâm thay àưíi t lïå àûåc cấi. Thđ d: Tinh trng thỗ àïí 12 giúâ múái
cho th tinh thò t lïå àûåc tùng lïn 2 lêìn. Lúån nấi àưång àûåc 12 giúâ
múái cho th tinh thò t lïå àûåc cng tùng gêëp rûúäi. Lúån nấi àûúåc ùn
ëng àêìy à thò sưë lúån cấi trong lûáa àễ cố thïí bùçng 1,5 lêìn sưë lúån
àûåc. Dûa chåt nïëu àûúåc hun khối thò sưë hoa cấi tùng lïn. Thêìu
dêìu nïëu trưìng trong ấnh sấng cûúâng àưå ëu, sưë hoa àûåc giẫm ài
Trûáng ca ngûúâi vâ àưång vêåt cố v
LÏ KHÙỈC LINH 4

Nùm 1827, Cac Macmovits Ber (1782-1872), nhâ sinh hổc
xët sùỉc ngûúâi Nga (àûúåc xem lâ ngûúâi khai sinh ra mưn phưi thai
hổc) àậ nghiïn cûáu mưåt con chố cấi vûâa giao cêëu xong. Khi xem
bìng trûáng, trong cấc nang Graff vưën chó chûáa nûúác, ưng thêëy cố
mưåt nang àùåc biïåt lúán. Ưng phấ vúä nang àố ra, khếo lếo tấch àûúåc
mưåt hẩt trôn mâu vâng vâ àùåt vâo àơa thy tinh chûáa nûúác. Ưng tẫ
lẩi: "Hưìi hưåp xem nố dûúái kđnh hiïín vi, tưi bâng hoâng cẫ ngûúâi vò
sung sûúáng. Súå àố lâ ẫo giấc nïn tưi phẫi ngưìi àõnh thêìn mưåt lc
múái xem tiïëp. Tế ra vêỵn lâ nố - nhûäng quẫ trûáng giưëng nhû lông àỗ
trûáng chim nhûng kđch thûúác thò bế hún nhiïìu". Chó hưm sau,
ngûúâi àậ bân tấn vâ kiïím tra lẩi thđ nghiïåm. Hốa ra, trûáng ca
nhiïìu àưång vêåt cố v chó chđn rng vâo lc giao cêëu. Kïí tûâ àố,
trûáng ca lúån, bô, cûâu, thỗ lêìn lûúåt ra trònh diïån dûúái kđnh hiïín

vi.
ÚÃ ngûúâi, trûáng chđn vâ rng khưng ph thåc vâo giao húåp.
Nố rng àïìu àùån, khấ àng àónh, cûá 28 ngây (hóåc hún) rng mưåt
lêìn vâ mưỵi lêìn trung bònh mưåt trûáng. Tuën n àậ tiïët hai loẩi
hoốc mưn lâm cho trûáng chđn rưìi rng vâo vôi trûáng, àưìng thúâi lâm
niïn mẩc dẩ con dây thïm, sùén sâng lâm tưí cho bâo thai phất
triïín. Trûáng khưng gùåp àûúåc tinh trng sệ bõ hy ài cng vúái lúáp
niïm mẩc dẩ con vâo ngây thûá 14 (kïí tûâ khi trûáng rng), gêy hiïån
tûúång chẫy mấu gổi lâ kinh nguåt.
Trûáng lâ mưåt tïë bâo to nhêët ca cú thïí. Nố cố mâng, ngun
sinh chêët, nhên. Khi chđn, trûáng cố kđch thûúác 0,2-0,3 mm, hònh
cêìu, mâu vâng nhẩt. Cấc tưí chûác ban àêìu trong noận bâo (bìng
trûáng) lâ noận ngun bâo, cho ra cấc noận bâo cêëp 1. Trong lêìn
phên chia thûá nhêët ca giẫm phên, nố àûúåc tẩo thânh hai tïë bâo
cố nhên àún bưåi vâ kđch thûúác khấc nhau, mưåt lâ noận bâo cêëp 2,
chûáa khưëi lûúång lúán tïë bâo chêët; hai lâ thïë cûåc thûá nhêët, chûáa rêët
đt tïë bâo chêët. Trong lêìn phên chia thûá hai ca giẫm phên, noận
bâo cêëp 2 lẩi àûúåc phên thânh hai tïë bâo khưng bùçng nhau, tẩo
thânh tïë bâo trûáng àún bưåi vâ thïë cûåc thûá hai bế. Kïët quẫ lâ noận
bâo cêëp 1 cho ra mưåt tïë bâo trûáng hoân chónh vúái têët cẫ phêìn tïë
bâo chêët dûå trûä cêìn thiïët, côn ba thïë cûåc ph teo ài.
SINH CON THEO MËN 5

Trûáng hoân chónh cố 22 NST thûúâng vâ 1 NST giúái tđnh X.
D gùåp tinh trng hay khưng, trûáng cng cûá bònh thẫn ài theo con
àûúâng cốsùén: chuín àưång theo ưëng dêỵn trûáng àïën dẩ con vúái tưëc
àưå rêët chêåm. Àïí ài hïët 10-12 cm ưëng dêỵn trûáng, nố cêìn 8-10 ngây
(bùçng 1% tưëc àưå ca tinh trng). Trûáng khưng thïí tûå chuín àưång
mâ àûúåc vư sưë lưng nhung úã ưëng dêỵn trûáng nhể nhâng gẩt ài, àưìng
thúâi cấc thúá thõt mïìm mẩi ca ưëng dêỵn trûáng cng hưỵ trúå thïm

vâo.
Tinh trng ca ngûúâi
So vúái trûáng, tinh trng nhỗ hún nhiïìu. Nhâ khoa hổc
Kelliker (1817-1905) àậ chûáng minh tinh trng cng lâ mưåt tïë bâo.
Cấc tïë bâo phưi ca àân ưng phất triïín trong tinh hoân gổi lâ tinh
ngun bâo. Nố tẩo thânh tinh bâo cêëp 1. Sûå phên chia ca tinh
bâo cêëp 1 dêỵn àïën sûå giẫm sưë lûúång NST, hònh thânh hai tinh bâo
cêëp 2. Sau lêìn chia thûá hai ca giẫm phên, nố hònh thânh 4 tđnh
tûã àún bưåi. Cấc tïë bâo nây khưng côn phên chia nûäa vâ biïën thânh
nhûäng tinh trng hoẩt àưång, trong àố cố 2 tinh trng mang NST
giúái tđnh X vâ 2 tinh trng mang NST giúái tđnh Y. Àiïìu àố nối lïn
rùçng sưë lûúång hai loẩi tinh trng lâ bùçng nhau.
Hùçng ngây, cú thïí nam giúái sinh sẫn hâng chc hóåc hâng
trùm triïåu tinh trng. Tïë bâo nây khưng cố nhiïåm v mang chêët
dinh dûúäng mâ chó cố mưỵi mưåt viïåc lâ chuín àưång tòm trûáng.
Phêìn to nhêët ca tinh trng lâ cấi àêìu hònh bêìu dc vúái cấi mi
nhổn hóỉt nhû mi khoan àïí di vâo mâng trûáng. Àêìu tinh trng
chûáa toân NST (cố 23 chiïëc cẫ thẫy). Nối khấc ài, cấi àêìu chó chûáa
riïng nhên tïë bâo lâ vûâa hïët chưỵ. Cưí vâ ài tinh trng cố hònh súåi
dâi, mỗng manh, cố khẫ nùng "qỵy" sang hai phđa. Nhúâ thïë, tinh
trng cố thïí di àưång vïì phđa trûúác. Tinh trng chó dâi 50-60
micron, tûác lâ bùçng 1/6 àûúâng kđnh ca trûáng. Búãi vêåy, hâng vẩn
tinh trng cố thïí bấm vâo quanh trûáng mâ vêỵn thûâa chưỵ.
Khi ra ngoâi, tinh trng nùçm trong mưåt chêët lỗng gổi lâ tinh
dõch. Mưỵi ml tinh dõch chûáa 50-100 triïåu tinh trng, nhûng vêỵn
thûâa chưỵ chochng búi lưåi thïnh thang. Tinh dõch lâ mưi trûúâng
LÏ KHÙỈC LINH 6

dinh dûúäng ca tinh trng, àưìng thúâi lâ mưi trûúâng cố sûác cùng bïì
mùåt thđch húåp àïí tinh trng chuín àưång nhanh hún (mưỵi pht

tinh trng ài àûúåc 2-4 mm). Nố chïët khấ nhanh trong tinh dõch
(sau 1-2 ngây). ÚÃ nhiïåt àưå thêëp, nố sưëng lêu hún: 4 ngây úã 10 àưå C,
hâng tìn úã 4 àưå C vâ hâng chc nùm nïëu àưng khư úã -196 àưå C.
Hiïån tûúång th tinh ca ngûúâi
Tûâ êm àẩo, chó cêìn vâi pht lâ tinh trng ài vâo àïën dẩ con,
sau 2-3giúâ àậ ài hïët ưëng dêỵn trûáng. Sau àố, chng côn sưëng vâi
ngây nûäa àïí àúåi trûáng rng.
Trong sưë tinh trng àang dng hïët sûác mònh "lao túái" túái gùåp
trûáng, cố nhûäng tinh trng "dẩi dưåt" cûá lín qín trong êm àẩo vâ
bõdõch toan úã àêy giïët chïët. Rêët nhiïìu tinh trng lẩc lưëi vâo cấc
nïëp nhùn ca niïm mẩc dẩ con, khưng tòm àûúåc àng àûúâng lïn
ưëng cố trûáng. Mưåt nûãa sưë côn lẩi àấng lệ phẫi vâo bïn ưëng dêỵn
trûáng rng thò lẩi ngúâ nghïåch sang ưëng bïn kia mưåt cấch cêìu may.
Cëi cng thò chó côn vâi chc àêëu th chẩy àng àûúâng, vúái 1 àêëu
th duy nhêët àûúåc phếp chui vâo trûáng. Thûåc ra, mưåt mònh nố
chùèng vûúåt qua àûúåc khố khùn nây nïëu khưng cố sûå hưỵ trúå ca
hâng vẩn, hângtriïåu tinh trng khấc.
Ch tinh trng may mùỉn tiïët ra men hyalurodada àïí cưng
phấ mângtrûáng (men nây hiïån àậ phên lêåp àûúåc, thûúâng dng àïí
chûäa vư sinhúã àân ưng do thiïëu tinh trng, gip cho tinh trng
àêìu tiïn dïỵ dâng lổtvâo trûáng). Cố ngûúâi tđnh rùçng đt nhêët phẫi cố
8 triïåu tinh trng múái tiïët à sưë men cêìn thiïët àïí lâm viïåc àố. Búãi
vêåy, nïëu cố thïí thûåc hiïån sûå th tinh thò ban àêìu đt ra phẫi cố 80
triïåu tinh trng, trong àố 60% phẫi chuín àưång khỗe.
Thûåc ra, cố thïí cố vâi ba tinh trng lổt vâo trûáng nhûng viïåc
th tinh àậ dânh cho con àêìu tiïn; nhûäng con khấc tûå tiïu hy vâ
trúã thânh chêët dinh dûúäng cho trûáng. Nhên ca tinh trng dõch lẩi
gêìn nhên ca trûáng; cẫ hai àïìu dưëc toân bưå "ca cẫi qu giấ" ca
mònh (AND) ra gốp vưën chung. Dûúái kđnh hiïín vi, ngûúâi ta thêëy
nhên ca chng nhû tan ra, quån vâo nhau lâm mưåt; cấc NST

SINH CON THEO MËN 7

khêín trûúng sùỉp xïëp thânh tûâng cùåp. Sau nûãa giúâ, tïë bâo trûáng
th tinh xong, vúái 23 cùåp NST, àậ à tû cấch lâ mưåt cú thïí múái.
Lc nây, giúái tđnh ca thai àậ àûúåc khùèng àõnh, chûa cố cấch nâo
thay àưíi àûúåc.
Sinh nhiïìu con cng trûáng, khấc trûáng
Cấc cấ thïí sinh cng trûáng cố thïí tấch nhau tûâ rêët súám. Vâo
lc trûáng vûâa phên chia thânh hai tïë bâo thò hai tïë bâo àố àậ tấch
rúâi nhau phất triïín àưåc lêåp thânh hai phưi riïng. Àố lâ trûúâng húåp
tấch àưi súám nhêët. Cấc thai cng trûáng cng chung mưåt nhau, mưåt
bìng ưëi, cố cng giúái tđnh, cấc àùåc tđnh àïìu giưëng nhau.
Sinh àưi cng trûáng bao giúâ cng hiïëm hún sinh àưi khấc
trûáng. Cố nhûäng trûúâng húåp 2 phưi khưng tấch hùèn, dêỵn àïën cấc
trễ sinh ra bõ dđnh vâo nhau (10 triïåu lêìn sinh múái gùåp mưåt trûúâng
húåp nhû vêåy). Nhûäng trûúâng húåp dđnh nhau trïn diïån rưång gổi lâ
quấi thai. Nïëu chó dđnh đt thò trễ cố thïí sưëng nhû ngûúâi bònh
thûúâng.
Sinh nhiïìu con khấc trûáng lâ trûúâng húåp cố nhiïìu trûáng th
tinh (cng hóåc khấc thúâi àiïím). Lõch sûã y hổc àậ ghi lẩi mưåt sưë
trûúâng húåp sinh 6 vâ 8 (rêët hiïëm). Côn sinh 2, 3, 4, 5 cng lêu lêu
múái cố mưåt lêìn.
Chûãa ngoâi dẩ con
Thưng thûúâng, noận tûâ nang Graff úã bìng trûáng khi thoất
ra sệ bõ ht vâo loa, di chuín ngûúåc chiïìu vúái tinh trng. Tinh
trng bao vêy noận úã chưỵ 1/3 àêìu vôi trûáng vâ th tinh úã àêy lâ tưët
nhêët. Khi àố, mâng ngoâi ca noận côn mỗng vò đt bõ dõch ca vôi
trûáng vêy bổc, tinh trng dïỵ chui qua. Noận câng tiïën sêu vâo vôi
trûáng câng khố th tinh.
Nïëu th tinh àûúåc úã 1/3 àêìu vôi trûáng, phưi chó mêët 6-8 ngây

àïí di chuín àïën lâm tưí úã dẩ con. Thúâi àiïím nây thåc vâo ngây
thûá 20-22 trong chu k kinh 28 ngây. Lc àố, niïm mẩc tûã cung àậ
dây lïn, à àiïìu kiïån àïí phưi lâm tưí. D vôi trûáng cố thïí bõ viïm
LÏ KHÙỈC LINH 8

vâ hểp lẩi thò phưi (chó múái cố 58 tïë bâo) vêỵn cố nhiïìu khẫ nùng di
chuín lổt qua mâ khưng bõ ấch tùỉc giao thưng. Nhúâ àố, thai sệ
phất triïín trong dẩ con bònh thûúâng. Trong trûúâng húåp bõ "ấch tùỉc
giao thưng", phưi vêỵn phất triïín, gêy chẫy mấu úã vôi, khiïën mấu
chẫy ra úã àêìu loa, xëng da con, êm àẩo vâ êm hưå, cêìn mưí ngay.
Cố trûúâng húåp noận xët nhûng khưng àûúåc ht vâo loa, gùåp
tinh trng vêỵn th tinh. Phưi cố thïí phất triïín trong ưí bng trốt
lổt àïën thấng thûá 7, 8 hóåc thûá 9, cêìn mưí àïí cûáu mể vâ con. Viïåc
chêín àoấn thai ngoâi tûã cung khưng khố, chó cêìn ài khấm thai
àng k hẩn.
Vư sinh
Cố nhûäng cùåp vúå chưìng sët àúâi khưng àễ, àố lâ hiïån tûúång
vư sinh. Cấc trûúâng húåp vư sinh do phđa nam chiïëm 43-47%. Viïåc
xấc àõnh ngun nhên vư sinh úã nam giúái dïỵ hún vò cố thïí xết
nghiïåm trûåc tiïëp tinh trng (trong khi rêët khố xết nghiïåm trûáng).
Cố thïí dïỵ dâng àïëm sưë lûúång tinh trng, tđnh t lïå tinh trng khỗe
vâ quan sất hònh thïíchng.
Vïì phđa nûä, ngun nhên vư sinh rêët àa dẩng vâ phûác tẩp.
Khưng phống noận lâ mưåt ngun nhên rộ râng gêy vư sinh,
nhûng chó hay gùåp úã nhûäng ngûúâi kinh nguåt khưng àïìu. Ngun
nhên phưí biïën nhêët, àấng ngẩi nhêët lâ viïm nhiïỵm. Chêët nhêìy úã
cưí tûã cung lêỵn m àùåc lâm tùỉc vôi trûáng, lâm cho tinh trng khưng
thêm nhêåp àûúåc vâo trûáng. Cố trûúâng húåp tûã cung khưng à àiïìu
kiïån cho trûáng tr ng, nưåi tiïët khưng cên bùçng, hóåc pH úã êm àẩo
giïët hẩi tinh trng.

Do viïåc xấc àõnh ngun nhên vư sinh úã nûä giúái phûác tẩp hún
nïn bấc sơ bao giúâ cng khấm cho ngûúâi chưìng trûúác. Nïëu chùỉc
chùỉn khưng phẫi do chưìng, thêìy thëc múái xấc àõnh ngun nhên
úã vúå.
ÚÃ nam giúái, cố trûúâng húåp khưng tinh trng (do tinh hoân
mùỉc kểt úã ưí bng tûâ nhỗ, do hêåu quẫ bïånh quai bõ, do quang tuën
hy hoẩi tinh trng gưëc ), thûâa hóåc thiïëu NST giúái tđnh
SINH CON THEO MËN 9

Nïëu thiïëu tinh trng hóåc tinh trng ëu, cố thïí dng mưåt
sưë biïån phấp bưìi dûúäng sûác khỗe kïët húåp dng thëc. Cêìn xấc àõnh
thúâi àiïím th tinh cố hiïåu quẫ. Àïí dânh tinh dõch trong 7-10 ngây
rưìi xët tinh mưåt lêìn sêu vâo êm àẩo (cho àêìu dûúng vêåt vâo sất
cưí tûã cung). Chổn thúâi àiïím rng trûáng (lc dõch êm àẩo vâ tûã
cung lỗng vâ trong) àïí tinh trng di chuín thån lúåi. Y hổc côn
hưỵ trúå chêët men hyalurinidada àïí gip cho tinh trng àêìu tiïn dïỵ
dâng chui lổt vâo trûáng.
Nïëu khưng thïí chûäa àûúåc, vúå chưìng lẩi tha thiïët cố con thò cố
thïí th tinh nhên tẩo. Nïn àïì nghõ bïånh viïån chổn tinh trng ca
mưåt ngûúâi khỗe mẩnh, thưng minh vâ cng cố gene chun mưn
vúái vúå àïí nùng khiïëu vâ súã trûúâng ca con àûúåc nhên lïn.
ÚÃ nûä, nïëu trûáng khưng rng hóåc tùỉc vôi trûáng thò cố thïí
tấch lêëy trûáng chđn úã àûúng sûå hóåc xin trûáng ca mưåt ngûúâi khấc,
cho th tinh sùén úã ngoâi bùçng tinh trng ca chưìng, rưìi cêëy vâo dẩ
con. Nhû vêåy, bâ mể vư sinh nhûng vêỵn chûãa àễ àûúåc nhû mổi
ngûúâi.
LÏ KHÙỈC LINH 10

CHÛÚNG II
SINH CON GẤI, CON TRAI NHÛ MËN

Nhûäng hiïí u biïët chung
Mưåt trong nhûäng nguån vổng chđnh àấng ca cấc cùåp vúå
chưìng lâ cố cẫ con trai lêỵn con gấi. Àêëy lâ nưỵi bùn khón khưng
nhỗ ca nhûäng gia àònh sinh con mưåt bïì. Nhûäng cùåp vúå chưìng
chûa àẩt mën nây thûúâng phấ vúä kïë hoẩch sinh àễ.
Mc tiïu ca cåc vêån àưång hiïån nay lâ mưỵi cùåp vúå chưìng chó
nïn cố tûâ 1 àïën 2 con. Àïí thûåc hiïån mc tiïu trïn, àưìng thúâi thỗa
mận àûúåc u cêìu chđnh àấng ca nhiïìu gia àònh, cấc bẩn àang
trong diïån sinh àễ cêìn nùỉm vûäng vâ ấp dng phûúng phấp khoa
hổc sinh con trai, con gấi theo mën, sinh con khỗe mẩnh vâ
trấnh àûúåc hiïån tûúång th thai nhiïìu con khấc trûáng.
Vïì mùåt di truìn hổc vâ y hổc, ch àưång sinh con trai hay
con gấi cố liïn quan àïën viïåc phông bïånh cho xậ hưåi, gip trấnh
àûúåc mưåtsưë bïånh di truìn liïn kïët vúái giúái tđnh nhû bïånh m
mâu, bïånh mấu khưng àưng (thûúâng chó nam giúái mùỉc). Nïëu ngûúâi
cha mùỉc bïånh, gene bïånh sệ àûúåc truìn cho con gấi. Nïëu cư gấi
nây sinh con trai thò ngûúâi con trai àố sệ mùỉc bïånh. Vò vêåy, trong
cấc trûúâng àố, chó àễ con gấi lâ tưët nhêët.
Nhû àậ trònh bây, trûáng cố 22 nhiïỵm sùỉc thïí thûúâng vâ 1
nhiïỵm sùỉc thïí giúái tđnh X (mang tđnh gấi). Tinh trng cố hai loẩi:
Mưåt loẩi cố 22 NST thûúâng vâ 1 NST giúái tđnh X; mưåt loẩi cố 22
NST thûúâng vâ 1 NST giúái tđnh Y (mang tđnh trai). Vâ cú thïí th
thai nhû sau:
X + X = XX (sinh con gấi).
X + Y= XY (sinh con trai)
SINH CON THEO MËN 11

Vêën àïì lâ lâm thïë nâo àïí cấc cùåp vúå chưìng ch àưång tẩo ra
àûúåc mưåt trong hai cú chïë àố. Àiïìu nây àậ lâm cho nhiïìu nhâ y
hổc, di truìn hổc quan têm trong vâi thêåp k qua. Sau khi ài sêu

nghiïn cûáu nhiïìu vêën àïì cố liïn quan àïën tinh trng vâ trûáng ca
ngûúâi cng cấc àiïìu kiïån vâ hoân cẫnh th thai, hổ àậ rt ra
nhûäng kïët lån quan trổng vâ àïì xët nhûäng giẫi phấp cố giấ trõ
l lån vâ thûåc tiïỵn. Trong vêën àïì giúái tđnh mong mën, vai trô
ca tinh trng cố tđnh quët àõnh.
Phûúng phấp tấch tinh trng
Qua nghiïn cûáu tđnh chêët ca hai loẩi tinh trng, cấc nhâ
khoa hổc àậ àïì ra cấc phûúng phấp àïí tấch chng nhû sau:
- Phûúng phấp nhåm mấu:
Bùçng phûúng phấp nhåm mấu àùåc biïåt, ngûúâi ta thêëy cố hai
loẩi tinh trng bùỉt mêìu khấc nhau. Sưë lûúång 2 loẩi bùçng nhau; suy
ra cêëu tẩo sưë dên trong xậ hưåi vúái sưë lûúång trai, gấi xêëp xó nhau (cố
lïåch nhau mưåt đt, nûä nhiïìu hún nam, do nhiïìu ngun nhên).
- Phûúng phấp àiïån ly hóåc àiïån phên: Khi cho tinh dõch vâo
àiïån trûúâng thò tinh trng Y bõ ht vïì cûåc êm, tinh trng X vïì cûåc
dûúng. Ngûúâi ta hûáng lêëy mưåt trong hai loẩi àố vâ búm vâo tûã
cung ca ngûúâi ph nûä vâo thúâi àiïím thđch húåp, àẩt t lïå thânh
cưng 80-90%. Phûúng phấp nây phûác tẩp, khố ấp dng, cố thïí dêỵn
àïën dõ dẩng bêím sinh úã thai nhi.
- Phûúng phấp ly têm:
Dûåa vâo cấc tđnh chêët ca hai loẩi tinh trng (tinh trng Y
bế, àêìu trôn, trổng lûúång riïng lâ 1,07; tinh trng X to, àêìu bêìu
dc, trổng lûúång riïng lâ 1,17), ngûúâi ta àậ tấch chng bùçng
phûúng phấp ly têm. Gêìn àêy, mưåt nhốm bấc sơ Nhêåt àang lâm
theo phûúng phấp nây. T lïå thânh cưng cao. Tuy nhiïn, phûúng
phấp nây àôi hỗi k thåt cao, khố ấp dng rưång rậi.
- Thûåc hiïån th tinh bïn ngoâi, xấc àõnh àûúåc giúái tđnh rưìi
cêëy vâo tûã cung àïí dûúäng thai.
LÏ KHÙỈC LINH 12

Cấc phûúng phấp trïn phûác tẩp, phẫi sûã dng k thåt cao,
khưng tûå nhiïn, khố phưí cêåp, nhêët lâ úã nûúác ta vâ cấc nûúác àang
phất triïín. Hún nûäa, chng dïỵ gêy ra tònh trẩng thai khưng bònh
thûúâng.
- Phûúng phấp hốa hổc:
Dûåa vâo tđnh chêët ûa axit ca tinh trng X vâ ûa kiïìm ca
tinh trng Y, ngûúâi ta àậ àïì ra phûúng phấp àún giẫn lâ tht rûãa
êm àẩo trûúác khi giao húåp 2 giúâ bùçng mưåt dung dõch kiïìm nhể hay
axit nhể (vư hẩi) àïí hưỵ trúå vâ loẩi tûâ mưåt trong hai loẩi tinh trng.
Mën sinh con gấi, cêìn hưỵ trúå cho tinh trng X, loẩi trûâ tinh
trng Y, dng mưåt thòa câ phï nûúác cưët chanh tûúi hôa trong 1 lđt
nûúác àun sưi àïí ngåi. Côn mën sinh con trai thò cêìn hưỵ trúå cho
tinh trng Y, loẩi trûâ tinh trng X, dng mưåt thòa câ phï thëc
tiïu mëi (bicarbonat natri) hôa trong mưåt lđt nûúác àun sưi àïí
ngåi.
Theo dûúåc sơ Phan Àûác Bònh vâ bấc sơ Diïỵm Chêu, nïëu mën
sinh con trai, nïn sinh hoẩt vúå chưìng trong ngây rng trûáng vâi
lêìn. Trûúác àố, phẫi àïí dânh tinh dõch trong 7-10 ngây. Khi sinh
hoẩt, ngûúâi chưìng nïn tẩo cho ngûúâi vúå àẩt àûúåc khoấi cẫm vâ
xët tinh sêu vâo êm àẩo. Nïëu mën sinh con gấi, sau khi hïët
kinh, vúå chưìng cêìn sinh hoẩt thûúâng ngây, àïën trûúác ngây trûáng
rng hai ngây thò ngûâng. Khưng giao húåp trong ngây rng trûáng
vâ ngây gêìn rng trûáng, khưng cêìn àïí dânh tinh dõch.
Hai tấc giẫ trïn côn giúái thiïåu cẫ phûúng phấp ùn ëng theo
chïë àưå, phûúng phấp dûåa vâo tíi ngûúâi mể vâ thấng th thai theo
êm lõch. Ba phûúng phấp nây côn àang àûúåc tiïëp tc nghiïn cûáu.
Phûúng phấp ấp dng chïë àưå ùn
Tûâ nùm 1985, giấo sû nhi khoa ngûúâi Phấp Josept
Stowkowski àậ ch àïën mưëi quan hïå giûäa sûå biïën dûúäng khoấng
chêët vâ sûå phên phưëi giúái tđnh. Qua hâng loẩt nghiïn cûáu, 10 nùm

sau, ưng àûa ra hai chïë àưå ùn ëng àïí sinh trai, gấi theo mën.
Theo ưng, mën sinh gấi thò phẫi ùn nhẩt, vò nïëu thiïëu mëi, hoẩt
SINH CON THEO MËN 13

àưång ca tuën thûúång thêån sệ gia tùng. Chng tiïët ra nhiïìu kđch
tưë thûúång thêån, lâm cho chêët kali (K) bõ loẩi ra khỗi cấc mư tïë bâo,
tûác lâ tẩo ra mưåt mưi trûúâng axit khấ mẩnh úã ph nûä Nhûäng
thûác ùn nhû bú sûäa, cấc sẫn phêím ca sûäa vâ rau xanh cố thïí
thđch húåp vúái cấc bâ mể mën sinh con gấi.
Côn nïëu mën sinh con trai, ngûúâi mể phẫi ùn thûác ùn mùån,
cấc mốn khoai têy, thõt, câ chua. Trong 20 nùm thûã nghiïåm trïn
cấc loâi bô sất, ưng nhêån thêëy nhûäng con àûúåc ùn nhiïìu chêët Na,
Ca, K hêìu hïët àïìu sinh con àûåc.
Stowkowski cng nhêån thêëy rùçng, sûå biïën thấi ca nông nổc
ty thåc vâo mưi trûúâng ni chng. Mưi trûúâng giâu K sệ cho ra
nhiïìu con àûåc, giâu Ca hóåc Mg thò nông nổc cấi nhiïìu hún. ÚÃ mưi
trûúâng ni trung tđnh, t lïå àûåc cấi bùçng nhau. Thûã nghiïåm trïn
chåt cưëng, ưng cng nhêån thêëy nïëu ùn nhiïìu K hóåc khưng cố Ca,
chåt mể sệ àễ nhiïìu chåt àûåc; nïëu ngûúåc lẩi, chng sệ àễ nhiïìu
chåt cấi.
Bấc sơ Lefêvre úã Argentina àậ nghiïn cûáu khêíu phêìn thûác ùn
ca gêìn 2.600 con bô úã hún 130 trẩi. Ưng nhêån thêëy, ty theo hâm
lûúång khoấng chêët ca àêët vâ ca phên bốn, loẩi cỗ mâ bô mể ùn
sệ quët àõnh viïåc nố sinh ra bï àûåc hay bï cấi nhiïìu hún. Nïëu
thûác ùn giâu K, sệ cố nhiïìu bï àûåc. Tûâ àố, ngûúâi ta àậ àïì ra khêíu
phêìn thûác ùn trong chùn ni bô mể nhû sau: Mën cố nhiïìu bï
àûåc àïí lêëy thõt, cêìn thïm K, NaCl (mëi ùn), loẩi búát thûåc vêåt giâu
kim loẩi kiïìm thưí (C, Mg) nhû cỗ Lurerne. Àïí cố nhiïìu bô sûäa thò
thïm vâo thûác ùn sinh tưë D, Ca, Mg.
Giấo sû J.Lorrain (Canada, cng ch trò mưåt nhốm nghiïn

cûáu vïì mưëi quan hïå giûäa viïåc sinh con trai, gấi vâ khoấng chêët
trong thûác ùn. Trong 100 cùåp vúå chưìng àûúåc nghiïn cûáu (phêìn lúán
chó sinh con trai), cố 80% àậ vư tònh theo chïë àưå ùn quấ mùån.
Nhûäng cùåp sinh toân con gấi lẩi ùn nhiïìu thûác ùn giâu kim loẩi
kiïìm thưí hún. Vïì sau, ưng thûã nghiïåm phûúng phấp nây àïí th
thai cho 216 ph nûä, kïët quẫ lâ 175 trûúâng húåp thânh cưng (81%).
LÏ KHÙỈC LINH 14

Trong mưåt nghiïn cûáu khấc, cố 24 trong tưíng sưë 30 cùåp vúå
chưìng ùn ëng theo chïë àưå sinh con trai àậ àẩt àûúåc nguån;
16/20 cùåp ùn theo cấch sinh con gấi àậ cố àûúåc cư cưng cha mong
àúåi.
Nùm 1977, nûä bấc sơ Michelle Du hoân thânh viïåc nghiïn
cûáu trïn 102 ph nûä chó sinh toân trai hay toân gấi (chïë àưå ùn
ëng ca hổ àûúåc xấc àõnh cêín thêån vïì t lïå khoấng chêët hùçng
ngây). Kïët quẫ lâ úã 84% ph nûä sinh con trai, t lïå cấc thânh phêìn
K vâ Na cao gêìn gêëp 4 lêìn so vúái Ca vâ Mg. ÚÃ 80% ph nûä sinh
con gấi, t lïå K vâ Na chó cao gêëp àưi.
Mưåt cåc thđ nghiïåm lêm sâng úã bïånh viïån ph sẫn Port
Royal nùm 1976 cng cho thêëy, trong 27 ph nûä sûã dng phûúng
phấp ùn ëng àïí sinh trai hay gấi theo mën, cố 19 ngûúâi thânh
cưng. Giấo sû Srowkowski cng àậ phưëi húåp vúái J.G Krow àïí thûåc
hiïån 38 ca, kïët quẫ lâ cố 32 thânh cưng.
ÚÃ Viïåt Nam, cëi nùm 1983, giấo sû Nguỵn Ngổc Toẫn vâ
bấc sơ Phẩm Ngổc Ph (Viïån qn y 108, Hâ Nưåi) cng àậ soẩn 5
thûåc àún cho cấc cùåp vúå chưìng trong diïån sinh àễ (ấp dng vúái sûå
hûúáng dêỵn c thïí ca viïån).
Theo cưng thûác ca Michelle Duc, nïëu mën sinh con trai,
ngûúâi mể cêìn ùn mùån, côn mën sinh con gấi thò ùn nhẩt. Vò vêåy,
nhûäng ngûúâi cố bïånh huët ấp cao, bïånh thêån, ph nïì thò khưng

thïí ùn ëng theo chïë àưå sinh con trai; nïëu cố bïånh sỗi thêån, phẫi
kiïng cấc chêët cố canxi thò khưng nïn ùn chïë àưå sinh con gấi.
Viïåc ấp dng phûúng phấp nây cng phiïìn hâ vâ phûác tẩp,
phẫi lûåa chổn thûác ùn, àưì ëng trong 10 tìn. Viïåc ùn quấ mùån
hóåc quấ nhẩt àïìu dïỵ gêy rưëi loẩn dinh dûúäng, ẫnh hûúãng àïën sûác
khỗe ca hai vúå chưìng, khiïën trûáng vâ tinh trng kếm vïì chêët
lûúång, ẫnh hûúãng khưng tưët àïën thai.
Tấch tđnh trng dûåa trïn tưëc àưå vâ thúâi gian tưìn tẩi lïåch
nhau ca 2 loẩi tinh trng.
SINH CON THEO MËN 15

Bấc sơ sẫn khoa Laudrum B. Shetles úã Àẩi hổc Colombia
(M) khi nghiïn cûáu vïì tinh trng ca ngûúâi àậ tòm ra tđnh chêët
sau: Tinh trng Y di chuín nhanh nhûng chïët súám; tinh trng X
di chuín chêåm nhûng sưëng dai. Ưng àậ àïì ra giẫi phấp: vúå chưìng
gùåp nhau trûúác hóåc àng ngây rng trûáng. Gùåp nhau trûúác ngây
rng trûáng sệ dïỵ sinh con gấi vò tinh trng Y mêët tấc dng súám,
khưng chúâ àûúåc, chó côn lẩi tinh trng X chúâ trûáng rng. Gùåp nhau
àng ngây trûáng rngthò tinh trng Y chẩy nhanh chui vâo trûáng
trûúác, th tinh cho con trai.
Bấc sơ Ericson (M) àậ lâm thđ nghiïåm: cho tinh trng ngûúâi
chẩy qua chêët anbumin bô. Tinh trng Y chẩy nhanh hún, àûúåc
hûáng lêëy, búm vâo tûã cung ca ph nûä. Kïët quẫ lâ gêìn 100%
trûúâng húåp cố thai trai theo mën. Côn mën sinh con gấi thò
hûáng tinh trng X vâ t lïå thânh cưng cng cao. Phûúng phấp nây
phûác tẩp lẩi khưng tûå nhiïn nïn đt àûúåc dng.
Cố tấc giẫ cho rùçng vúå chưìng gùåp nhau tûâ ngây thûá 7 àïën
ngây thûá 11 kïí tûâ ngây bùỉt àêìu hânh kinh (trong chu k 28 ngây)
thò sinh con gấi; côn gùåp nhau vâo ngây trûáng rng thò sinh con
trai.

Cấch xấc àõnh ngây trûáng rng
- Tđnh theo k kinh: Trûúác k kinh 14 ngây lâ ngây trûáng
rng d chu k kinh nguåt dâi hay ngùỉn. ÚÃ àêy quy ûúác ngây thûá
nhêët lâ ngây bùỉt àêìu hânh kinh. Nïëu chu k 28 ngây thò ngây thûá
14 lâ ngây trûáng rng (tûác lâ 28-14 = 14). Nïëu chu k 29 ngây thò
àố lâ ngây thûá 15.
ÚÃ nhûäng ngûúâi kinh nguåt khưng àïìu (do sûác khỗe khưng
bònh thûúâng, cåc sưëng gia àònh khưng vui tûúi thoẫi mấi, nïëp
sinh hoẩt, nghó ngúi khưng hâi hôa ), cấch xấc àõnh trïn khưng
chđnh xấc, khưng nïn ấp dng àïí ch àưång th thai theo giúái tđnh
hóåc àïí trấnh thai.
- Ào thên nhiïåt: Dng nhiïåt kïë àïí theo dội thên nhiïåt mưỵi
sấng trûúác khi xëng giûúâng vâo mưåt giúâ nhêët àõnh, ghi lïn bẫng
LÏ KHÙỈC LINH 16

theo dội. Chó sûã dng mưåt nhiïåt kïë àïí trấnh sai sưë vâ lêëy úã mưåt núi
nhêët àõnh trïn cú thïí (nhû úã hêåu mưn hóåc êm àẩo). Nïëu lêëy úã
nấch hóåc miïång thò nhiïåt àưå thêëp hún 0,3 - 0,5 àưå C. Sau khi
hânh kinh àïën trûúác ngây trûáng rng 2 ngây, thên nhiïåt thêëp hún
thên nhiïåt trung bònh 0,2 - 0,3 àưå C. Trong vông 2 ngây trûúác khi
trûáng rng, thên nhiïåt tt xëng thïm 0,1 - 0,2 àưå C (àiïím thên
nhiïåt thêëp nhêët lâ ngây sùỉp rng trûáng). Ngây rng trûáng (thûúâng
lâ 13-16 ngây trûúác khi thêëy kinh), thên nhiïåt àưåt ngưåt tùng lïn
0,3 - 0,5 àưå C (trïn thên nhiïåt trung bònh 0,1 - 0,2 àưå C) vâ cûá giûä
nhû vêåy cho àïën cëi chu k, sau àố tt xëng àïí sang mưåt chu k
khấc.
Theo dội kïët quẫ ào thên nhiïåt ca mưåt sưë chõ em, ngûúâi ta
thêëy àûúâng biïíu diïỵn ài tûâ thêëp lïn cao, cố khi lïn liïn tc 2-3
ngây. Ngun nhên lâ trong bíi sấng àêìu tiïn, nhiïåt àưå múái lïn
mưåt đt, sấng hưm sau tùng thïm mưåt đt nûäa. Trong trûúâng húåp nây,

ngây thûá hai hóåc thûá ba lâ ngây trûáng rng.
Cêìn theo dội nghiïm tc trong ba chu k liïìn àïí thêëy quy
låt thên nhiïåt ca mònh. Sau àố, chõ em cố thïí ào vâi ngây trong
mưåt chu k trûúác khi trûáng rng lâ xấc àõnh àûúåc ngây trûáng
rng.
Nhûäng chõ em cố kinh nguåt khưng àïìu vâ chõ em àang cho
con bcố thïí sûã dng phûúng phấp nây àïí trấnh thai.
Mưỵi cùåp vúå chưìng nïn mua mưåt chiïëc nhiïåt kïë thưng thûúâng
àïí sûã dng. Ngûúâi vúå cêìn àûúåc hën luån àïí thưng thẩo trong
khêu sûã dng nhiïåt kïë, nïëu cố khố khùn, cêìn nhúâ sûå gip àúä ca
ngûúâi chưìng.
- Nhûäng dêëu hiïåu khấc:
+ Vâo ngây trûáng rng, úã lưỵ cưí tûã cung cố mưåt chêët dõch
nhúân, trong. Cho chêët àố vâo hai ngốn tay, cố thïí kếo ra àûúåc. Nïëu
giao húåp lc àố, tûã cung cố khẫ nùng thu ht tinh trng mẩnh.
+ Tûâ lc trûáng rng trúã ài, àưå pH úã mưi trûúâng êm àẩo lâ
7,5 - 8,0. Trûúác ngây trûáng rng lâ 7,3 vâ thêëp hún.
SINH CON THEO MËN 17

+ Trong nhûäng ngây trûáng rng, ngûúâi vúå thûúâng cố cẫm
giấc àưång tònh (thđch gêìn chưìng), thûúâng ch àưång gùåp chưìng. Mưåt
sưë chõ em cố hiïån tûúång bìn nưn.
+ Vâi ngây trûúác khi trûáng rng, úã phêìn lúán chõ em, v núã
to vâ cố cẫm giấc cùng cûáng.
Phûúng phấp th thai trai, gấi theo mën
Mën sinh con gấi
Vúå chưìng chó gùåp nhau mưåt lêìn trûúác ngây trûáng rng 3-4
ngây. Chưìng àïí dânh tinh dõch trong 7-10 ngây.
Lûu :
- Àưång tấc ca chưìng cêìn nhể nhâng, trấnh kđch thđch lâm

cho ngûúâi vúå rng trûáng àưåt xët.
- Khi xët tinh, khưng cho dûúng vêåt vâo sêu, chó khoẫng 1/3
chiïìu dâi êm àẩo tûâ ngoâi vâo (xët tinh nưng) àïí cho tinh trng Y
nùçm lêu úã êm àẩo vâ suy ëu dêìn, chó côn tinh trng X tưìn tẩi, vâo
tûã cung, ưëng dêỵn trûáng, chúâ trûáng rng àïí th tinh.
- Àïí hưỵ trúå tinh trng X vâ lâm suy ëu tinh trng Y, chõ em
cố thïí tht rûãa êm àẩo bùçng dung dõch axit nhể trûúác khi giao húåp
1 giúâ (1 thòa câ phï nûúác cưët chanh tûúi hôa trong mưåt lđt nûúác àun
sưi àïí ngåi). Nhûäng chõ em thûúâng ùn quấ mùån, sưëng úã miïìn biïín
hóåc thûúâng ëng nûúác sëi cố nhiïìu chêët khoấng Na thò phẫi ấp
dng nghiïm tc àưång tấc hưỵ trúå nây. Nïëu chõ em ùn bònh thûúâng
ùn nhẩt, úã àưìng bùçng hóåc miïìn ni hóåc thûúâng ëng nûúác sëi
cố nhiïìu chêët khoấng Ca, thò khưng cêìn tht rûãa êm àẩo.
- Viïåc xấc àõnh trûúác ngây trûáng rng khố chđnh xấc, phẫi
dûåa vâo quy låt thên nhiïåt đt nhêët lâ 3 chu k. Àưëi vúái chõ em cố
vông kinh khưng àïìu, viïåc xấc àõnh nây lẩi câng khố, àôi hỗi phẫi
kiïn trò theo dội múái àẩt kïët quẫ.
Mën sinh con trai
Vúå chưìng chó gùåp nhau mưåt lêìn sau ngây trûáng rng 1 ngây.
Chưìng phẫi àïí dânh tinh dõch trong 7-10 ngây.
LÏ KHÙỈC LINH 18

- Xët tinh sêu cho tinh trng Y chẩy vâo tûã cung vâ ưëng dêỵn
trûáng súám hún, tiïëp cêån àûúåc vúái trûáng àïí th tinh.
- Àïí hưỵ trúå cho tinh trng Y vâ lâm suy ëu tinh trng X, chõ
em cố thïí tht rûãa êm àẩo bùçng dung dõch kiïìm nhể trûúác khi giao
húåp 1 giúâ (mưåt thòa câ phï thëc tiïu mëi Bicarbonat natri hôa
trong mưåt lđt nûúác àun sưi àïí ngåi). Nhûäng chõ em nâo thûúâng
ngây quen ùn nhẩt hóåc sưëng úã miïìn ni, hóåc thûúâng ëng nûúác
sëi cố nhiïìu chêët khoấng Ca, thò phẫi ấp dng nghiïm tc àưång

tấc hưỵ trúå nây. Nïëu chõ em ùn bònh thûúâng hóåc ùn mùån, sưëng úã
àưìng bùçng hóåc miïìn biïín, hay ëng nûúác sëi cố nhiïìu chêët
khoấng Na thò khưng cêìn ấp dng.
Giao húåp xong, chõ em phẫi nùçm 3 - 4 giúâ múái ài tùỉm rûãa vâ
àûâng dưåi nûúác vâo sêu vâo êm àẩo (àưëi vúái cẫ hai trûúâng húåp sinh
trai vâ sinh gấi).
Ngây nay, khoa hổc àậ phất hiïån gêìn 100 hïå thưëng chûác
nùng cú thïí con ngûúâi hoẩt àưång theo nhõp àiïåu ngây vâ àïm. Cấc
bưå phêån nưåi tẩng trong cú thïí chng ta nùçm trong pha a xđt nûãa
ngây (tûâ 3 àïën 15 giúâ), nûãa ngây côn lẩi (tûâ 15 àïën 3 giúâ) nùçm
trong pha kiïìm.
Qua nghiïn cûáu, thưëng kï nhiïìu cùåp vúå chưìng àậ ấp dng
phûúng phấp sinh trai, gấi theo mën, chng tưi àậ thu àûúåc kïët
quẫ nhû sau: 104 chấu ra àúâi khỗe mẩnh, khấu khónh, cên nùång
trïn 3 kg; côn vïì giúái tđnh theo mën, t lïå gấi àẩt 90%, t lïå trai
àẩt 97%. Gêìn àêy, nhiïìu ngûúâi ấp dng phûúng phấp trïn cng cố
kïët quẫ tưët, t lïå trai ưín àõnh, t lïå gấi àẩt cao hún.
Nhûäng ëu tưë ẫnh hûúãng àïën sûå rng trûáng
ÚÃ cú thïí mưåt ph nûä cố sûác khỗe bònh thûúâng, trung bònh
mưỵi thấng cố mưåt trûáng chđn, rng ra, rúi vâo vôi trûáng. Quấ trònh
àố bõ chi phưëi búãi nhiïìu ëu tưë mưi trûúâng trong vâ ngoâi cú thïí,
bao gưìm:
- Trẩng thấi sûác khỗe, nïì nïëp sinh hoẩt, nghó ngúi, lao àưång,
cåc sưëng gia àònh, trẩng thấi tinh thêìn Chng ẫnh hûúãng àïën
SINH CON THEO MËN 19

nưåi tiïët tưë, mâ nưåi tiïët tưë lẩi chi phưëi toân bưå quấ trònh chđn vâ
rng ca trûáng.
- Chïë àưå ùn ëng àiïìu àưå: Gip cho cú quan sinh dc hoẩt
àưång bònh thûúâng, nang Graff phất triïín bònh thûúâng, trûáng rng

àng ngây.
- Trûáng cố thïí rng àưåt xët, súám hún mưåt vâi ngây so vúái
quy låt nïëu nhû vúå chưìng lêu ngây múái gùåp nhau; hóåc nïëu trong
quan hïå vúå chưìng, ngûúâi vúå àẩt hûáng th tuåt àónh (sûå co bốp ca
tûã cung, bìng trûáng lâm cho ấp lûåc úã ngoâi nang Graff tùng gêy
vúä nang, giẫi phống trûáng). Cố tấc giẫ cho rùçng nang vúä do sûå tùng
ấp lûåc úã trong nang (do khưëi lûúång trong nang tùng lïn, vỗ nang
dây ra chên vâo khưëi nûúác ), do tấc dng tiïu hốa ca mưåt sưë
men, do cấc tua vôi trûáng cổ xất lïn hóåc do rưëi loẩn vêån mẩch,
khiïën mưåt chưỵ nâo àố úã trïn nang bõ thiïëu mấu ni dûúäng, dêỵn
àïën hoẩi tûã
Qua cấc ëu tưë trïn, chng ta thêëy trûáng cố thïí rng súám
hóåc mån hún theo tđnh toấn l thuët. Vò vêåy, chó cố cấch xấc
àõnh chđnh xấc nhêët lâ dng nhiïåt kïë àïí ào thên nhiïåt.
Khi trûáng rng, cố chõ em "cẫm thêëy àûúåc", nhiïìu chõ em
khưng "cẫm thêëy" àûúåc nhûng cố biïíu hiïån ra ngoâi lâ hiïån tûúång
kinh nguåt (nïëu khưng th thai). Chu k kinh nguåt àïìu àùån
hay khưng chđnh lâ biïíu hiïån sûå rng trûáng cố àïìu hay khưng,
hoẩt àưång nưåi tiïët cố bònh thûúâng khưng. Do àố, àưëi vúái têët cẫ cấc
bẩn nûä, viïåc theo dội k hiïån tûúång kinh nguåt trong sưí riïng ca
mònh thêåt cêìn thiïët.
Ch àưång tẩo ra àúâi àûáa con khỗe mẩnh, xinh àểp
Cố hai khấi niïåm hoân toân khấc nhau trong quan hïå vúå
chưìng:
- Khấi niïåm th thai, sinh àễ.
- Khấi niïåm vïì sinh l vúå chưìng vâ trấnh th thai.
LÏ KHÙỈC LINH 20

ÚÃ àêy chng tưi bân vïì khấi niïåm thûá nhêët. Àïí dïỵ ấp dng,
chng tưi xin chia quấ trònh th thai vâ sinh con thânh 5 giai àoẩn

àïí cấc bẩn tham khẫo.
1. Chín bõ
- Cưë gùỉng têåp trung bưìi dûúäng trong mưåt thúâi gian nhêët àõnh.
Nïëu mưåt trong hai ngûúâi ëu thò têåp trung cho ngûúâi àố. Nïëu cố
bïånh ẫnh hûúãng àïën thai thò phẫi chûäa lânh bïånh. Ngûúâi vúå àậ
àïën tíi 22 nhûng chûa à àiïìu kiïån thò hoận th thai.
- Khưng àûúåc th thai nïëu trûúác àố 3 thấng, mưåt trong hai
ngûúâi mùỉc bïånh súãi, cm, sưët xët huët
- Phông ng ca vúå chưìng phẫi gổn sẩch, nïn trang trđ àểp,
cố ẫnh trễ con khấu khónh, mẩnh khỗe.
- Cố kïë hoẩch vâ chín bõ trûúác cấc àiïìu kiïån cêìn thiïët cho
cấc giai àoẩn sau.
2. Th thai
- Nïn chổn ma xn àïí th thai, chổn lc hai vúå chưìng sung
sûác vâ cẫm thêëy thoẫi mấi. Ngoâi ra, cêìn cên nhùỉc thïm vïì tấc
dng ca mưi trûúâng, khđ hêåu tûâng vng àưëi vúái trễ sú sinh vâ
àõnh thúâi gian th thai.
- Chó giao húåp mưåt lêìn trong ngây àậ chó àõnh, theo phûúng
phấp th thai trai hóåc gấi theo mën.
- Giao húåp vâo sấng súám, sau mưåt giêëc ng ngon.
- Vúå chưìng khưng àûúåc th thai trong lc chïëch choấng húi
men.
3. Dûúäng thai
Trong gia àònh (cha mể anh chõ em, vúå chưìng ) cêìn cố mưåt
cåc sưëng hoâ thån, àûâng àïí nhûäng chuån cậi vẫ ẫnh hûúãng àïën
ngûúâi vúå, nhêët lâ giai àoẩn th thai vâ dûúäng thai. Tûâ khi th thai
àïën tìn thûá 11 lâ giai àoẩn quan trổng nhêët trong toân bưå quấ
trònh hònh thânh vâ phất triïín ca thai.
SINH CON THEO MËN 21

- Tìn thûá 1-3: Trûáng "lâm tưí" vâo niïm mẩc dẩ con, thai dïỵ
chïët vâ sêíy.
- Tìn thûá 2-5: Hònh thânh àa sưë cấc cú quan. Thúâi k nây,
thai dïỵ chïët hóåc quấi dõ tûâng vng lúán, gêy quấi thai hóåc cấc
khuët têåt nùång.
- Tìn thûá 8-11: Hònh thânh rau, thai dïỵ bõ rưëi loẩn ni
dûúäng, gêy ra dõ dẩng, bïånh bêím sinh, ẫnh hûúãng àïën trđ thưng
minh, thïí lûåc vâ sûác àïì khấng ca àûáa trễ sau nây.
Trong giai àoẩn nây, vúå chưìng trấnh giao húåp. Ngûúâi vúå
trấnh dng cấc loẩi rûúåu vâ thëc lấ. Nïëu ngûúâi mể bõ bïånh súãi,
cm, sưët xët huët thò phẫi ài khấm ngay àïí thêìy thëc cho
kiïën giẫi quët.
Sau 3 thấng, thai nhi àậ hònh thânh xong cấc cú quan vâ bùỉt
àêìu phất triïín. Àùåc biïåt, trong 3 thấng cëi, thai phất triïín
nhanh, nïëu chïë àưå ùn ca bâ mể cố quấ đt protide thò sưë lûúång tïë
bâo nậo sệ giẫm ài. Sau nây, sưë lûúång tïë bâo nậo ca trễ sệ khưng
tùng nûäa. Nhûäng àûáa trễ nây khi lúán lïn sệ bõ ẫnh hûúãng túái sûå
phất triïín ca trđ tụå.
Khi thai àïën thấng thûá 8 hóåc thûá 9, cêìn tiïm vâo bùỉp thõt
ca mể mưåt liïìu duy nhêët 600.000 àún võ vitamin A vâ 600.000
àún võ vitamin D2 àïí àïì phông bïånh côi xûúng bêím sinh cho con.
Vitamin A cố trong dêìu gan cấ thu hay cấ chim, lông àỗ trûáng,
chêët kem ca sûäa, mưåt sưë rau quẫ nhû gêëc chđn, àu à, bưì cưng
anh, câ rưët, raudiïëp. Vitamin D cố nhiïìu trong dêìu cấ, gan àưång
vêåt, trûáng Nïëu khưng dng thëc, cố thïí ùn nhiïìu thûác ùn kïí
trïn.
Vâo 3 thấng cëi ca thai k vâ 6 thấng àêìu sau khi àễ,
ngûúâi mể êìn ùn thïm mưỵi thấng 3 kg gẩo vâ 1 kg thõt. Cố nhû vêåy
múái bẫo àẫm cho trễ khưng bõ thiïëu cên vâ ngûúâi mể cố à sûäa cho
con b.

Thấng cëi cng, vúå chưìng trấnh giao húåp. Cấc thấng trûúác
àố cố thïí giao húåp nhûng àưång tấc phẫi thêåt nhể nhâng vúái tû thïë
LÏ KHÙỈC LINH 22

nùçm nghiïng. Khi cố thai, chõ em phẫi ài khấm thai; đt nhêët tûâ lc
cố thai àïën khi àễ nïn khấm 3-5 lêìn. Vâo nhûäng thấng cëi, cêìn ài
khấm àïìu àïí thêìy thëc vâ ngûúâi hưå sinh theo dội, chêín àoấn vâ
lûúâng trûúác viïåc sinh àễ.



4. Àễ vâ sau àễ
- Chõ em nâo cng mën "àễ khưng àau". Mën thïë, ngay tûâ
lc chûa cố hóåc múái cố thai, ngûúâi mể cêìn ấp dng phûúng phấp
têåp luån sau:
- Trûúác hïët, têåp mưåt sưë àưång tấc thïí dc lâm mïìm dễo cấc
khúáp xûúng chêåu, hấng, àêìu gưëi, cưåt sưëng. Têåp úã tû thïë nùçm ngûãa,
nùçm sêëp, ngưìi bô bưën chên.
- Têåp thû giận toân thên. Àêy lâ khêu quan trổng nhêët vò lc
àễ cêìn giận mïìm nhûäng cú bùỉp khưng cêìn thiïët, chó co rt nhûäng
cú cêìn thiïët. Hẩn chïë sûå trûúng cú trân lan.
- Têåp lâm ch húi thúã.
- Têåp àiïìu khiïín cú hoânh vâ cấc cú phưëi húåp. Trong lc rùån
àễ, sẫn ph cêìn rùån lc àậ thúã vâo, chûá khưng thúã ra hïët rưìi múái
rùån. Lc rùån, sûã dng cú hoânh àêíy tûã cung xëng vâ sûã dng cấc
cú úã phêìn trïn lưìng ngûåc àïí thúã (lc nây thúã rêët nhanh vâ nưng).
Giûäa hai cún rùån, cêìn lêëy húi lẩi ngay vâ giận mïìm toân thên.
Nhûäng àiïìu cêìn trấnh vâ nïn lâm sau khi àễ
- Khưng nùçm than vò cố thïí lâm bỗng mể vâ con. Húi àưåc (khđ
CO2) tûâ khối than xưng lïn sệ lâm vúä hưìng cêìu, gêy thiïëu mấu cho

mể vâ con.
- Khưng cho sẫn ph ùn quấ mùån vò cố thïí gêy huët ấp cao,
lïn cún co giêåt.
- Khưng lao àưång nùång quấ súám.
SINH CON THEO MËN 23

Nhûäng àiïìu cêìn thûåc hiïån:
- Àïí ph sẫn vâ trễ sú sinh nùçm núi thoấng khđ, kđn giố.
- Cho con b sûäa mể ngay 2 giúâ sau khi sinh.
- Cho sẫn ph ùn àêìy à chêët bưí, rau xanh, trấi cêy tûúi.
- Tùỉm, thay qìn ấo hùçng ngây.
- Têåp thïí dc nhể nhâng khi bùỉt àêìu ra huët hưi.
Cêìn àïën bïånh viïån ngay khi sẫn ph sưët cao, ra huët tûúi
vâ sẫn dõch cố mi hưi.
5. Giai àoẩn ni dẩy con
- Cho con b: Cho b súám ngay trong 2 giúâ àêìu sau khi sinh
àïí têån dng giấ trõ dinh dûúäng vâ sûác miïỵn dõch cao ca sûäa non.
Cêìn cho b àïìu, b thoẫi mấi, khưng theo nhûäng giúâ giêëc quy àõnh
quấ nghiïm ngùåt vâ cûáng nhùỉc. Trấnh cai sûäa súám vâ àưåt ngưåt, đt
nhêët phẫi cho b mưåt nùm.
- Tiïm chng vacxin phông cấc bïånh truìn nhiïỵm nguy
hiïím nhû lao, bẩi liïåt, súãi, bẩch hêìu, ho gâ vâ ën vấn.
- Khi ni con bùçng sûäa, bâ mể cêìn ùn cấc chêët tẩo xûúng cho
trễ, vúái lûúång vitamin D tùng gêëp 4 lêìn, canxi gêëp hún 2 lêìn so vúái
bònh thûúâng. Nïëu thiïëu hai chêët nây, trễ sệ bõ côi xûúng. Vitamin
D cố nhiïìu trong dêìu cấ, gẩo, trûáng Canxi cố nhiïìu trong cua, cấ,
tưm, sûäa
- Àïí trấnh viïm phưíi, viïm phïë quẫn vâ cẫm vùåt cho trễ, bâ
mể cêìn hïët sûác lûu àïí trễ khưng bõ nống lẩnh àưåt ngưåt (khi con
àang toất mưì hưi thò khưng tùỉm ngay, khưng quẩt mẩnh).

- Khưng khđ vâ ấnh sấng rêët cêìn cho trễ. Àûâng àïí cấc chấu
thiïëu khưng khđ trong lânh vâ ấnh sấng ban mai.
Giao húåp mưåt lêìn àẩt àûúåc bưën mc tiïu
Mc tiïu thûá nhêët: Quët àõnh giúái thai
LÏ KHÙỈC LINH 24

Tẩi sao quy àõnh chó gùåp nhau mưåt lêìn quấ khùỉt khe nhû
vêåy? Àêy chđnh lâ mưåt trong 3 bđ quët sinh con theo mën (2 bđ
quët côn lẩi lâ xấc àõnh ngây gùåp nhau, tûác ngây rng trûáng vâ
phûúng phấp xët tinh àïí quët àõnh giúái thai).
Mưỵi lêìn xët tinh, cố hai àoân tinh trng thi nhau chẩy,
àoân chẩy trûúác lâ tinh trng Y. Sau khi rng 1-2 ngây, trûáng
nùçm êín úã 1/3 ưëng dêỵn trûáng vâ àêìu vôi. Àoân tinh trng Y bổc
quanh trûáng úã vông trong nhûng khưng tiïët à chêët men àïí cưng
phấ mâng trûáng. Àoân tinh trng X bổc vông thûá hai quanh trûáng
vâ tiïët thïm chêët men hưỵ trúå. Mâng trûáng bõ cưng phấ, mưåt tinh
trng Y úã vông trong vêỵn côn sung sûác, chui vâo trûúác, thïë lâ
trûáng àûúåc th tinh. Côn nïëu cẫ hai àoân tinh trng khưng lâm
nïn trô trưëng gò thò khưng thïí th thai àûúåc.
Nïëu vúå chưìng gùåp nhau lêìn thûá hai thò vông ba lâ àoân tinh
trng Y, vông bưën lâ àoân tinh trng X. Lc nây, tinh trng vông
mưåt ëu hún vâ tinh trng X àậ chen ngang tiïëp cêån mâng trûáng,
thïë lâ tinh trng X (gấi) àậ chui vâo th tinh.
Àưëi vúái mưåt bâi toấn cố nhiïìu êín sưë, nïëu khưng quy àõnh rộ
vâ khưng thûåc hiïån nghiïm tc thò kïët quẫ nhiïìu khi trấi ngûúåc
(mën sinh con gấi lẩi ra con trai vâ ngûúåc lẩi). Cẫ hai trûúâng húåp
(th thai trai, gấi) àïìu chó gùåp nhau mưåt lêìn, nïëu chu k àố khưng
th thai thò àúåi chu k sau. Hai bẩn àûâng nống lông.
Mc tiïu thûá hai: Bẫo àẫm chêët lûúång tinh trng
Cha mể truìn nhiïỵm sùỉc thïí cho con cấi. Sưë nhiïỵm sùỉc thïí úã

thïë hïå sau bao giúâ cng àng bùçng thïë hïå trûúác, thûâa hay thiïëu
àïìu gêy ra nhûäng rưëi loẩn. Àùåc biïåt, sưë nhiïỵm sùỉc thïí bao giúâ cng
chùén (23 cùåp): 23 nhiïỵm sùỉc thïí ca tinh trng kïët húåp vúái 23
nhiïỵm sùỉc thïí ca trûáng. Àêy lâ bùçng cúá vïì sûå thûâa kïë nhiïỵm sùỉc
thïí ca cấc thïë hïå nưëi tiïëp nhau. Theo tđnh toấn, cấc nhiïỵm sùỉc thïí
mang hâng vẩn hóåc hâng triïåu gene. Tûâ giêy pht th tinh, hònh
thânh tïë bâo àêìu tiïn, tïë bâo àố mang nhiïìu tđnh trẩng tiïëp thu tûâ
bưë mể. Chó mưåt trong hâng triïåu gene ca bưë mể bõ hû hẩi lâ à
múã àêìu cho sûå xët hiïån cùn bïånh di truìn trong nhiïìu thïë hïå.
SINH CON THEO MËN 25

Viïåc thûâa hóåc thiïëu nhiïỵm sùỉc thïí câng gêy nhûäng biïën loẩn úã
mûác àưå nùång hún.
Nối mưåt cấch tưíng quất, thïí chêët vâ tinh thêìn ca bưë mể ẫnh
hûúãng trûåc tiïëp àïën con qua trûáng vâ tinh trng tûâ giêy pht th
tinh. Vò vêåy, cêìn chín bõ mưåt cấch cưng phu vâ k câng trûúác khi
th thai. Ngûúâi vúå chín bõ cho trûáng cố chêët lûúång tưët nhêët: sûác
khỗe tưët, kinh nguåt àïìu, trẩng thấi tinh thêìn vui tûúi thoẫi mấi.
Ngûúâi chưìng chín bõ cho tinh trng cố chêët lûúång tưët nhêët: sûác
khỗe tưët, trẩng thấi tinh thêìn tưët; vâ àïí dânh tinh dõch 7-10 ngây
àïí th thai. Nïëu giao húåp lêìn thûá hai hay nhiïìu lêìn thò chùỉc chùỉn
lâ tinh trng kếm vïì chêët lûúång vâ sưë lûúång. Cêìn lûu thïm lâ
khưng àûúåc àïí dânh quấ 10 ngây vò àiïìu nây cng gêy giẫm chêët
lûúång.
Mc tiïu thûá ba: Trấnh àûúåc hiïån tûúång th thai nhiïìu con
khấc trûáng.
Giúái tđnh ca thai hoân toân do tinh trng quët àõnh. Thưng
thûúâng, mưỵi chu k kinh nguåt cố mưåt trûáng rng. Trong mưåt sưë
trûúâng húåp, cẫ hai bìng trûáng àïìu cố trûáng rng. Sinh àưi, sinh
nhiïìu con khấc giúái hóåc cng giúái nhûng khưng giưëng nhau lâ

hiïån tûúång sinh àưi khấc trûáng hóåc sinh nhiïìu con khấc trûáng, do
hai hóåc nhiïìu trûáng cng rng vâ cng àûúåc th tinh. Trûúâng
húåp sinh àưi cng trûáng hóåc nhiïìu con cng trûáng thò bao giúâ trễ
cng cng giúái tđnh vâ rêët giưëng nhau.
Trong mưåt chu k kinh nguåt, nïëu hai bìng trûáng àïìu cố
trûáng rng thò cố thïí rng cng mưåt lc hay rng trûúác sau lïåch
nhau. Cố thïí vâi ba tinh trng chui vâo mưåt trûáng nhûng viïåc th
tinh dânh cho con àêìu tiïn. Nhûäng con khấc tûå tiïu hy vâ trúã
thânh chêët dinh dûúäng cho trûáng. Cố tâi liïåu nối rùçng, sau khi mưåt
tinh trng chui vâo trûáng thò mâng bổc ngoâi ca trûáng bđt lẩi àïí
chó cố mưåt tinh trng th tinh vúái trûáng mâ thưi.
Vêën àïì àùåt ra lâ ai cng mën mưỵi lêìn chó àễ mưåt con, vûâa
khỗe mẩnh, thưng minh, xinh àểp vûâa cố giúái tđnh mong mën.
Sûác chûáa ca tûã cung ngûúâi mể chó vûâa cho mưåt thai vâ thai sệ