HỘI CÁC TRƯỜNG CHUYÊN
VÙNG DUYÊN HẢI VÀ ĐỒNG BẰNG BẮC BỘ
LẦN THỨ XIII
TRƯỜNG PT VÙNG CAO VIỆT BẮC
(Đề thi gồm 2 câu trong 01 trang)
ĐỀ THI MÔN: NGỮ VĂN - KHỐI 10
NĂM 2022
Thời gian làm bài: 180 phút
ĐỀ THI ĐỀ XUẤT
Câu 1: (8.0 điểm)
ĐƯỜNG
(…)
Con đường lên dạo cung trăng
Xưa là hư ảo nay gần tấc gang
Sao đường ở giữa thế gian
Người khơng mở được lối sang với người
(Trích tập thơ Lời khấn nguyện, Lê Quốc Hán, NXB Hội Nhà văn, tr. 37, 1996)
Trình bày suy nghĩ của anh/chị về băn khoăn của tác giả qua đoạn thơ trên.
Câu 2: (12.0 điểm)
Nhà thơ nổi tiếng người Đức Bertold Brecht cho rằng: “Cái đẹp của thơ không nên chỉ làm
nên ánh sáng kỳ bí của ma trơi hay ánh sáng nhân tạo rực rỡ của pháo hoa, của đèn màu cầu
kỳ nhuộm hàng trăm sắc. Ðẹp nhất là khi anh tạo nên được ánh sáng ban ngày, thứ ánh sáng
tưởng như không màu, khơng sắc nhưng đó chính là ánh sáng mạnh mẽ và hữu ích nhất cho
con người.”
Bằng trải nghiệm văn học của bản thân, anh/chị hãy làm sáng tỏ ý kiến.
-------------- HẾT ---------------(Giám thị coi thi khơng giải thích gì thêm)
Phản biện
Người ra đề
Vương Thị Vân Anh
(0365788696)
Nguyễn Thị Vân Anh
(0984666451)
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI ĐỀ XUẤT THI HSG CÁC TRƯỜNG THPT CHUYÊN KHU
VỰC DUYÊN HẢI VÀ ĐBBB LẦN THỨ XIII
Mơn Ngữ văn lớp 10
(HƯỚNG DẪN CĨ 03 TRANG)
Câu
1
Nội dung
(…)
Con đường lên dạo cung trăng
Xưa là hư ảo nay gần tấc gang
Sao đường ở giữa thế gian
Người không mở được lối sang với người
Điểm
8.0
(Trích tập thơ Lời khấn nguyện, Lê Quốc Hán, NXB Hội Nhà văn, tr. 37, 1996)
Trình bày suy nghĩ của anh/chị về băn khoăn của tác giả qua đoạn thơ trên.
1. Yêu cầu chung:
- Biết cách trình bày bài nghị luận xã hội, biết vận dụng các thao tác lập luận để
giải quyết vấn đề.
- Xây dựng bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, diễn đạt trong sáng, giàu cảm
xúc, thể hiện suy nghĩ sâu sắc và chân thành.
2.
a.
-
Yêu cầu cụ thể:
Có hiểu biết sâu rộng về vấn đề đang bàn luận.
Có thể diễn đạt theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo các yêu cầu sau:
Cảm nhận tư tưởng chủ đạo của đoạn thơ để rút ra thơng điệp:
Giải thích ý nghĩa hình ảnh hai con đường:
+ Đường lên đạo cung trăng: Con đường nối liền khoảng cách địa lí.
+ Đường giữa thế gian: Hiểu theo nghĩa ẩn dụ, con đường nối liền khoảng
cách của lòng người.
- Bài thơ sử dụng hình ảnh hai con đường để bộc lộ niềm băn khoăn về nhân
sinh: Con đường lên dạo cung trăng dù xa xôi vạn dặm nhưng đã được kéo
gần. Vậy sao khoảng cách người với người thật gần nhưng con đường kết nối
lòng người vẫn vời vợi xa?
- Băn khoăn của tác giả gợi trong ta suy nghĩ về sự cần thiết của việc nối kết tình
cảm giữa người với người.
b. Bàn luận
- Con người sống giữa cuộc đời với vô vàn các mối quan hệ xã hội. Bởi vậy, sự
nối kết tình cảm giữa người với người vừa là nhu cầu vừa là yêu cầu cần thiết
để tạo lập một cuộc sống có ý nghĩa cho bản thân và góp phần kiến tạo một
cộng đồng đoàn kết, vững mạnh.
- Kết nối với người khác cho phép con người có sự liên kết vững chắc hơn với
cộng đồng. Nó sẽ khuyến khích người ta chia sẻ với nhau để nỗi buồn được vơi
bớt, niềm vui được nhân lên. Con người được khích lệ trước những thành cơng
và có được điểm tựa tinh thần trước những nghịch cảnh của cuộc sống.
- Biết cách kết nối với người khác giúp chúng ta trở nên nhân ái hơn. Chính nó
sẽ thúc đẩy con người hình thành những ý định tốt và hành động tử tế.
(Lưu ý: HS có thể đưa ra những ý kiến khác nhau, miễn thuyết phục; cần chọn và
phân tích sâu sắc dẫn chứng để làm sáng tỏ luận điểm.)
c. Bài học:
- Nhắc nhở về khoảng cách giữa người với người trong xã hội hiện đại
- Tích cực gắn kết với nhau bằng yêu thương, tin tưởng, sẻ chia..., bằng hành
động cụ thể.
2.0
5.0
1.0
Lưu ý: Nếu HS triển khai vấn đề theo hướng nghị luận về một hiện tượng đời sống
với vấn đề là một bộ phận con người ngày nay xem nhẹ việc nối kết tình cảm giữa
người với người; sống ích kỉ, vơ cảm, ... thì GK châm điểm dựa trên khả năng
thuyết phục của bài làm.
2
Nhà thơ nổi tiếng người Đức Bertold Brecht cho rằng: “Cái đẹp của thơ
không nên chỉ làm nên ánh sáng kỳ bí của ma trơi hay ánh sáng nhân tạo rực
rỡ của pháo hoa, của đèn màu cầu kỳ nhuộm hàng trăm sắc. Ðẹp nhất là khi
anh tạo nên được ánh sáng ban ngày, thứ ánh sáng tưởng như khơng màu,
khơng sắc nhưng đó chính là ánh sáng mạnh mẽ và hữu ích nhất cho con
người.”
Anh/Chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua một số tác phẩm
đã học trong chương trình Ngữ văn THPT.
1. Yêu cầu chung:
- Câu này kiểm tra năng lực viết bài nghị luận văn học của thí sinh địi hỏi thí
sinh phải huy động kiến thức về lí luận văn học, những trải nghiệm cùng thơ
ca, kĩ năng tạo lập văn bản nghị luận để làm bài.
- Thí sinh có thể bàn luận, kiến giải theo những cách khác nhau, nhưng phải có lí
lẽ, căn cứ xác đáng.
2.
Yêu cầu cụ thể:
a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Mở bài biết dẫn dắt hợp lí và nêu được
vấn đề; thân bài tổ chức thành nhiều đoạn văn liên kết chặt chẽ với nhau làm sáng
tỏ vấn đề; kết bài khái quát được vấn đề và thể hiện được ấn tượng, cảm xúc sâu
đậm của cá nhân.
12.0
0.5
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: cái hay, cái đẹp cũng như giá trị của một
9.0
bài thơ được tạo nên từ chính cái đẹp chân thực, mộc mạc, dung dị, gần gũi với
đời thường. Vận dụng các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và phân
tích dẫn chứng để triển khai vấn đề nghị luận hợp lí. Bằng nhiều cách khác nhau,
bài làm của thí sinh cần đáp ứng các yêu cầu sau:
* Giới thiệu vấn đề nghị luận
0.5
* Giải thích
2.0
- Cái đẹp của thơ khơng nên chỉ làm nên ánh sáng kỳ bí của ma trơi hay ánh
sáng nhân tạo rực rỡ của pháo hoa, của đèn màu cầu kỳ nhuộm hàng trăm sắc:
giá trị của thơ ca không chỉ tạo ra những nét đẹp “kì bí”, khơng là sự trau
chuốt ngơn từ hay tạo ra vẻ đẹp mới lạ về hình thức.
- Đẹp nhất là khi anh tạo nên được ánh sáng ban ngày, thứ anh sáng tưởng như
không màu, không sắc, nhưng đó chính là ánh sáng mạnh mẽ và hiệu ích nhất
cho con người: cái đẹp giản dị của thơ cơ sẽ soi sáng tâm hồn con người, mang
lại ý nghĩa thiết thực cho đời sống.
Nhà thơ nổi tiếng người Đức Bertold Brecht đã đưa ra một trong những tiêu
chí quan trọng đối với bài thơ hay: chân thực, dung dị cả về nội dung lẫn hình
thức. Đó chính là một trong những điều quan trọng làm nên giá trị, sức mạnh
của thơ ca.
* Bàn luận và chứng minh
6.5
Ý kiến của Bertold Brecht đúng đắn và xác đáng vì:
- Xuất phát từ quy luật sáng tạo của văn chương nói chung và thơ ca nói riêng.
Văn học bắt nguồn từ hiện thực đời sống, từ những vui buồn, đau khổ hạnh
phúc của cuộc đời, của số phận cá nhân con người. Vì thế, cái hay của một tác
phẩm văn học, một bài thơ được tạo nên từ chính cái đẹp chân thực, mộc mạc,
dung dị, gần gũi với đời thường, thế hiện trên cả hai phương diện nội dung và
hình thức nghệ thuật.
- Sự chân thực, giản dị của cảm xúc và ngôn ngữ là một đặc tính cơ bản của thơ:
cảm xúc nảy nở từ lòng thi nhân một cách chân thành, thắm thiết; câu chữ
khơng cần trau chuốt hay “thần bí hóa”, ngơn ngữ dễ hiểu, cơ đúc, trong sáng.
- Xuất phát từ chức năng của văn học, trong đó có thơ ca: “Thơ khởi nguyên là
sự lên tiếng của trái tim, là sự rung động tâm hồn của nhà thơ nhưng trở thành
tiếng lịng chung của mn người, tiếng gọi đàn thành tiếng nói đồng ý, đồng
chí, đồng tình với người đọc, thơ là một ngọn lửa nhen lên trong lòng người,
một ngọn lửa đốt cháy, sưởi ấm và soi sáng, là ánh sáng mạnh mẽ hướng con
người đến vẻ đẹp của chân, thiện, mĩ”.
(HS phân tích một số tác phẩm thuộc các giai đoạn, các xu hướng để làm sáng tỏ
vấn đề: cái hay, cái đẹp cũng như giá trị của một bài thơ được tạo nên từ chính cái
đẹp chân thực, mộc mạc, dung dị, gần gũi, với đời thường, thể hiện trên cả hai
phương diện nội dung và hình thức nghệ thuật).
* Đánh giá
- Ý kiến của Bertold Brecht cho ta hiểu thêm về giá trị và cái đẹp của thơ ca đích
thực. Vẻ đẹp giản dị và có cảm xúc chân thành, đó là vếu tố tạo nên giá trị độc
đáo cho thi phẩm.
- Nhà thơ nói riêng, người nghệ sĩ nói chung muốn có chỗ đứng, muốn thể hiện
và khẳng định được mình phải sáng tác những tác phẩm có giá trị, “tạo nên
được ánh sáng ban ngày, thứ ánh sáng tưởng như không màu, khơng sắc,
nhưng đó chính là ánh sáng mạnh mẽ và hữu ích nhất cho con người”.
- Người đọc cần cảm nhận được vẻ đẹp chân thực, mộc mạc, giản dị của tác
phẩm văn chương mới thấy hết được giá trị đích thực của một tác phẩm văn
học chân chính.
c. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo, dùng từ độc đáo, viết câu linh hoạt, văn
giàu hình ảnh, cảm xúc, có màu sắc cá nhân, thể hiện suy nghĩ sâu sắc, mới mẻ về
vấn đề nghị luận.
2.0
0.5
