TIẾT 83+84 VIẾT đoạn văn TRONG văn bản THUYẾT MINH

KIỂM TRA BÀI CŨ
Hãy cho biết em đã được học những cách trình bày đoạn văn nào? Nêu đặc điểm của từng cách?

Ba cách trình bày đoạn văn đã được học:
1- Đoạn văn trình bày theo cách diễn dịch.
Đặc điểm: + Có câu chủ đề đứng ở vị trí đầu đoạn văn.
+ Các câu cịn lại lí giải các khái cạnh của câu chủ đề, làm rõ cho câu chủ đề.
2- Đoạn văn trình bày theo cách quy nạp.
Đặc điểm: + Có câu chủ đề đứng ở vị trí cuối đoạn văn.
+ Các câu đứng trước câu chủ đề là những câu nêu các ý cụ thể nhằm hướng về chủ đề cuối đoạn văn.
3- Đoạn văn trình bày theo cách song hành.
Đặc điểm: + Khơng có câu chủ đề, chỉ có từ ngữ chủ đề duy trì đối tượng trong đoạn văn.
+ Các câu có ý nghĩa ngang nhau, mỗi câu trình bày một khía cạnh của đối tượng.


Tiết 83+84- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
1- Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh:
* Đoạn văn a:
- Đoạn văn gồm 5 câu
- Từ “nước” được nhắc lại trong mỗi câu -> Đó là từ quan trọng nhất thể hiện chủ đề đoạn văn.
-> Chủ đề đoạn văn thể hiện ở câu 1, tập trung vào cụm từ “ thiếu nước sạch nghiêm trọng”.
- Không phải là đoạn văn miêu tả, kể chuyện, biểu cảm, nghị luận.
=> Đây là đoạn văn thuyết minh: vì cả đoạn nhằm giới thiệu vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới hiện nay -> Thuyết minh 1 hiện tượng, sự việc trong tự nhiên,
xã hội.
- Vai trò của từng câu trong đoạn văn:
+ Câu 1: Giới thiệu khái quát vấn đề thiếu nước ngọt trên thế giới ( câu chủ đề)
+ Câu 2,3,4: Giới thiệu những biểu hiện của sự thiếu nước ngọt.
+ Câu 5: Dự báo tình hình thiếu nước trong tương lai.

Tiết 81- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
1- Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh:
* Đoạn văn b:
- Đoạn văn gồm 3 câu.
- Từ “ Phạm Văn Đồng” lặp lại -> chủ đề: Giới thiệu về đồng chí Phạm Văn Đồng.
- Vai trò:
+ Câu 1: Vừa nêu chủ đề vừa giới thiệu quê quán, khẳng định phẩm chất vai trị của ơng: Nhà cách mạng và nhà văn hóa.
+ Câu 2: Sơ lược về quá trình hoạt động cách mạng và những cương vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước mà ông đã trải qua.
+ Câu 3: Quan hệ của ơng với Chủ tịch Hồ Chí Minh.
=> Đây là đoạn văn thuyết minh về 1 danh nhân, 1 con người nổi tiếng theo kiểu cung cấp thông tin về các mặt hoạt động khác nhau của người đó.


Tiết 81- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
1- Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh:
2- Sửa lại đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn:
a- Đoạn văn a:
- Đoạn văn giới thiệu 1 dụng cụ học tập quen thuộc, một đồ vật thông dụng: Chiếc bút bi.
- Yêu cầu:
+ Nêu rõ chủ đề
+ Cấu tạo của bút bi, công dụng của bút bi
+ Cách sử dụng bút bi
- Đoạn văn mắc lỗi:
+ Khơng rõ câu chủ đề.
+ Chưa có ý cơng dụng.
+ Các ý còn lộn xộn thiếu mạch lạc.

- Sửa chữa bổ sung: Cần tách thành 3 ý nhỏ rõ ràng: Cấu tạo, công dụng, sử dụng.
VD:
Hiện nay, bút bi là loại bút thơng dụng trên tồn thế giới. Bút bi khác bút mực ở chỗ là ở đầu bút có hịn bi nhỏ xíu. Ngồi ống nhựa có vỏ bút. Đầu bút có nắp đậy, có móc thẳng để cài vào túi áo. Loại
bút khơng có nắp đậy thì có lị xo và nút bấm. Khi viết hịn bi lăn làm mực trong ống nhựa chảy ra, ghi thành chữ. Để viết được người ta ấn đầu cán bút cho ngịi bi trồi ra, khi thơi viết thì ấn nút bấm cho
ngòi bi thụt vào trong vỏ. Dùng bút bi rất nhẹ nhàng, tiện lợi. Nhưng HS tiểu học chưa nên dùng vì đầu bút bi trịn, cứng và trơn nên khó có thể luyện chữ nét thanh nét đậm.


Tiết 81- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
1- Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh:
2- Sửa lại đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn:
a- Đoạn văn a:
b- Đoạn văn b:
- Đoạn văn thuyết minh về cấu tạo của chiếc đèn bàn.
- Yêu cầu:
+ Nêu rõ chủ đề (chiếc đèn bàn)
+ Cần giới thiệu cấu tạo chiếc đèn bàn theo trình tự từ dưới lên trên, từ ngoài vào trong.
- Đoạn văn cũng lộn xộn rắc rối, phức tạp khi giới thiệu cấu tạo chiếc đèn bàn- một đồ dùng quen thuộc. Câu 1 với các câu sau gắn kết gượng gạo.
- Sửa lại:
Ví dụ: Đèn bàn là chiếc đèn để trên bàn làm việc vào ban đêm. Đèn có 2 loại chủ yếu: đèn điện và đèn dầu. Ở đây chỉ giới thiệu sơ lược cấu tạo của 1 kiểu đèn bàn cháy sáng bằng điện. Nếu tính từ dưới
lên, từ ngoài vào trong, ta thấy đầu tiên là đế đèn( được làm bằng 1 khối thủy tinh vững chãi) có gắn cơng tắc để bật hay tắt đèn, tùy ý người sử dụng. Dây dẫn điện từ nguồn điện qua đế đèn, nối với
công tắc, luồn hướng lên trong 1 ống thép không rỉ thẳng đứng tới đầu ống nối với đui đèn. Bóng đèn bàn cơng suất có thể từ 25-> 27 w. Để tập trung nguồn ánh sáng trên bóng đèn là chao đèn làm bằng
đồng, sắt hay hợp kim…


Tiết 81- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
1- Nhận dạng các đoạn văn thuyết minh:

2- Sửa lại đoạn văn thuyết minh chưa chuẩn:
a- Đoạn văn a:
b- Đoạn văn b:
GHI NHỚ:

•
•
•

Khi làm bài văn thuyết minh, cần xác định các ý lớn, mỗi ý viết thành một đoạn văn.
Khi viết đoạn văn, cần trình bày rõ ý chủ đề của đoạn, tránh lẫn ý của đoạn văn khác.
Các ý trong đoạn văn trên nên sắp xếp theo trình tự cấu tạo của sự vật, trình tự nhận thức( từ tổng thể đến bộ phận, từ ngoài vào trong, từ xa đến gần), trình tự diễn biến sự việc trong thời gian
trước hay sau theo trình tự chính phụ( cái chính nói trước, cái phụ nói sau)


Tiết 81- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
II- Luyện tập
Bài 1:
* Đoạn mở bài: Mời bạn đến thăm trường tôi- ngôi trường bề thế nằm giữa cánh đồng xanh- ngôi trường thân yêu, mái nhà chung của chúng tôi.
* Đoạn kết bài: Trường tơi như thế đó: giản dị, khiêm nhường mà xiết bao gắn bó. Chúng tơi u quý vô cùng ngôi trường như yêu ngôi nhà của mình. Chắc chắn những kỉ niệm về trường sẽ đi theo
suốt cuộc đời.

Bài 2:
Gợi ý:
- Năm sinh, năm mất, quê qn, gia đình.
- Đơi nét về q trình hoạt động, sự nghiệp.
- Vai trò cống hiến to lớn đối với dân tộc và thời đại.
Bài 3:

Gợi ý: Dựa vào phần mục lục, giới thiệu sơ lược về số lượng các tuần, bài, tên và sự sắp xếp các bài, tiết học trong từng tuần.


Tiết 81- Tập làm văn
VIẾT ĐOẠN VĂN TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I- Đoạn văn trong văn bản thuyết minh:
II- Luyện tập
* Hoạt động vận dụng: Hãy viết đoạn văn thuyết minh về tác giả Nguyên Hồng .
* Hoạt động tìm tịi mở rộng :
- Làm hồn thiện các bài tập trong SGK.
- Chuẩn bị bài: Thuyết minh về một phương pháp, cách làm.


CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN, HỌC TỐT
HẸN GẶP LẠI VÀO TIẾT HỌC HÔM SAU!