Bộ đề nghị luận xã hội về một bức tranhtấm hình

NLXH VỀ HÌNH ẢNH

ĐỀ SỐ 1
:Từ thơng điệp của bức tranh sau đây, anh/chị hãy chọn và viết về một sự kiện có thật
trong đời sống đương đại:

GỢI Ý
I.Yêu cầu về kỹ năng
Bài viết phải đạt được các yêu cầu cơ bản về kỹ năng nghị luận: kết cấu rõ ràng; lập luận chặt chẽ, linh
hoạt, dẫn chứng cụ thể và có tính thời sự cao; lời văn mạch lạc, giàu cảm xúc.
II. u cầu kiến thức
Thí sinh có thể đưa ra những ý kiến riêng và trình bày theo nhiều cách, nhưng cần làm rõ được các ý
cơ bản sau:
1) Nêu được vấn đề cần nghị luận
2) Giải thích
Học sinh cần tập trung làm nổi bật thơng điệp chính của bức tranh: Hủy hoại mơi trường là tự giết
chính mình.
2) Bàn luận
- Học sinh cần chọn một sự kiện có thật về sự hủy hoại mơi trường ở Việt Nam hoặc trên thế giới, nêu
được những thơng tin chính của sự kiện đó.
- Bài viết cần bàn sâu về tác động khủng khiếp của sự kiện đó đối với từng cá nhân và cộng đồng. Từ đó
xác định hành động của nhân loại trong cuộc đấu tranh bảo vệ môi trường.
3) Bài học, liên hệ bản thân


- Bài viết cần đi đến nhận thức: con người là một phần của tự nhiên, gắn bó và hịa hợp với tự nhiên là sự
bảo vệ chính mình tốt nhất.
- Bài viết cần thể hiện được cảm xúc chân thực của học sinh: phẫn nộ trước sự tham lam, ngu dốt, ích kỉ
của những kẻ hủy hoại mơi trường; lo lắng về hậu quả khôn lường mà con người phải hứng chịu do hủy
hoại môi trường; mong muốn và hy vọng vào sự tỉnh ngộ và quyết tâm giữ gìn mơi trường sống…
4) Khẳng định vấn đề nghị luận

ĐỀ SỐ 2:

“Bumerang hay Boomerang (phát âm tiếng Việt: Bum-mê-răng) là một thứ vũ khí
độc đáo, thường có hình chữ V. Đây là một vũ khí có kỹ thuật cao của người nguyên thủy
đã làm cho các nhà bác học phải kinh ngạc trong một thời gian dài. Khi được phóng đi nó
có thể tạo ra trong khơng khí những đường đi rất phức tạp và nếu khơng trúng đích nó sẽ
quay trở lại chân người ném. [...]
Ngày nay quá trình chuyển động của Bumerang đã được nghiên cứu rất chi tiết.
Nó phụ thuộc vào ba yếu tố:
Cái ném ban đầu
Sự quay của Bumerang
Sức cản của khơng khí.”
(Theo )

Minh họa về đường đi của Bumerang
Từ loại vũ khí độc đáo Bumerang, anh/ chị có suy ngẫm gì về hành trình vươn tới
mục tiêu của con người?
ĐÁP ÁN
1. Yêu cầu chung
- Thí sinh được tự do chọn kiểu bài và thao tác để viết bài; huy động các chất liệu
là tri thức sách vở, tri thức đời sống, trải nghiệm… nhưng cần đảm bảo sự hợp lý.
- Hành văn mạch lạc, trong sáng, giàu cảm xúc.


2. Yêu cầu cụ thể: Đề được ra theo hướng mở nhưng cần bám định hướng của đề
“hành trình vươn tới mục tiêu của con người”. Tham khảo hướng nghĩ dưới đây.
- Điểm tương đồng giữa vũ khí Bumerang và con người: Bumerang được tạo ra
như một loại vũ khí dùng để ném trúng mục tiêu. Con người được sinh ra cũng cần sống

có mục đích, có lý tưởng. Hành trình của Bumerang là hành trình vươn tới đích. Con
người cũng vậy, sống phải có mục tiêu.
- Bài học thứ nhất: Hành trình của mỗi chiếc Bumerang cho chúng ta biết những
điều kiện, những nhân tố ảnh hưởng đến việc đạt mục tiêu.
+ Thứ nhất, để đạt mục tiêu, cần có “cái ném ban đầu”. Với Bumerang, cái ném
ban đầu xác định hướng đi của nó. Với con người, những điều kiện ban đầu quyết định
con người sẽ đi về đâu, vì thế cần có sự chuẩn bị thật tốt.
+ Thứ hai, để đạt mục tiêu, cần có “sự quay”. Với Bumerang, chính sự quay đã
làm nó tới đích. Với con người, muốn tới đích, bản thân cũng cần có sự quay như thế, tức
là con người không chỉ cần những chuẩn bị ban đầu mà còn cần tới sự tự thân vận động
dựa trên chính đặc điểm nội tại của mình. Khi Bumerang được ném đi, khơng gì thay thế
được chính sự tự quay của nó, cũng như vậy, con người là chủ thể của hành trình vươn
tới đích.
+ Thứ ba, để đạt mục tiêu cần lưu ý tới “sức cản”. Với Bumerang, đó là sức cản
của khơng khí. Với con người, đó là những cản trở của điều kiện khách quan, ngoại cảnh.
(Dẫn chứng)
-> Vũ khí Bumerang để lại bài học về cách đạt mục tiêu: Hành trình của mỗi chiếc
Bumerang giống như hành trình con người vươn tới mục tiêu. Để đạt đích, con người cần
có điểm xuất phát tốt, cần phẩm chất và nỗ lực không ngừng, cần khả năng vượt qua
những trở ngại từ bên ngồi.
- Bài học thứ hai: Hành trình quay của Bumerang cũng để lại bài học ứng xử khi
không đạt mục tiêu. “Khi được phóng đi nó có thể tạo ra trong khơng khí những đường đi
rất phức tạp và nếu khơng trúng đích nó sẽ quay trở lại chân người ném.”
+ Điểm độc đáo của Bumerang chính là ở sự quay độc đáo của nó: bay đi rồi quay
lại. Điểm làm Bumerang khác những loại vũ khí khác là ở đặc điểm cấu tạo đặc biệt và
vận động quay đặc biệt. Sự quay ấy nhắc nhở chúng ta về bài học hành động: Cần phải
tận dụng tối đa nguồn lực, sức mạnh của bản thân. Khi không đạt mục tiêu, cần chuẩn bị
cho một cú ném mới.
+ Sự quay ấy cịn nhắc nhở chúng ta: Mục tiêu có thể khơng đạt được ngay nhưng
ý nghĩa của những chuẩn bị ở hiện tại một ngày nào đó sẽ mang lại giá trị (quay trở về

với ta).
(Dẫn chứng)


- Mở rộng, phản biện
+ Mỗi con người đều có thể chuẩn bị cho mục tiêu của đời mình, nên bắt đầu điều
đó càng sớm càng tốt.
+ Khơng đạt được mục tiêu khơng có nghĩa là thất bại, hãy chuẩn bị cho một hành
trình mới.
+ Tất nhiên, khơng phải vận động nào cũng đến đích, khơng phải cứ đầu tư là gặt
hái, nhưng nếu khơng hành động thì chúng ta mãi mãi sẽ khơng biết mình đang ở đâu, có
gì.
*** Lưu ý: Học sinh có thể chọn một hướng nghĩ phù hợp để đi sâu bàn luận, nêu
quan điểm, sao cho bài luận có chiều sâu và đảm bảo tính hợp lý. Những gợi dẫn ở trên
chỉ là cách nghĩ tham khảo.


ĐỀ SỐ 3:
Pawel Kuczynski - nhà họa sĩ nổi tiếng người Ba Lan, được nhận hàng trăm giải thưởng về những
bức tranh châm biếm, trào phúng thể hiện những mặt xấu xa của thế giới. Mỗi bức tranh của ông đều
đánh thức con người bằng một thông điệp “nhỏ mà không nhỏ”. Theo em thông điệp nào được tác giả gợi
ra từ bức tranh dưới đây?
Hãy viết một bài văn nghị luận trình bày suy nghĩ của anh/ chị về điều đó.

ĐÁP ÁN

a

Giải thích ý nghĩa bức tranh

1.0

- Hình ảnh một con người đang ở dưới cái hố sâu biểu tượng cho hồn cảnh
khó khăn, những tình huống đầy thử thách địi hỏi con người phải có bản
lĩnh để đưa ra những quyết định đúng đắn nhất.
- Chiếc thang biểu tượng cho thời cơ, cơ hội tốt có thể giúp con người thốt
khỏi tình thế khó khăn.
- Hình ảnh con người chặt những thanh gỗ trên thang để làm củi đốt xua đi
giá lạnh cho thấy hành động nông cạn, thiếu tính tốn chỉ vì cái lợi nhỏ tức
thời mà tự hủy hoại tương lai tốt đẹp.
=> Kết nối các hình ảnh với nhau ta hiểu được ý nghĩa của bức tranh: Trước
tình thế khó khăn con người cần tính tốn suy nghĩ cẩn trọng để tránh vì cái
lợi trước mắt mà đánh mất đi lợi ích lâu dài. Đây chính là bài học, kinh
nghiệm cho sự thành cơng.
b

Bàn luận

4.0


- Khẳng định tính đúng đắn, sâu sắc của thơng điệp gợi ra từ bức tranh
- Lý giải:
+ Lợi ích trước mắt chính là những cám dỗ, hấp dẫn có thể đem lại cho con
người sự thỏa mãn trong tức thời vì thế thường làm con người nảy sinh lịng
tham và mất sự tỉnh táo, sáng suốt đi lầm đường lạc lối khơng nhìn ra những
cơ hội trong tương lai.
+ Hơn thế đời người là hữu hạn, vì thế cần có một kế hoạch lâu dài mới đảm
bảo cho mình một tương lai tốt.
+ Nếu con người biết buông bỏ những cái lợi trước mắt tức là từ bỏ những

thứ hấp dẫn, cám dỗ để tính tốn kĩ lưỡng hơn cho những mục tiêu lâu dài
thì có thể con đường đi đến thành công sẽ xa hơn, dài hơn nhưng chắc chắn
đó là thành cơng lâu bền hơn.
- Dẫn chứng:
+ Nhiều người vì cái lợi trước mắt mà quên mất tương lai lâu dài khi họ
tham lợi nhuận chế biến đồ giả, tẩm thuốc hóa chất, lừa lọc người khác mà
khơng nghĩ đến hậu quả sau này chính họ phải lĩnh nhận khi bản thân họ
cũng phải mua những sản phẩm tương tự có thể gây bệnh nguy hiểm bất cứ
lúc nào.
+ Những bậc cha mẹ yêu thương chiểu chuộng con những tưởng đó là cách
yêu thương đúng cách mà khơng biết rằng đó là sai lầm nguy hại trong cách
giáo dục con.
c

Mở rộng, lật lại vấn đề

2.0

- Phê phán những người bị cám dỗ bởi cái lợi tức thời mà bán rẻ lương tâm
không nghĩ đến tương lai lâu dài chính mình sẽ bị ảnh hưởng.
- Tuy nhiên cần phân biệt giữa cái lợi trước mắt với những cơ hội đến với
mình, cần có một cái lý trí tỉnh táo để suy xét và đưa ra quyết định đúng đắn.
d

Bài học liên hệ
- Nhận thức được việc không nên ham cái lợi trước mắt mà bỏ qua cơ hội
lâu dài
- Hành động: Trước mỗi cơ hội gõ cửa mình, bạn nên cân nhắc, tính tốn
thật kỹ khơng nên nơng nổi vội vàng có thể dẫn đến sự sai lầm đáng tiếc tự
đánh mất cơ hội của chính mình.

1.0



ĐỀ SỐ 4:

Pawel Kuczynski – nhà họa sĩ nổi tiếng người Ba Lan, được thế giới biết đến với những
bức tranh châm biếm, trào phúng thể hiện những mặt xấu xa của thế giới. Ơng đã từng nói về các
tác phẩm của mình: “Sự hài hước của tơi có màu đen, bởi thực tế phía sau nó là nỗi buồn”.
Thực tế phía sau nào được tác giả gợi ra trong bức tranh dưới đây? Hãy viết một bài văn nghị
luận trình bày suy nghĩ của anh/ chị về điều đó.

ĐÁP ÁN

I. Yêu cầu về kỹ năng:
- Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội, huy động những hiểu biết về đời sống xã hội, kĩ năng tạo
lập văn bản và khả năng bày tỏ quan điểm riêng.
- Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ; diễn đạt trong sáng, khơng mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp;
vận dụng tốt các thao tác lập luận; dẫn chứng tiêu biểu, chọn lọc.
II. Yêu cầu về kiến thức:
Trên cơ sở hiểu ý nghĩa của bức tranh, bài làm của thí sinh có thể trình bày theo nhiều cách
nhưng phải có căn cứ xác đáng.Thí sinh được tự do bày tỏ quan điểm của mình nhưng phải có thái độ
chân thành nghiêm túc, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. Sau đây là một số định hướng:
1. Giải thích ý nghĩa bức tranh: (2,0 điểm)
- Câu nói của Pawel Kuczynski gợi mở vấn đề được đặt ra trong bức tranh: “: “Sự hài hước
của tơi có màu đen, bởi thực tế phía sau nó là nỗi buồn”:
+ “Sự hài hước có màu đen”:Tiếng cười, sự hóm hỉnh chứa đựng những điều xấu xa, tội lỗi,
mặt trái của cuộc sống.
+ “Thực tế phía sau nó là nỗi buồn”: Hiện thực được nhận thức không đem lại niềm hạnh

phúc, vui sướng.
→ Các tác phẩm hội họa của Pawel Kuczynskiđều ẩn chứa những hiện thực gai góc, những
sự thực trào phúng đáng buồn trong cuộc sống.
- Ý nghĩa của bức tranh:
+ Hình ảnh đứa trẻ cầm điều khiển game: Sự vui chơi, đắm mình trong những trị vơ bổ, vơ
nghĩa một cách vơ tư, khơng bận tâm, lo nghĩ.
+ Hình ảnh người phụ nữ phơi đồ: Công việc quen thuộc của người phụ nữ, người mẹ trong
gia đình, gợi sự tần tảo, vất vả, lam lũ, cực khổ.


+ Sự kết nối của hai hình ảnh: Đứa trẻ đang chơi game từ sợi giây người phụ nữ phơi đồ tạo
nên sự hài hước màu đen– Trong lúc đứa trẻ thích thú với trị chơi của mình thì người thân đang lao
động một cách vất vả.
→Bức tranh gợi lên một nhận thức đầy chua xót vẫn tồn tại một cách đầy nghịch lý trong
cuộc sống: Sự vô tâm, vô cảm của bạn gắn liền với sự hi sinh của người khác.
2. Bình (4,0 điểm):
- Trong cuộc sống, có khi chúng ta được hưởng thụ công sức, thành quả mà người khác mang
lại nhưng không hề bận tâm, suy nghĩ. Đó là một lối sống thờ ơ, vơ tâm, vơ cảm thể hiện sự méo mó
về nhân cách, nhân phẩm của con người trong xã hội hiện đại.
- Lối sống vô tâm, vô cảm, thờ ơ, thiếu trách nhiệm với bản thân, người thân đang dần trở nên
phổ biến trong giới trẻ. Họ đón nhận sự quan tâm, tình u thương, thậm chí là sự hi sinh của người
thân như một điều tất yếu, bình thường.
-Niềm vui, sự vơ tư của chúng ta khi được hình thành từ những vất vả, lo toan của chính
những người thân trong gia đình không thể đem lại cho ta cuộc sống hạnh phúc thực sự.
- Khi chúng ta vơ tâm với chính những người thân của mình, chúng ta khơng thể biết quan
tâm đến những người xung quanh. Từ đó, hình thành lối sống ích kỉ, vơ cảm, hủy hoại dần những
mối quan hệ tốt đẹp của bản thân trong cuộc sống.
- Trong xã hội rộng lớn, có nhiều người đang hi sinh một cách thầm lặng làm những công
việc dù nhỏ bé nhưng hữu ích cho cuộc sống. Nhưng song song với những con người đó ln có
những người vơ tư hưởng thụ, lãng phí thời gian và cuộc đời mình vào những việc làm vô bổ, vô

nghĩa.
- Chúng ta phải cố gắng hạn chế, chấm dứt sự vô cảm trước những hi sinh của người khác,
bởi vì:
+ Chẳng ai có thể lấy lại thời gian đã mất, khơng ai có thể xóa bỏ lỗi lầm.
+ Khơng ai có thể dành tình u thương, lịng vị tha và sự hi sinh vơ hạn cho chúng ta, ngoại
trừ gia đình.
+ Sự vơ tâm ngày hơm nay có thể là khởi đầu cho những tội lỗi lớn hơn của ngày mai
+ Khi ta thờ ơ trước những vất vả, cực khổ của người khác, chỉ biết tận hưởng niềm vui của
mình đồng nghĩa với việc ta nhẫn tâm và độc ác.
+ Hạnh phúc là cho đi thì mới bền vững, khơng có niềm vui nào đem lại hạnh phúc khi được
xây dựng trên sự khó khăn, khổ cực của người khác.
3. Bàn luận, mở rộng vấn đề (1,0 điểm):
- Phê phán lối sống vô cảm, thờ ơ trước sự hi sinh của người khác dành cho chúng ta.
-Không phải sự hi sinh nào cũng nhận được sự vô tâm, thờ ơ. Xã hội vẫn tri ân những hành
động cao đẹp, những đóng góp cao quý, những nghĩa cử nhân đạo vì cộng đồng.
- Tìm niềm vui từ những trị giải trí khơng phải là xấu nhưng khơng thể đắm chìm trong nó,
qn đi thực tại.
- Sự hi sinh nào cũng cần xứng đáng với người được đón nhận nó.
4. Bài học nhận thức và hành động (1,0 điểm)
(Học sinh tự liên hệ rút ra bài học)


ĐỀ SỐ 5
Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa anh/ chị cảm nhận được từ bức hình sau:

ĐÁP ÁN
1. Yêu cầu về kĩ năng
- Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận xã hội: Bố cục rõ ràng: Mở bài, Thân bài, Kết bài. Diễn đạt
trong sáng, lưu loát, dùng từ đặt câu đúng. Trình bày sạch sẽ, khoa học.
2. u cầu về kiến thức

Học sinh có thể trình bày nhiều cách khác nhau nhưng đảm bảo nội dung sau:
a)Mở bài: Vấn đề cách nhìn và quan niệm của mỗi người trước những sự vật hiện tượng xung quanh.
0,5
b)Thân bài
* Giải thích (Ý nghĩa từ bức hình)
Thí sinh có thể tìm thấy nhiều ý nghĩa khác nhau, VD như:
- Thay đổi góc nhìn thay đổi suy nghĩ.
- Khơng có đúng cũng khơng có sai mà chỉ là cách nhìn khác nhau của bạn về sự vật hiện tượng mà
thôi.
- Hãy ln đặt mình vào vị trí của người khác để có cái nhìn tồn diện.
- Cần giữ vững lập trường, quan điểm trước những ý kiến khác.
+…
=> Bức tranh gợi cho ta suy nghĩ về cách ứng xử trước những quan niệm khác nhau đối với sự vật,
hiện tượng xung quanh.
1,0
* Chứng minh, bình luận.
- Cuộc sống vốn đa chiều, nhận thức của con người có giới hạn nên dễ dẫn đến cái nhìn phiến
diện, chủ quan, thậm chí lệch lạc.
- Mỗi người với năng lực, trạng thái, lứa tuổi, giới tính, nghề nghiệp… khác nhau sẽ nhận
thức khác nhau về cùng một sự vật, hiện tượng. Đừng đem nhận thức chủ quan của mình áp đặt cho
người khác. Đặt mình vào vị trí người khác (thấu hiểu, đồng cảm) mới thấy rõ hơn bản chất của vấn
đề.
- Tuy nhiên, cũng cần phải có lập trường, bản lĩnh vững vàng trước những quan điểm khác,
nhất là quan điểm đối lập. Thuyết phục đối phương bằng năng lực, sự hiểu biết để bảo vệ quan điểm
đúng đắn của mình, tránh ba phải, “gió chiều nào che chiều ấy”.


- Đôi khi trong cuộc sống cũng nên thay đổi góc nhìn, cách nhìn sẽ thấy cuộc đời mới mẻ, bớt
nhàm chán hơn.
- Phê phán lối sống bảo thủ, ích kỉ… 6,0

c)Kết bài: Khái quát lại vấn đề, liên hệ bản thân 0,5