NHỮNG ĐIỀU THÚ VỊ CỦA TÁC PHẨM SAO BIỂN VÀ NHỆN SỨC MẠNH KHÔNG THỂ NGĂN NỔI CỦA CƠ CẤU PHÂN QUYỀN

Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HỒNG LÂM TỊNH
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

BÀI TẬP NHĨM MƠN QUẢN TRỊ HỌC

ĐỀ TÀI NHĨM 14:
NHỮNG ĐIỀU THÚ VỊ CỦA TÁC PHẨM
SAO BIỂN VÀ NHỆN
SỨC MẠNH KHÔNG THỂ NGĂN NỔI CỦA CƠ CẤU PHÂN QUYỀN
Tác giả: ORI BRAFMAN VÀ ROD A.BECJSTROM - NGUYỄN MẠNH HÙNG dịch
Giáo viên hướng dẫn: Nhóm 14:
TS. HỒNG LÂM TỊNH LÊ NGỌC MINH TÚ 14/12/1987
PHẠM THỤY PHƯỢNG UN 09/06/1988
BÙI THỊ VY UN 04/05/1982
TRẦN THỊ THU VÂN 24/05/1984
PHẠM THỊ THU VÂN 22/09/1986
NGUYỄN LÊ TUẤN 18/03/1988
TP. Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2011
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 1
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………….
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2011
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 2
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
SAO BIỂN VÀ NHỆN
SAO BIỂN VÀ NHỆN
SỨC MẠNH KHÔNG THỂ NGĂN CẢN NỔI
SỨC MẠNH KHÔNG THỂ NGĂN CẢN NỔI
CỦA CƠ CẤU PHÂN QUYỀN
CỦA CƠ CẤU PHÂN QUYỀN
ORI BRAFMAN VÀ ROD A.BECJSTROM
NGUYỄN MẠNH HÙNG dịch
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 3
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
MỤC LỤC
MỤC LỤC
GIỚI THIỆU 5
NỘI DUNG 6
I. GIỚI THIỆU “NHỆN VÀ SAO BIỂN - HỆ TẬP TRUNG VÀ HỆ PHÂN
TÁN” 6
II. SAI LẦM CỦA MGM VÀ BÍ MẬT CỦA NGƯỜI APACHE 6
1. Sai lầm của MGM 6
2. Bí mật của người Apache 9
III. ĐẶC ĐIỂM CỦA MỘT HỆ PHÂN TÁN 11
IV. ĐẠI DƯƠNG SAO BIỂN 13

1. Con sao biển thứ nhất: SKYPE 13
2. Con sao biển thứ hai: CRAGSLIST 14
3. Con sao biển thứ ba: APACHE 15
4. Con sao biển thứ tư: WIKIMEDIA 16
5. Con sao biển thứ năm: Những kẻ cháy nắng 17
V. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH MỘT HỆ PHÂN TÁN 18
VI. CÁC NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ PHÂN TÁN 21
VII. CÁC CHIẾN LƯỢC CHỐNG SAO BIỂN 23
VIII. SỰ KẾT HỢP ĐẶC BIỆT: TỔ CHỨC HỖN HỢP 24
1. Công ty tập trung phân tán trong trải nghiệm khách hàng 25
2. Một công ty cạnh tranh nhưng tự phân tán một số phần trong kinh doanh 26
IX. ĐI TÌM ĐIỂM MẬT 27
X. MỘT THẾ GIỚI MỚI 28
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 4
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
GIỚI THIỆU
GIỚI THIỆU
“Nếu bạn cắt mất đầu của một con nhện, nó sẽ chết. Nhưng sao biển không
có đầu, và nếu bạn cắt một trong những cái chân của nó, cái chân này sẽ nhanh
chóng tái sinh thành một con sao biển mới.”
Quy luật sinh tồn của sao biển và nhện đã được Ori Brafman và Rod
A.Beckstrom khái quát thành quy luật sinh tồn của một hệ thống, một tổ chức. Đương
nhiên không phải chỉ đơn giản là “úm ba la” biến tổ chức của mình thành một con sao
biển không có đầu. Một con sao biển hay một con nhện đều có những ưu thế riêng, và
bí mật của thành công là phải tìm ra được “điểm mật” của hai hệ thống đó. Cuốn sách
đưa ta đi từ ngạc nhiên này sang ngạc nhiên khác, cho ta một cách nhìn mới về thế
giới, khám phá những quy luật kinh tế bằng những triết lý giản dị và sâu sắc.
“Một trong 10 cuốn sách kinh tế hay nhất năm″ – Amazon.com
1. Điều gì đứng sau thành công của Wikipedia, craigslist, hay Skype?
2. Đâu là điểm chung giữa eBay với phong trào nữ quyền?

3. Và vì sao việc thắng kiện tại Tòa án Tối cao Mỹ lại là sai lầm lớn nhất mà MGM
từng phạm phải?
Các câu trả lời đều có tại
“SAO BIỂN VÀ NHỆN”
NỘI DUNG
NỘI DUNG
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 5
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
I. GIỚI THIỆU “NHỆN VÀ SAO BIỂN - HỆ TẬP TRUNG VÀ HỆ PHÂN
TÁN”
Cuốn sách này nói về những tổ chức phân tán, có sức sống và sức mạnh không
thể ngăn cản nổi. Bạn sẽ tự hỏi tổ chức sẽ ra sao khi không có ai là người phụ trách và
không có phân chia cấp bậc gì. Bạn nghĩ sẽ xảy ra tình trạng không tuân lệnh, thậm chí
hỗn loạn, nhưng trên nhiều vũ đài đôi khi thiếu đi sự lãnh đạo truyền thống lại tạo ra
những nhóm đầy sức mạnh có thể làm khuynh đảo cả nền công nghiệp và xã hội này.
Nhện tượng trưng cho một hệ tập trung: phân cấp, phân quyền, lãnh đạo từ
trên xuống và nguyên tắc một thủ trưởng. Nếu bạn ngắt mất đầu của con nhện, nó sẽ
chết. Tương tự vậy, nếu mất người lãnh đạo, tổ chức tập trung truyền thống sẽ tan rã.
Sao biển hoạt động như một mạng lưới phân tán: linh hoạt, chia sẻ quyền lực
và không có sự phân công rõ ràng. Sao biển không hề có đầu. Nếu bạn cắt một con
sao biển làm đôi, bạn sẽ rất ngạc nhiên: nó không chết, và rất nhanh thôi, bạn sẽ phải
đương đầu với hai con sao biển mới. Tượng tự vậy, một tổ chức phân tán không hề có
người lãnh đạo. Càng bị tấn công, tổ chức phân tán càng phân tán, càng lớn mạnh,
càng khó đối phó. Càng tấn công, bạn càng phải đương đầu với một đối thủ mạnh hơn.
II. SAI LẦM CỦA MGM VÀ BÍ MẬT CỦA NGƯỜI APACHE
1. Sai lầm của MGM
MGM là một công ty giải trí khổng lồ, tập hợp gồm những ông lớn trong ngành
giải trí như Columbia, Disney, Warner Brothers và các hãng thu âm Atlantic Records,
Capitol Records, RCA, BMG, Sony, Virgin Records,… Tháng 3/2005, MGM đã thuê
Don Verrilli -một luật sư nổi tiếng, trưởng ban biên tập tạp chí Columbia Law Review,

thư ký của chánh án William Brennan, người thường xuyên thắng lớn tại Tòa án Tối
cao- để kiện Grokster, một công ty nhỏ xíu mà hầu hết chúng ta chưa bao giờ nghe nói
đến.
Grokster được biết đến với dịch vụ P2P (Peer to Peer: Dịch vụ chia sẻ dữ liệu
đầu cuối, trong đó 2 máy tính có thể chia sẻ dữ liệi với nhau mà không cần qua trung
gian), cho phép người ta chia sẻ âm nhạc và phim ảnh trên Internet hoàn toàn miễn
phí. Điều đáng chú ý là các dữ liệu này không hề có bản quyền và về căn bản có thể
nói những người dùng của Grokster đã đi ăn trộm dữ liệu. Người ta ước tính chỉ riêng
nước Mỹ đã có khoảng 8,63 triệu người sử dụng dịch vụ P2P trong tháng 4/2005.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 6
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Chính chương trình này đã gây không ít rắc rối cho ngành công nghiệp sản xuất phim
ảnh và thu âm, mà MGM là một thành viên trong số đó, nơi mà mục đích cốt lõi nhất
vẫn là lợi nhuận. Và chính chương trình chia sẻ âm nhạc này đã ảnh hưởng nghiêm
trọng tới nguồn lợi nhuận của họ. Điều này đã dẫn đến việc kiện tụng của gã khổng lồ
MGM với chàng tý hon Grokster.
Trong phiên tranh tụng này, Verrilli đã cho rằng không chỉ bây giờ mà trên thực
tế, ngành công nghiệp thu âm đã mất 25% doanh thu từ sự tấn công của các dịch vụ
này. Đó là một con số đáng để bận tâm. Và sự thật là cuộc tấn công này đã xuất hiện
từ khoảng 5 năm trước. Vậy lịch sử đã diễn ra như thế nào?
Thế kỷ 19, muốn nghe bản nhạc hay nhất của một nghệ sĩ bạn phải đến trực
tiếp xem ông ta biểu diễn. Sức mạnh của âm nhạc nằm trong tay các nhạc sĩ biểu diễn
trực tiếp
Năm 1887, Thomas Edison tìm được cách thu phát âm thanh và phát minh ra
máy quay đĩa. Sức mạnh của ngành công nghiệp âm nhạc thay đổi, chuyển sang tập
trung vào những phòng thu âm. Cuối thế kỷ 20, 80% ngành công nghiệp thu âm toàn
cầu đã tập trung trong tay 5 tên tuổi lớn: Sony, EMI, BMG, Universal Music, và
Warner Brothers. Những hãng thu âm nhỏ và nghệ sĩ đơn lẻ đều bị loại ra khỏi cuộc
chơi. Ngành công nghiệp âm nhạc này tồn tại trên 100 năm.
Napster là ai mà có thể khơi mào cho một cuộc lật đổ ngoạn mục ngành công

nghiệp thu âm đã tồn tại trên 100 năm?
Năm 2000, một sinh viên năm nhất, 18 tuổi Shawn Fanning (biệt danh Napster)
lập một công ty tại chính phòng mình trong ký túc xá nhằm phát hành miễn phí âm
nhạc của mình.
Người dùng sử dụng Napster bằng cách truy cập vào máy chủ trung tâm và chia
sẻ dữ liệu với những người dùng khác trên khắp thế giới mà không cần phải trả một xu
nào cho các hãng thu âm. Ai cũng thích phát minh mới này và người ta bắt đầu chia sẻ
với nhau.
Bị giáng một đòn rất đau, các hãng thu âm đã hành động quyết liệt để chống trả.
Họ đã mở chiến dịch tấn công từ hai hướng.
Thứ nhất, các công ty này lần theo dấu những người đã tải các bài hát và kiện
họ vì tội vi phạm bản quyền, yêu cầu những người này phải trả 4.000 USD tiền phạt
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 7
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
nếu không muốn bị đưa ra tòa. Chiến thuật này không chỉ nhằm ngăn chặn những
người sử dụng tiếp tục tải nhạc mà còn gửi thông điệp cứng rắn với toàn thế giới:
“Chúng tôi rất nghiêm túc trong việc xử lý các vấn đề về vi phạm bản quyền tài sản trí
tuệ. Nếu bạn phá luật và ăn cắp những tài sản ấy, chúng tôi sẽ truy theo bạn đến cùng.”
Thứ hai, các hãng thu âm tấn công vào gốc rễ của vấn đề - những người đã mở
đường cho người sử dụng có thể tải miễn phí các bản nhạc- các công ty P2P. Họ tiếp
tục thuê những luật sư giỏi nhất nhằm xóa xổ các công ty này. Và không có gì phải
ngạc nhiên khi chỉ sau 2 tháng tranh tụng, tòa án đã nhất trí hạ phán quyết có lợi cho
MGM.
Ngày 12/12/2000, tòa án ra tuyên bố chống lại Napster. Tháng 06/2003,
Napster tuyên bố phá sản. Tháng 12/203, Napster bán nhãn hiệu và các giá trị trí tuệ
chỉ có giá trị bằng một bài hát.
Sự ra đi của Napster không làm dập tắt đi ham muốn được sử dụng nhạc miễn
phí của mọi người. Người ta đi tìm một chương trình khác kiểu như Napster đó là
Kazaa do Niklas Zennstrom, một kỹ sư Thụy Điển tạo ra. Ông đưa ra giải pháp không
có máy chủ trung tâm. Các hãng thu âm lại truy tìm, kiện tụng Kazaa. Zenstrom phải

bán công ty mẹ ở Đức cho 1 cơ sở tại đảo Vanuatu Nam Thái Bình Dương, vượt ra
khỏi tầm với của hệ thống pháp luật Mỹ và châu Âu. Zennstrom buộc phải trở nên
phân tán để có thể tồn tại.
Nhưng càng giành thắng lợi liên tiếp trong các vụ kiện với P2P thì vấn đề của
các hãng thu lại càng trở nên tồi tệ hơn. Không phải do các hãng thu không đề cao
cảnh giác, mà vấn đề thật sự là họ đang đổ thêm dầu vào lửa sau mỗi vụ kiện. Họ càng
mạnh tay bao nhiêu thì sự kháng cự cũng mạnh lên bấy nhiêu.
Một tin tặc xây dựng một phần mềm khác tên Kazaa Lite (K+), tiếp theo đó là
Edonkey, Emule – một sản phẩm đang dần chiếm lĩnh thị phần của các đối thủ. Người
ta hoàn toàn không biết ai là người sáng tạo ra Emule. Vì Emule phân tán hơn bất kỷ
một tổ chức phân tán nào mà người ta từng gặp trong ngành kinh doanh âm nhạc. Đó
là một giải pháp mã nguồn mở hoàn toàn, không chủ sở hữu. Các luật sư giờ đây
không biết kiện ai và đương nhiên không thể kiện phần mềm
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 8
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Sơ đồ mà các tay chơi P2P ngày càng trở nên phân tán hơn, có tính cởi mở hơn,
khó kiểm soát và khó bị đánh bại hơn (Peer to Peer: Dịch vụ chia sẻ dữ liệu đầu cuối,
trong đó 2 máy tính có thể chia sẻ dữ liệi với nhau mà không cần qua trung gian)
Hãng thu Napster Kazaa Kazaa Lite Emule Tương lai?
Tập trung Phân tán
Với ngành công nghiệp thu âm, mọi chuyện đã không còn như cũ nữa. Đồng ý
là họ có thể thuê các luật sư giỏi, có thể dùng hàng núi tiền để giải quyết vấn đề.
Nhưng tất cả đều không có tác dụng. Các công ty như Grokster đang mở khóa cho
hành vi ăn cắp trí tuệ, nhưng như thế không có nghĩa là Tòa án sẽ luôn đưa ra các phán
quyết có lợi cho MGM. Với một đối thủ phân tán, càng bị đánh đau bao nhiêu thì càng
trở nên mạnh mẽ bấy nhiêu. Các hãng thu có đủ sức mạnh để thủ tiêu Napster, Kazaa,
… nhưng giành chiến thắng trong cuộc chiến đó có thể là khởi đầu cho một chỗi
những phản ứng đe dọa toàn bộ nền công nghiệp này.
Sai lầm của MGM là ở đâu? Bí mật của Emule là gì? Để tìm được manh mối ta
cùng tìm hiểu cuộc chiến giữa quân đội Tây Ban Nha hùng mạnh và bộ tộc người

Apache.
2. Bí mật của người Apache
Năm 1519, nhà thám hiểm Hernando Cortes đặt chân đến vùng đất, bây giờ là
Mexico City, thủ đô đầu tiên của người Aztec. Nơi đây có một xã hội văn minh với
dân số hơn 15 triệu người, có ngôn ngữ riêng, có lịch pháp tiên tiến và một chính
quyền trung tâm bên cạnh một hệ thống các công trình to lớn như các con đường dẫn
đến kinh đô (được gọi là Tenochtilán), hệ thống cống dẫn nước phức tạp và những kim
tự tháp đồ sộ. Nhưng Cortes đến đây không chỉ để ngắm cảnh mà là để làm giàu, bằng
cách tìm vàng. Cortes đến gặp thủ lĩnh của người Aztex, bắt ông giao toàn bộ vàng,
sau đó giết vị thủ lĩnh này. Cortes ra lệnh cho quân đội bao vây thành phố, phong tỏa
các con đường, chặn mọi nguồn lương thực ra vào thành phố, chặn cả hệ thống cống
dẫn nước. Chỉ trong vòng 80 ngày, 240 nghìn cư dân thành phố đã chết đói.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 9
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Năm 1521, chỉ 2 năm sau khi Cortes để mắt tới, toàn bộ đế chế Aztec đã sụp đổ.
Và không chỉ có Aztec, cả người Inca cũng chịu số phận tương tự. Trên đà chiến
thắng, đội quân này tiến lên phía bắc và chạm trán với ngừơi Apache. Không giống
như các bộ lạc Aztec hay Inca, người Apache không xây dựng kim tự tháp, không làm
đường, cũng không lập thị trấn và người Apache không có vàng. Thế nên, quân đội
Tây Ban Nha thay vì cướp vàng, họ đã ra sức biến người Apache thành những nông
dân Công Giáo nhưng phần đông người Apache không chấp nhận và họ bắt đầu chiến
đấu. Có lẽ bạn nghĩ rằng người Apache chẳng có bất cứ một cơ hội nào chống lại một
quân đội như quân đội Tây Ban Nha. Nhưng thật sự không phải vậy, người Apache đã
kiểm sóat cả vùng bắc Mexico và tiếp tục kìm chân quân đội Tây Ban Nha suốt 200
năm sau. Không phải vì người Apache sở hữu vũ khí bí mật nào hay không phải vì
quân đội Tây Ban Nha đánh mất sức mạnh của mình mà lý do chiến thắng là vì người
Apache tổ chức một xã hội mở (linh hoạt, chia sẻ quyền lực và không có sự phân công
rõ ràng), gọi là hệ tản quyền, chính điều này đã giúp người Apache tránh được những
cuộc tấn công có thể hủy diệt xã hội tập trung. Trong một tổ chức tản quyền không có
người đứng đầu rõ ràng, không phân chia cấp bậc và không trụ sở chính. Nếu như một

lúc nào đó cần thiết phải có người đứng đầu thì người đó cũng chỉ có nhiều quyền lực
hơn những người khác một chút. Đây là một hệ thống mở, vì mỗi người đều được
quyền tự quyết. Điều này không có nghĩa là một hệ mở là một tổ chức hỗn loạn vô
Chính phủ, mà nó cũng có những nguyên tắc và tiêu chuẩn nhất định, nhưng không
nhất thiết phải tuân theo một cá nhân nào. Quyền lực được chia sẻ giữa mọi thành viên
ở mọi vùng địa lý. Và cách tốt nhất để gây ảnh hưởng là làm gương. Tù trưởng của
người Apache lãnh đạo bằng cách làm gương cho những người khác chứ không có
quyền ép buộc. Ở đây không có khái niệm “bắt buộc”, “phải”, ngay cả từ “nên” cũng
không tồn tại. Tù trưởng không thành lập quân đội mà chính ông đứng lên chiến đấu
để những người xung quanh tham gia. Vì không có kinh đô, không có sở chỉ huy trung
tâm nên các quyết định của người Apache được đưa ra ở khắp mọi nơi. Không tồn tại
một địa điểm nhất định đưa ra những quyết định quan trọng. Nói cách khác, các quyết
định được đưa ra bởi tất cả mọi người, và ở tất cả mọi nơi. Chiến lược của người Tây
Ban Nha thất bại bởi trong xã hội Apache không có cá nhân nào có vai trò quan trọng
hơn hẳn những người khác trong cộng đồng. Mặt khác, khi làng mạc bị phá hủy, họ rời
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 10
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
bỏ ngôi nhà cũ và trở thành du cư; không những người Apache sống sót sau những đợt
tấn công mà thậm chí họ còn trở nên mạnh hơn. Càng bị tấn công họ càng mạnh hơn,
càng phân tán hơn và khó chế ngự hơn.
Như vậy, MGM và các hãng thu âm khác thất bại không phải vì họ là những kẻ
ngốc. cũng không phải vì họ đơn độc một mình, mà đơn giản là vì họ đã không dừng
lại để hiểu thấu đáo hơn về sức mạnh của lực lượng mới kia. Và những gì chúng ta
hiểu về các công ty P2P mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm mà thôi.
III. ĐẶC ĐIỂM CỦA MỘT HỆ PHÂN TÁN
Bạn thấy đấy, một hệ phân tán dễ dàng áp sát bạn, tấn công bạn và nếu như
không nhận biết đối thủ của mình là ai thì có nguy cơ càng hành động bạn càng nhận
lấy thất bại nặng nề hơn và đối thủ càng lúc càng mạnh hơn.
Vậy làm sao nhận biết một tổ chức phân tán?
Một hệ phân tán có những đặc điểm sau:

 Không có người phụ trách
Một hệ mở rất “bằng phẳng”, không có ai là người phụ trách, không ai ra lệnh,
quyết định nên làm gì. Mỗi thành viên đều là người phụ trách.
 Không tồn tại một cơ quan đầu não
Tổ chức sao biển không phụ thuộc một địa điểm cố định hay một trụ sở trung
tâm nào. Nếu một ngày các hãng thu âm tìm người tạo ra Emule thì chương trình này
vẫn sẽ tiếp tục như chưa từng có chuyện gì xảy ra.
 Nếu đấm vào đầu nó không chết
Bạn dễ dàng nhận ra điều này vì một con sao biển thì không có đầu và một tổ
phân tán thì không có cơ quan đầu não và không có người phụ trách cao nhất.
 Không có sự phân công vai trò rõ ràng
Tổ chức tập trung thì phân chia thành các bộ phận khác nhau và được nhiệm vụ
rõ ràng. Ngựơc lại, tổ chức phân tán ai cũng có khả năng làm mọi việc, không cần phải
báo cáo cho cơ quan đầu não và chỉ phải chịu trách nhiệm về chính bản thân mình.
 Nếu mất đi một đơn vị, tổ chức không bị thiệt hại
Các đơn vị của một tổ chức phân tán là hoàn toàn độc lập và tự quản. Nếu mất
đi một đơn vị, tổ chức vẫn hoạt động bình thường.
Chuyện gì xảy ra nếu mất đi 50% thậm chí 95% website trên thế giới? Hệ thống
sẽ tiếp tục bình thường. Nếu lấy đi một mảng của mạng P2P, bạn sẽ có ít bài hát hơn
trong 1 thời gian nhưng rất nhanh sau đó mạng lưới sẽ tự xây dựng lại.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 11
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
 Tri thức và sức mạnh là phân bố đều
Trong các công ty kiểu nhện, sức mạnh và tri thức được tập trung ở bộ phận cao
nhất. Người phụ trách được coi là người có tri thức và có quyền đưa ra những quyết
định then chốt. Trong các tổ chức sao biển, sức mạnh được chia đều khắp hệ thống.
Mỗi thành vên đều có sức mạnh và tri thức bình đẳng như nhau.
 Tổ chức linh hoạt
Các tổ chức phân tán rất linh động và vô định. Bởi vì sức mạnh và tri thức được
phân bố rộng, mỗi đơn vị độc lập có thể nhanh chóng phản ứng lại những tác động bên

trong cũng như bên ngoài. Các đơn vị đó thường xuyên lan rộng, phát triển, thu hẹp,
biến thể, tan rã, và tái sinh. Những đặc điểm này làm cho tổ chức rất linh hoạt.
Ví dụ: Internet mỗi ngày có hàng ngàn trang web được tạo ra và hàng ngàn
trang web khác mất đi.
 Không thể đếm được các thành viên
Bạn có thể biết được có bao nhiêu người dùng Internet không?
 Nhóm làm việc tự túc các chi phí của mình
 Nhóm làm việc bằng cách trao đổi trực tiếp
Trong các tổ chức tập trung điển hình, thông tin quan trọng phải được xử lý
thông qua cơ quan đầu não.
Ví dụ: Một đề án marketing, bộ phận marketing sẽ nghiên cứu tình hình tiêu thụ
của một mặt hàng và trao đổi với người phụ trách công ty. Sau đó, người phụ trách sẽ
quyết định phải phản ứng như thế nào với thị trường rồi ra lệnh cho nhà máy tăng hay
giảm sản lượng của sản phẩm.
Ngược lại, trong một hệ mở, việc trao đổi thông tin được thực hiện trực tiếp
giữa các thành viên.
IV. ĐẠI DƯƠNG SAO BIỂN
Có điểm gì chung giữa một Bách khoa toàn thư, một chương trình phần mềm,
các quảng cáo rao vặt, một công ty điện thọai và một nhóm người khỏa thân trên sa
mạc Nevada?
Câu trả lời chính là: sự phân tán.
Có cả một đại dương sao biển ở ngoài kia. Và giờ đây, để có thể đánh giá sức
mạnh cũng như độ phức tạp của những con sao biển ấy, hãy cùng lặn xuống xem. Đây
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 12
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
là thế hệ những con sao biển hình thành đầu tiên trong đại dương công nghiệp nước
Mỹ nói riêng và trên thế giới nói chung:
1. Con sao biển thứ nhất: SKYPE
Ở chương trước đã đề cập đến vụ kiện giữa công ty thu hâm nổi tiếng MGM
với công ty nhỏ bé vô danh Napster với dịch vụ P2P, cho phép người dùng có thể chia

sẻ âm nhạc và phim ảnh trên Internet. Mặc dù đã chiến thắng trong vụ kiện nhưng đó
lại là sai lầm lớn nhất của MGM. Các hãng thu âm chỉ làm cho tình hình của mình
thêm tồi tệ, và các chương trình chơi nhạc theo mô hình phân tán nhanh chóng xuất
hiện. Niklas Zennstrom, một kỹ sư Thụy Điển đã tạo ra chương trình Kazaa cho người
dùng sức mạnh truy cập mà không cần đến máy chủ trung tâm. Và từ Kazaa,
Zennstrom đã phát triển thành Skype, cho phép người dùng kết nối trực tiếp với nhau,
không qua trung gian, không dùng đường dây điện thoại. Hơn thế nữa, việc này hoàn
toàn nằm trong khuôn khổ luật pháp cho phép. Những người dùng Skype thì được lợi
lớn. Họ có thể giao tiếp, trò chuyện thoải mái với bất kỳ người dùng Skype nào trên
thế giới, mà không hề phụ thuộc vào đường dây điện thoại. Người dùng chỉ phải làm
mỗi một việc là tải vài phần mềm miễn phí từ Skype, và cắm tai nghe vào máy tính.
Tất cả đều được thực hiện thông qua Internet cho nên người dùng không tốn xu nào.
Không ngạc nhiên là rất nhiều người chết mê dịch vụ này của Skype. Nhưng cuộc cách
tân của Skype không chỉ dừng lại ở đó. Zennstrom đã tìm ra cách giảm chi phí kết nạp
một người dùng mới của Skype xuống còn zero bằng cách phân tán cơ sở dữ liệu
người dùng. Trước đây, nếu muốn biết số điện thoại của một ai đó, bạn gọi hỏi tổng
đài nhờ họ tra trong danh bạ. Chương trình Skype không duy trì một danh sách người
dùng theo kiểu tập trung như vậy. Danh sách này được chia nhỏ thành nhiều phần và
lưu trữ ngay trên máy tính của chính người dùng. Mỗi người dùng đều có thể là một
host lưu trữ. Ví dụ như ta có thể lấy thông tin về một người thông qua một người dùng
khác. Với một kết cấu mở như vậy, mỗi người đều góp phần vào hệ thống. Mỗi mảnh
thông tin được sao chép nhiều lần qua các máy tính trên khắp thế giới. Tính năng tuyệt
vời này của hệ thống mở giúp Skype tránh được chi phí lưu trữ danh sách người dùng
trên máy chủ. Giao dịch duy nhất có thể ảnh hưởng đến máy chủ của Skype là những
giao dịch chuyển tiền và thanh toán tín dụng.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 13
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Skype đã ứng dụng lợi ích của công nghệ mới để cung cấp miễn phí cho người
dùng những dịch vụ mà trước đây là độc quyền. Đó là một thông tin chẳng tốt lành gì
với các công ty điện thoại truyền thông. Ngài Micheal Powell, nguyên Chủ tịch Ủy

ban Truyền thông Liên bang Mỹ đã phát biểu trên tạp chí Forbes năm 2004:” Tôi nhận
thấy sự kết thúc khi tôi tải chương trình Skype, những người phát minh ra Skype cung
cấp miễn phí một phần mềm nhỏ mà bạn có thể dùng để nói chuyện với bất kỳ ai. Chất
lượng rất tuyệt, lại không mất phí. Chấm dứt rồi. Từ đây thế giới sẽ đổi thay là điều
chắc chắn.”
2. Con sao biển thứ hai: CRAGSLIST
Craig Newmark thành lập trang web craiglist năm 1995.
Cách thức craislist hoạt động chính là những người dùng sẽ tự đăng thông tin
lên. Nếu người dùng thấy có gì đó không thích hợp, họ sẽ bình chọn để quyết định
xem có nên chấp nhận hay không. Nói cách khác, chính những người dùng điều hành
craigslist. Trang web này cho phép mọi người đăng quảng cáo tùy thích, hoàn toàn
miễn phí chỉ trừ những thông tin tuyển dụng của các công ty hoạt động vì lợi nhuận.
Nhưng một khi quảng cáo vi phạm nội quy thì dù bất cứ lý do gì, những người dùng
cũng sẽ có quyền gỡ bỏ nó đi. Tham gia craislist bạn có thể đăng quảng cáo hoặc tìm
bất cứ thứ gì bạn cần trong đó như mua vé xem hòa nhạc, bán một cái webcam, tìm
mua một máy tính cũ và thậm chí tìm bạn đời.
Một mẫu quảng cáo được nhớ đến nhiều nhất là quảng cáo của một người dùng
tên Ori khi anh chuyển nhà và có 100 thùng carton để chuyển đồ. Anh đăng lên mục
“đồ miễn phí” và nhận được 8,9 bài phản hồi. Sau đó, người trả lời tin đầu tiên tên
Glenn đã được nhận số thùng đó. Glenn nói: Mỗi lần chuyển nhà là mỗi lần tốn kém.
Điều này giúp anh tiết kiệm được một khoảng tiền không nhỏ. Sau khi dùng xong, anh
sẽ đăng tin về những chiếc thùng và cả một vài món đồ của anh miễn phí cho người
khác. Điều thú vị ở đây là khi bạn có đựơc những chiếc thùng miễn phí là bạn đã
“mang nợ” từ cộng đồng craigslist, tất nhiên bạn sẽ tiếp tục để cho người khác có cơ
hội được “mang nợ” như mình. Điều này tạo nên sự tin tưởng và tính cộng đồng trong
craigslist.
Hiện nay craislist có ở 35 quốc gia và hơn 175 thành phố trên khắp thế giới, thu
hút 3 tỷ lựơt người xem mỗi tháng, ước tính mỗi năm craigslist thu về tới 10 triệu
USD.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 14

Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
3. Con sao biển thứ ba: APACHE
Trong thời kỳ đầu của Internet khi mà David Garrison chu du khắp nước Pháp,
nói chuyện với các nhà đầu tư về việc ông ta có phải là ông chủ của Internet hay không
thì các kỹ sư trên khắp thế giới lại đang hân hoan với công nghệ Web mới và các hệ
quả của nó. Trình duyệt web đầu tiên xuất phát từ một dự án của Trung tâm ứng dụng
siêu máy tính quốc gia Hoa Kỳ (NCSA) tại Đại học bang Illinois. Nhiều kỹ sư đã làm
việc hàng năm trời tại đây để phát triển những phiên bản tiền thân và bộ khung cơ bản
cho Web. Nhưng khi bắt đầu nhận thấy tiềm năng thực sự của Web, hay nói đúng hơn
là tiềm năng lợi nhuận do Web mang lại, họ rời khỏi NCSA và thành lập các công ty
riêng, như Nescape – công ty vẫn được coi là khởi đầu của cuộc bùng nổ Internet. Sự
ra đi của các kỹ sư này khiến NCSA cần tới những tài năng khác để có thể xây dựng
cấu trúc Web. Các kỹ sư trên khắp thế giới đều sẵn sang tham gia vì sự phát triển của
Web. Họ tạo ra các bản vá lỗi và gửi tới NCSA mà không hề đòi hỏi được trả công.
Thay vào đó, họ chỉ chờ đợi những phản ứng khen chê. Nhưng chẳng có gì hết. Im
lặng. Vì một lý do nào đó, có thể là do nhận được quá nhiều email tương tự như vậy
nên NCSA chẳng hề bận tâm đến việc trả lời. Các kỹ sư không hề tức giận mà tấn
công NCSA, cũng chẳng tham vọng lập nên một công ty Internet cỡ bự và bán chứng
khoán giá cao. Không hề. Họ chỉ muốn các bản vá lỗi của mình có thể tích hợp được
làm cho Web ngày càng hoạt động hiệu quả hơn mà thôi.
Không nhận được phản hồi nào từ NCSA, các kỹ sư bắt đầu thảo luận với nhau
về Web thông qua một danh sách email. Một trong số họ nói:” Sao chúng ta không tự
làm lấy? Nếu NCSA không đăng các bản vá lỗi lên, thì chính chúng ta sẽ làm”. Một kỹ
sư tên Brian Behlendorf đã đặt tên cho dự án này là Apache và ông lấy máy tính của
chính mình làm nơi để các kỹ sư khác đăng các bản vá lỗi lên. Apache không hề có
một chiến lược phát triển nào. Nó mang tính chất của một hệ thống nhiều hơn. Các kỹ
sư đóng góp vào đó, và những bản vá lỗi tốt sẽ được nhiều người dùng sử dụng.
Không ai có một vai trò mặc định nào cả. Mọi người đều cố gắng giúp giải quyết vấn
đề trong khả năng tốt nhất của mình. Ngay lập tức trang Apache thu hút được rất nhiều
lượt khách viếng thăm. Có một đội ngũ nòng cốt gồm khoảng mười kỹ sư chuyên về

phát triển các bản vá lỗi và duy trì danh sách của Apache. Ngoài ra còn có vô số cá
nhân khác cũng đóng góp các bản vá lỗi cho Apache. Không ai thực sự là người phụ
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 15
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
trách ở đây, và ý tưởng được đem ra sử dụng là ý tưởng tốt nhất. Apache thu thập
được nhiều bản vá lỗi cho NCSA đến nỗi cuối cùng cũng tự đăng lên phiên bản của
mình. Phần mềm này hoàn toàn là mã nguồn mở. Bất kỳ ai muốn cũng có thể tải miễn
phí và chỉnh sửa lại. Nếu bản vá của bạn cải tiến hơn so với nguyên bản và được nhiều
người ưa chuộng thì sẽ dần được tích hợp vào chương trình chính. Các kỹ sư trên thế
giới bắt đầu sử dụng Apache để chạy các máy chủ cho website. Không phải vì họ
muốn tiết kiệm chi phí, cũng không phải họ chỉ muốn thử nghiệm. Thậm chí một số tổ
chức lớn như MIT hay Yahoo! Cũng chấp nhận mã nguồn của Apache. Apache, từ
một tập hợp lắp ghép các bản vá đã nhanh chóng phát triển đạt tới chuẩn công nghiệp.
Tất nhiên cũng còn có những ông lớn khác trên thị trường này, chủ yếu vẫn là
Microsoft và Netscape. Nhưng không công ty nào có thể tung ra một sản phẩm mới, vì
vậy Apache dần dần chiếm lĩnh thị trường. Ngày nay, 67% website trên toàn thế giới
chạy bằng chương trình của Apache. Apache đã làm thay đổi cả một nền công nghiệp
phần mềm.
4. Con sao biển thứ tư: WIKIMEDIA
Năm 2000, ông Jimmy Wales, 1 chuyên viên chứng khoán , khai trương một
chương trình bách khoa toàn thư trực tuyến miễn phí dành cho trẻ em mà cha mẹ
chúng không có điều kiện bỏ tiền mua riêng một bộ. Chương trình có tên Nupedia, ai
cũng có quyền đọc. Tổng biên tập là Larry Sanger. Tuy nhiên, việc đăng tải một bài
viết lên rất phức tạp, qua 7 bước (xác định chủ đề, tìm một nhà nghiên cứu vấn đề đó,
tìm bài viết của ông ta, mở bài viết đó ra, copy bài viết, chỉnh sửa, và lưu nó lại). Ngay
bản thân việc đọc hướng dẫn đăng tin đã chẵng dễ chịu gì, cho nên người dùng sẽ mặc
kệ, chẳng đoái hoài đến việc đưa thông tin lên nữa. Và những bài viết dần bị bỏ quên.
Sau đó Larry sử dụng công nghệ wiki (theo tiếng thổ dân có nghĩa là “nhanh”) vào
nupedia cho phép người dùng có thể dễ dàng tự mình thay đổi nội dung trên website
một cách nhanh chóng và wikipedia ra đời.

Trong 5 năm, wikipedia phát triển trên 200 ngôn ngữ với số lượng bài viết
khổng lồ và mở rộng ra bắt đầu có thêm wiktionary, wikibook, wikinews. Về phần
Nupedia trước khi kết thúc nó chỉ có vỏn vẹn 24 bài viết đã hoàn thành và 74 bài viết
còn dang dở. Ông Larry cũng không còn làm việc biên tập nữa mà đã được người dùng
đảm nhiệm. Các bài viết rất chất lượng, rõ ràng, súch tích, có chiều sâu. Ngày nay rất
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 16
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
nhiều chuyên gia đóng góp cho Wikipedia dưới nhiều hình thức khác nhau, từ việc cập
nhật từng phút thông tin về một thiên tai nào đó cho đến những bài viết chuyên sâu về
các lĩnh vực. Phần lớn khối lượng đóng góp khổng lồ ấy đều mang tính tích cực. Khi
gặp một người dùng phá hoại, lập tức một người khác sẽ gỡ bỏ thông tin đó xuống.
5. Con sao biển thứ năm: Những kẻ cháy nắng
Lễ hội Những kẻ cháy nắng diễn ra hàng năm ở sa mạc Nevada được biết đến
với những bộ quần áo phóng khoáng, âm nhạc bốc lửa, và vô số những người trần
truồng đang sôi sục hưng phấn vì thuốc. Nơi đây có khoảng hơn 30.000 người tụ tập
mỗi năm.
Lễ hội cháy nắng có hai đặc điểm phân tán chính.
Thứ nhất là ở đó không có nhiều nguyên tắc. Nếu bạn thích mặc một bộ cánh
hiện đại, xin mời. Nếu bạn chẳng thích mặc gì xin mời. Nếu bạn thích dựng nên một
chiếc xe có dạng một con hươu cao cổ sáu mét và lái nó xuyên sa mạc, xin mời.
Thứ hai là lễ hội này dựa trên một nền kinh tế quà tặng, mọi thứ ở đây đều
không mất tiền. Bạn đem vài thứ đến – từ mớ bột làm bánh đến áo phông vẽ tay – vì
bạn muốn thế, vì nó như một cách để bạn tham gia vào cộng đồng, chứ không phải vì
bạn chờ đợi nhận lại một cái gì đó. Những thứ mà bạn có trả tiền ở đây là đá và cà phê.
Tất cả tiền thu được từ hai thứ này sẽ được đem ủng hộ trường học địa phương.
Nếu có một kẻ phá hoại thì sao? Hệ thống mở không dựa vào công an. Bạn có
thể tự do làm điều mình muốn, nhưng mặt khác, bạn có thêm trách nhiệm bảo vệ vì
chính quyền lợi của bạn và của cả những người xung quanh. Trong một hệ thống mở,
khái niệm “hàng xóm” có nhiều ý nghĩa hơn chứ không chỉ là một người sốn ở căn hộ
bên cạnh.

Khi bạn đặt mọi người vào một hệ thống mở, một số có thể quá hưng phấn,
nhảy thâu đêm, và tấn công những tấm biển trên đường phố. Nhưng hầu hết mọi người
sẽ tạo ra những tác phẩm nghệ thuật công phu, sẽ chia sẻ với nhau bột làm bánh, và cố
gắng hết sức – theo cách riêng của mình – để đóng góp cho cộng đồng.
Một bài học kinh doanh được rút ra từ đây. Khi bạn cho mọi người sự tự do, có
thể bạn sẽ nhận lại sự hỗn động, nhưng bạn cũng nhận được sức sáng tạo tuyệt vời.
Bởi vì mọi người đều cố gắng đóng góp cho cộng đồng, với rất nhiều hình thức biểu
hiện khác nhau – từ một chú hươu cao cổ cao sáu mét tới cắt tóc miễn phí hay một cái
lều kiêm khách sạn năm sao.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 17
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
V. CÁC NHÂN TỐ HÌNH THÀNH MỘT HỆ PHÂN TÁN
Một tổ chức phân tán đứng trên 5 chân:
 Chân thứ 1: Tổ hợp
Tổ hợp đóng vai trò quan trọng trong hầu hết các tổ hợp. Đặc điểm của một tổ
hợp. Khi đã tham gia thì bạn bình đẳng với tất cả người khác. Và sau đó, tùy bạn sẽ
cống hiến cho tổ hơp trong khả năng tốt nhất của mình.
Sự ra đời của Internet cho phép các tổ hợp có thể mang tính ảo nhiều hơn. Các
thành viên tham gia họp từ xa bằng máy tính của mình, không cần phải bước chân ra
khỏi phòng.
Tổ hợp không tồn tại sự phân chia thứ bậc hay cấu trúc. Các tổ hợp hoạt động
dựa vào những tiêu chuẩn. Khi các tiêu chuẩn của tổ hợp phát triển và các thành viên
dành thời gian cho nhau hơn và mọi người trở nên tin tưởng nhau. Họ cũng được thôi
thúc cống hiến với khả năng tốt nhất của mình.
Ví dụ: Ở Wikipedia, các thành viên của mỗi tổ hợp sẽ cùng đóng góp xây dựng
cho một bài viết nào đó. Một vài thành viên viết bài luận, những người khác chỉnh sửa
đôi chút, số khác làm cho nó bắt mắt hơn. Wikipedia có những tiêu chuẩn cho việc
chỉnh sửa bài viết và những người đóng góp Wikipedia tin tưởng các thành viên khác
và để họ chỉnh sửa bài viết của mình. Thực tế cho thấy Wikipedia không bị quá tải bởi
những kẻ phá hoại đã chứng tỏ rằng hầu hết mọi người khi có cơ hội đều muốn được

cống hiến.
 Chân thứ 2: Nhân tố xúc tác
Nhân tố xúc tác dựng nên một tổ chức phân tán, làm cho nó họat động và sau
đó nhường lại quyền kiểm soát cho các thành viên.
Ví dụ: Jimmy Wales cho phép các thành viên quản lý nội dung của Wikipedia.
Người tạo ra Emule là một nhân tố xúc tác điển hình. Không ai biết anh (hay
chị) là ai, và người đó đã nhường lại quyền kiểm soát một cách triệt để: mã nguồn của
chương trình luôn sẵn sàng cho bất cứ ai muốn dùng.
Từ bỏ vai trò của một người lãnh đạo, nhân tố xúc tác đã chuyển quyền sở hữu
và trách nhiệm sang cho cả tổ hợp.
Nhưng ngay cả khi nhân tố xúc tác đã rời đi rồi, người ta vẫn cảm nhận được sự
hiện diện của họ. Nhân tố xúc tác là một yếu tố tinh thần thúc đẩy những người khác
hành động.
Nhân tố xúc tác cũng giống như một kiến trúc sư: rất quan trọng đối với kiến
trúc bền lâu của ngôi nhà nhưng anh ta sẽ không dọn đến ở cùng bạn.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 18
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Trong thực tế nếu nhân tố xúc tác ở lại quá lâu và mê mẫn với sáng tạo của mình, toàn
bộ cấu trúc sẽ dần trở nên tập trung hơn.
 Chân thứ 3: Ý thức hệ
Điều gì khiến cho một thành viên mong muốn tham gia vào tổ hợp? Tại sao
phải tốn thời gian và công sức để tham gia vào đó, bởi như chúng ta đã biết, thường là
không kiếm được tiền từ những tổ chức phân tán.
Những hệ mở thường mang lại cảm giác cộng đồng. Nhưng nhiều tổ chức khác
cũng có được điều đó. Họ tin vào hệ mở và tôn trọng những đóng góp của người khác
– không phải vì bị bắt buộc phải làm mà vì họ muốn thế rất nhiều hệ mở khác.
Wikipedia cung cấp các dịch vụ miễn phí, nhưng mọi người cũng có thể dễ dàng tra
cứu thông tin trong thư viện hay trên các công cụ tìm kiếm khác. Tuy nhiên, người ta
không chỉ bị thu hút bởi Wikipedia mà còn thường xuyên đóng góp cho nó nữa.
Như vậy, không phải chỉ là tính cộng đồng hay việc được nhận một thứ gì đó

miễn phí, cũng không phải chỉ là sự tự do và tin tưởng, chính ý thức hệ là một thứ keo
gắn kết các tổ chức phân tán lại với nhau.
Ví dụ: Emule ý thức hệ là trao đổi âm nhạc miễn phí
Wikipedia: đăng các bài viết lên cho cộng đồng là việc nên làm.
Lễ hội cháy nắng duy trì ý thức hệ là một nền kinh tế quà tặng.
 Chân thứ 4: Mạng lưới có sẵn
Một cộng đồng gắn bó với nhau bằng những giá trị chung và cộng thêm niềm
tin rằng mọi người đều bình đẳng ta sẽ có một hệ phân tán.
Hầu hết các tổ chức phân tán phát triển mạnh đều được xây dựng trên một nền
tảng sẵn có.
Mạng lưới phân tán sẽ cung cấp các tổ hợp, trao quyền cho các thành viên và
căn bản là cho phép những cải tiến ở mức độ cao hơn.
Internet ra đời kép theo nó sự phân tán mạnh mẽ và sâu rộng… Internet giúp
con người trao đổi thông tin dễ dàng hơn và cung cấp một mãnh đất màu mỡ cho hạt
giống của những tổ chức phân tán mới nảy mầm.
 Chân thứ 5: Nhà vô địch
Dù có một nhân tố xúc tác mãnh liệt vẫn cần một nhân tố khác để thể hiện ý
tưởng thành hành động, đó chính là một “ nhà vô địch”. Nếu như nhân tố xúc tác là
người đề ra kế hoạch thì nhà vô địch là người thực hiện nó. Nhà vô địch là người
không hề nao núng khi phát triển một ý tưởng mới.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 19
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Nhân tố xúc tác đóng vai trò thu hút, lôi cuốn, nhưng nhà vô địch đẩy nó lên
một mức cao hơn.
Ta có thể tóm tắt vai trò của các nhân tố trong hoạt động của hệ phân tán như
sau:
Nhân tố xúc tác chính là kiến trúc sư của một phong trào: bằng việc tạo ra
những tổ hợp, đưa vào một ý thức hệ khi thời cơ đến, thu hút một mạng lưới có sẵn, và
đưa vào lực lượng một nhà vô địch.
VI. CÁC NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA HỆ PHÂN TÁN

Nguyên tắc 1: Khi bị tấn công, một tổ chức tản quyền có xu hướng mở hơn
và phân tán hơn
Khi người Tây Ban Nha tấn công người Apache, họ thủ tiêu tù trưởng Apache,
ngay sau đó một tù trưởng mới xuất hiện. Chiến lược của người Tây Ban Nha đã thất
bại bởi trong xã hội Apache, không một cá nhân nào có vai trò quan trọng hơn hẳn
những người khác trong cộng đồng. Không những người Apache sống sót sau những
đợt tấn công của quân đội Tây Ban Nha mà thậm chí nhờ đó họ trở nên mạnh hơn.
Càng bị tấn công, người Apache càng phân tán và càng khó bị chế ngự. Khi làng mạc
bị phá hủy, những người Apache rời bỏ ngôi nhà cũ và trở thành du cư.
Nguyên tắc 2: Rất dễ nhầm lẫn giữa một con sao biển và một con nhện
Trên thực tế, ta rất dễ nhầm lẫn giữa một con sao biển và một con nhện. Để
phân biệt được nó ta căn cứ vào các đặc điểm của một hệ phân tán.
Nguyên tắc thứ 3: Một hệ mở không có trí thông minh trung tâm, sự thông
minh được chia đều trong toàn hệ thống.
Đối với hệ kiểu nhện, trước khi phản ứng lại một tác động nào đó, thông tin sẽ
được chuyển tới cái đầu, đầu xử lí thông tin, sau đó đưa ra các chiến lược hành động
và cuối cùng mới ra lệnh hành động. Đối với hệ kiểu sao biển, hệ có khả năng đưa ra
những quyết định nhanh chóng hơn, vì mỗi thành viên đều có thể truy cập thông tin và
sử dụng chúng vào mục đích của mình.
Nguyên tắc thứ 4: Một hệ mở có khả năng biến thể một cách dễ dàng
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 20
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Khi xuất hiện tác động từ bên ngoài, một tổ chức phân tán sẽ lập tức biến thể để
thích hợp và đương đầu với những thử thách mới. Trong cuộc chiến âm nhạc, khi các
hãng thu khởi kiện Napster, mạng lưới P2P lại phản ứng với tốc độ cực nhanh, liên tục
biến thể và luôn đi trước các hãng thu một bước. Bạn hạ Napster, ngay lập tức sẽ có
một Kazaa đứng lên. Đến khi loại bỏ Kazaa thì lại xuất hiện Kazaa Lite và sự việc cứ
thế mà tiếp diễn.
Nguyên tắc thứ 5: Một tổ chức phân tác có thể lặng lẽ áp sát bạn
Như chúng ta đã biết, Napaster của Shawn Fanning xuất hiện và làm rung

chuyển cả ngành công nghiệp âm nhạc. Chỉ mất 5 năm để Napster làm điên đầu một
nền công nghiệp hơn 100 năm tuổi. Sức mạnh đã chuyển từ những hãng thu âm lớn
kiểu nhện sang các tổ chức kiểu sao biển. Đó chính là ví dụ về cuộc cách mạng phân
tán trong hành động.
Nguyên tắc thứ 6: Khi một ngành công nghiệp trở nên phân tán thì tổng lợi
nhuận sẽ giảm đi
Đó chính là lý do vì sao bạn luôn phải thận trọng với những con sao biển trước
khi chúng tràn vào một ngành công nghiệp nào đó.
Nguyên tắc thứ 7: Đưa người dùng đến một hệ mở, rồi tự họ sẽ mong muốn
được cống hiến cho nó
Trở lại với con sao biển thứ tư Wikipedia, người dùng luôn quan tâm và nghĩ
đến những người xung quanh, họ để ý, đóng góp thường xuyên và cố gắng giữ cho
thông tin trong bài viết được chính xác, các chủ đề lớn được viết rất rõ ràng, cô đọng
súc tích và có chiều sâu. Đôi khi chỉ cần được cống hiến, người ta cũng cảm thấy thỏa
mãn rồi, đó chính là tâm lý chung của người dùng.
Nguyên tắc thứ 8: Khi bị tấn công, các tổ chức tập trung có xu hướng trở
nên tập trung hơn nữa
Chính Phủ Mỹ trước kia có một hệ thống khá phân tán: Thứ nhất, Chính Phủ
chia thành 3 nhánh chính, mỗi nhánh độc lập và tự quản. Thứ hai, mục đích của Hiến
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 21
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Pháp nhằm giảm bớt quyền lực của Chính Phủ liên bang và san sẻ quyền lực cho các
bang.
Sau nhiều năm, Chính Phủ dần trở nên lớn mạnh và tập trung hơn. Sự tập trung
này mang lại nhiều lợi ích đáng kể: Chính Phủ thiết lập các chương trình – như hệ
thống ngân hàng trung tâm và tỷ giá tiền tệ, trợ cấp hỗ trợ người nghèo, Cơ quan bảo
vệ môi trường – nhằm khôi phục các nguồn tài nguyên và chăm lo an sinh xã hội cho
người già… Sau sự kiện ngày 11/9 đã khiến quá trình tập trung hóa diễn ra nhanh
chóng hơn. Đó là phản ứng tự nhiên khi bị tấn công, để có thể tăng cường phòng bị và
chấp nhận tâm lý ra lệnh và điều khiển. Chính phủ đã lập ra Ban An ninh Quốc gia,

cho truy lùn người cầm đầu Al Qaeda.
VII. CÁC CHIẾN LƯỢC CHỐNG SAO BIỂN
Chiến lược thứ 1: Thay đổi ý thức hệ
Thay đổi một ý thức hệ không dễ dàng gì.
Rất nhiều ví dụ cho thấy thành công trong việc thay đổi ý thức hệ của con
người chính là bởi mục đích của họ không phải là thay đổi mà là giúp đỡ.
Quá trình này diễn ra từ từ và tinh vi. Nếu cố gắng nhồi nhét vào đầu người ta
thì bạn sẽ chỉ nhận được phản ứng dữ dội bởi vì người ta có xu hướng trở nên phòng bị
và khép kín khi cảm thấy có ai đó lôi kéo hay điều khiển mình.
Ở đất nước Kenya, tổ chức Jamii Bora Trust đã thay đổi ý thức hệ của các khu
ổ chuột nghèo khó bằng những khoản vay nhỏ. Nhân tố xúc tác của tổ chức này là một
người phụ nữ lớn tuổi tình nguyện đến ăn ở cùng những kẻ ăn xin, trẻ mồ côi và tội
phạm tại đây. Bà hiểu một điều rằng hy vọng để cho họ vượt khỏi cái nghèo là cho họ
một cần câu cơm. Bà cho họ vay số tiền gấp đôi số tiền mà họ tiết kiệm được và những
người phụ nữ đã thành lập một tổ hợp trong đó người này đảm bảo cho khoản vay của
người kia. Một ngân hàng của người nghèo đã ra đời và giúp họ có điều kiện cải thiện
cuộc sống. Sức ảnh hưởng của tổ chức này không chỉ dừng lại ở khía cạnh con người,
mà Jamii Bora còn là một trong những vũ khí tốt nhất chống lại Al Qaeda. Trong
nhiều năm, các khu ổ chuột là những địa điểm vô vọng nhất nơi bọn khủng bố tập hợp
lực lượng thành viên – “hãy gia nhập với bọn này, và chúng ta sẽ chếin đấu”. Jamii
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 22
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Bora đã thay đổi ý thức hệ từ “Cuộc sống này thật vô vọng, có lẽ mình nên gia nhập
một nhóm khủng bố”, sang “có hy vọng rồi! Mình có thể làm cho cuộc sống tốt hơn”.
Chiến lược thứ 2: Tập trung hóa (phương pháp con bò)
Nếu bạn muốn tập trung hóa một tổ chức nào đó, hãy trao quyền sở hữu cho
nhân tố xúc tác và bảo anh ta phân phối tài nguyên theo cách mà anh ta thấy là hợp lý.
Một khi đã có quyền sở hữu trong tay, nhân tố xúc tác sẽ trở thành giám đốc điều
hành, và tổ hợp bắt đầu nảy sinh sự cạnh tranh .Chiến lược này nhằm tạo ra một cấu
trúc phân cấp, làm cho tổ chức trở nên tập trung hơn và dễ điều khiển hơn.

Người Mỹ đã phá vỡ xã hội người Apache bằng chiến lược thứ hai này.
Người Mỹ mang gia súc đến cho các tù trưởng. Một khi các tù trưởng này sở
hữu một nguồn tài nguyên khan hiếm như thế - những con bò – thì quyền lực của họ
bắt đầu chuyển từ biểu tượng sang vật chất cụ thể. Nếu như trước đây các tù trưởng
lãnh đạo bằng cách làm gương, thì bây giờ họ có quyền thưởng phạt các thành viên
trong bộ lạc bằng cách cho hoặc không cho nguồn tài nguyên này.
Những con bò đã thay đổi mọi thứ. Khi vừa trở nên có quyền lực, các tù trưởng
bắt đầu đấu đá nhau để có vị trí trong hội đồng bộ lạc mới được tạo ra. Cấu trúc quyền
lực trước kia vốn bình đẳng thì giờ đây đã bắt đầu phân cấp – quyền lực tập trung ở
người giữ vị trí cao nhất. Chính điều này đã làm cho xã hội của người Apache sụp đổ.
Chiến lược thứ 3: Tự phân tán (Nếu không thể đánh bại, hãy gia nhập)
Đối thủ nặng ký nhất của một tổ chức sao biển chính là một sao biển khác.
Khi không thể đánh bại nó, bạn hãy gia nhập
Các hãng thu âm của âm nhạc đã cố thi hành một chiến lược có vẻ khác xa với
chiến lược ban đầu: bắt đầu phát tán các file nhạc, phim ảnh trống hoặc bị lỗi lên mạng
P2P. Nhưng một lần nữa cố gắng của các hãng thu lại bị phản đòn: người dùng không
ngại đương đầu với những file bị lỗi.
Các hãng thu có cái nhìn hà khắc hơn về việc tăng thêm nhiều file rác, tại sao
lại không trao đổi file và gắn với chúng. Một chiến lược khá là chấp nhận các kênh
phân phối âm nhạc sẽ thay đổi mãi mãi. Các hãng thu có thể làm một việc chưa ai từng
nghĩ đến: cung cấp nhạc miễn phí để người dùng chia sẻ thoải mái cho đến khi những
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 23
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
nguồn lợi nhuận khác tự động tìm đến: các buổi hòa nhạc trực tiếp, kinh doanh thương
hiệu và các hoạt động hợp tác khác tài trợ.
VIII. SỰ KẾT HỢP ĐẶC BIỆT: TỔ CHỨC HỖN HỢP
Tổ chức hỗn hợp là sự kết hợp những gì tốt nhất của tổ chức tập trung và tổ
chức phân tán. Đó là sự tiếp cận từ dưới lên của tổ chức phân tán cùng tính cấu trúc,
kiểm soát và tiềm năng sinh lợi của tổ chức tập trung.
Hiện nay có hai loại tổ chức hỗn hợp:

• Công ty tập trung phân tán trong trải nghiệm khách hàng
• Công ty cạnh tranh nhưng tự phân tán một số phần trong kinh doanh
1. Công ty tập trung phân tán trong trải nghiệm khách hàng
Onsale là một trong những mạng đấu giá trực tuyến đầu tiên, ban đầu hoạt động
theo mô hình đấu giá những chiếc máy tính tân trang cho những người dùng internet
đầu tiên. Điều kiện chọn nhà cung cấp có khả năng đảm bảo chất lượng là một trong
những lý do để onsale thu hút khách hàng và thành công với giá cổ phiếu tăng vọt.
Ebay là tập đoàn bán lẻ hàng đầu của Mỹ với cái tên ban đầu là “mạng đấu giá”
được thiết lập bởi Napster – Shawn – Fanning – Omidyas. Hoạt động trên nguyên tắc
tin tưởng bản chất con người là tốt, mỗi người đều có điều gì đó để đóng góp cho cộng
đồng, sự trung thực và một môi trường mở sẽ khơi dậy những gì tốt nhất trong mỗi
người. Từ đó lý giải nguyên tắc hoạt động khác với onsale ở chỗ cho phép người dùng
có thể bán hàng trực tiếp mà không hề đòi kiểm kê hay phục vụ trung gian và mở cửa
cho tất cả mọi người có thể mua bán các mặt hàng hợp pháp và nhanh chóng trở thành
‘chợ” mua bán khổng lồ đứng đầu thị trường, từ món hàng có giá trị lớn đến giá trị
nhỏ như hộp kẹo.
Sự tin tưởng là một yếu tố thiết yếu làm nên thành công. Để chắc mọi người
luôn tin tưởng lẫn nhau, Ebay dựa trên hệ thống thành viên bình chọn phân tán. Những
người mua và người bán có thể đánh giá những người khác một cách tiêu cực hay tích
cực hoặc phản hồi trung lập đều được công khai trên web, Ebay đã chuyển chức năng
giám sát cho người dùng. Sức mạnh và tri thức sẽ được phân phối trong toàn mạng
lưới. Vì thực tế cho thấy mọi người chỉ muốn mua hàng từ những người bán được
đánh giá cao, trung thực và đáng tin cậy, đây là nguyên lý bình chọn người dùng.
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 24
Bài tập nhóm Quản trị học GVHD: TS HOÀNG LÂM TỊNH
Bản thân Ebay không phải là hệ sao biển cũng không phải con nhện đơn thuần
do mô hình hoạt động có sự phân cấp và một cấu trúc xác định rõ ràng bao gồm một
cơ quan đầu não, một Giám đốc điều hành, nó hoạt động theo tổ chức hỗn hợp, tức là
sự kết hợp giữa một con sao biển và một con nhện – tập trung nhưng phân tán trong
trải nghiệm khách hàng, sự tiếp cận từ dưới lên của tổ chức phân tán cùng tính cấu

trúc, kiểm soát và tiềm năng sinh lợi của tổ chức tập trung. Lợi thế cạnh tranh của
Ebay căn bản vẫn dựa trên sự phân tán và uy tín.
Mô hình tập trung hóa còn thể hiện qua việc hợp tác với Paypal, cho phép
người dùng chuyển tiền giữa các tài khoản một cách nhanh chóng dựa trên sự điều
khiển chặt chẽ và tương tác an toàn. Do đó, an ninh, cấu trúc và trách nhiệm giải trình
là rất cần thiết. Vì thế nên những nhà bán hàng có vị trí được đánh giá cao sẽ có lợi thế
hơn khi ở lại với eBay hơn và chuyển sang nơi khác và bắt đầu lại.
Ngoài ra eBay thành công bởi “hiệu ứng mạng” mạng lưới bình chọn của khách
hàng càng nhiều tạo nên giá trị vô hình cho thương hiệu tạp nên sự gắn bó vô hình của
người mua và người bán với eBay
Do đó, các tổ chức đã thêm yếu tố phân tán bằng cách trao cho khách hàng của
mình một vai trò nào đó.
Ví dụ: IBM, Google và Sun Microsystems có những bước tiến xa hơn: mời
khách hàng tham gia vào quá trình tạo ra sản phẩm.
Thuật toán tìm kiếm thông tin của Google cho phép lọc ra các trang web phổ
biến nhất để có thứ tự ưu tiên khi tìm thông tin. Trang web còn hiển thị đường dẫn tới
bài viết được cộng đồng ghé thăm thường xuyên nhất. Mỗi lần nhấp chuột vào 1 trang
web là chính người dùng đã làm tăng sự quan trọng của nó lên.
IBM thấy rằng Linux – đang là đối thủ cạnh tranh của Microsoft Windows nên
thanh vì cạnh tranh, IBM chọn phương án hỗ trợ tích cực tới các hãng cạnh tranh với
Microsoft. Chiến lược IB dựa trên triết lý “kẻ thù của kẻ thù tức là bạn”. IBM đã hỗ
trợ cho sự phát triển của Linux hơn là cố gắng phát triển một hệ điều hành cạnh tranh,
thiết kế và bán các phần mềm, phần cứng tương thích với Linux. Dựa trên ý tưởng hợp
tác giữa các công ty công nghệ này, Sun đã tạo ra một phần mềm máy phân tán mã
nguồn mở, buộc các đối thủ cạnh tranh phải theo sát. Giống IBM, Sun cũng từ bỏ lợi
nhuận từ bán phần mềm sang kiếm tiền từ các dịch vụ phụ trợ và phần cứng. Quan
Nhóm 14 Lớp Cao học Đêm 11 K20 25