GIÁO TRÌNH QUẢN TRỊ DỰ ÁN PHẦN MỀM

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
1

Contents
PHN I ậ TNG QUAN 5
Chng 4 : GII THIU 5
4.1 Lch s qun tr d án 5
4.2 Qun tr d án trong th gii kinh doanh ngày nay [2] 5
4.3 Li ích ca qun tr d án? 7
4.4 Vy thì d án là gì? 7
4.5 Bn phn và quyn hn ca trng d án. 9
4.6 Ti sao d án phn mm tht bi ? 10
4.7 Các yu t ti thiu đ d án thành công. 10
4.8 Qun tr d án là gì? 11
Chng 5 : CON NGI VÀ K NNG 13
5.1 Nhng ngi liên quan đn d án 13
5.2 Các k nng ca trng d án. 13
5.2.1 Kh nng Lưnh đo bm sinh hay rèn luyn? 15
5.2.2 K nng v k thut có cn thit? 15
5.3 Bn có th làm gì vi các kin thc qun tr d án? 16
Chng 6 : QUN TR D ÁN PHN MM VÀ QUI TRÌNH 16
6.1 Qun tr d án phn mm . 16
6.2 Qui trình là gì? 16
6.3 Mt s Qui trình phát trin phn mm (QTPTPM). 17
6.3.1 Qui trình thác nc (Waterfall Life Cycle) 17
6.3.2 Qui trình Prototype - Qui trình Phát trin lp (Iterative Development) 18
6.3.3 Qui trình tng dn (Incremental lifecycle model) 20
6.3.4 Qui trình xon c (Spiral Life Cycle) 20
6.3.5 Lp trình cc đ (Extreme Programming) 21
6.4 Sa đi quy trình (Process Tailoring) 22

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
2

6.4.1 Sa đi s lc: 23
6.4.2 Sa đi chi tit: 24
6.5 Qui trình làm d án. (Chu k sng ca d án) 24
6.5.1 Xác đnh phm vi ca d án 24
6.5.2 Lên k hoch. 25
6.5.3 Thc thi k hoch 26
6.5.4 Giám sát và điu chnh 26
6.5.5 óng d án. 26
6.5.6 Áp dng c 5 pha ca qui trình? 27
PHN II: LÊN K HOCH 28
Chng 7 XÁC NH D ÁN 28
Bn phát biu công vic (Statement of work- SOW) 28
7.1.1 Gii thiu 29
7.1.2 Phm vi 29
7.1.3 Các gi đnh 31
7.1.4 Các ràng buc 31
7.1.5 Tiêu chun thc hin ậ Cam kt cht lng 31
7.1.6 Li ích nghip v 32
7.1.7 Mô t sn phm / dch v 32
7.1.8 Các trách nhim chính 32
7.1.9 Tham kho 32
7.1.10 Sa đi b sung 32
7.1.11 Ch ký 32
Công b d án 32
Chng 8 : CÁC K THUT LÊN K HOCH 33
8.1 Phân rã công vic (Work Breakdown Structure -WBS) 33

8.2 Bài tp CBK1 38
8.3 S đ mng công vic (Network Diagram) 39
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
3

8.3.1 nh ngha: 39
8.3.2 Ký hiu: 39
8.3.3 Các loi quan h 39
8.3.4 Các loi SMCV 40
8.3.5 Bài tp: 41
8.3.6 ng cng (Critical Path Method): 41
8.3.7 Cách tính lch biu. 42
8.3.8  th ni (float): 43
8.3.9 K thut rút ngn thi gian thc hin. 43
8.4 S đ Gantt 44
8.4.1 Cách v 44
8.4.2 Mc đích: 45
Chng 9 : C LNG 47
9.1 Khái nim v c lng. 47
9.2 Các k thut c lng sc gia công 47
1. K thut tng t (Top-Down). 47
2. c lng t di lên (Bottom-Up) 48
3. Mô hình tham s 48
4. c lng theo s phân phi sc gia công. 48
9.3 Các cách tip cn c lng. 49
9.3.1 Historical data: 49
9.3.2 Tng t nh công vic khác trong cùng mt d án 49
9.3.3 T vn t chuyên gia 49
9.3.4 Brainstorm 49

9.3.5 Phng pháp 3 đim: 49
9.3.6 H s nng sut toàn cc (Global Efficiency Factor -GEF) 50
9.3.7 Phn trm điu chnh nng sut (Productivity Adjustment Percent -PAP) 50
9.3.8 Qu thi gian d tr: 51
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
4

9.4 Khái nim v lch biu 51
9.5 c lng thi gian thc hin 52
9.5.1 Các loi thi gian 53
9.6 Chin lc lên k hoch 53
9.6.1 K hoch tng th 54
9.6.2 Lên k hoch chi tit. 55
Chng 10 : TÍNH TOÁN CHI PHÍ 58
10.1.1 Các đ mc cn chi phí 58
10.1.2 Công thc tính chi phí 59
10.1.3 Phân loi chi phí. 60
10.1.4 Các yu t nh hng vic tính toán chi phí 60
10.1.5 Cách tip cn qun lý chi phí. 61
10.1.6 Làm gì nu trng d án b cho là c lng chi phí quá cao? 61
Chng 11 : PHÂN PHI TÀI NGUYÊN. 62
11.1 Cân đi tài nguyên 63
11.2 Các phng pháp cân đi tài nguyên: 64
11.3 H tr phân công nhân s. 64
Chng 9: RÚT NGN THI GIAN THC HIN Vi CHI PHÍ THP NHT 67
Phát biu bài tóan: Cho d án Y, gm các công vic nh bng  di. Gi s bình
thng thì A có th đc thc hin trong 4 ngày, còn nu làm tc hành thì A có th thc
hin ti thiu trong 2 ngày. Vi mi ngày tc hành nh vy, chi phí phi tr cho A là
140$/ngày (d nhiên là nu làm bình thng thì chi phí mi ngày s thp hn). Tng t

nh vy cho các công vic còn li: 67
Bài mu 2: cho d án ví SDMCV nh sau: 69

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
5

PHN I ậ TNG QUAN
Chng 4: GII THIU
4.1 Lch s qun tr d án
Qun tr d ánăđưămanhănhaăcóăt thi Noah, chính Noah làătrng d ánăđu tiên trên th gii khi ông t m lên
k hochăđóngăthuyn qua trnăđi hng thy cùng vi mt s gia súc các loi, mt s thc phm, nc ung cn
thităđ sng còn.
Kim t tháp Ai Cpăcònăđngăvngăđnăngàyănayăcngălàănh vào hàng ngàn d ánăđc qun tr biăhàngătrmă
trng d án tài ba.
T xaăxa,ămcădùăđưăxut hin nhiuătrng d án li lc, qun tr d án vnăchaăđc nhn ra là ngành khoa
hc cn thităchoăđn khi các hotăđng nghiên cu trong thpăniênă1950,ăđiătìmănhngăphngăphápătiênăphong,ă
các công c đc bit trong các d ánăkhôngăgianăđt tinănhăd án Polaris, Apollo. NASA và B Quôc Phòng
M đưăthit lp nhiu chun v qun tr d án đ ràng buc vi nhng công ty hp tác.
Vào cui thp niên 1960 các ngành qun tr kinh doanh btăđu nghiên cu các cu trúc t chc và k thut mi
đ có th thích ng kp thi vi s thayăđi nhanh chóng caămôiătrng thc t. Vàoăcácănmă1970,ă1980ătàiă
liu v qun tr d ánăđc công b phong phú, dnăđn vic phát trin mnh các lý thuyt,ăphngăphápăvàătiêuă
chun.
Khong 1990 các công ty thuc nhóm li nhun ln phi li nhunăđu nhn ra rng h khó mà thc thi thành
công các công vic ln và phc tp nu không áp dng các công c và qui trình qun tr d án.
4.2 Qun tr d án trong th gii kinh doanh ngày nay [2]
Viăsăchuyn dch t vic sn sut các dch v, hàng tiêu dùng theo cách hàng lotăđn vic sn sut theo ý
khách hàng thì qun tr d án là mtăđápăng tt nht cho s thayăđi này.
Không có ngh nào khó khn hn qun tr d án. Các công ty luôn trong tình trng đi mi mô hình và t chc
li đ theo kp s cnh tranh toàn cu. S tranh đu rt gay gt và ch có nhng công ty linh hot là tn ti. Ví d,

vic ng dng h phân tán và truyn thông tng nhanh (nh client/server, Intranet, và internet computing) đư đy
nhanh s bin mt ca ranh gii t chc và cp bc qun lý. i theo s m dn v cp bc t chc là s trao
quyn cho nhân viên. Nhiu công ty hin nay cho phép nhân viên trách nhim ln hn và chu trách nhim trong
quyt đnh. (ví d nh các nhóm t làm vic trc tip).
S thay đi không ngng li  đó. Nhiu công ty xem d án là s đu t, s tích hp trong k hoch chin lc
ca h. iu đó có ngha là ngi trng d án phi liên tc chng t s đóng góp ca h cho đn cùng. Vi s
kt hp ngày càng gn gia k hoch chin lc và qun tr d án dn đn mi quan h cht ch gia qun tr d
án và qun tr tin trình, d án tr thành mt phn tích hp trong s dng và thc hin tin trình.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
6

Bn cht công vic ngày nay cng thay đi  nhiu công ty. Nhân viên không còn yêu cu hay tìm kim mt
công vic dài hn - nhiu ngi và công ty thích s linh hot và di đng. Nhng thay đi này to ra mt hng
mi đ hoàn thành công vic: trc tip tác đng lên quan h và cách thc kinh doanh.
Nhiu d án ngày nay thu hút nhân lc t nhng ngành ngh và tng lp khác nhau do s toàn cu hóa ca kinh
t quc gia.
Khi kinh t tip tc đc m rng, các ngun lc chính s b gii hn và ngi qun tr d án s cn nhng
phng án thay th đ gi đc s thành tho, chng hn nh s dng c vn và gia công. D nhiên, trong quá
kh ngi qun tr d án cng phi đi mt vi nhng vn đ tng t trong cung cp các ngun lc thay th ,
nhng cha bao gi có áp lc ln nh ngày nay.
Áp lc th trng cng gây rc ri cho ngi qun tr d án . Khách hàng không ch mun cht lng tt mà còn
đòi hi thi gian ngn hn. Áp lc thi gian bt buc ngi qun tr phi hot đng hiu qu  mc cha tng
có. S phc tp trong qun tr d án cha bao gi ln nh hin nay, và ch có tng trong tng lai. iu then
cht là các phn ca d án phi sn sàng đ chc rng dch v cui cùng đc giao đúng thi hn, trong ngân
sách cho phép và đm bo cht lng cao nht.
Các công vic truyn thngăđc thc hinăđuăđn miăngàyătrongăvnăphòng,ănhàămáyăs dn bin mtădoăđc
t đng hóa. Qun tr trungăgianănhăcácăcông ty máy tính chuyên thu thpăvàăphânătíchăthôngătinăcngădn bin
mt.ăThayăvàoăđóălàăd án và nhóm làm d ánăđc thành lpăđ gii quyt mtăbàiătoánănàoăđó.ăBàiătoánăcóăth
là thit k mt sn phm mi hoc re-engineer mtăquiătrìnhănàoăđóă- d án hình thành, nhân s đcăđiu phi,

thc thi, hoàn tt và kt thúc d án. Nhóm làm d ánăđc hình thành và gii tán theo bài toán.
Cácăcôngătyătngălaiăđin hình s có các loi vai trò sau:
Vai trò
Chc danh
Trách nhim
Cp qun lý cao nht
(top-level management)
CEO (Chief Exercuve Officer)
VP (Vice Precident).
Xây dng chinălc
Qun lý tài nguyên
CFO, CIO, HR Manager, VP of
marketing, engineering,
Cung cpă ngână sách,ă đàoă to
chuyên gia, nhân s
Qun lý tin trình, chtălng, cu
hình
QA, QC, CM
Qun lý, giám sát và ci tin cht
lng ca sn phm, tin trình
Qun tr d án
Trng d án (PM)
S dng ngân sách và nhân s
đc cung cpă đ thc hin d
án thành công.
Thành viên
K s,ă k toán viên, lp trình
viên,ătester,ầ
Chu s qun lý và phân công
caă trng d ánă đ thc hin

các công vic c th.
Các t vit tt xem glossary.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
7

4.3 Li ích ca qun tr d án?
Diăđâyălàăbng thng kê ca vinăăStandishăGroupă[13]ăđưăthng kê trên 175.000 d án công ngh thông tin
trên toàn nc M ,vào thp niên 90:
Lý Do

1995
1998
2003
%
$
%
$

Thành công
16,2%

26%

34%
Hy b trc khi thành công
31%
81 t

75 t

Kéo dài thi gian

59 t

22 t
60 %
Hoàn ttănhngăvt quá thi gian và chi phí


46%

50%
Tht bi


28%

29%
Theo bng thng kê trên thì trong nhngănmă90ăđóăch có 16,2 % d án thành công; s còn li hoc tht bi
hoàn toàn, hoc kéo dài thi gian, hoc b hy b gia chng gây tn tht nhiu t USD.
Sauăđóăngi ta btăđu nghiên cu, tìm hiu và phát trin ngành khoa hc qun tr d án, dn dn áp dng vào
các d án công ngh thông tin. nănmă2003,ăStandish Group thng kê trên 13.522 d án công ngh thông tin
thì s d án thành công là 34 %. T l d án thànhăcôngăđưăgiaătngăgpăđôi!
Ngày nay, do s thayăđi chóng mt ca th trng, qun tr d án luôn luôn là giiăphápăđu tiên trong các hot
đng kinh doanh. Các công ty ln và nh nhn ra rng cách tip cn có cuătrúcănhălênăk hoch và giám sát các
d án là chìa khóa cn thităđ thànhăcông.ăNóăđemăli nhng li ích c th nh:
Giám sát tt ngân sách, tài nguyên.
Ci thin mi quan h khách hàng.
Rút ngn thi gian thc hin.

Tngăli nhun.
Thúcăđy tinh thn làm vic nhóm.
Ci tinănngăsut làm vic.
4.4 Vy thì d án là gì?
D án là khái nim rt phc tp. Ngiătaăđưăphi c gng đaăra 8 đnhănghaăsauăđâyăđ mô t nó:
1. Là th hin duy nht: không bao gi có 2 d án ging nhau hoàn toàn.
2. Liênăquanăđn s không chc chn: nói lên bn cht ca d ánălàăhayăthayăđi.
Tm thi: có thiăđim btăđu và kt thúc rõ ràng
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
8

3. Cn tài nguyên ca nhiuălnhăvc khác nhau: ví d phn cng, phn mm, vin thông,.v v
4. Là 1 dãy các công vic có th t vàăđcăxácăđnh da vào s ràng buc ca tài nguyên.
5. c thc hin theo phm vi cho trc.
6. Thc hinătrongă1ăngânăsáchăxácăđnh.
7. c thc hin trong khong thi gian xác đnh.
 có th hiuăđc d án là gì, ta phi nhìn nó qua nhiuălngăkínhănh vy, rõ ràng là nó rt phc tp.ăóălàălýă
do ti sao khi thc hin d án hay b tht bi nu không hiuăđúngăbn cht ca nó.
V mtăđnhălng, d án thngăđc mô t ngn gn và trc quan qua 5 yu t sau:

Nghaălàăd ánălàă1ăđi tng b chi phi biănmăyu t chính:
Yêu cu hay còn gi là phm vi (scope), biên ca bài toán:ănghaălàăxácăđnh nhng gì d án s làm và
nhng gì không làm. Vicăxácăđnh phm vi và btăđu bng mtăbiênăđúngălàărt quan trng, mc dù
biên này có th thayăđiăsauăđó.ăNhim v vàăcngălàătháchăthc caătrng d án là dò tìm, nm bt
đcăcácăthayăđi này và điu tit chúng.
Thi gian: thiăgianăthng t l nghch vi chi phí, d ánăcàngăkéoădàiăthìăchiăphíăcàngătngăcaoă vàă
ngc li.ăSauăkhiăđưăthngălng và ký hpăđng xong thì thi gian thc hin d án coiănhăđc
cht li.
Thi gian là mt loi tài nguyên rtăđc bit.ăNgiătaăthng nói thi gian là vàng bc,ănhngăvàngăbc

có th đcăđ dành, kim thêm hoc chi tiêu còn thi gian thì không. Mi sáng thc dy, miăngi có
24 gi tinh khôi; munăđ dànhăkhôngăxàiăchúngăcngăkhôngăđc; mun kim thêm mi ngày nhiu
hnă24ăgi cngăkhôngăđc. Tiăsaoăcngămt ngày vi ngn y gi màăcóăngiălàmăđc nhiu vic,
cóăngiălàmăđc ít vic,ăcóăngi chngălàmăđc vic gì, thmăchíăcóăngi làm toàn nhng chuyn
có hi?
óăcngălàămt trong nhng lý do nhăhngăđn s tht bi hay thành công ca d án.
Chi phí: cngătngăt nhăthiăgian,ăsauăkhiăđưăthngălng và ký hpăđng xong thì chi phí thc
hin d án cngăđc cht l. Mt nhim v quan trng caătrng d án là qun lý các chi tiêu trong
d án sao cho không b vt ngân sách.
Cht lng: thngăngi ta ch quan tâm chtălng ca sn phmămàăquênăđiăchtălng ca qui trình
làm ra sn phm y.ăóălàălýădoăti sao  VităNamăthng hay xy ra các v ng đc thcănătp th,
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
9

khi thcănăđcătrngăby trên bàn trông rtăngon,ănhngănăvàoăthìăb ng đc, do qui trình thc hin
không có chtălng. Bi vyăkhiănóiăđn chtălng, cn xét 2 khía cnh:
- Chtălng ca sn phm.
- Chtălng ca qui trình làm ra sn phmăđó.
Nhătaăđưăbit mt qui trình tt s cho ra nhng sn phm có chtălng tt và năđnh. Vi d án phn
mm, sn phm cui là mt h thng phn mm. Vì vy,ăđ toăđc mt phn mm có chtălng, mt
trong nhng nhim v đu tiên caătrng d án là chn ra mt qui trình làm phn mm có chtălng
và thích hp vi bài toán.
Tài nguyên: gm
- Conăngi.
- Máy móc.
- Phòng c.
- -Các tin ích vt lý
- -ầ.
Tt c đu có sn và có gii hn.ăNghaălàăkhiălênălch biu phân phi tài nguyên cho các công vic ca d án,

trng d án phi xem chúng có tn ti, và có sn sàng vào thi gian công vicăđóăđc thc hin không.
Ch cn 1 trong 5 yu t nàyăthayăđi thì 4 yu t còn li s b nh hngătheo,ănghaălàăd án s ri vào th mt
cân bng.
Không th thc hin mt d án vi yêu cu rt nhiu, chtălng tht cao, chi phí tht thp và tài nguyên tht ít,
nhăvy là mt cân bng:

Bn phn ca trng d án luôn gi d án  th cân bng. Th cân bng này rt mong manh do bn cht ca d
ánălàăhayăthayăđi.
4.5 Bn phn và quyn hn ca trng d án.

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
10

Nhăđưăbit thi gian, chi phí, phm vi, chtălng là các th do khách hàng khng ch, và huănhălàăc đnh
nuăkhôngăcóăgìăthayăđi trong sut quá trình làm d án. Da vào thi gian, chi phí, phm vi đưăđcăcho,ătrng
d án có bn phn lên k hoch trong gii hn các tài nguyên đc cpătrênăgiaoăđ to ra sn phm có cht
lng.
Nói tóm liătrng d án ch có toàn quyn qun lý chi phí và lên k hoch trong 5 khung hay 5 gii hn: thi
gian, chi phí, phm vi, chtălng và tài nguyên; bnămónăđu do khách hàng quytăđnh, món cui cùng do cp
trên caătrng d án quytăđnh.
Quaăđóăđ thy vic qun tr d án qu mt thách thcăđy quynărăđi viătrng d án, vì mc dù b khng
ch bi 5 gii hn,ănhngăvn còn mt bu tri rng m đ trng d án sáng to:ăđóălàălênăk hoch và qun lý
chi phí.
4.6 Ti sao d án phn mm tht bi ?
Có rt nhiu nguyên nhân khin d án b tht bi,ădiăđâyălit kê mt s nguyên nhân chính:
călngăsai:ăDngănhăvi miătrng d án, tht biăđu tiên - có th chaăphi là cuiăcùng,ăđc
kinh nghimălàăcălngăsai.ăiuănàyăcngăd hiuăvìăcălng không phi là mt ngành khoa hc
chính xác, nó ph thuc vào kinh nghim và vào rt nhiu yu t khách quan khác. Mt chng minh là
th yêu cu các bà ni tr - vi b dày kinh nghim nhiu chcănmăđiăch, có th călng chính xác

s tin s chi cho mi buiăđiăch không? Câu tr li là không, chc chn có sai s rt ln nuăhômăđóă
ngu nhiên ngoài ch bán h giá mtămónăgìăđóărt hp dn bà.
Phmăviăthayăđiăcngămt trong nhng nguyên nhân chính ca tht bi. Vnăđ khôngăđnăgin là h
thayăđi phm vi thì thêm tin, vì s tinăđcăthêmăđóăkhôngătngăxng vi sc gia công. Ví d mt
d ánăbanăđuăcălng là mt triu,ăsauăđóăăphmăviăthayăđi d ánăđcăcălng li là 2 triu,
nhngăthc t có th lênăđn 4, hoc 5 triu, do phmăviăthayăđiăđưăpháăv k hoch và làm xáo trn
nhngăgìăđưăhoànătt. Tht s phmăviăthayăđi ch thành tai haăkhiăchúngăkhôngăđc qun lý, theo vt
vàăxácăđnh mtăcáchăđúngăđn.
K thut: dùng nhng k thut không thích hp vi bài toán, hoc nhng k thut quá mi không có
thi gian và kinh nghimăđ nm rõ nó.
Lên k hoch ti
Thiu kinh nghim qun lý.
4.7 Các yu t ti thiu đ d án thành công.
Mt d ánăđc gi là thành công khi ti thiu nó phi tha 3 ràng buc v:
Chi phí.
Thi gian và
Phm vi.
Tuy nhiên 3 ràng buc trên ch là nhngăđ đoăthuc k thut. Nó không phn nhăđc mcăđ hài lòng ca
khách hàng. Khi yêu cu làm d án, khách hàng hy vng s đtăđc mt s ích liănhămc tn kho thpăhn,ă
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
11

gimănhânăcông,ătngădoanhăthu,ăv v ăD án có th kt thúc hoàn ho:ăđúngăthi hn,ădi ngân sách và tha
phm vi yêu cu,ănhngănu khách hàng không gimăđc mc tn kho, nhân s vn th,ăvàădoanhăthuăgiaătngă
ch đ d trang trãi chi phí ca d ánăthìăcoiănhăs đuătăca khách hàng vào d án là lãng phí.
4.8 Qun tr d án là gì?
Dù môi trng d án có thay đi nh th nào, các kin thcăcăs trong qun tr vn nh nhau bt k đó là d án
thuc lãnh vc công ngh thông tin hay các lãnh vc khác. Ví d, qun tr mt d án tip th cngăcn các k
nng căs nh là qun tr mt d án phn mm.

Kin thc ca các lãnh vc Xi có th là rt nhiu hoc ít hoc không cn gì c, là ph thucăvàoăđ ln,ăđ phc
tp ca bài toán; và tùy thuc vào yêu cu v chtălng ca khách hàng.
nh ngha qun tr d án: qun tr d án là ng dng tri thc + k nngă+ăcôngăc + k thut vào d án đ đt
đc mc tiêu.


1. Tri thc
1.1. Tri thc c bn: giúp trng d án xácăđnh đc mc tiêu ca d án:
1.1.1. Qun lý yêu cu: thu thp, phân lai và phê duyt các yêu cu.
1.1.2. Qun lý lch biu: c lng thi gian thc hin, tài nguyên cho tng công vic sao cho d án
hòan ttăđúngăhn.
1.1.3. Qun lý Chi phí: chi tiêu hp lý, không vt ngân sách.
Kin thc
QTDAă ă că
s.
Lãnh vc
X1
Lãnh vc
Xi
Lãnh
vc
X2
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin

B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
12

1.1.4. Qun lý cht lng: Boăđm các mô t v sn phm làăđúng,ăđyăđ so vi các yêu cu.
1.2. Các tri thc tin ích: giúp trng d án hòan thành mc tiêu đ ra.
1.2.1. Qun lý nhân lc: s dng hiu qu ngun nhân lc.
1.2.2. Qun lý giao tip: phát sinh, thu thp, ph bin, lu tr các thông tin.
1.2.3. Qun lý ri ro: nm bt và x lý ri ro tim n.
1.2.4. Qun lý Thu mua: xin / mua / mn /thuê các sn phm/dch v cn thit cho d án.
2. Công c: các tri thc trên nu nu áp dng vào d án theo cách th công, không dùng công c h tr thì
trng d án s làm vic rt cc mà kt qu công vicăcngăkhôngăchínhăxácădoătínhăphc tp và hay thay
đi ca d án.ăDoăđó,ăvi tng lãnh vcăngiătaăthng dùng các công c h tr đinăhìnhănhăsau:
2.1. Qun lý yêu cu: RequisitePro,ầ
2.2. Qun lý lch biu MS Project, Planer, Open Plan
2.3. Qun lý Chi phí: MS Project, Planer, Gantt chart, Costarầ
2.4. ầ.
3. K nngă(xem chngă2.2)
4. K thut (xemăchngă4)
Có th xem qun tr d án nh mt mái vòm kin trúc có 9 ct (8 tri thc + k nng).ăc bit, ch cn mt cây
ct b gãy thì kh nngăspăđ (d án tht bi) ca mái vòm rt cao!.
Nói mt cách hình tng hn, qun tr d án có th đc ví nh taăđiu khin mt con nga chng (d án)ăđiăt
SaiGonăđn Ch Ln. Con nga có th ht ngi ci (trng d án) rt xungăđt (d án tht bi) bt c lúc
nào!ăNgoàiăra,ătrênăconăđngăđiăSaigon-Ch ln, ngi ci nga s có th gp vô s ri ro: lt  gà, kt xe,
nga sút móng, ma lt, trn lt,ầă

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
13

Chng 5: CON NGI VÀ K

NNG
5.1 Nhng ngi liên quan đn d án
Stakeholder
: (t nàyăthng không dch ra ting Vit) nhngăngi có liên quan hay b nhăhngăđn các công
vic ca d án:
Ngi bo tr (Sponsor) : ngi/nhóm chu trách nhim v mt t chc.
Client: ngi/nhóm tr tin cho s phát trin (development )
Users:ngi/nhóm s dng sn phm cui.
Customers: ngi/nhóm tr tin mua sn phm.
Project team, Developer(s): nhóm phát trin d án.
Phòng tip th (Marketing Department).
Chuyên gia k thut (Technical Expert): ngi/nhóm có kinh nghim chuyên môn liênăquanăđn các
yêu cu phi chcănngăca sn phm (ví d: máy móc, pháp lý, môi trng vn hành, )
Nhà cung cp (Suppliers): công ty th ba cung cp các thit b, dch v cho d án.
Nhim v ca trng d án là có quan h tt vi stakeholder, hiuăđúngăvàăđápăngăđúngăcácămongăđi ca h.
5.2 Các k nng ca trng d án.
1. Các k nngăcng
1.1. Kin thc 9 lãnh vc trên
1.2. Kin thc qun lý chung
1.3. Kin thc v lnhăvc mà d án đangăápădng .
1.4. Kin thc v tài chính k toán .
1.5. Kin thc vin thông, phn cng, phn mm.
1.6. Kh nngălênăk hoch và các chinălc.
1.7. Kin thc lut pháp, phong tc, tp quán.
2. Các k nngămm
2.1. Tm nhìn rng.
2.2. Óc quan sát.
2.3. Qun lýăđc chính mình
2.4. Kh nngălưnhăđo (# qun lý)
2.5. Kh nngăgiaoătip, dàn xp.

2.6. Lng nghe:
2.7. Trìnhăbày,ăđánhăgiá:ă
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
14

2.8. Kh nngăgii quyt vnăđ.
2.9. Kh nngăăvnăđng.
2.10. Kh nngăqunălýăconăngi.
2.11. Tháoăvác,ănngăđng.
Càng ngày trng d án càng làm nhiu công vic hn nh lên k hoch, t chc,ăđiu chnh k hoch, d tho
ngânăsách,ăđiu phi công vic và nhân s,.v.v nhng hotăđng này rt quan trng và không ch phiăđc
thc hin tt, mà trng d án còn phiăcóăăđu óc phân tích logic ch không ch đn gin áp dng nhng suy
nghăngayăvàoătrongătin trình; phi có mt tmănhìnăxaăăđ có th xácăđnhăđc nhng bcăđiătrongătng lai
ca d án.
Mt trong nhng kh nngăđc bităălàătrng d án phi hiu bit phong tc, tp quán v vầăTi sao? Vì nhân
s trong mt nhóm có th đn t nhiu min khác nhau trên Vit Nam, thm chí trên th gii; miăngi có mt
nnăvnăhóaăkhácănhau,ătpăquánăkhácănhau,ăchaăk thói quen, s thíchăkhácănhau, vầv ădoăđóătrng d án
phi nmăđc nhng s khác bit nàyăvàăđiuăhòaăsaoăchoătránhăđc nhng ng nhn dnăđn nhng mâu
thun,ăxungăđtăkhôngăđángăcó. Còn v lut pháp? Nu không nm rõ lută(laoăđng) ca quc gia, t chc ca
nhân s mà d ánăđangăthuêăthìăs cóănguyăcătrng d án thuê, s dng, sa thi nhân s khôngăđúngălut,ădoăđóă
s b kin cáo và b tòa án pht nng.ăiu này khin tn kém mà li mt uy tín. Mt ví d đin hình cho chuyn
này  Vit Nam: Tòa án Trng tài th thao quc t ti ThyăSăđưăquytăđnh x choănguyênăHLVăđi U.23
VN- Letard (ngi Pháp) thng kinăLBVN,ăbucăLBVNăphi bi thng 197.000 USD cho v HLV
này, nuăkhôngăđi tuynăbóngăđáăVNăs b cmăthiăđu quc t trongă2ănm.ăDoănhn thc v lut ca liên
đoànăcònăyu cng vi vic thiu hiu sâu v nhngăđiu khon ràng buc trong hpăđng [13].
Các k nngăcng giúp trng d án làm tt vai trò qun lý (management), nhng k nngănàyăcóăth đcăđàoă
to rt bài bn  trng lp. Nh  mt d án thành công, qun lý tt không thôi ch , trng d án cn
phi có t cht ca ngiălưnhăđoă(leader),ănghaălàăphi có các k nngămm, chúng là cht keo to s đoànăkt
và gây cm hng làm vicătrongănhómăđng thi lyăđc thin cm ca nhng ngi ngoài nhóm.

Vyăthìăđim khác bit mu cht giaălưnhăđo và qun lý là gì? – Lưnhăđoălàăngi quytăđnh v chinălc
hotăđng và quan trng là chu trách nhim v quytăđnhăđóăkhiănóăb tht bi. Qunălýălàăngi thc hin công
vicătheoăđúngăchinălcăđó.ă
V mtăđi ni,ălưnhăđo là có kh nngăthúcăđy, truyn cm hng cho mi ngi tr nênăhngăhái,ăt tin, và tn
tâm. Nó ng ýăđn s y thác, trao quyn, xây dng s tín nhim, khuyn khích tínhăđaădng,ăđt c s cho s
nngăđng, và s thi hành d dàng.
V mt lý thuyt và thc t vaiătròălưnhăđo rt nhn mnhăđn yu t con ngi, mun vy bnăthânătrng d
án phi làm ch đc chính mình: làm ch v gi gic; làm ch đc cm xúc, nht là không gin cá chém tht;
bit tôn trng các thành viên trong nhóm, không la mng mtăngi giaăđámăđông.
Lưnhăđo phi có óc quan sát và k nng lng nghe tích cc. Quan sát và lng nghe t nhiu phía; nht là khi có
xungăđt, tránh ch lng nghe t mt phía, nuăkhôngăngiălưnhăđo s d dàng b điu khin bi k xu – k
đaăraăthôngătinămt chiuăđó.ă
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
15

Doăđóălưnhăđo cn phi hiuăđc nguyn vng, s trng, s đon, cá tánh ca tng ngi trong nhóm và thúc
đy, dàn xp h thông qua vic nói chuyn ci m đ điăđn mcăđíchăchungăca d án. Viăđiu kin mi quyt
đnh và hành x phi da trên nguyên tcăđ ra,ăđm bo s tín nhim, tin cy và công bng.  có th bităđc
phn nào cá tính ca tng thành viên trong nhóm, trng d án nên thit k mt mu (form) và yêu cu mi
thành viên t đin các thông tin cn thit và có chn lc vào muăđó.ă(Xemămt muăđ ngh  ph lc A).
Lưnhăđo phi sn sàng ng bin khi gp riăro.ăThúcăđy s sáng to và gii quyt vnăđ có hiu qu. Xây
dng nhóm làm vic đoànăkt,ă giúpăđ ln nhau. Nhng thành viên trong nhóm phi chia s thông tin và tài
nguyên cho nhau. Xây dng mt không khí làm vic tin cy, thân thin gia mi ngi, nhn mnh mi quan h
hn là s tng tác theo kiu phân cp. Giúpăđ mi ngi làm công vic ca h tích cc, không bi quan, giúp
loi b mi tr ngi.
V mtăđi ngoi,ăngi lãnh đo không ch cóăđc thin cm ca ni b,ămàăcngărt cn thităcóăđc cac
thin cm càng nhiu càng tt t phía bên ngoài, phi có quan h tt vi các phòng ban khác ngoài nhóm, và
nht là phi có kh nngăvnăđng (lobby) thì d án mi có th tin trin suôn s.ăCngăging nh munăđc c
tng thng, ngi ta phi có chin dch vnăđng khp ni. Vnăđngăkhôngăcóănghaăălàăhi l. Hi l là mt

hànhăđng t sát!. Vì mtăkhiăđưăhi l thì phi hi l hoài, ln sau s nhiuăhnălnătrc, tinăđóăly t đâu?ă–
T thamănhng-riăđn tù ti, và nht là mt nhân cách trong xã hi.ăóălàăbàiăhc ca Bùi TinăDngă(PMU18)ă
và ca nhiu quan tham khác.
Trongăkhiăđó, vnăđng là tìm tht nhiu cách tuyên truyn, giiăthíchăđ đi tác hiuăđc li ích ca vnăđ và
đng ý thc thi vnăđ đó.ăVíăd vicăđiămăbo him  Vit Nam. Lnăđuă(2004?)ăNhàăNc ban hành lut
điămăbo him, toàn dân phnăđi. Tht bi. Sau đóătrênătivi,ăkèmăvi các thông tin qung cáo, xut hin các
video clip quay nhng ca chnăthngăs nưoădoăkhôngăđiă măbo him,ătrênăbáoăchíă thìăđngăbàiă vit ca
nhngăngi thoát cht nh điămăbo him,.v.v Ln th hai (12/2007)ăNhàăNc li ban hành lutăđiămăbo
him, ln này thì thành công. Huănhă100%ădânăchúngăchp hành. Vì sao? Vì nh nhng cucăvânăđngănhă
vyăquaătivi,ăbáoăchí,ăngiădânăđưăhiuăđc s nguy him cho tánh mngăkhiăkhôngăđiăămăbo him.
Cui cùng, trng d án phiăđt mìnhătrcătiênănh là ngi khách hàng. C gng hiuăđc mi vic ca
khách hàng vì kháchăhàngălàăngi quytăđnh ln trong tm nhìn ca d án.
5.2.1 Kh nng Lãnh đo bm sinh hay rèn luyn?
Trong mt thiăgianădài,ăngi ta tho lunăcóăđúngăhayăkhôngăngiălưnhăđo là do bm sinh hay do quá trình
rèn luyn. Nhng ý kinăđaăraătngăđi không năđnh, mc dù nhng chuyên gia qun lý cho rng nhng nhà
lưnhăđoăđc to ra là do rèn luynăhnălàăbm sinh. Hưyăđ ý nhngăngi gii xut sc v mt vic gì thng
là do h rt đamămê trong vicăđó và say mê luyn tp bt k ngàyăđêm.
5.2.2 K nng v k thut có cn thit?
Vi nhng d án ln,ătrng d án ch thun lo vic qun tr d án, v mt qun lý k thut, qun lý cu hình,.v.
v s có nhngăngi khác chu trách nhim. Vi nhng d án nh thì huănhătrng d án phi kiêm tt c, có
nghaătrng d ánăcngăphi có nhng k nng v k thut, v qun lý cu hình, v v. không cn phi chuyên
sâu lmănhngăđ đ có th phánăđoánăvàăt làm công vicăđóăkhiăcn.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
16

5.3 Bn có th làm gì vi các kin thc qun tr d án?
Nhng kin thcăcăs ca ngành hc này có th đc áp dngăđ qun tr d án ca nhiu lãnh vcănhăăcôngă
ngh thông tin, xây dng, tài chánh, th thao, t chc các s kin,v v Có th áp dng t nhng d án lnănhă
Phóng phi thuyn lên sao Haă(NASAăđư thc hin)ăchoăđn các d ánătrongăđi sngăthng nht ca cá nhân

nhăt chc sinh nht, picnic,
Hnăna, các k nngămm nhăócăquanăsát,ăócăt chc, k nngăgiaoătip,ăv vầăcngărt cn thitătrongăđi
sngăbìnhăthng, s giúp mtăngi (không nht thit phiălàătrng d án) có kh nngăsng hài hòa trong tp
th.ăiu này rt quan trng khi, không phi ch trong ngành công ngh thông tin mà trong mt s các ngành
ngh khác, làm vic nhóm làăđiu không th tránh khi.


Chngă6: QUN TR D ÁN
PHN MM VÀ QUI
TRÌNH.
6.1 Qun tr d án phn mm .
D án phn mmăcóă2ăhng hotăđng: phát trin phn mm và qun tr d án.ăHng phát trin phn mm tp
trung vào vic phân tích, thit k, lp trình, kim th,ăv v ăHng qun tr d án thc hin các công vicănhălênă
k hoch, phân phi tài nguyên và giám sát vàăđiu chnh các công vicăbênăhng phát trin nhmăđtăđc mc
tiêu v chi phí, lch biu, và chtălng.

6.2 Qui trình là gì?
D án là to ra sn phm, dch v duy nht; trong khi qui trình là to ra sn phm, dch v không duy nhtă(đc
sn xut hàng lot).
Qui trình là mt dãy các hành đng, con ngi và h thng liên quan đ làm ra mt sn phm, dch v theo cách
lp đi lp li.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
17

Ví d: qui trình làm bánh mì, qui trình thác nc (làm phn mm), qui trình ch toăxeăhi,ăv vầ
Qui trình, còn có tên khác là tin trình (process), mô hình (model).
Bngăquiătrìnhăngi ta có th to ra các sn phm có chtălng năđnh hoc thm chí có th điu chnh cht
lng sn phm sao cho có gía thành phù hp vi th trng.
Mt ích li khác khi áp dng quy trình là vi kinh nghim và thi gian, ngi ta có th ci tin qui trình bng

cáchăquanăsátăquiătrìnhăđ gim bt các công vic (thao tác) tha, ci thin ttăhnănhngăcôngăđonăchaătt,
phát hin và loi tr vic s dng tài nguyên lãng phí. Tht vy,ăđim mu cht ca quá trình phát trin phn
mm trong s lpăđiălp li là binăquáătrìnhăđóăthànhămt quy trình. Dn dn, nhà phát trin s hcăđc cách tt
nht đ làm ra phn mm.
Nh vy,ăthng các sn phmăđc sn xut bng qui trình s có giá thành r hn,ăđ tn thiăgianăhnăsoăvi
các sn phm làm bng th công.
6.3 Mt s Qui trình phát trin phn mm (QTPTPM).
VicădùngăQTPTPMănàoăthìăđc lp vi vic qun tr d án.ăNghaălàănguyênălýăqun tr d ánăđc áp dng cho
s phát trin ca bt k d án nào mà không cn bităQTPTPMănàoăđc dùng, vic chn la QTPTPM này là 1
vnăđ thuc k thut.
Trong sut quá trình lên k hoch d án, trng d án phi quytăđnhădùngăquyătrìnhăănàoăđ phát trin phn
mm.ăâyălàăvnăđ ch cht, bi vì nhiu hotăđng k thut s b chi phi bi s quytăđnh này. Gingănhăláiă
xeăđiăđng dài – l trìnhăđc hochăđnh s quytăđnhăhngăđiăca bn.
Phn k đâyăs nhc li mt s qui trình phát trin phn mm
6.3.1 Qui trình thác nc (Waterfall Life Cycle)


Hình 3.1
âyălàăQTPTPMă„c xa‟ănht. Ngày nay nó vnăđc s dng rng rãi trong vic phát trin các ng dng. Qui
trình này là mtădưyăcácăgiaiăđon, miăgiaiăđon phiăđc hoàn ttătrcăkhiăgiaiăđon k tip btăđu. Các giai
đonănàyăthng là: phân tích, thit k,ăcàiăđt và th nghim. Mt s bin th ca qui trình này là có thêm giai
đon thu thp yêu cuăvàoăđuăquiătrìnhăvàăăgiaiăđon bo trì vào cui qui trình. Không th btăđu thc hin mt
giaiăđon nuăgiaiăđonătrcănóăchaăhoànătt,ăvàăcngăkhôngăth tr lui liăgiaiăđonătrcăđó.ăGingănhăthácă
nc,ăngi ta ch có th chèo thuynăđiăxung ch khôngăđiăngcălênăđc.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
18

Qui trình này có khuytăđim là không th áp dng cho nhng d án ln hoc nhng d án có phmăviăđc xác
đnh không tt hoc phm vi có kh nngăb thayăđi. Vi nhng d án mà khách hàng không bit rõ mình mun

gì, hoc các yêu cu có th b thayăđi, hoc mt s kinănàoăđóăb b sót thì vic quay lui là không th. Vic
thayăđi mt công vicăđưăđc hoàn tt thì tn thiăgianăvàăchiăphí,ădoăđóăquiătrìnhăthácănc không cho phép
quay lui liăgiaiăđonătrcăđ chnh sa.
Vicăquayăluiăđ chnh sa chc chn là tn kém.ăNhng thc t thì nhng phát hin sai sót, hoc nhngăthayăđi
xy ra trong lúc làm d án hocăsauăđóăthìăh thng vn phi cp nhtăđcăcácăthayăđiăđó.ă phc tp ca
nhng cp nht này không ch ph thuc vào bn cht caăthayăđi mà còn ph thuc vào tính uyn chuyn ca
h thng. Ví d mt ng dng dùng các tpătinăđnh dngăbinaryăđ luătr d liuăthìăkhóăthayăđiăhnălàănhng
cáiădùngăcăs d liu quan h.ăTuyănhiênăđâyălàăloi vnăđ thuc k thut mà d án dùng trong thit k, ch
không phi caăquiătrìnhăthácănc.
Qui trình này thích hp vi nhng d ánăđưăbit rõ yêu cu caăkháchăhàng.ăDoăđóăquiătrìnhănàyăthngăđc
dùngăsauăkhiăđưăthuăthpăđyăđ yêu cu bng các qui trình khác (ví d qui trình prototype).
6.3.2 Qui trình Prototype - Qui trình Phát trin lp (Iterative Development)
Qui trình này daătrênăýătng rng thông qua 1 lot các pha; ng vi mi pha thêm vào vài chcănng,ăvàăvi
mi chcănngăđaăkháchăhàngăđánhăgiáăđ gi ý khách hàng khai báo các yêu cuărõăhn;ăc lp liănhăth cho
đn vòng lp cuiăcùngălàălúcă„vétăcn‟ăđc ht các yêu cu ca khách hàng, không cn bit có th các yêu cu
nàyălúcăđuămăh nhăth nào.
Nguy him caăquiătrìnhănày,ăđi khái là nhng công vicămàăngi ta th và sa sai thông qua ngu nhiên. Vì
vyăđ có th áp dng qui trình này có kh nngăthànhăcôngăthìăd án phi cnăđcăxácăđnhă3ăđcătrngăsau:
1. Mc tiêu chung ca d án:  giaiăđonăđu phm vi ca d án có th không rõ ràng hocăkhôngăđc
xácăđnh tt,ănhngănóiăchungăphi bit mcăđíchăca d án là gì.
2. K hoch tng quan: d án có th ch ra có c th bao nhiêu vòng lp, mi vòng lp s xây dng
nhng chcănngănào.
3. K hoch cho tng vòng lp: có th lên k hoch chi tit cho tng vòng lp, mi vòng lpăđc coi
nhălàămt d án. K hoch chi tit cho mt vòng lp gm các công vic sau:
Xácăđnh các yêu cuăhayăcácăđc t chcănngăchoăvòngălpăđó.
Thit k các chcănngănày.
Lp trình và kim th đnăv các chcănngănày.
Kim th tích hp và chuyn dn kt qu thành sn phm cui.
Có th áp dngăquiătrìnhăthácănc cho tng vòng lp.
Trng d án phi boăđm rng mi vòng lpăđc lên k hoch trong phm vi ca mc tiêu tng th ca d án

và rng mi vòng lpăđc vn hành theo cùng các qui tc ca toàn d án, và dn tr thành sn phm cui cùng.
Cnăluăýărng có 2 cách s dng kt qu ca vòng lp:
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
19

Nu kt qu ca mi vòng lp ch vi mcăđíchălàălàmărõăvàăxácăđnhăđc các yêu cu ca khách hàng thì qui
trình này s mang tên là qui trình Prototype. Lúc này kt qu ca mi vòng lp không cn phi kim th, không
cn phiătheoăđúngăcácăchun ca t chc. Vì sau khi nm rõ các yêu cu ca khách hàng, các kt qu đóăs b b
đi,ăngi ta s btăđu phân tích, thit k, ăđ phát trin phn mm da trên các yêu cuăđưăthuăđc này.
Nhătên gi, qui trình prototype ch yu là to ra mt phn mmănhápădùngăđ thu thpăđ vàăđúngăcácăyêuăcu
ca khách hàng .

Hình 3.2: qui trình Prototype
Nu kt qu ca mi mc lp là mt (s các) chcănngăđnăv, s đc kt li vi nhau  vòng lp cuiăđ thành
sn phm cui cùng, thì qui trình này s mang tên là qui trình Phát trin lp. Lúc này kt qu ca mi vòng lp
s đc giao cho khách hàng s dng,ădoăđóănóăphiătheoăđúngăcácăchunăđưăđ ra, phiăđc kim th k càng,
phi có h săphátătrin, phi có chtălng, và phiăđc khách hàng chp nhn.

Hình 3.3
Trng d án phi chc chn công sc b raăđ phát trin các vòng lp phiătngăng vi mcăđíchăs dng kt
qu caănóăđ không lãng phí.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
20

6.3.3 Qui trình tng dn (Incremental lifecycle model)
Qui trình này thích hp vi bài toán có yêu cu có th phân hoch thành nhngăgóiăđc lp. Ch cn thit k kin
trúc tng th cho bài toán vi nhng phân hoch c th, thành nhng h thngăconăđc lp, k đóăxâyădng tng
h thng này và giao sn phm cui (h thng con) cho khách hàng.

Hình 3.4
6.3.4 Qui trình xon c (Spiral Life Cycle)
Qui trình xon c là mt loi qui trình lp. qui trình này s lp li nhiu lnă4ăgiaiăđonăchínhătrc khi to ra kt
qu cui cùng. Qui trình khiăđu  trung tâm ca xon c –mt phng phnătăbênătrái,ătrên.ăT đim btăđu
đó,ăquiătrìnhăs điăxon căngc chiuăkimăđng h quaă4ăgiaiăđon, miăgiaiăđonăđc biu din trên mt phn
tămt phng:
1. Xácăđnh các mc tiêu, các gii pháp, và các ràng buc:ă giaiăđon này là thit lp các mcă đíchă
chung btăđu và lyăđc tha thun, yêu cu caăkháchăhàngăđ có th tinăhànhăcácăgiaiăđon k tip.
2. Xácăđnh và gii quyt ri ro: giaiăđon này là phân tích ri ro, lên chinălcăđi phó ri ro ngay t
lúc rt sm có th đc. Nu các ri ro không th khc phcăđc thì hy d án ngay lúc này, thit hi
s ítăhn.
3. Phát trin prototype: xây dng prototype th i da trên các yêu cu caăgiaiăđon 1, 2.
4. Kháchăhàngăđánhăgiá: chy th prototype i cho khách hàng xem, gi ý khách hàng nói rõ thêm các
yêu cuăcònămăh hoc còn tim n.

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
21


Hình 3.5: mô hình xon c
Qui trình này thích hp cho các d án ln hoc các d án có nhng mc tiêu không rõ ràng. Mi vòng lp s chi
tit hóa cái nhìn v phm vi và v gii pháp, cho ti khi kt qu thaăđc các yêu cu ca khách hàng.
6.3.5 Lp trình cc đ (Extreme Programming)
Qui trình này mi xut hin gnăđây.ăNóănhn mnh vic t chc nhóm nh, nhanh; xây dng h thngăđc tip
cn theo li làm vic cng tác. Lp trình ccăđ có các đcătrngăsau:ă
Nhóm s hp trc din, ngn gn mi ngày thay vì mi tun.
Lpătrìnhăđôi,ănghaălàă2ăngi s cùng lp trình trên mt máy tính ch không phi mtăcáănhânăđnă
đc.

Mã ngun s đc giao npătheoăcáănhân,ănhngălàătàiăsn caătòanănhómănghaălàămưăngunăđc s
hu và phát trin bi c nhóm.
Dùngă„câuăchuynăngiădùngă‟ă(userăstories)ăăđ mô t yêu cu  dng phi hình thc.
Rt nhn mnh kim th,ătrongăđóăk hoch kim th đc xây dng  giaiăđonăđu phát trin ch
không phi  cui.
Lp trình ccăđ là qui trình lp.ăNóăđc lp trong k hoch phát hành (release) tng th.  mi vòng lp, nhóm
s review các câu chuyn caăngi dùng và, cùng viăngi dùng quyt đnh câu chuyn nào s đc phát trin
 vòng lp k.ăNgi dùng có hp tác cht ch trong qui trình phát trin: tinh chnh các câu chuyn, chun b,
phê duyt các k hoch kim th, và review, kim th, phê duyt các kt qu. Mi vòng lp, có th ngn vài
tun, s phi giao nhng bn phát hành nh đ ngi dùng có th càiăđt dùng ngay.
Lp trình ccăđ có v nhăgm nhng qui trình v s cng tác gia nhóm và khách hàng, hai bên hp tác cht
ch và kt hpănngălcăcaoăđ đ to ra kt qu cui cùng mà không b gii hn bi mt khái nimăquiăc nào
v phát trin ng dng.
Tóm li, lp trình ccăđ gm lên k hoch chinălc phát hành tng th, lên k hoch mi vòng lp, và trong
mi vòng lp,ăcácăgiaiăđon quen thucănhăxácăđnh yêu cu, rút ra t câu chuynăngi dùng; thit k rút ra t
các k hoch kim th; phát trin rút ra t lpătrìnhăđôi;ăvàăcàiăđt rút ra t các kim th caăngiădùng.ăóălàă
các phn ct lõi ca qui trình.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
22

Câu hi: s khác bit gia các qui trình phát trin lp, prototype và xon c, lp trình ccăđ?
6.4 Sa đi quy trình (Process Tailoring)
 mt mcăđ vămô,ămt quy trình chun có th cung cp mt cu trúc tt nht ca các pha cho mt lp các d
án và to ra mtăđim khiăđu tt cho vicăxácăđnh tin trình.Tuy nhiên, mt quy trình chun không th phù
hp cho mi tình hung; quy trình tt nht có th là s saăđi da trên mt quy trình chunănàoăđó.ăVìăvy,ăđ
quytăđnh s dngăquyătrìnhănào,ătrng d án phi la chnăquyătrìnhăcnăbnăvàăcngăquytăđnhăcáchăđiu
chnh (customize) đ cóăđc mt quy trình mi phù hp vi d án.
Mt quy trình không đcăxácăđnh – dùăchoăđóălàăquy trình chun mc ca mt t chcăhayăquyătrìnhăđưăs
dngătrongăđ ánătrc - thìăđu có th áp dng cho miătrng hp và miăđ án. Mtăquyătrìnhăđưăđc xác

đnh phiăđc saăđi đ phù hp vi nhng yêu cu caăđ án hin ti.
Saăđi là tinătrìnhăđiu chnh mtăquyătrìnhăđưăcóăsn ca mt t chcăđ đtăđc mt quy trình phù hp cho
nhng yêu cuăthngămi,ăkăthutăđt bit ca mt d án. Có th hiu saăđiănghaălà thêm, xóa b, hay chnh
sa các giai đon hay công vic ca mt quy trình sao cho quy trình kt qu thích hp cho vicăđtăđc các mc
tiêu ca d án.
Khôngăđiu khinăđc vic saăđi qui trình mt cách hiu qu s đaăđn vic to ra mt quy trình d.ă vic
tái s dng mt cách hiu qu cácăquyătrìnhăc,ăt chc phi cung cp snăcácăhng dn cho vic saăđi. Các
hng dnănàyăxácăđnhăcácăđiu kin và nhng loiăthayăđi nào nên thc hin trên qui trình chun. Thc cht là
chúngăxácăđnh mt tp các khuynh hng cho phép trên quy trình chun vi hi vng là có th xácăđnh mt quy
trình tiăuăchoăd án.

Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
23









Hình 3.6 Sa đi qui trình
 minh ha nhu cu saăđi, hãy xem mt công vic trong qui trình phát trin phn mm – Thc hin review
mã ngun, review mã ngun có th đc thc hin bi mt nhóm hoc bi mt cá nhân. Qui trình phát trin
chun không ch rõ review mã ngunăđc thc hinănhăth nào.ăCácăhng dn có th hng dnătrng d án
vi li khuyên rng Thc hin review mã ngun ch đc thc hin cho các loiăchngă trìnhă nàoăđóă(nhă
chngătrìnhăphc tp hay các giao tip bên ngoài) và bng vicăđ ngh mt dng review ti uă(nhómăăhayăcáă
nhân).

Saăđiăquiătrìnhăđc thc hin  hai mcă:ăsălc và chi tit.
6.4.1 Sa đi s lc:
 mc saăđiăsălc, ph thucăvàoăđc tính ca d án, trng d án áp dng cácăhng dn tng quan cho
vic saăđi quy trình chun. Ngha là, cung cp mt vài qui tcăchungăliênăquanăđn loi hotăđng chi tit nào
đó.ă thc hinăbcănày,ăđu tiên trng d án phi xácăđnh cácăđcătrngăca d án. i vi d án phn
mm, cácăđcătrngăsauăđâyăđc s dng cho vic saăđi :
Kinh nghim và mcăkănngăcaănhómăvàătrng d án.
Kíchăthc tiăđaăca nhóm làm d án.
S rõ ràng ca yêu cu
Thiăgianăhoànăthànhăđ án
Hiu qu ca ng dng
Kinh nghim ca mtănhómăđc xem là cao nuăđaăs các thành viên có nhiuăhnăhaiănmăkinhănghim viăkă
thutăđangăđc trin khai trong d án,ăngc li, thì xem là thp. Hiu qu ca ng dngăđc xem là cao nu
hiu qu ca nó trên nghip v ca khách hàng hay trên nghip v ca công ty (làm d án)ălàăđángăk,ăngc li
là thp. Thiăgianăhoànăthànhăđ ánăđcăxemălàăđc bit ngn nuăđ án ch kéoădàiăítăhnăbaătháng.ă
Cácăhng dn saăđiăsălcăđc cung cp cho các giá tr khác nhau caăcácăđc trngănày.ăNóiăchung,ăchúngă
liênăquanăđnăreview,ăđn ngun lc,ăđn lch biu,ăđn ngun tài nguyên hay nhng nghi thc.ăCácăhng dn
liênăquanăđn review ch rõăkhiănàoăreviewănênăđc thc hin và loiăreviewănàoăđc áp dng.ăTngăt, các
hng dn liênăquanăđn ngun lcăđ ngh cácăbcăđc chn cho d án mà có th nhăhngăđn s ngun
Qui trình kt qu.
(Quy trình caăđ án)

Saăđi Quy Trình
cătrngăca d án.
Qui trình chun
Cácăhng dn saăđi
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
24

lc. Nhngăhng dnăchungăđóăthit lp ng cnh cho vic saăđi quy trình chi tităvàăđnhănghaămt quy
trình phù hp cho d án.
6.4.2 Sa đi chi tit:
Saăđi chi tit bao gm s thcăthiăcácăhànhăđng,ănhăreview,ăvit tài liu cn thit.ăHng dn (saăđi) có
th xácăđnh mtăhànhăđngănhălàătùyăchn,ătrongătrng hpănàyătrng d án có th quytăđnh có hay không
thcă thiăhànhă đngă đó.ă Víăd, vi review, có 3 tùy chn là Review theo nhóm, Review cá nhân hoc Không
review.ăNgoàiăraătrng d án có th thêm mtăvàiăhànhăđng mi hay có th lp li mtăvàiăhànhăđngănàoăđó.
Khi vic saăđi chi tit hoàn thành, mtădưyăcácăhànhăđngăđc thc thi trong qui trình phn mm ca d ánăđưă
đcăđnhăngha.ăNhng s đnhănghaănàyăsauăđóăđc s dngăđ lên k hoch và lp thi gian hotăđng cho
các công vic ca d án và hình thành nn tng cho s thc thi d án. S saăđiăđc thc hin ni bt trong k
hoch d án, vì th đnhănghaăvàăsaăđiăquiătrìnhăcngăphiăđc review khi k hochăđc review.
6.5 Qui trình làm d án. (Chu k sng ca d án)
Hay ngn gnăhnăQuiătrìnhălàmăd án. Có nhiuăquiătrìnhăđcăđ ngh,ănhngăcácăchcănngăct lõi vn ging
nhau.ăQuiătrìnhăđc gii thiuădiăđâyă[3]ăgmănmăpha:


Nhn xét: các pha 2,3,4 to thành mt vòng lp:
1. Trong khi k hochăđc thc thi (pha 3),
2. Trng d án phi giám sát cht ch coi trong thc t d ánăcóăđc thcăthiăđúngănhătheoăk hoch
không (pha 4)?
3. Nu có s khác bit xyăraăthìătrng d án phiăđiu chnh li bn k hoch sao cho d án kp tinăđ
(pha 2). K đóăquayălênăbc 1 vi bn k hoch va miăđc cp nht.
Vòng lp s chm dt khi kt thúc d án.ăSauăđâyălàăni dung c th ca tng pha.
6.5.1 Xác đnh phm vi ca d án
Pha này nu b b qua thì thi gian thc hin d án s b kéo dài do yêu cu b hiu sai, riăroătng cao.
Giáo Trình Qun Tr D Án Phn Mm Khoa Công Ngh Thônh Tin
B Môn Công Ngh Phn Mm i Hc Khoa Hc
25

Xácăđnh phm vi d án là mt quá trình traoăđi gia 2 bên v thông tin ca d án, kt qu ca pha này là mt

vnăbn dinăđt bng ngôn ng nghip v.
Cácăbc:
1.
Xác đnh mc đích chung: mcăđíchătng quan ca d án.
2.
nh nghĩa các mc tiêu cn đt: chi tit hóa mcăđíchătng quan thành các mc tiêu nh hn.
3.
Xác đnh các li ích nghip v: trình bày khách hàng s đcăhng li ích gì, nhóm thc hin s đc
hng li ích gì, khi d án thành công.
4.
Lit kê các gi thit, ri ro, tr ngi: d án này có kh nngăgp nhng ri ro, tr ngi gì? Các gii pháp
khc phc.
Kt qu ca pha này là mt bng phát biu công vic (Statement Of Work –SOW,ăxemăchngă4)ă
6.5.2 Lên k hoch.
-
Xác đnh các công vic và c lng tài nguyên: t các yêu cu truătng (mcătiêuăbanăđu),ătrng d án s
c th hóa thành các công vic chi tităđ đ có th călng thi gian thc hin và các tài nguyên cho tng
công vic này. T đâyăs tínhăđc chi phí thc hin các công vic ca d án.

-Sp xp th t thc hin các công vic:
xácăđnh trình t thc hin các công vicăđ tính thi gian thc hin ca
toàn d án.

-Chn ra qui trình làm phn mm: da vào bn cht ca d ánă màă trng d án s chn hoc ch tác
(customize) ra mt qui trình t các qui trình có snăđ phát trin phn mm đó.

-Th các chin lc : trng d án có th dùng bn k hochă(banăđu)ănàyănhămtămôăhìnhăđ th, d đoánă
các bin c có th xyăraătrongătngălaiăvàăđaăraănhng chinălc, gii pháp khc phc. Gingănhăngi ta
dùng mô hình toán hcăđ tínhătoánăluălng xe chy qua các conăđng trong thành ph,ăđ t đóăcóăth d
đoánăđcăcácăconăđngănàoăthng hay xy ra ktăxeăvàăđaăraănhng gii pháp khc phc.

-Mt s tình hung cho mô hình k hoch:
Trng d án xét coi nu có công vic nào có kh nngăhòan tt sm/tr thì liu có th điu chnh li
lch biu ca các công vicăsauănó,ăđ cho d án không b tr không?
Hoc nu có mt công vic có kh nngăkt thúc tr thì liu có th điuăđng ngun lc t các d án
khác đ phc hi tinăđ d án không?
V phân công tài nguyên, liu có th khc phcăđc các mâu thun không th gii quytăđc,ăđ
không làm nhăhngăđn lch biu? Ví d có công vic thit k web cnă1ăngi thc hin toàn thi
gianătrongă2ăngàyănhngătrongăcôngătyăch có duy nht mtăngi bit thit k web mà ch rnh bán thi
gian. Hãy lităkêăcácăphngăánăgii quyt? Xem gi ý cuiăchng.
Có th phân công ngun lc t d án này sang d án khác mà không làm nhăhng xu lch biu ca
tngăđ án?
Kt qu ca pha này là bng k hoch chi tit cua d án. (ProjectăPlanăxemăchngă4)ă