ChươngI
ViệtNamtừnăm1858đếncuốithếkỉXIX
Bài33
VIỆTNAMTRƯỚCNGUYCƠBỊPHÁPXÂMLỰƠC
I.Câuhỏibàitậpcơbản
Câu1:TìnhhìnhViệtNamgiữathếkỉXIXcóđiềugìđángchúý?
TrướckhithựcdânPhápxâmlược,VNlànướcđộclập,KTcónhữngbướcpháttriển,nhưng
đãbộclộnhữngsuyyếu.
ThờinhàNguyễn,KTcông,nông,thươngnghiệpsasút.NhàNguyễnthựchiệnđườnglốiđối
ngoạithiểncậnkhiếnchoVNbịcôlập.
Đờisốngnhândângặpnhiềukhókhăn,nhiềucuộckhởinghĩanổra.
Khảnăngphòngthủđấtnướcgiảmsút,quốcphòngyếukémđãảnhhưởngtrựctiếpđếnviệc
chốnglạisựxâmlượccủatưbảnphươngTây.
Câu2:NguyênnhânnàothúcđẩycácnứocphươngTayxâmlượcphươngĐôngthếkỉ
XIX?TìnhthếcủaVNtrongbốicảnhđó?
Nguyênnhân:
+VàothếkỉXIX,nềnKTcôngnghiệpcủacácnướcphươngTâypháttriểnmạnh,đặtranhư
cầuthịtrường,nguyênliệu,nhâncôngđềđápứngyêucầupháttriểnđó.
+ỞphươngĐông,nơicóđấtrộng,ngườiđông,nhấtlàẤnĐộvàTrungQuốc,lạigiàutài
nguyênthiênnhiên.PhươngĐôngđãtrờthànhmiếngmồibéobởchocácnướcphươngTây.
TìnhthếVN:
+TrongkhicácnướcphươngTayxâmlượcphươngĐông,VNcũngkhôngtránhkhỏibịdòm
ngó,vìVNcũngcónhữngđặcđiểmgiốngvớicácnướcphươngĐông.
+Trênthựctế,trongcuộcchạyđuagiữacácthếlựctưbảnchủnghĩaphươngTây,tưbản
PhápđãbámsâuvàoVN,rồilầnlượttiếnhànhcuộcchiếntranhxâmlượcVN.
Câu3:HãynhậnxéttìnhhìnhVNtrướckhibịthựcdânPhápxâmlược.
Kinhtếngàycàngsuyyếu,XHchứanhiềumâuthuẫn,tạođiềukiệnchophươngTâyxâmlược
VN.
TriềuNguyễnkhôngcókhảnăngphòngthủđấtnướctrướchọaxâmlượccủaphươngTây.
TrongcácthếkỉXVIXVII,thươnggiacủacácnướcBồĐàoNha,HàLan,Anh…đãtớiVN
buônbán.ThậmchíAnhcòncóýđịnhchiếmđảoCônLôn.
NgườiPháptuyđếnsaunhưngthôngquaHộitruyềngiáođãdầndầnbámsâuvàoVNđể
chuẩnbịchoâmmưuxâmlược.
Câu4:ThựcdânPhápchuẩnbịxâmlượcVNnhưthếnào?
CuốithếkỉXVđầuthếkỉXVI,nhữngcuộcphátkiếnđịalílớnđãbáohiệu“buổibìnhminhcủa
thờiđạitựbảnchủnghĩa”.Liềnsauđó,đểthỏamãnnhưcầusảnxuấtvàkinhdoanh,tưbản
cácnướcđãtỏađikhắpthếgiớiđểtìmkiếmthịtrườngvànguyênliệu.
TrongcuộcchạyđuasangphươngĐông,tưbảnPhápđãlợidụngđạoThiênChúanhưlàmột
côngcụxâmlược.
CuốithếkỉXVIII,khiphongtràonôngdânTâySơnnổra,giámmụcBáĐaLộc(pigneaude
Béhaine)đãchớpcơhộichotưbảnPhápcanthiệpvàoVNkhiNguyễnÁnhcầucứucácthế
lựcngoạibanggiúpôngtagiànhlạiquyềnlực.
ĐếngiữathếkỉXIX,nướcPháptiếngnhanhtrênconđườngcôngnghiệphóa.LúcnàoPháp
ráoriếttìmcáchtiếnđánhVNđểtranhgiànhảnhhưởngvớiAnhởkhuvựcChâuÁ.
Năm1857,NapôlêôngIIIlậpraHộiđồngNamKìđểbàncáchcanthiệpvàonướcta;tiếpđó
chosứthầntớHuếđòiđược‘’tựdobuônbánvàtruyềnđạo”.Cùnglúc.BộtrưởngBộHảiquân
thuộcđịaPháptăngviệnchohạmđộiPhápởTháiBìnhDươngđểcùngAnhMĩxâmlượcTrung
QuốcvàlệnhchoPhóĐôđốcgiơnuychỉhuychohạmđộiPhápđánhViệtNamngaysaukhi
chiếmđượcQuảngChâu(TrungQuốc).
SaukhiliênquânAnhPhápđánhchiếmxongQuảngChâu,buộctriềuMãnThanhkíĐiều
ướcThiênTân(2761858),chiều3181858liênquânPhápTâyBanNhakéotớicửabiểnĐà
Nẵng,chuẩnbịnổsúngxâmlượcVN.
II.Câuhỏivàbàitậpbổsung
Câu1:Hãyghisựkiệnlịchsửvàobảngthốngkêsauđây:
Thờigian
Sựkiện
31847
41847
91856
11857
71857
2761858
3181858
HaitàuchiếnPháptớiĐàNẵng.
TàuchiếnPhápđánhvàoĐàNẵngphá
chiếnthuyềncủatriềuđìnhHuế.
PhápchotàuchiếnđếnĐàNẵngđưaquốc
thưchotriềuđìnhHuế.
Pháplạitớixinđượctruyềnđạovàbuônbán
tạiVN,cũngbịtriềuđìnhHuếtựchối.
NapôlêôngIIIquyếtđịnhđưaquântớiVN
ĐiềuướcThiênTânđượckíviết.
LiênquânPhápTâyBanNhakéođếnĐà
NẵngchuẩnbịxâmlượcVN.
Câu2:TrìnhbàynguyênnhânvàduyêncớcủaviệcthựcdânPhápxâmlượcVN.
Nguyênnhân:
+ĐầuthếkỉXIX,chủnghĩatưbảnphươngTâyđãpháttriểnvớitốcdộnhanh.Đểthuđược
nhiềulợinhuận,cácnướctưbảnmộtmặtbóclộtnhândânlaođộngtrongnước,mặtkhácđẩy
mạnhxâmchiếmthuộcđịanhằmmởrộngthịtrườngtiêuthụhànghóa,vơvétnguyênliệu,bóc
lộtđộingũcôngnhânrẻmạt, ỞPhươngĐông,trongđócóVN,đấtrộng,ngườiđông,tài
nguyênphongphú,nhưngcònbịchìmđắmtrongvòngchếđộphongkiếnchuyênchếđãsuy
tàn.ĐâylàđốitượngtrongsựdòmngócủaphươngTây,đặcbiệtlàPháp.
+ĐếngiữathếkỉXIX,PhápxúctiếnviệcxâmlượcVNvìlúcnàychủnghĩatưbảnPhápchuyển
sanggiaiđoạnđếquốcchủnghĩavàcuộcchạyđưagiànhgiậtthịtrườngởphươngĐông,nhất
làVNtrởnêngaygắtvàquyếtliệt.
Duyêncớ:
+LấycớtriềuđìnhHuếkhôngnhậnquốcthư,làmnhụcquốcthểnướcPhápvàbênhvựcđạo
ThiênChúadangbịkhủngbốởVN,thựcdânPhápphốihợpvớiTâyBanNhađemtàuchiến
đếnbắnpháĐàNẵng,mởđầucuộcxâmlượcnướcta(3181858).