tia hong ngoai-tia tu ngoai

Cảm giác thế nào khi đặt tay cạnh ngọn nến?


Bài 40
TIA HỒNG NGOẠI VÀ
TIA TỬ NGOẠI


Làm thế nào để xác định có hay không sự tồn
tại của các bức xạ không nhìn thấy?

Có thể dựa vào tác dụng nhiệt không?

Thiết bị nào hoạt động dựa vào tác dụng nhiệt
của các bức xạ. Nguyên tắc hoạt động?

Pin nhiệt điện và nguyên tắc hoạt động.
Mối hàn1
Mối hàn2
nd

C
JJ
L
L
1
L
2
F
S

P
Quang phæ
liªn tôc
Vïng tö ngo¹i
(λ< λ
t
)
Vïng hång ngo¹i
(λ> λ
®
)
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
I. THÍ NGHIỆM PHÁT HIỆN TIA HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
QUANG PHỔ CỦA ÁNH SÁNG TRẮNG

II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA
II. BẢN CHẤT VÀ TÍNH CHẤT CHUNG CỦA TIA


HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI
HỒNG NGOẠI VÀ TIA TỬ NGOẠI


Chúng có cùng bản chất với ánh sáng ( Cùng bản
Chúng có cùng bản chất với ánh sáng ( Cùng bản
chất với sóng điện từ)
chất với sóng điện từ)


Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ
Tuân theo các định luật truyền thẳng , phản xạ , khúc xạ
và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ , giao thoa như ánh
và cũng gây được hiện tượng nhiễu xạ , giao thoa như ánh
sáng thông thường.
sáng thông thường.
2. TÍNH CHẤT
2. TÍNH CHẤT



Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 760 nm đến khoảng
Miền hồng ngoại trải từ bước sóng 760 nm đến khoảng


vài milimét
vài milimét



Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét
Miền tử ngoại trải từ bước sóng 380 nm đến vài nanômét
1.BẢN CHẤT
1.BẢN CHẤT

III. TIA HỒNG NGOẠI

Mọi vật có nhiệt độ cao hơn nhiệt độ môi trường đều phát
ra tia hồng ngoại


Người có nhiệt độ 37
0
C tức là 310 K là nguồn phát tia
hồng ngoại

Bếp ga , bếp than là những nguồn phát ra tia hồng ngoại

Đèn điện dây tóc nhiệt độ thấp và đặc biệt là đi ốt phát
quang hồng ngoại
1. CÁCH TẠO RA

Mặt trời
Bếp lửa
Đèn dây tóc
cháy sáng
Các nguồn phát giàu tia hồng ngọai

2.TÍNH CHẤT VÀ CÔNG DỤNG
a . Tính chất nổi bật của tia hồng ngoại là tác dụng nhiệt dùng để sấy khô
sưởi ấm
b . Tia hồng ngoại có thể gây ra một số phản ứng hoá học ứng dụng tạo
ra
phim có thể chụp được tia hồng ngoại
c . Tia hồng ngoại cũng có thể biến điệu được như sóng điện từ cao tần ,
ứng dụng để chế tạo bộ điều khiển từ xa
d . Trong quân sự tia hồng ngoại có nhiều ứng dụng như tạo ra ống nhòm
hồng ngoại để quan sát ban đêm , camera hồng ngoại để chụp ảnh
quay phim ban đêm

Ứng dụng của tia hồng ngoại :


 S y khô – sưởi ấm.ấ
Máy sấy bằng tia hồng ngoại Đèn hồng ngoại

May chup anh hụng
ngoai
Anh cua kinh thiờn vn hụng
ngoai



Chuùp aỷnh hong ngoùai

IV. TIA TỬ NGOẠI
1. Nguồn tia tử ngoại

Những vật có nhiệt độ cao (từ 2000
o
C trở lên ) .Nhiệt độ càng cao phổ tử
ngoại của vật càng kéo dài về phía sóng ngắn

Hồ quang điện có nhiệt độ trên 3000
o
C là một nguồn tử ngoại mạnh

Bề mặt mặt trời có nhiệt độ khoảng 6000 K là nguồn tử ngoại mạnh hơn

Đèn hơi thuỷ ngân
2 . Tính chất


Tác dụng lên phim ảnh

Kích thích sự phát quang của nhiều chất (Áp dụng trong đèn huỳnh quang)

Kích thích nhiều phản ứng hoá học

Tia tử ngoại làm ion hoá không khí và nhiều chất khí khác và gây ra tác dụng
quang điện

Tia tử ngoại có tác dụng sinh học ( huỷ diệt tế bào , diệt khuẩn )

Bị nước và thuỷ tinh hấp thụ mạnh nhưng lại truyền qua được thạnh anh

Mặt trời
Hồ quang điện
Đèn cực tím
Các nguồn phát giàu tia tử ngọai

Trong tia sét có tia tử ngoại không ?
Có. Vì nhiệt độ trong tia sét
khoảng vài chục nghìn độ

IV. TIA TỬ NGOẠI
3. Sự hấp thụ tia tử ngoại :

Thuỷ tinh hấp thụ mạnh tia tử ngoại

Tầng ôzôn hấp thụ hầu hết các tia có bước sóng dưới 300 nm
nên hấp thụ mạnh tia tử ngoại của mặt trời
4. Công dụng :


Trong y học tia tử ngoại được dùng để tiệt trùng các dụng cụ ,
để chữa bệnh còi xương

Trong công nghiệp thực phẩm dùng để tiệt trùng

Trong công nghiệp được sử dụng để tìm vết nứt trên bề mặt các
vật bằng kim loại

Tia tử ngoại kích thích cây xanh phát triển

Máy xử lý nước bằng tia tử ngọai

Nước tinh khiết đóng chai được diệt khuẩn bằng tia tử ngọai

Dùng tia tử ngoại để phát hiện tiền giả

So sánh những điểm
So sánh những điểm
giống
giống
và
và
khác
khác
nhau cơ
nhau cơ
bản giữa tia hồng ngoại, tia tử ngoại ?
bản giữa tia hồng ngoại, tia tử ngoại ?

*
*
Giống nhau:
Giống nhau:



Cùng có bản chất là sóng điện từ
Cùng có bản chất là sóng điện từ



Có các tính chất chung của sóng điện từ
Có các tính chất chung của sóng điện từ



Không nhìn thấy đ,ợc
Không nhìn thấy đ,ợc


*
*
Khác nhau:
Khác nhau:


+ Tia Hồng ngoại:
+ Tia Hồng ngoại:

= 760 nm
= 760 nm


10
10
3
3
m ( vài milimét)
m ( vài milimét)




+ Tia Tử ngoại:
+ Tia Tử ngoại:


= 360 nm
= 360 nm


10
10
9
9
m (vài nanômét)
m (vài nanômét)

(
(
A
A
nh sáng nhìn thấy:
nh sáng nhìn thấy:


= 760 nm
= 760 nm


380 nm )
380 nm )



Tia hồng ngoại không có tính chất
nào sau đây ?
A. Do các vật bị nung nóng phát ra.
B. Làm phát quang một số chất
C. Có tác dụng lên kính ảnh hồng ngoại.
D. Có tác dụng nhiệt mạnh
10
10
09
09
08

08
07
07
06
06
05
0504
04
03
03
02
02
01
01
00
00
20
20
19
19
18
18
17
17
16
1615
15
14
14
13

13
12
12
11
11



B. Làm phát quang một số chất
Câu 1

Tính chất nào sau đây là tính
chất chung của tia hồng ngoại và tia
tử ngoại ?
A.Có tác dụng huỷ diệt tế bào.
B. Làm phát quang một số chất
C. Làm ion hóa không khí.
D.Có tác dụng lên kính ảnh
10
10
09
09
08
08
07
07
06
06
05
0504

04
03
03
02
02
01
01
00
00
20
20
19
19
18
18
17
17
16
1615
15
14
14
13
13
12
12
11
11

D. Có tác dụng lên kính ảnh
Câu 2

Các nguồn nào sau đây không
phát ra tia tử ngoại :
A. Mặt Trời
B. Hồ quang điện
C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng
D. Đèn cực tím.
10
10
09
09
08
08
07
07
06
06
05
0504
04
03
03
02
02
01
01
00

00
20
20
19
19
18
18
17
17
16
1615
15
14
14
13
13
12
12
11
11



C. Dây tóc bóng đèn cháy sáng
Câu 3

Ứng dụng của tia Rơnghen
Ứng dụng của tia Rơnghen
NỘI DUNG CHUẨN BỊ
Tia Rơnghen ? Nguồn phát ?

Tia Rơnghen ? Nguồn phát ?
Tính chất và tác dụng của tia X
Tính chất và tác dụng của tia X
Cơ chế phát ra tia Rơnghen
Cơ chế phát ra tia Rơnghen
Sắp xếp theo thứ tự bước sóng tăng dần của các bức xạ:
Sắp xếp theo thứ tự bước sóng tăng dần của các bức xạ:


AS thấy được – Tia hồng ngọai – Tia tử ngoại – Tia Rơnghen.
AS thấy được – Tia hồng ngọai – Tia tử ngoại – Tia Rơnghen.