Học từ vựng tiếng anh: Trong bài này, chúng ta sẽ tìm hiểu và học
nhóm 5 từ trông giống nhau nhưng nghĩa và cách dùng hơi khác
nhau: wake, waken, awake, awaken và awakening.
Những chữ dễ dùng nhầm - Easily Confused Words
Trong bài học hôm nay, ta học tiếp cách phân biệt một số từ trông hơi
giống nhau, nhưng thực ra nghĩa hơi khác nhau, viết chính tả khác nhau
và cách dùng khác nhau. Ðó những từ wake, waken, awake, awaken, và
awakening. Và ta cũng tập đặt câu để phân biệt nghĩa và cách dùng
những chữ này.
Học từ vựng tiếng anh: wake, waken, awake, awaken và awakening
I. New Words to Study - Học những từ mới.
5 chữ trông giống nhau nhưng nghĩa và cách dùng hơi khác nhau: wake,
waken, awake, awaken và awakening. Bạn có thể Click đề nghe bài
giảng tại đây
1. Wake (hay dùng với preposition up): tỉnh dậy, đánh thức ai dậy.
Wake là một động từ bất quy tắc, irregular verb: simple past là woke
(hay waked*), past participle là woken (hay waked*).
Wake up! It’s late. It’s seven o’clock in the morning. Dậy đi! Trễ rồi!
Bẩy giở sáng rồi. Try not to wake the baby. Nhè nhẹ kẻo em bé giật
mình thức dậy. Did I wake you up? Tôi có làm tiếng động khiến bạn
thức giấc không? I usually wake up at 6 o’clock. Tôi thường thức giấc
lúc 6 giờ sáng.
=> To wake thường dùng với up.
Như vậy WAKE có thể dùng làm intransitive verb tức là nội động từ
không có object theo sau (I woke up three times last night, đêm qua tôi
thức giấc ba lần), hay transitive verb (ngoại động từ có túc từ theo sau
thì mới đủ nghĩa). Thí dụ: A loud bang woke me up last night đêm qua
một tiếng động lớn đánh thức tôi dậy. Trong câu này woke làm
transitive verb và me là object.
[Ở miền Nam Hoa Kỳ, có chỗ dùng hình thức địa phương waked thay vì
simple past woke hay past participle woken như miền Bắc hay các nơi
khác. Thí dụ. The baby waked up early. Em bé thức dậy sớm. (The
American Heritage Dictionary, 4
th
edition, page 1934 Usage Note về
chữ wake).
=>Học viên nên nhận biết dị biệt này, nhưng khi thi thì dùng hình thức
woke (simple past) hay woken (past participle).]
2. Waken = wake someone up, đánh thức ai. Nghĩa như wake nhưng
dùng trong lối viết trang trọng formal. He wasn’t sure if he should
waken his mother. Anh ta ngần ngại không muốn đánh thức bà mẹ.
=> simple past và past participle của waken là wakened.
Wake-up call: (1) điện thoại ở khách sạn báo cho khách trọ biết vào buổi
sáng nếu khách yêu cầu đánh thức như vậy. (2) kinh nghiệm bạn trải qua
làm bạn tỉnh ngộ và thấy phải thay đổi một chuyện gì quan trọng.
Nhóm từ in the wake of. New laws were passed in the wake of a
scandal. (=as the result of là hậu quả của một sự kiện). Luật mới ban
hành vì là hậu quả của vụ xì-căng-đan tai tiếng.
The tornado left hundreds of damaged homes in its wake (=aftermath
hoàn cảnh theo sau, tiếp theo). Cơn lốc qua đi để lại thiệt hại cho hàng
trăm nhà.
The seagulls gathered in the wake of the ship. | Những con chim hải âu
xúm lại chỗ bọt sóng phía đuôi con tàu.
Wake (n) còn có nghĩa là thức canh cầu nguyện cho người chết. The
wake was held at the home of the deceased. Đêm thức canh được tổ
chức ở nhà người quá cố.
2. Awake có thể là một adjective hay verb.
(2a) (adj) Are you awake? (tỉnh, thức) Anh còn thức phải không?
I was quite (wide, fully) awake. Tôi đã hoàn toàn tỉnh ngủ rồi, tỉnh thao
láo.
The music from the neighbor’s party kept us awake all night. Nhạc bên
nhà láng giềng làm chúng tôi thức cả đêm.
I drank some coffee to keep myself awake. Tôi uống một ít cà phê cho
tỉnh.
Nhóm chữ: be awake to something=ý thức hay nhận thức được điều gì.
Suddenly the world was awake to the danger of nuclear weapons. Thế
giới thình lình nhận thức được hiểm họa của võ khí nguyên tử.
Are you fully awake to the danger you’re in? Anh có ý thức rõ được
những nguy hiểm anh đang lâm vào không?
(2b) (verb) Awake cũng là một irregular verb awoke/awoken, cũng có
nghĩa là đánh thức, thức giấc. We awake every morning at 6. Sáng nào
chúng tôi cũng thức dậy lúc sáu giờ.
I awoke, feeling that someone was nearby. Tôi thức giấc, có cảm giác
như có ai đang đứng gần.
He awoke the sleeping child. Anh đánh thức đứa con đang ngủ.
The alarm awoke everyone in the house=đồng hồ báo thức reo và đánh
thức cả nhà dậy. Như vậy awake cũng có nghĩa như wake là thức dậy
hay đánh thức nhưng khác là không có up theo sau. => Nhưng awake
còn có nghĩa là ý thức, nhận thức được chuyện gì và thường dùng theo
nghĩa bóng có to theo sau.
Artists finally awoke to the possibilities of photography (make them
understand the situation and its effects nhận thức điều gì như nỗi nguy
hiểm, thời cơ, môi trường xung quanh, aware of the dangers, the
opportunities, one’s surroundings). Hoạ sĩ rốt cuộc ý thức được những
cơ hội mà ngành nhiếp ảnh đem lại.
The fuel shortage awoke the country to the need for developing alternate
energy. Sự khan hiếm nhiên liệu làm cả nước ý thức được nhu cầu phải
phát triển các nguồn năng lượng dùng thay săng.
She awoke to the danger.=she has been awakened to her danger: Bà ta
nhận thức được nguy hiểm bà đang lâm vào.
4. Awaken (reg. verb) cũng có nghĩa như thức dậy hoặc làm thức
tỉnh.
- (intr. v. ) We awakened to find the others had gone. Chúng tôi thức
dậy thì thấy bọn họ đã đi rồi. (transitive verb) Her story awakened our
interest=câu chuyện của cô ta làm thức tỉnh mối quan tâm của chúng tôi.
The parents were awakened by the child’s coughing. | Bố mẹ thức dậy
vì tiếng ho của đứa con.
To awaken là regular verb, gây xúc động. đánh thức ai.
The movie awakened ( formal) a deeper understanding of the Mexican
culture in me. Cuốn phim khơi dậy trong lòng tôi một thông cảm sâu xa
hơn về nền văn hoá Mexico (Mễ Tây Cơ) . He was awakened by the
telephone. Anh ta thức giấc vì tiếng điện thoại reo.
People must be awakened to the danger to the environment. Người ta
phải ýthức được hiểm hoạ mà con người đang gây cho môi sinh.
5. awakening = waking up thức dậy. After an early awakening, we had
a big breakfast. | Sau khi dậy sớm chúng tôi ăn một bữa sáng thật no.
Nhưng rude awakening chỉ một sự kiện xúc động làm ta nhận thức ra
một điều gì, thường là nguy hiểm (a shocking moment). She found out
that her husband was seeing another woman. The discovery was to her a
rude awakening=sự khám phá ra chồng cô có ngoại tình là một bừng
tỉnh phũ phàng (làm cô ta choáng cả người).
If you think this is an easy job, you’re in for a rude awakening.=nếu anh
tưởng việc này dễ, cứ làm rồi anh sẽ trắng mắt ra.
III. Review - Ôn lại:
Tóm lại: wake, to waken, awake (adj. & v.), awaken, dùng hơi khác
nhau tuy cùng chung nghĩa là thức dậy hay đánh thức ai.
1. To wake nghĩa là thức giấc hay đánh thức ai, thường dùng với up.
Please wake me up at 6 A.M. tomorrow. Sáng mai xin đánh thức tôi lúc
6 giờ.
2. Awake làm adjective như trong fully awake, wide awake, quite
awake=tỉnh như sáo sậu. Thường dùng với động từ lie để thành lie
awake all night, hay stay awake all night thức trắng đêm.
The noise was keeping everyone awake=tiếng động làm mọi người
không ngủ được.
He stayed awake all night worrying about his job. Anh ta thức suốt đêm
lo về công ăn việc làm của anh.= He lay wakeful all night. = He stayed
awake all night; wakeful=awake =sleepless, thao thức.
3. Awake cũng dùng như một verb, và là irregular: awake/ awoke/
awoken.
To awake= to wake up, to make someone wake up, thức giậy hay đánh
thức ai.
I awoke to find her gone.=khi tôi thức dậy thì nàng đã đi rồi
(intransitive).
I awoke from a deep sleep. Tôi thức dậy sau một giấc ngủ say
(intransitive).
Her voice awoke the sleeping child (transitive verb).
Giọng nói bà ta làm đứa bé đang ngủ giật mình thức giấc.
The patient awoke several times during the night (intransitive).
Bịnh nhận thức giấc nhiều lần trong đêm.
His speech is bound to awake old fears and hostilities (transitive).
Bài diễn văn ông ta chắc sẽ khơi dậy nỗi lo sợ và sự thù nghịch có sẵn từ
xưa.
=>Thành ngữ: Wake up and smell the coffee! Tell someone to become
aware of what is really happening in a situation, esp. when this is an
unpleasant situation. Nhắc ai biết hãy nhận thức tình trạng đang xẩy ra
(thường là tồi tệ).
4. Còn awaken, cũng có nghĩa thức dậy, là động từ thường, sang simple
past hay past participle thêm -ed.
We awakened to find others had gone. Khi chúng tôi thức dậy thì những
người khác đã đi rồi. Thường dùng với nghĩa thức tỉnh, gợi lòng quan
tâm (nghĩa bóng, figuratively). People must be awakened to the danger
to the environment. Người ta phải nhận thức được những nguy hiểm con
người gây cho môi sinh.
It took them many years to awaken to the dangers they were facing. Phải
mất nhiều năm mới làm họ biết những nỗi nguy hiểm họ đang lâm vào
=>Awake and awaken are often used figuratively, ý thức hoặc nhận thấy
hay nhận ra điều gì, thường dùng theo nghĩa bóng:
With the governor’s defeat the party awoke to the strength of the
opposition to its position on abortion. Sau khi ông thống đốc thất cử,
đảng ông chợt nhận ra được sức mạnh của đảng đối lập chống lập trường
của đảng ông về vấn đề phá thai.
The scent of the gardenias awakened my memory of his unexpected
appearance that afternoon years ago. Mùi hương của hoa dành dành đã
làm sống lại trong ký ức tôi hình ảnh buổi chiều cách đây nhiều năm
chàng bất ngờ đến chơi.
=> Tip nhắc cho dễ nhớ: Hai động từ awake và awaken đều bắt đầu bằng
a và theo sau bởi to và thường dùng với nghĩa bóng là nhận thức hay làm
sống dậy điều gì. Xem thêm cách học tiếng anh hiệu quả và tiếng anh hè
tại đây
Reference: Sách tham khảo.
-The American Heritage Dictionary, 4
th
edition.
-Longman Advanced American Dictionary.
-The Random House Thesaurus, College Edition.