Lịch sử 10 Bài 34

Lịch sử 10 Bài 34
Sử 10 – BÀI 34: CÁC NƯỚC TƯ BẢN CHUYỂN SANG GIAI ĐOẠN ĐẾ QUỐC CHỦ NGHĨA

Ngày 17/12/1903 anh em nhà Orville và Wilbur Right đã thực hiện thành công chuyến bay bằng thiết bị
bay nặng hơn không khí và có công suất riêng. ở Kitty Hoke (bang Bắc Carolina) họ đã bay lên độ cao
30m trong vòng 12 giây, và lần thứ hai – 260m trong 59 giây. Thế là chiếc máy bay đầu tiên đã ra đời và
ước mơ cao cả của con người đã được thực hiện.
1. Những thành tựu về khoa học- kĩ thuật cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX
* Vật lý:
+ Phát minh về điện của các nhà bác học G.Ôm người Đức, G.Jun người Anh, E.Len-xơ người Nga mở ra
khả năng ứng dụng nguồn năng lượng mới.
+ Phát hiện về phóng xạ của Hăng-ri Béc-cơ-ren (Pháp), Ma-ri Quy-ri đã đặt nền tảng cho việc tìm kiếm
nguồn năng lượng hạt nhân.
+ Rơ-dơ-pho (Anh) có bước tiến vĩ đại trong việc tìm hiểu cấu trúc vật chất.
+ Phát minh của Rơn-ghen (Đức) về tia X vào năm 1895 có ứng dụng quan trọng trong y học.
* Trong lĩnh vực sinh học:
+ Học thuyết Đác-uyn (Anh) đề cập đến sự tiến hóa và di truyền…
+ Phát minh của nhà bác học Lu-i Paster (Pháp) giúp phát hiện vi trùng và chế tạo thành công vắc xin
chống bệnh chó dại.
+ Pap-lốp (Nga) nghiên cứu hoạt động của hệ thần kinh cao cấp của động vật và người.
Louis Pasteur

Ivan Petrovich Pavlov
* Những phát minh khoa học được áp dụng vào sản xuất:
+ Kĩ thuật luyện kim được cải tiến, với việc sử dụng lò Bét-xme và lò Mác-tanh, tuốc bin phát điện được
sử dụng để cung cấp điện năng.
+ Dầu hỏa được khai thác để thắp sáng và cung cấp nguồn nhiên liệu mới cho giao thông vận tải. Công
nghiệp hóa học ra đời.
+ Việc phát minh ra điện tín.
+ Cuối thế kỷ XIX ô tô được đưa vào sử dụng nhờ phát minh về động cơ đốt trong.
+Tháng 12 – 1903 anh em người Mĩ đã chế tạo những chiếc máy bay đầu tiên.

*Trong nông nghiệp:
- Máy móc được sử dụng nhiều như máy kéo, máy cày, máy gặt…
- Phương pháp canh tác được cải tiến, việc sử dụng phân hóa học nâng cao năng suất cây trồng.
Đã làm thay đổi cơ bản nền sản xuất và cơ cấu kinh tế tư bản chủ nghĩa, đánh dấu bước tiến mới của
chủ nghĩa tư bản ở giai đoạn này.
Pie Qui ri và Ma ri Quy ri
2. Sự hình thành các tổ chức độc quyền.
*Nguyên nhân:
+ Do tiến bộ của khoa học – kĩ thuật sản xuất công
nghiệp của các nước Âu – Mĩ tăng nhanh dẫn đến tích tụ
tư bản. Đây là thời kỳ “Cá lớn nuốt cá bé”.
- Các ngành kinh tế chuyển từ tự do cạnh tranh sang tổ
chức độc quyền dưới nhiều hình thức: Các-ten, Xanh-đi-
ca, Tờ-rớt.
*Đặc điểm của chủ nghĩa đế quốc:
+ Trong công nghiệp: Diễn ra quá trình tập trung vốn lớn thành lập những công ty độc quyền như ở Pháp,
Đức, Mĩ… lũng đoạn đời sống kinh tế các nước tư bản.
+ Trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng: Một vài ngân hàng lớn khống chế mọi hoạt động kinh doanh của
cả nước ,hình thành tư bản tài chính.
+ Tư bản tài chính còn đầu tư vốn ra nước ngoài đem lợi nhuận cao: năm 1900, nước Anh đầu tư vốn ra
ngoài 2 tỉ Li-vrơ xtéc-ling, đến năm 1913 lên gần 4 tỉ.
+ Ở Pháp, ngành luyện kim và khai thác mỏ tập trung trong tay hai công ty lớn, công ty
“Snây-đơ Crơ-dô” nắm nhà máy quân sự Crơ-dô và các nhà máy chế tạo đồ đồng, thép cùng các ngành
khác ở nhiều vùng trong nước.
Tổng công ty đường sắt và điện khí cùng 6 công ty khác độc quyền ngành đường sắt trong
nước, 50% trọng tải biển do 3 công ty lớn nắm. Hai công ty “Xanh Gô-ben” và “Cu-man” kiểm soát
toàn bộ công nghiệp hóa chất.
+ Ở Đức: Công ty than Ranh-Vet-xpha-len đã kiểm soát 95% tổng sản lượng than vùng Rua
– vùng công nghiệp lớn nhất của Đức và hơn 55% tổng sản lượng than cả nước.
*Mỗi đế quốc còn có đặc điểm riêng:

+ Mĩ là sự hình thành các Tờ-rớt khổng lồ với những tập đoàn tài chính giàu sụ.
+ Anh là đế quốc thực dân với hệ thống thuộc địa rộng lớn và đông dân.
+ Pháp là đế quốc cho vay nặng lãi.
*Xuất hiện nhiều mâu thuẫn:
+ Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc trong việc tranh chấp thuộc địa gay gắt dẫn đến các cuộc chiến
tranh để phân chia thuộc địa.
+ Mâu thuẫn giữa nhân dân thuộc địa với đế quốc; giữa giai cấp tư sản với nhân dân lao động giữa các
nước tư bản.
+ Mâu thuẫn trên đã dẫn đến cuộc đấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội.