Tiểu luận Di tích lịch sử nhà tù Phú Quốc - lò thép cách mạng rực lửa

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CỬU LONG
KHOA: KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
MÔN: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

TIỂU LUẬN

ĐỀ TÀI: DI
TÍCH
LỊCH SỬ
NHÀ TÙ

GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN: Ths. ĐINH THỊ
TÂN
SINH VIÊN THỰC HIỆN:

1. LÊ
THỊ
(MSSV:2111063008)
2. DƯƠNG NGỌC TUYẾT CHÂN
3. NGUYỄN NHƯ QUỲNH
4. NGUYỄN BÙI NHƯ PHƯƠNG

KIỀU

TIÊN

(MSSV:2111063018)
(MSSV:2111063020)
(MSSV:2111063006)

MỤC LỤC

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................................4
1. Lí do chọn đề tài................................................................................................................4
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề...............................................................................................5
3. Mục tiêu và mục đích nghiên cứu...................................................................................6
4. Phạm vi nghiên cứu..........................................................................................................7
5. Câu hỏi nghiên cứu...........................................................................................................7
6. Giả thuyết nghiên cứu......................................................................................................7
7. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................................8
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.........................................................................................8
9. Dự kiến dàn ý cơng trình nghiên cứu..............................................................................9
Nội dung nghiên cứu.............................................................................................................9
PHẦN NỘI DUNG.................................................................................................................10
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN..........................................................10
1.1.

Cơ sở lí luận...........................................................................................................10

1.2. Cơ sở thực tiễn..........................................................................................................11
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ NHÀ TÙ PHÚ QUỐC................................................12
1.1.

Vị trí địa lí..............................................................................................................12

1.2.

Những khu vực chính tại nhà tù Phú Quốc.......................................................12

CHƯƠNG 3: LỊCH SỬ NHÀ TÙ PHÚ QUỐC NHỮNG NĂM KHÁNG CHIẾN......15
1.1.

Thời kỳ kháng chiến chống Pháp........................................................................15

1.2.

Thời kỳ chiến tranh Việt Nam.............................................................................15

CHƯƠNG 4: NHÀ TÙ PHÚ QUỐC- MINH CHỨNG TỘI ÁC TÀN BẠO................16
1.1.

Những hình thức tra tấn......................................................................................16

1.2.

Chứng tích chiến tranh tàn khốc........................................................................19

CHƯƠNG 5: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ NHÀ TÙ PHÚ QUỐC...........................................20
1.1.Giá trị lịch sử.............................................................................................................20
1.2. Những điều có thể bạn chưa biết về nhà tù Phú Quốc.........................................22
KẾT LUẬN.............................................................................................................................24

2

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài
Lịch sử là một chặng đường dài của mỗi quốc gia. Dân tộc nào cũng trải
qua những năm tháng hào hùng bi tráng. Và nhờ những năm tháng đó mà con
người càng hồn thiện hơn, càng phát triển hơn về mọi mặt trong đó có nhân cách.
Việt Nam là một đất nước có lịch sử rất oai hùng , bề dày lịch sử hơn 4000 năm
và là một người dân Việt Nam, chúng ta không thể quên được những cuộc chiến
mà nhân dân ta phải trải qua. Qua những di tích văn hố, lịch sử để lại ta càng
thấy tự hào, trân trọng những người đã ngã xuống vì nước nhà, thật oanh liệt.
Chúng ta là những người may mắn và hạnh phúc sinh ra trong thời bình nhưng
qua những nhân chứng lịch sử, qua trang sử hào hùng chúng ta phải luôn tự hào
về những chiến công cũng như biết ơn về các anh hùng đã ngã xuống vì độc lập tự
do của tổ quốc.
Phú Quốc là hòn đảo lớn nhất Việt Nam, là thành phố đảo đầu tiên của Việt
Nam. Nói đến du lịch Phú Quốc, ngồi khám phá những bờ biển tuyệt đẹp
và những món đặc sản trứ danh, khơng ai có thể bỏ qua được di tích nhà tù Phú
Quốc  -nơi đây từng là “địa ngục trần gian” ghi dấu tinh thần kiên trung của
những người tù cộng sản, tố cáo tội ác tày trời của đế quốc Mỹ. Nhà tù Phú Quốc
chính là bức tranh chân thực nhất về sự dã man, tàn bạo của kẻ địch trong thời
loạn. Trên nền tảng đó, chúng tơi chọn đề tài Nhà tù Côn Đảo Phú Quốc là đề tài
nghiên cứu của nhóm, cùng với những lí do như sau:
Một là: Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Dân ta phải biết sử ta/Cho
tường gốc tích nước nhà Việt Nam”. Thật vậy, câu nói của Hồ Chủ Tịch chính là
lời nhắc nhở sâu sắc với con dân đất Việt về lịch sử nước nhà. Có thể nói, lịch sử
là cội rễ của sự hình thành nền văn hóa, là lời giải đáp về gốc tích tổ tiên cha ông
mà mỗi con người, mỗi quốc gia đều mang một ẩn số riêng. Lịch sử đem lại cho
chúng ta cái nhìn sâu sắc hơn về nguồn cội, về cha ơng, tổ tiên, nâng cao thêm
lịng tự tơn dân tộc, chắp cho đôi cánh của niềm tự hào về một trang sử đau
thương mà oanh liệt của những con người đã hóa núi sơng ta. Bên cạnh đó, lịch sử

3

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


còn đem lại những giá trị truyền thống, của đạo đức mà cha ông ta truyền lại cho
con cháu ngàn đời.
Hai là: Chào mừng 67 năm Ngày Cách Mạng Tháng Tám và Quốc Khánh
2/9. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản ”Tuyên ngôn Độc lập” lịch sử, trịnh trọng
tuyên bố trước toàn thế giới về sự ra đời của một nhà nước mới: Nhà nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam).
Ba là: Nước ta đang trong quá trình đấu tranh với dịch Covid-19. Với sự
đồng lịng, chung sức, ý chí quyết tâm rất cao của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân
đẩy lùi dịch Covid-19, cho người dân được trở lại cuộc sống bình n như ơng
cha ta đã từng nằm xuống vì hịa bình đất nước.
Bốn là: Giới thiệu Nhà tù Phú Quốc – một trong những di tích quốc gia đặc
biệt được nhiều du khách trong và ngoài nước ghé thăm nhiều nhất
Từ những lí do đó, chúng tơi quyết định chọn Nhà Tù Côn Đảo làm đề tài
nghiên cứu, cùng nhau nhìn lại vào những trang sử oanh hùng của dân tộc, những
nỗi đau của lịch sử. Vì nhà tù Phú Quốc là một nhân chứng sống cho lòng yêu
nước của dân tộc ta. Đồng thời, chúng tôi muốn nghiên cứu nó một cách sâu sắc
hơn để có thể tự tin quảng bá hình ảnh đẹp này đến với những bạn bè trong và
ngoài nước, những ai chưa biết đến nhà tù Phú Quốc – một khu di tích của hòn
đảo ngọc xinh đẹp. Là “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ
nguồn” cho thế hệ trẻ, để bản hùng ca giữa trùng khơi về tinh thần độc lập tự do
sẽ tiếp tục vang vọng trong mỗi trái tim người Việt Nam.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Những vấn đề xoay quanh nhà tù Phú Quốc luôn được các nhà văn hóa, sử
gia, kiến trúc sư, dân tộc học, dịch học, phong thủy học, âm nhạc, hội họa tìm tịi
nghiên cứu hoặc viết lẻ tẻ đăng báo, hoặc viết thành sách. Cuốn sách “Trại giam
tù binh Phú Quốc - Những trang sử đẫm máu” được các nhân chứng lịch sử viết

lên bằng cả sự thật, trải nghiệm của chính bản thân trong những năm tháng bị
giam giữ, tra tấn trong tù. Tuân thủ nguyên tắc trung thực, tác giả khách quan

4

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


chọn lọc, ghi lại những điều thật sự đã xảy ra phía sau những dây thép gai. Sách
do tác giả Trần Văn Kiêm, NXB Tổng Hợp TPHCM xuất bản.
Cùng đó, là cuốn Trại giam tù binh Phú Quốc thời kỳ chống thực dân Pháp
và đế quốc Mỹ xâm lược của tác giả Phạm Thiên Thư, NXB Tổng Hợp TPHCM
tái bản 2018. Tinh thần kiên trung, bất khuất ấy đã từng được nhiều nhà văn, nhà
thơ và cả nhiều đồng chí sau ngày “chiến thắng trở về” khắc họa… Cuốn Trại
giam tù binh Phú Quốc thời kỳ chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược đã
góp thêm tiếng nói tương đối toàn diện về cuộc chiến đấu bi hùng nhưng rất đáng
tự hào, đã nêu nhiều bài học quý báu cho Đảng ta, cho quân đội và nhân dân ta.
Ngồi ra, chúng ta cịn được thấy trên mọi phương diện báo chí, phóng sự
và phim tài liệu. Người đọc được biết đến nhiều cuộc đấu tranh mà chỉ có bản lĩnh
chính trị, phẩm chất cách mạng, với nghị lực sáng tạo phi thường của chiến sĩ
cách mạng, chiến sĩ cộng sản bị địch bắt, tù đày mới đủ sức chống lại bọn đao phủ
ác ôn, mà tội ác của chúng trời không dung, đất không tha.
3. Mục tiêu và mục đích nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu:
Một là, nghiên cứu về q trình hình thành chứng tích Nhà tù Phú Quốc từ
xưa đến nay, từ đó đưa ra cho người đọc, người xem một cái nhìn tổng quan về
nhà tù.
Hai là, tìm hiểu về những nỗi đau, cuộc sống nơi được gọi là “ Địa ngục
trần gian” và tinh thần bất khuất, ý chí sắt đá của các chiến sĩ cách mạng.
Ba là, tìm hiểu những tội ác tàn bạo, dã man của giặc đối với nhân dân ta.

Mục đích nghiên cứu:
Một là, ngày nay, cuộc sống của con người ngày càng được hiện đại hóa
hơn thì nhu cầu trở về cội nguồn tìm hiểu những văn hóa truyền thống là một nhu
cầu thiết yếu, nâng cao hiểu biết những giá trị văn hóa, lịch sử, những danh nhân
văn hóa của mọi thời đại, của mỗi quốc gia, dân tộc.
Hai là, làm tư liệu cho việc học tập, nghiên cứu sau này.
5

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Ba là, thoả mãn về sự hiếu kỳ, tìm tịi về những giá trị lịch sử quý giá của
dân tộc.
4. Phạm vi nghiên cứu
Tập trung nghiên cứu về Nhà tù Phú Quốc – một địa danh, di tích lịch sử
mang đậm dấu ấn dân tộc, tồn tại từ năm 1967-1973. Nơi còn được biết đến với
tên gọi “ Nhà lao Cây Dừa” thuộc tỉnh Kiên Giang. Nghiên cứu tổng thể về Nhà
tù Phú Quốc, lịch sử nhà tù trong những năm kháng chiến.
5. Câu hỏi nghiên cứu
Quá trình hình thành và về dày lịch sử của Nhà tù Phú Quốc như thế nào?
Di tích được dựng lại theo những sự kiện lịch sử thực tế, vậy có cịn tồn tại
những nỗi đau trong quá khứ còn kéo dài đến hiện tại?
Những tội ác tàn bạo của giặc đối với nhân dân ta được thể hiện như thế nào?
6. Giả thuyết nghiên cứu
Trại giam Tù binh Chiến tranh Phú Quốc, hay Trại giam Tù binh Cộng sản
Phú Quốc là một trại giam nằm tại phường An Thới ở phía nam đảo Phú Quốc.
Trong Chiến tranh Đơng Dương, trại giam này có tên là Nhà lao Cây Dừa. Đây là
trại giam tù binh trung tâm tồn Việt Nam Cộng hịa, từng giam giữ hơn 32.000 tù
binh (40.000 tù nhân nếu tính cả tù chính trị nhiều thời kỳ) được xây dựng từ
năm1949.

Như một mảng tối ám ảnh giữa đảo ngọc trong xanh thanh bình, Nhà tù
Phú Quốc là minh chứng chân thực về sự khốc liệt của chiến tranh, chỉ tham quan
và nhìn thơi cũng đã đủ làm du khách rùng mình về sự dã man và tàn nhẫn mà
những tù nhân ở đây từng gánh chịu. Hiện nay, hang năm di tích Trại giam Phú
Quốc đón hàng chục nghìn lượt khách tham quan trong và ngồi nước (trong đó
có nhiều cựu tù binh là chứng nhân sống về lịch sử di tích), góp phần giáo dục
truyền thống u nước, tinh thần đấu tranh cách mạng bất khuất cho các thế hệ.
7. Phương pháp nghiên cứu
6

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Đề tài dùng phương pháp phân tích tài liệu là chủ yếu. Thu thập tài liệu,
tổng hợp, phân tích.
Phương pháp thu thập tài liệu: Dùng tài liệu thu thập được trên sách báo,
internet, hình ảnh,… để có cái nhìn tổng quát đầy đủ bao quát về nhà tù Phú
Quốc.
Phương pháp quan sát: Quan sát, tổng hợp trên những gì thực tế thấy được.
Phương pháp tổng hợp: Nhằm tổng hợp lại các kiến thức có trong tài liệu
thu thập được trên nguồn internet đưa ra những luận điểm, những vấn đề để phân
tích.
Phương pháp phân tích: Dựa trên tài liệu thu thập về nhà tù Phú Quốc
nhóm chúng tơi phân tích tổng hợp làm rõ những tội ác man rợ dã man mà bọn
thực dân đã làm đối với người chiến sĩ cách mạng từ đó cho thấy sự hi sinh hào
hùng của ông cha ta để chiến đấu bảo vệ đất nước cho ta cuộc sống bình n như
ngày hơm nay.
8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Về mặt khoa học, nghiên cứu đề tài này giúp cho mọi người sẽ hiểu được
sâu hơn về khu di tích lịch sử Nhà tù Phú Quốc, tạo ra nguồn tài liệu phục vụ cho

những nghiên cứu sâu hơn về sau.
Về mặt thực tiễn, việc thực hiện đề tài nghiên cứu về Nhà tù Phú Quốc sẽ
giúp nhóm chúng em hồn thành mơn học và bổ sung kiến thức cho bản thân. Nó
sẽ là nguồn tài liệu sau này giúp cho học sinh, sinh viên bổ sung thêm kiến thức
trong học tập và làm việc.
9. Dự kiến dàn ý cơng trình nghiên cứu
Phần mở đầu
1.
2.
3.
4.

Lý do chọn đề tài
Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Mục tiêu và mục đích nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu
7

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


5.
6.
7.
8.
9.

Câu hỏi nghiên cứu
Giả thuyết nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu

Ý nghĩa
Dự kiến dàn ý cơng trình nghiên cứu

Nội dung nghiên cứu
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn
1. Cơ sở lí luận
2. Cơ sở thực tiễn
Chương 2: Tổng quan về Nhà tù Phú Quốc
1. Vị trí địa lí
2. Những khu vực chính tại Nhà tù Phú Quốc
Chương 3: Lịch sử Nhà tù Phú Quốc trong những năm kháng chiến
1. Thời kì kháng chiến chống Pháp
2. Thời kì chiến tranh Việt Nam
Chương 4: Nhà tù Phú Quốc – Minh chứng tội ác tàn bạo
1. Những hình thức tra tấn
2. Chứng tích chiến tranh tàn khốc
Chương 5: Gía trị lịch sử của Nhà tù Phú Quốc
1. Gía trị lịch sử
2. Những điều có thể bạn chưa biết về nhà tù Phú Quốc
Kết luận
Ý nghĩa

8

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Cơ sở lí luận

Khái niệm Nhà Tù: Nhà tù, hay trại giam/ cơ sở cải huấn / trung tâm giam giữ /
trung tâm cải tạo, là một cơ sở mà ở đó các tù nhân bị giam nhốt cưỡng bức và bị
từ chối các quyền tự do thuộc thẩm quyền của nhà nước. Nhà tù được sử dụng phổ
biến nhất trong hệ thống tư pháp hình sự: những người bị buộc tội có thể bị bỏ tù
cho đến khi họ xét xử; những người nhận tội hoặc bị kết tội tại phiên tịa có thể bị
phạt tù trong một thời gian nhất định. Nói một cách đơn giản nhất, nhà tù cũng có
thể được mơ tả là một tịa nhà trong đó mọi người bị giam giữ một cách hợp pháp
như một hình phạt cho tội ác mà họ đã gây ra.
Nhà tù cũng có thể được sử dụng như một công cụ các chế độ độc tài dùng để
đàn áp chính trị. Các đối thủ của họ có thể bị bỏ tù vì các tội ác chính trị, thường
mà không cần xét xử hoặc theo thủ tục pháp lý khác; việc sử dụng này là bất hợp
pháp theo hầu hết các hình thức luật quốc tế quản lý việc quản lý công bằng công
bằng. Trong thời kỳ chiến tranh, tù nhân chiến tranh hoặc những người bị giam giữ
có thể bị giam giữ trong các nhà tù quân sự hoặc trại tù binh chiến tranh, và một
nhóm lớn dân thường có thể bị giam giữ trong các trại tạm giam
Khái quát về Nhà tù Phú Quốc: Trại giam Tù binh Chiến tranh Phú Quốc, hay
Trại giam Tù binh Cộng sản Phú Quốc là một trại giam nằm ở phía nam đảo Phú
Quốc. Trong Chiến tranh Đơng Dương, trại giam này có tên là Nhà lao Cây Dừa.
Đây là trại giam tù binh trung tâm toàn Việt Nam Cộng hòa.
Đảng Cộng sản Việt Nam: ra đời trong lòng một đất nước cịn đang chìm
ngập trong bóng tối của chế độ phong kiến, thực dân, hơn 90% người mù chữ và
một nền kinh tế nơng nghiệp lạc hậu, nạn đói xảy ra hằng năm. Mấy ngàn người
cộng sản đầu tiên ấy tồn tại trong máu lửa khủng bố bạo tàn, nhiều người đã hy
sinh, nhiều người đã nếm trải những nhà tù khét tiếng nhất ở Sơn La, Côn Đảo,
Hỏa Lò, Phú Quốc… 

1.2. Cơ sở thực tiễn
9

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

Năm 1949 khi quân Trung Hoa Quốc dân đảng thua trận trước Qn Giải
phóng Nhân dân Trung Quốc, Hồng Kiệt (黃杰 Huang Chieh) tướng lĩnh tỉnh Hồ
Nam dẫn hơn 30000 quân chạy sang Việt Nam, lúc bấy giờ được Pháp đưa ra đóng
qn tại phía Nam đảo Phú Quốc. Sau đó, năm 1953, họ về Đài Loan theo Tưởng
Giới Thạch. Họ bỏ lại nhà cửa đồn điền, thực dân Pháp thấy vậy tận dụng nhà cửa
có sẳn lập ra nhà tù rộng khoảng 40 hecta gọi là "Trại Cây Dừa" nhốt tù binh gần
14000 người.[2] Trại gồm 4 khu nhà giam A, B, C, D. Các tù binh cộng sản bị
Pháp bắt từ các chiến trường Trung, Nam, Bắc Việt Nam bị tập trung đưa ra trại
giam này ở Phú Quốc. Số tù binh này gồm khoảng 14000 người, đa số từ nhà tù
Đoạn Xá (Hải Phòng). Cũng như tại các nhà tù khác trong Chiến tranh Đông
Dương, tù nhân cộng sản tại Trại Cây Dừa sinh hoạt đấu tranh chống khủng bố,
đàn áp, và tổ chức vượt ngục. Sau hơn 1 năm ở trại, có 99 tù nhân bị chết, 200
người vượt ngục.
Cuối năm 1955, Việt Nam Cộng hòa xây dựng một trại giam ở địa điểm
Căng Cây Dừa cũ, với diện tích rộng 4 ha, đặt tên là Trại huấn chính Cây Dừa, cịn
gọi là Nhà lao Cây Dừa. Trại tù có nhà giam tù nam, nhà giam tù nữ, nhà giam phụ
lão. Ngày 2 tháng 1 năm 1956, 598 người tù từ trại Trung tâm huấn chính Biên
Hòa được đưa đến đề lao Gia Định, rồi đưa xuống tàu vận tải Hắc Giang của hải
quân chở từ Sài Gịn về đến Phú Quốc. Về sau cịn có thêm một số tù chính trị
thuộc diện "Việt Cộng" hoặc "thân Cộng" cũng được đưa đến Trại huấn chính Cây
Dừa.
Tổ chức Chữ thập Đỏ đã đến nhà tù Phú Quốc vào những năm 1969, 1972.
Các nhà quan sát của tổ chức này đã thấy sự tàn bạo có hệ thống và kéo dài tại nhà
tù. Họ tìm được các vật chứng của nhục hình ở các tù binh, trong đó có các vết sẹo
do tra tấn bằng điện, thể hiện của sự thiếu ăn, suy dinh dưỡng. Tháng 8 năm 1971,
một điều tra viên của Sứ quán Mỹ tại Việt Nam Cộng hòa báo cáo về sự đánh đập
tù nhân tại Phú Quốc vẫn tiếp diễn. Trong Quân lực Việt Nam Cộng hòa, lực lượng
canh gác tại nhà tù được đánh giá chỉ bằng số tù binh trốn trại, không có cố gắng

nào trong việc kỷ luật các giám thị xử tệ với tù nhân. Sau các kết quả điều tra của
MACV và Sứ quán Mỹ, Tướng Cao Văn Viên, tổng chỉ huy Quân lực Việt Nam
Cộng hòa, vẫn khẳng định rằng các đoàn kiểm tra của tổ chức Chữ thập Đỏ quốc tế
đã báo cáo sai lệch về tình trạng ở nhà tù.

10

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ NHÀ TÙ PHÚ QUỐC
1.1. Vị trí địa lí
Nhà tù Phú Quốc nằm tại địa chỉ số 350 Nguyễn Văn Cừ, thuộc xã An Thới,
huyện đảo Phú Quốc, tọa lạc ở hịn đảo phía Tây Nam nước ta thuộc tỉnh Kiên
Giang. Ngoài ra, Nhà tù Phú Quốc cũng có một trại giam tù hình sự, giam giữ
những tù nhân thường phạm bị kết án 10 năm trở lên, ở phường Dương Đông, mặt
tây của đảo. Hiện tại Nhà tù Phú Quốc là một trong những điểm du lịch lịch sử, nơi
ghi lại tội ác của Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng hòa. Đây là một trong những địa điểm
tham quan nổi tiếng của du lịch Phú Quốc. Mỗi năm nhà tù Phú Quốc đón hơn 10
nghìn lượt khách ra vào tham quan.

1.2. Những khu vực chính tại nhà tù Phú Quốc
Diện tích Trại giam Phú Quốc lên đến 400 hecta có tất cả là 12 khu (năm
1972) được đánh số từ khu 1 đến khu 12.Riêng khu 13, 14 được xây dựng thêm
vào cuối năm 1972. Mỗi khu có 4 phân khu A, B, C, D. Mỗi phân khu có 9 phịng
để tù binh ở, có 2 phòng để thẩm vấn, phạt vạ hoặc biệt giam tù binh.Mỗi khu trại
giam lại được chia làm nhiều phân khu. Thường thì có 4 phân khu, trong 1
khu.Xung quanh mỗi phân khu là 04 vọng gác canh giữ 24/24 giờ và 10 vọng gác
lưu động, đèn chiếu sáng toàn khu trại. Riêng phân khu B2 dành riêng để giam giữ
các sĩ quan. Tù binh có cấp bậc lớn nhất là Thượng tá. Nhà tù Phú Quốc cũng có

một trại giam tù hình sự, giam giữ những tù nhân thường phạm bị kết án 10 năm
trở lên, ở phường Dương Đông, mặt tây của đảo.Trại giam Tù binh Chiến tranh
Phú Quốc do 3 tiểu đoàn quân cảnh (7, 8, 12) canh giữ.
Hiện nay, di tích chỉ cịn lại một số hạng mục sau:
Cổng Tiểu đoàn 8 quân cảnh: được làm bằng lõi trụ sắt và gạch đặc, tạo
thành 02 trụ vng hai bên.
 Nghĩa địa tù binh: diện tích 20.427,8m2, nằm ở khu vực đồi 100, bốn mặt
đều giáp với đất của Hải quân vùng 5, cách điểm Trại giam - phân khu B2 khoảng
1km. Sau năm 1975, toàn bộ cơng trình được xây bằng bê tơng cốt thép, có hàng
rào bao quanh. Khu trung tâm nghĩa địa được thiết kế hình trịn, chính giữa có một
11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


khối hình chữ nhật, bên trên là tượng đài hình nắm tay (nắm đấm) thể hiện lòng
căm thù, tinh thần kiên cường, bất khuất, sẵn sàng hy sinh của các chiến sĩ… Ở các
vách tường phía bên trong của hình chữ nhật, cách mặt đất khoảng 1m, được dùng
làm bia ghi danh liệt sĩ.
 Nhà thờ Kiến Văn: có diện tích 4.837,6m2, hiện là phế tích, tại đây chỉ cịn
lại vài mảnh tường, cùng nền xi măng và các cột góc tường.
 Nhà trưng bày bổ sung di tích được xây dựng bằng bê tơng cốt thép, chia
thành 02 phịng với 43 hiện vật và hơn 100 hình ảnh tư liệu: phòng chiếu phim giới
thiệu sơ lược về Phú Quốc và phòng giới thiệu về tổng thể trại giam với 03 phần:
Phần I, sa bàn và toàn cảnh trại giam (quá trình hình thành và tồn tại), phần II,
những hình thức tra của địch và phần III, những hình thức đấu tranh và các kỷ vật
của tù binh.
 Phân khu B2: được phục dựng lại với diện tích 17.693 m2, gồm các hạng
mục như sau:
 Vọng gác (chòi canh): nằm ở bốn góc của phân khu giam B2, được làm bằng

cột thép, cao khoảng 5m, rộng khoảng 1,5m, mái che bằng tôn.
 Hàng rào: là hệ thống dây kẽm gai, sắc nhọn, bùng nhùng được quấn thành 8
đến 10 lớp, cách khoảng 2 - 3m dọc hàng rào có các cột sắt dùng để treo bóng đèn.
 Cổng trại giam của phân khu B2: được quấn nhiều lớp rào kẽm gai để bao
bọc, có quân cảnh bảo vệ.
 Chuồng cọp kẽm gai: nằm bên phải cổng phân khu là các chuồng cọp nằm,
chuồng cọp ngồi, chuồng cọp nửa thấp nửa cao. Chuồng cọp dài khoảng 2m, rộng
khoảng 0,5m, cao khoảng 0,5m, được để ngoài trời, nằm ngay sát mặt đất, làm
bằng kẽm gai, bên trong là các mơ hình tù binh bị giam giữ.
 Liền kề với các chuồng cọp kẽm gai là kiểu giam giữ tù binh bằng thùng cát
xô, thực tế đây là một công ten nơ nhỏ. Trên đỉnh có đục một lỗ thơng hơi, trên
thành đục một cửa sổ nhỏ dùng để đưa cơm, nước vào cho người tù.
 Dãy nhà bếp và nhà ăn: nằm bên phải của cổng vào, có 04 nhà (loại nhà tiền
chế, sườn là khung thép lắp sẵn, vách, mái, cửa sổ đều bằng tơn thiếc), bên trong
cũng có mơ hình tù binh đang nấu ăn.
 Dãy nhà dùng làm nơi ở, giam giữ và tra tấn tù binh: được đánh số từ 1 đến
18 theo thứ tự từ phải sang trái, là loại nhà tiền chế giống nhà bếp, bên trong mỗi
12

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


nhà có 02 dãy sàn lát ván gỗ làm chỗ nằm nghỉ cho tù binh. Sau khi phục dựng,
bên trong có mơ hình tù binh, tái hiện các nội dung: phòng 1, cuộc đấu tranh chống
địch đàn áp tù binh vào ban đêm; phòng 2, cuộc sống và sinh hoạt của tù binh vào
những lúc địch không tổ chức đàn áp, khủng bố; phịng 3, cuộc đấu tranh biểu tình
của tù binh phản đối địch; phòng 4, cuộc đấu tranh tuyệt thực của tù binh; phòng 6,
cuộc đấu tranh của tù binh và sự đàn áp đẫm máu của địch ở Phân khu B8; phịng
13, 15, 16, một số hình thức tra tấn tù binh điển hình của địch ở trại giam; các
phòng 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 18, cảnh tù binh bị giam giữ; phòng 14, đường hầm

của tù binh đào để vượt ngục (đoạn hầm dài khoảng 25m, đường kính khoảng 50
cm); phịng 17, cảnh tù binh đào hầm và vượt ngục.
Phòng biệt giam B2: diện tích 9 x 3m, vách được dựng bằng thép tấm, đục lỗ
nhỏ, mái che bạt, dưới mái gần đỉnh đầu là lưới rào dây kẽm gai sắc nhọn, nền đất
tráng xi măng. Phòng biệt giam tái hiện cảnh tượng địch tra tấn tù binh bằng chày
vồ, bằng giày đinh, cho tù binh “đi tàu bay”, bị chôn sống…
Dãy nhà vệ sinh: nằm phía sau phịng giam 14 và 16, giáp với hàng rào phía
sau khu trại giam. Ở các dãy nhà vệ sinh đều có mơ hình mơ phỏng cảnh địch bắt
tù binh dọn dẹp, khiêng thùng phân đi đổ…
 Đài tưởng niệm liệt sĩ tại Đồi Sim: diện tích 12.420,5m2, giáp với đất của
dân và tỉnh lộ 47, được xây bằng bê tông cốt thép. Đài tưởng niệm được thiết kế
với hai bên là biểu tượng hình ngọn sóng được sơn màu xanh da trời, cao khoảng
5m và chính giữa là hình khối nhọn, được khoét rỗng khoảng 2m tạo biểu tượng
hình người mang ý nghĩa “những con người ra đi từ nơi ấy”.
 Cổng Tiểu đoàn 7 quân cảnh: sau giải phóng năm 1975, cổng Tiểu đồn 7
qn cảnh được di dời vào trong, cách địa điểm cũ 15m. Cổng được làm lại bằng
lõi trụ sắt và gạch chỉ đặc, tạo thành 02 trụ vuông hai bên, cao 4,1m, rộng 0,85m.
Khoảng cách giữa 02 trụ cổng là 5,9m. Bao quanh cổng là tường rào cao 0,8m. Sát
với trụ cổng bên trái (hướng từ ngồi vào) là bảng trích giới thiệu sơ lược về Tiểu
đoàn 7 quân cảnh.
 Cổng và nhà Ban Chỉ huy trại giam: hiện nay ở điểm này chỉ còn lại cổng và
04 nhà mới được phục dựng lại trên nền cũ, có diện tích 20m x 5,68m đều được
phục dựng bằng bê tông cốt thép, tường gạch, nền tráng xi măng, mái lợp tôn, cửa
ra vào và cửa sổ làm bằng gỗ. Cổng mới tôn tạo lại được di dời vào bên trong cách
13

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


vị trí cũ 21,5m, được làm bằng trụ sắt và đổ bê tơng. Cánh cửa cổng chính làm

bằng các thanh sắt ấp chiến lược và dây kẽm gai. Bao quanh cổng và nhà Ban Chỉ
huy trại giam là tường rào. Mặt tường rào phía trước - giáp tỉnh lộ 47, làm bằng
dây kẽm gai, còn các mặt tường khác xây bằng bê tông.

CHƯƠNG 3: LỊCH SỬ NHÀ TÙ PHÚ QUỐC NHỮNG NĂM
KHÁNG CHIẾN
1.1.

Thời kỳ kháng chiến chống Pháp

Năm 1953, thực dân Pháp đóng quân tại Nam đảo Phú Quốc xây dựng nhà tù
khoảng 40 ha gọi là Trại Cây Dừa. Nơi đây giam giữ gần 14.000 tù binh, hầu hết là
các tù binh cộng sản bị Pháp bắt từ các chiến trường Bắc, Trung, Nam bị tập trung
về đây.
Cũng như những nơi khác, các tù nhân ở đây tổ chức đấu tranh, đàn áp và
vượt ngục. Sau hơn 1 năm có đến 99 người chết, 200 người vượt ngục.
Sau Hiệp định Genève năm 1954, Pháp trao trả hầu hết tù binh cho Việt Nam
Dân chủ Cộng Hoà.

1.2. Thời kỳ chiến tranh Việt Nam
Năm 1955, Việt Nam Cộng Hoà xây dựng trại giam tại địa điểm Căng Cây
Dừa cũ. Diện tích ban đầu là 4 ha, đặt tên là Trại huấn chính Cây Dừa, hay cịn gọi
là Nhà lao Cây Dừa. Trại có các nhà giam phân tách nam, nữ, người cao tuổi.
Năm 1956, gần 600 tù nhân từ Đề lao Gia Định được tàu đưa đến đây. Trước
đó là từ Trung tâm huấn chính Biên Hồ. Về sau nhiều tù nhân chính trị cũng được
đưa đến Nhà lao Cây Dừa.
Cũng trong năm 1956, có khoảng 100 tù nhân vượt ngục, nhiều người bị bắn
chết khi vượt rào. Vì nhận thấy tình hình bất ổn, những tù nhân chính trị bị đưa về
đất liền, một số bị đày ra Nhà tù Côn Đảo.
Một trại giam rộng hơn 400 ha được xây dựng cách địa điểm Căng Cây Dừa

cũ 2km, nằm tại thung lũng An Thới. Trại giam chia thành 12 khu, mỗi khu chia
14

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


thành 4 phân khu với số lượng hơn 400 nhà giam. Mỗi phân khu đều có 2 phịng để
thẩm vấn, phạt hoặc biệt giam. Trại giam này thường được gọi là Trại giam tù binh
Phú Quốc.
Ngày nay nhà tù đã trở thành Di tích lịch sử tại Đảo Ngọc. Đây cũng là nơi
tham quan, tìm hiểu của du khách trong và ngoài nước. Tại đây bao gồm khu trưng
bày hiện vật trong nhà và khu trưng bày ngoài trời hầu như cịn giữ ngun vị trí
của hiện vật.

CHƯƠNG 4: NHÀ TÙ PHÚ QUỐC- MINH CHỨNG TỘI ÁC
TÀN BẠO
1.1. Những hình thức tra tấn
Để có được nền hồ bình cùng gây dựng phát triển đất nước như ngày hôm
nay cả một quá trình phải đánh đổi bằng xương, bằng máu, bằng những cuộc chia
ly và bằng hàng ngàn tính mạng con người vô tội. Bọn thực dân và bè lũ tay sai
khơng chỉ cướp nước chia  mà cịn đàn áp qn và dân ta bằng những thủ đoạn
man rợ nhất. Sau những năm tháng trao tay chính quyền, đặc biệt đến thời Mỹ –
Nguỵ chỉ trong vòng 6 năm từ 1967-1973 chúng đã bắt giữ và tra tấn bằng những
phương thức ghê rợn nhất đến hàng loạt các chiến sĩ Cộng Sản cũng như người dân
vô tội đã khiến cho Nhà tù Phú Quốc gây ra nỗi ám ảnh kinh hoàng cho bất kì ai
từng đến nơi đây.
Nhà tù Phú Quốc là bằng chứng về tội ác dã man, tàn bạo với hơn 45 kiểu tra
tấn dã man của Mỹ – Ngụy. Với bộ máy điều hành, quản lý của địch ở nhà tù Phú
Quốc có khoảng 2.000 nhân viên và sỹ quan, gồm cả hải quân, lục quân, không
quân,… chúng đã giam giữ tổng cộng khoảng 40.000 lượt tù binh, chủ yếu là cán

bộ, chiến sĩ  cách mạng và dân thường. Số lượng tù binh bị nhồi nhét trong các
phòng giam lúc cao điểm từ 120 – 180 người. Theo thống kê, đã có khoảng 4.000
tù binh bị giết hại, hàng chục nghìn người bị thương tật, tàn phế. Thật khơng thể
nào lột tả được nỗi thống khổ của quân và dân ta lúc bấy giờ. Chỉ có thể gói gọn
trong cụm từ miêu tả về nơi đây: “Địa ngục trần gian”.
Đầu tiên, ngoài khu giam giữ tập trung, nơi đây có những dãy chuồng kỳ lạ
như để ni động vật. Chúng được gọi là “chuồng hổ”, một công cụ tra tấn tù nhân
15

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


tàn bạo. Những chuồng này được làm bằng rào kẽm gai, chỉ đủ chỗ cho tù nhân
nằm hoặc ngồi. Quản ngục nghĩ ra đủ biện pháp tàn bạo để tra tấn, từ đổ nước lạnh
lên người tù nhân vào ban đêm, đổ nước muối hoặc hơ lửa gần chuồng vào những
ngày oi nóng. Đã có rất nhiều tù nhân đã chết bởi hình thức tra tấn này.
Đục răng là một trong những màn tra tấn được coi là nhẹ nhất trong 24 hình
thức tra tấn dã man được nghĩ ra để tra tấn các tù nhân nhà tù Phú Quốc. Một chiếc
gậy nhỏ được kê vào răng tù nhân, sau đó gõ búa vào đầu gậy. Muốn đục răng hàm
trên thì đánh xuống, đục răng hàm dưới thì đánh lên. Một khi răng đã rơi ra thì tù
nhân phải nuốt ngay máu, có người cịn bị bắt nuốt trơi ln cả răng xuống dạ dày.
Khi nhìn thấy cảnh đó, mình bất giác rờ tay lên xem răng mình cịn khơng. Ai
trong chúng ta từng phải nhổ răng hẳn vẫn nhớ nỗi đau ấy ê ẩm đến như thế nào,
ấy vậy mà các tù binh nhà tù Phú Quốc phải chịu đục liền một lúc hai, ba, thậm chí
đến chục chiếc răng cùng một lúc thì hẳn cịn đớn đau gấp vạn lần.
Kinh khủng hơn là màn tra tấn bằng đèn cao áp. Những người tù nhân bị đặt
nằm trên ghế, sau đó một chiếc đèn cao áp được đặt ngay trên mắt tù nhân. Quản
ngục nhà tù Phú Quốc ép tù nhân phải mở to mắt và chiếu đèn vào trong thời gian
dài, cho đến khi mắt bị chín đến phát nổ con ngươi mắt
Cịn có những tù nhân bị cho vào thùng phuy chứa đầy nước. Một tên quản

ngục nhà tù Phú Quốc ấn đầu tù nhân xuống cho ngập nước, tên kia dùng búa gõ
mạnh vào thùng phuy, khiến nhiều tù nhân vỡ tai, sặc nước tới chết. Nếu đã từng bị
ai đó hét vào tai, hẳn bạn sẽ cảm thấy rất đau đầu đúng không nào? Tưởng tượng
nỗi đau đó nhân lên gấp ngàn lần, và bạn sẽ hình dung ra được những gì các tù
nhân phải trải qua.
Một hình thức tra tấn man rợ khác, tưởng như chỉ có từ thời Trung Cổ, là luộc
sống các tù nhân. Các quản tù của nhà tù Phú Quốc bỏ tù nhân vào bao tải, sau đó
bỏ lên chảo nước đang sôi sùng sục. Nếu ai trong chúng ta từng bị bỏng nước sơi
sẽ biết rằng vị trí bỏng trở nên vô cùng đau và rát, dù chỉ là một phần cơ thể rất
nhỏ. Tôi không thể tưởng tượng được nỗi đau ấy sẽ lớn đến thế nào khi tồn bộ cơ
thể bị nhận chìm trong nước sơi.  Bất chấp cơ thể bỏng rát đau đớn, các tù nhân
vẫn kiên quyết không hé răng hay kêu gào đau đớn, buộc phải coi khinh những đòn
tra tấn của quản tù.

16

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Ngồi ra, cịn có nhiều hình thức tra tấn dã man khác dùng để hành hạ tinh
thần và thể xác dường như chỉ có ở địa ngục:


Đập vỡ mắt cá chân và xương bánh chè;



Dùng ván gỗ và đinh ốc, ép siết đến vỡ lồng ngực nạn nhân;



Dùng kìm để rút móng chân móng tay;



Dùng giẻ tẩm dầu đốt cháy hạ bộ;



Dùng dùi đục để đục gãy từng chiếc răng;



Móc mắt, dùng đèn cao áp để gần mắt cho đến khi mắt nổ đôm đốp;



Bỏ tù nhân vào chảo nước sơi;



Đóng đinh đủ mọi kích thước lên cơ thể tù nhân, cái nhỏ thì đóng xun
ngón tay, cái lớn đóng vào cùi chỏ, đầu gối, những cái lớn nhất đóng vào
hộp sọ để giết chết tù nhân.



Tẩm xăng rồi đốt miệng những tù nhân không khai báo



Nã đạn cối vào trại tù binh



Cắt da “chỗ kín” của tù nhân, nhét đỉa sống vào rồi khâu lại;



Nung thanh sắt đỏ rồi xuyên liên tục qua bắp chân;



Mổ bụng, moi gan;

Vì phải chịu cảnh đau khổ suốt một thời gian dài trong nhà tù, nên nhiều
chiến sĩ tù đày đã tổ chức nhiều cuộc vượt ngục, tìm đủ mọi cách để thốt khỏi nơi
địa ngục trần gian này. Theo tư liệu tại di tích, các thế hệ chiến sĩ bị tù đày tại đây
đã làm nên kỳ tích, tổ chức được 42 cuộc vượt ngục. Vượt ngục quả cảm theo đủ
mọi cách có thể: bí mật vượt rào; đánh lính áp giải khi ra ngoài làm việc khổ sai để
cướp đường chạy trốn; đào hầm ngầm lấy lối thoát ra… Gần trăm người hy sinh
hoặc bị bắt trở lại, hơn 200 người thốt được ra ngồi, tiếp tục hoạt động. Những
cuộc vượt ngục thành cơng, thốt khỏi nhà tù này có thể được xem là kì tích đáng
nể. Nhiều cuộc vượt ngục thành cơng, nhưng cũng có cuộc vượt ngục bị lộ anh em
chiến sỹ cách mạnh phải đánh đổi cả tính mạng, tất cả vì mong muốn được tiếp tục
chiến đấu giải phóng miền Nam thống nhất đất nước

17

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

1.2. Chứng tích chiến tranh tàn khốc
Đến nay, chiến tranh đã đi qua, nhưng những vết tích, tàn tật đau thương vẫn
để lại cho những chiến sĩ may mắn còn sống sót cho đến hiện nay khi bị giam giữ
tại chốn địa ngục trần gian này.
Điển hình là ơng Tằng quê ở Quảng Ngãi,  Sau khoảng 8 năm ở tù, ông được
trao trả theo Hiệp định Paris, khi ấy ông chỉ cịn 23kg. Đặc biệt hơn trong cạp quần
ơng có giắt 8 chiếc răng của chính mình. Hiện nay 8 chiếc răng đó đang nằm trong
Bảo tàng của những người tù Phú Quốc, tại huyện Phú Xuyên, TP.Hà Nội”.
Cùng với đó là hình ảnh về người lính đặc cơng năm xưa Nguyễn Viết Vĩnh
ở Hải Phòng. Sau khi bị tra tấn tại nhà lao non nước thì ơng tiếp tục bị chuyển đến
nhà tù Phú Quốc và bị tra tấn với nhiều hình thức dã man, hàm răng dưới của ông
Vĩnh đã bị rụng hết, mỗi khi trái gió trở trời thì đơi tai ơng lại ù lên nghe như có
tiếng máy bay đang gầm rú. khắp mình lại đau nhức ê ẩm và tê buốt mà đó là hậu
quả từ những lần tra tấn của địch cách đây mấy chục năm.
Bác Lương Quang Hồng ở thành phố Hồ Chí Minh - cựu tù Phú Quốc bị giam
cầm từ tháng 5/1968 đến tháng 3/1973, nhớ lại: “Gồng mình trước những địn tra
tấn của địch gần như khơng cịn con đường sống, nhiều anh em, đồng chí may mắn
thốt chết, trong đó có tơi. Kẻ địch càng tra tấn tàn bạo thì càng làm bừng lên khí
phách kiên trung, bất khuất của người cộng sản, tuyệt đối trung thành với Đảng,
với Tổ quốc, với nhân dân”. Bác Hàn Long Biên, bác Lương Quang Hồng và nhiều
cựu tù Phú Quốc khác đều chung nhận xét: “Phú Quốc hơm nay phát triển ngồi
sức tưởng tượng của những cựu tù chúng tôi. Sân bay quốc tế, bến cảng, cáp ngầm
xuyên biển đưa điện quốc gia ra đảo, đường cao tốc Nam - Bắc đảo, khu đô thị
mới, khu du lịch… được đầu tư xây dựng hiện đại. Nhà cửa, phố xá, đô thị sung
túc khang trang, sạch đẹp. Khách du lịch đến đông vui. Các thế hệ lãnh đạo của
huyện Phú Quốc, của tỉnh Kiên Giang, đang nỗ lực xây dựng Phú Quốc đẹp giàu
như hôm nay, khơng phụ lịng những chiến sĩ cách mạng anh dũng hy sinh trên đất
đảo này và nhiều người khác đã góp một phần máu xương, cơng sức, mồ hơi, nước

mắt trong đấu tranh đánh đuổi kẻ thù xâm lược. Nhiều cựu tù, đồng đội chúng tôi
năm xưa rất muốn trở về thăm lại Phú Quốc.”

18

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Hình ảnh các chiến sĩ nhân dân ta thật là kiên cường, bất khuất, dũng cảm, dù
phải chịu nhiều sự tra tấn dã man thậm chí đánh đổi bằng cái chết, nhưng vẫn kiên
cường đấu tranh chống lại kẻ thù, , tìm mọi cách, mọi hình thức có thể để sớm về
với cách mạng, với Đảng, vững chắc niềm tin nhất định đánh thắng kẻ thù xâm
lược, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc

CHƯƠNG 5: GIÁ TRỊ LỊCH SỬ NHÀ TÙ PHÚ QUỐC
1.1.Giá trị lịch sử
Nhà tù ở Phú Quốc vẫn được biết đến là một di tích quốc gia đặc biệt. Nơi
đây lưu giữ lại tội ác của đế quốc Mỹ đối với dân tộc ta. Đế quốc Mỹ đã sử dụng
mọi cực hình dã man để làm mất đi ý chí chiến đấu và tinh thần yêu nước của nhân
dân. Cảnh được dựng lại như tái hiện rõ nét hình ảnh tra tấn tàn bạo của Mỹ Ngụy.
Đồng thời tố cáo tội ác của họ.
Trại giam Tù binh Cộng sản Việt Nam/Phú Quốc - Di tích Quốc gia đặc biệt
hôm nay nhuộm thắm máu đào của hơn 4.000 chiến sĩ cách mạng ngã xuống và
hàng chục ngàn cán bộ, chiến sĩ cộng sản đã vượt qua cái chết, tiếp tục chiến đấu
đến ngày chiến thắng 30/4/1975. Di tích lịch sử này có giá trị lịch sử to lớn, gắn
liền với vận mệnh dân tộc trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống
nhất đất nước, nơi thắp sáng lên chủ nghĩa anh hùng cách mạng với những người
chiến sĩ cộng sản mưu trí, dũng cảm, kiên trung, bất khuất, sẵn sàng hy sinh tất cả
cho Đảng, cho Tổ quốc và nhân dân, nơi giáo dục truyền thống cách mạng, lòng
yêu nước, lòng tự hào dân tộc cho mọi người dân ViệtNam.

40 năm qua, tỉnh Kiên Giang tập trung tìm kiếm, thu thập tài liệu, hiện vật
liên quan đến Di tích lịch sử Nhà tù Phú Quốc; gìn giữ, tu bổ các di chỉ cịn lại,
phục dựng hiện trạng dấu tích đã mất; khai quật, tìm kiếm hài cốt các liệt sĩ. Tỉnh
tổ chức hội thảo khoa học về di tích lịch sử Trại giam Phú quốc với sự tham gia
của nhiều nhà nghiên cứu lịch sử, nhà khoa học và các cựu tù Phú Quốc, khẳng
định giá trị to lớn của Di tích Nhà tù Phú Quốc trong lịch sử đấu tranh cách mạng
giải phóng miền Nam. Hiện nay, trong khn viên Di tích Quốc gia đặc biệt Nhà tù
Phú Quốc, các hạng mục nhà trưng bày hiện vật, nghĩa trang tù binh, đài tưởng
19

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


niệm liệt sĩ đã được tu bổ, tôn tạo; khu trụ sở tiểu đoàn quân cảnh, khu làm việc
của bộ chỉ huy trại giam, khu Trại giam B2 được phục dựng gần nhưnguyêngốc.
Năm 1995, Khu di tích lịch sử Nhà tù Phú Quốc được Bộ Văn hóa - Thơng tin
cơng nhận di tích cấp quốc gia.
Di tích lịch sử Nhà tù Phú Quốc gồm có tượng đài hình nắm tay, là "biểu
tượng của sự đàn áp khốc liệt và tinh thần hiên ngang vùng lên phá xiềng của tù
binh Phú Quốc", nghĩa trang liệt sĩ, và khu Trại giam Tù binh Phú Quốc được phục
dựng. Ngày 27/3/2015, tại lễ công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ xếp
hạng 14 di tích quốc gia đặc biệt của cả nước, trong đó có Di tích lịch sử Nhà tù
Phú Quốc, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Lê Văn Thi khẳng định: Tỉnh sẽ tiếp
tục thực hiện công tác tu bổ, phục dựng, tơn tạo di tích Nhà tù Phú Quốc, tiến hành
xây dựng Khu tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ hy sinh tại đây và 11 bia ghi dấu địa
điểm 11 khu giam cịn lại của di tích, nhằm thể hiện nhiều hơn nữa giá trị lịch sử
quý giá của di tích, giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh cách mạng
kiên trung, bất khuất cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ Việt Nam, đồng
thời giới thiệu một cách sinh động về ý chí đấu tranh giành, giữ độc lập, tự do của
dân tộc Việt Nam với bạn bè thế giới.

Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Phú Quốc là điểm đến không thể thiếu của
nhiều du khách trong và ngoài nước khi đến đảo ngọc Phú Quốc. Ông Võ Thành
Nam, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Quốc cho biết: Hàng
năm, Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Phú Quốc đón khoảng 10.000 đồn khách
trong nước và quốc tế, với hàng trăm ngàn lượt người. Nhiều cựu tù trở về đây
khơng cầm được nước mắt vì nhớ thương đồng đội. Nhiều bạn trẻ nghiêng mình
kính phục lòng dũng cảm, kiên cường, bất khuất của những người chiến sĩ cách
mạng. Du khách nước ngoài đến thăm di tích ngày càng đơng hơn. Học sinh ở các
trường học trên đảo và nhiều nơi trên cả nước thường đến đây tìm hiểu lịch sử một
thời đấu tranh oanh liệt với kẻ thù của cha anh. Từ năm 2013, huyện Phú Quốc tổ
chức lễ giỗ hàng năm tại Di tích Nhà tù Phú Quốc, tri ân các anh hùng liệt sĩ, thực
hiện đạo lý, truyền thống tốt đẹp của dân tộc “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn
đáp nghĩa”.

20

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


1.2. Những điều có thể bạn chưa biết về nhà tù Phú Quốc
1.2.1. Nhà tù Phú Quốc không phải nhà tù Cơn Đảo
Có lẽ bởi đặc điểm của nhà tù Côn Đảo và nhà tù Phú Quốc cũng na ná nhau
cho nên nhiều người lại nhầm nhà tù Phú Quốc là nhà tù Côn Đảo. Cả 2 nhà tù này
đều là nơi giam giữ tù nhân chiến tranh, là di tích lịch sử, và cũng nằm trên một
hịn đảo xa xơi nên. Tuy nhiên ở Phú Quốc chỉ có nhà tù Phú Quốc – đây được ví
như “địa ngục trần gian” đã giam cầm hàng nghìn tù nhân yêu nước trong thời kì
chiến tranh.
Phần lớn du khách đến tham quan nhà tù Phú Quốc vì rất nhiều ngun do. Vì
tị mị với những màn tra tấn tù nhân dã man cũng có mà vì muốn tìm hiểu về một
thời lịch sử hào hùng dân tộc trong thời chiến tranh cũng có, hay chỉ đến vì nó nằm

trong chương trình tour tham quan Phú Quốc cũng có. Nhưng cảm động hơn hết là
những cơ những chị có người thân là cha là ơng và thậm chí là chồng từng bị giam
giữ tại nhà tù Phú Quốc này. Họ đến để được tìm lại những gì cịn sót lại dù chỉ là
ký ức đau thương hay chỉ vì một cái tên được khắc trong nhà tưởng niệm. Bên
cạnh đó các tù nhân Phú Quốc ngày xưa may mắn vượt ngục thành công hoặc được
thả sau khi đất nước giải phóng cũng tìm về. Họ tìm lại nhà tù Phú Quốc với mong
mỏi tìm lại những anh em đồng chí đã từng hy sinh tại địa ngục trần gian này. Mỗi
nơi đều mang cho mình một nỗi đau riêng. Hãy nhớ rằng ở Phú Quốc chỉ có nhà tù
Phú Quốc khơng có nhà tù Cơn Đảo nha.
1.2.2. Nhà tù Phú Quốc là di tích lịch sử, được phục dựng lại, không phải
nhà giam
Với những ai chưa tìm hiểu gì về du lịch Phú Quốc thì lại tưởng rằng nhà tù
Phú Quốc hiện nay là một trại giam giữ những người vi phạm pháp luật trên đảo.
Thật ra thì cũng đúng, nhà tù Phú Quốc là nơi giam giữ phạm nhân. Tuy nhiên đó
là chuyện của lịch sử, là nơi mà những người tù yêu nước dám đứng dậy đấu tranh
vì độc lập dân tộc đã bị bắt và giam giữ tại đây. 
Nhà tù Phú Quốc được công nhận là di tích lịch sử quốc gia bởi Bộ Văn hóa –
thơng tin vào năm 1995. Di tích nhà tù Phú Quốc được phục dựng để tái hiện lại
lịch sử khu trại giam tù binh cộng sản tại Phú Quốc – minh chứng sống động nhất
về tội ác của đế quốc thực dân. Bên cạnh đó, cịn có nghĩa trang liệt sỹ - nơi các
21

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


chiến sĩ cộng sản đã anh dũng hy sinh trước sự tra tấn dã man, hay tượng đài hình
nắm tay – mang ý nghĩa biểu trưng cho sự hiên ngang, tinh thần vùng lên đấu tranh
của những tù binh Phú Quốc trước sự đàn áp của quân xâm lược. 
1.2.3. Nhà tù Phú Quốc do Pháp xây – Mỹ dùng nhưng Việt trị
Đây là cả 1 quá trình dài trong lịch sử hình thành nên nhà tù Phú Quốc.Vốn là

một trại giam do thực dân Pháp xây dựng để giam cầm những người Việt Nam yêu
nước, đến năm 1967 với sự gia tăng sự can thiệp của Mỹ vào chiến trường Việt
Nam ra tăng, những cuộc càn quét chiến sỹ yêu nước ra tăng vì vậy chính quyền
Sài Gịn xây dựng lại Nhà lao Cây Dừa hay còn gọi là Trại giam tù binh chiến
tranh Phú Quốc, hay Trại giam tù binh cộng sản Phú Quốc trên diện tích khoảng
400ha. 
1.2.4. Di tích Nhà tù Phú Quốc hiện nay khơng phải là ngun bản mà
được phục dựng
Khn viên của khu di dích Nhà lao Cây dừa khơng rộng lắm, nhưng có thể
nói nơi đây đã tái hiện lại chân thực nhất những minh chứng hào hùng của những
chiến sĩ cộng sản trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Bởi bất kể khu vực
trưng bày trong nhà hay ngồi trời thì các hiện vật nguyên gốc vẫn còn được lưu
giữ và vị trí của chúng cũng gần như khơng thay đổi, giúp khách du lịch Phú
Quốc cảm nhận và hình dung một cách chân thực nhất về những màn tra tấn man
rợn tại nhà tù Phú Quốc – nơi được gọi là địa ngục trần gian trong thời kỳ chiến
tranh, nơi khiến người xem cũng phải kinh ngạc và hãi hùng về sự tàn ác của chế
độ thực dân và đế quốc. 
Khu di tích lịch sử nhà tù Phú Quốc ngày nay khơng rộng, nằm trên khu vực
chính nhà lao cũ, có nhà trưng bày hiện vật xây hai tầng và khu trưng bày ngoài
trời những hiện vật nguyên gốc và hầu như giữ ngun vị trí. Bên trong là phịng
trưng bày và lưu giữ các hiện vật, hình ảnh của nhà tù, các tù binh cộng sản đã anh
dũng hy sinh, phòng chiếu phim tư liệu tái hiện lại sự đấu tranh anh dũng, kiên
cường của những tù binh cộng sản Phú Quốc, và quá trình vượt ngục của các cựu
tù binh tại đây. Phía bên ngồi Nhà lao là những chuồng cọp, những hàng rào gai
nhọn – nơi đã giam cầm ý chí cách mạng và thực hiện những màn tra tấn tù binh

22

LUAN VAN CHAT LUONG download : add

cộng sản một cách dã man và tàn ác nhất, như: đóng đinh, chiếu đèn, chích điện,
lộn vỉ sắt, đục da, thiêu/chôn sống, đụt răng, gõ thùng.
Những năm qua, tỉnh Kiên Giang đã phục hồi, tôn tạo một số hạng mục cơng
trình như: 5 nhà tiền chế gồm nhà giam, nhà ăn, nhà bếp và hai nhà canh giữ của
giám thị; phục hồi đường ngầm vượt ngục, một đoạn hàng rào kẽm gai, chòi canh,
chuồng cọp, đài tưởng niệm ở nghĩa địa tù binh và nhà trưng bày bổ sung di tích…
để khách du lịch Phú Quốc đến tham quan nhà tù có được cái nhìn chân thực nhất
về địa điểm du lịch Phú Quốc này.
1.2.5. Nhà tù Phú Quốc chỉ giam giữ chứ không chôn người tù
Nhiều khách du lịch đi tour Phú Quốc tham quan di tích nhà tù Phú Quốc
thường hay sợ ma, hay nghĩ là do trong nhà tù Phú Quốc có hình phạt là những hố
chơn người tập thể nên nghĩ rằng trong nhà tù Phú Quốc có chơn người nhưng thực
tế là những người chết trong nhà tù đều được đưa qua nghĩa trang gần đó hết.
Nhà giam ở nhà tù Phú Quốc có iện tích 100m2, giam giữ từ 70 đến 120
người, có lúc nhiều hơn. Nhà giam này ban đầu nền bằng đất tuy nhiên sau đó có
nhiều cuộc vượt ngục của các tù binh nên Mỹ cho tráng nền xi măng, khung sắt,
mái tơn nên ban ngày rất nóng, đêm thì lạnh. Lúc đông người phải thay đổi nhau,
người này nằm, người kia phải ngồi.

KẾT LUẬN
Đến nay, chiến tranh đã đi qua, quá khứ đã khép lại, nhưng trong lòng những
chiến sĩ cách mạng cịn sống sót ngày đó và cả trong những người dân chúng ta
vẫn còn nỗi ám ảnh, sợ hãi về sự tàn độc của bọn thực dân và đế quốc. Nhưng qua
đó, chúng ta lại càng thêm khâm phục, cảm động trước ý chí kiên cường bất khuất
của các chiến sĩ cách mạng
Phú Quốc – Đảo Ngọc của Viêt Nam, là trở thành điểm đến thu hút khách du
lịch, bởi những danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp, những món ăn đặc sản trứ danh của
Phú Quốc.Đặt chân đến nhà tù Phú Quốc, được nghe kể và quan sát các hình ảnh,
các hiện vật tái hiện lại các cảnh tưởng hãi hùng mà các tù binh đã trải qua, du

khách mới có thể cảm nhận rõ ràng nhất về lịng dũng cảm, sự kiên cường, sự hy
23

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


sinh anh dũng của các chiến sỹ cách mạng trong cuộc đấu tranh gian khổ để giành
lại độc lập cho dân tộc. Như một sách lược khiến nhân dân ta buộc phải đầu hàng
trước sự tàn ác của chúng, tinh thần đấu tranh của dân tộc ta càng vững mạnh hơn
bao giờ hết.
Chẳng thể kể hết nổi những tội ác mà bọn thực dân, đế quốc đã gây ra cho dân
tộc nước ta, nhà tù Phú Quốc ngày nay là hiện thân rõ rệt nhất cho những người
dân Việt Nam cũng như các vị khách quốc tế hiểu về một phần lịch sử Việt. Đây
cũng là nơi du khách có thể thấy được sự dã man và tàn độc của đế quốc thực dân
trong các cuộc chiến tranh xâm lược thuộc địa. Mỗi năm khu di tích đón hơn 10
nghìn lượt khách. Khách nước ngồi đến thăm di tích mỗi lúc một đơng hơn. Cịn
học sinh trên đảo thường đến đây để học những trang sử sống động về Phú Quốc
và lịch sử đấu tranh của dân tộc.
Nhà tù Phú Quốc là bức tranh chân thực nhất về sự dã man, tàn bạo của kẻ
địch trong thời loạn. Đặt chân đến nhà tù Phú Quốc, được nghe kể và quan sát các
hình ảnh, các hiện vật tái hiện lại các cảnh tưởng hãi hùng mà các tù binh đã trải
qua, du khách mới có thể cảm nhận rõ ràng nhất về lòng dũng cảm, sự kiên cường,
sự hy sinh anh dũng của các chiến sỹ cách mạng trong cuộc đấu tranh gian khổ để
giành lại độc lập cho dân tộc. Đây cũng là nơi du khách có thể thấy được sự dã
man và tàn độc của đế quốc thực dân trong các cuộc chiến tranh xâm lược thuộc
địa. Từ đó ta thêm yêu đất nước; nhớ ơn công lao của những người đi trước đã hi
sinh ngã xuống vì độc lập dân tộc. Hy vọng với những chia sẻ chúng ta sẽ có cái
nhiều kiến thức và hiểu biết hơn về nhà tù Phú Quốc- Lò Thép Cách Mạng Rực
Lửa

24

LUAN VAN CHAT LUONG download : add