Hiện tượng vô cảm trong xã hội vấn đề cần được nghiên cứu nghiêm túc

V KieN NHn KHOfi HOC

HEN TUONG V 6 CAM TR ONG XA H (Dl VAN DE CAN DUITC NGHIEN Cllll NGHIEM TUC
TSKH TRINH THj KIM NGOC
Vign NglnnSii cu'u Con ngudl, ViSr Han i^m \\hoa hoc xa h6\ V\$t Nam

Chifa bao giof, hign tifcrng "vd cam" va nhifng thach thiTc cOa no da1 vdi xa hOi ta lai trd
ngn dang quan tam nhir hifn nay. Chung ta co thg' gdp \\i "vd cdm" hang ngay trgn cac
trang bao, tr@n nhig^u chirang trlnh truyin hlnh, cung nhir tr@n cac diin dan, mgng xa
hfii... Trong xa hdi ta - nofi ma "tinh cong ddng" va tinh than "tiTcrng thSn tiTifng ai" da
trd thanh cd't each cua dSn tdc, thi thai dd vd cam ia mdt trong nhffng bilu hidn cua su
idch chu^n. Tren nhidu diin dan xa hoi, vdn d i xa hdi phi?c tap nay diforng nhir chifa
dirac d^t ra dung vdi sir c^p thidt ciia nd. Trirdc chieu hiring gia tdng cua cac hd iuy
xa hOi cd nguydn nhdn tir "vd cam" va nhifng tranh cai v l ban chd't khai nidm nhir viTa
ndu trdn, Ci tai Ithoa hoc: Hiin tifcfng vd cam trong xa hoi Vi§t Nam hien dai va nhffng
thach thUc io'i vdi vdi phat thS'n con ngifdi dirge Vi$n Nghidn ci}u Con ngirofi chu tri thuc
hidn trong hai nam (2013-2014). TiT Ice't qua nghidn cifu birdc dIu (ly iu^n va thirc tidn),
nhdm tac gici da cd mpt s^ dg xud't giup djnh hiring cho nhffng nghidn cffu ti^p theo
cung nhir nhlj'ng va'n de lien quan trifc tidp ddn d€ tai.

T

rong lViet Nam, da cd nhieu
cdng trinh nghien cLfu
ve cae gia tri truydn
thdng va hidn dai, tfnh ea nhan
va tinh epng ddng, cac xu hudng
van hda nhieu chieu trong xa hdi
hien nay... Tuy nhidn, "vd cam"
vdi tu each la mot l

hoe vdi nhQng he luy xa hoi eiJa
nd ehaa dUdc xac djnh 6 bat cCf
mot cudn tu" dien xa hdi hpc hay
chinh tn hoc nao.,, Lan dau tien,
ban ehat eua l^hai niem v6 cam
dUde dat ra nghidn cifu trong
cdng trinh nay. Bang tidp can li§n
nganh: 1) tidp can ve tam vat ly
hoc (Psyehophysieal approach);
2) tiep can tam ly hoe xa hdi
(socio-pehychological approach);
3) tidp can van hoa hoe (cultural
studies approach) va 4) tiep can
khoa hpc quan ly (Managemental

science)..., nhdm nghien ciiu da
vdn dung cac ly thuyet cd ban
neu tren de lam ro ban chdt eija
hien tifdng "v6 cam", xac dinh ro
nhQng canh bao xa hdi cd nguyen
nhan tQ xu hudng tam ly xa hoi
nay, dong thdi chi ra cac giai phap
bQdc dau han ehe nhOng tac dpng
cua nhQng he luy euc doan cua
no ddi vdi sQ lanh manh xa hoi.

dai da tim dUdc cae lo^i th&o
dQde: eay thudc phien, la coca,
rd mandrake, ca dpc dUdc, hay
cay thude hyoscyamus.,, didu che

thanh rUdu de cho ngUdi benh
dung, nham xda tan cam giac dau
ddn khi thue hien eac ca phlu
thuat. Sau nay, tren edsd caeth^to
dupe do, cae nha y dUde hoc ti^n
bdi da san xuat cae loai morphine.
Va ehi tdi glQa the ky XX, khi gay
Ve mat ly luan
me - hdi sQe chinh thQe dQde cdng
Uch SLf xuat hidn va tinh da nhan la mot ehuyen khoa ddc Idp
nghTa cua thuat ngu'
cua y hpe hien dai, thi thuat ngO
Hien nay "v6 cam" dQde xac vd cam {trd ly, khdng ph&n Qng)
djnh nha mot hien tUdng tam ly, vdi nhOng tao dong vat ly tQ ben
dang trd thanh mot xu hudng tam ngoai (Anaesthesia, insensitivity)
ly xa hdi eua mot bp phan gidi cung mdi dUdc khang djnh. Vdi
tre, Tuy nhidn, theo tiep can tam nghTa neu tren, vo dm trUdc h&
vat ly hoc, no lai chi trang thai v6 duac hieu nha mot thuat ngO y
thQe eua eon ngudi. Ngay tQ khi sinh hoc, no chi mot tr$ng thai tinh
chua cd thuat ngQ vd earn, ngudi than vo thi/c cua con ngudi, khi
Ai Cap, Trung Hoa va An Dp cd con ngddi bi dc che nhd di/dc sO

^* CONCNGHEVIETNiOlf ^^^ar^arrt 2013


9 Ki€N NHR KHOn HOC

dung mot sd lieu phap an thin...,
hp trd nen mat tri giac ve dau ddn
(trd ly vdi dm giac dau) khi dieu

tri ngo^i khoa'.
Tren ed s6 hidn tQdng vd
c^m y sinh neu tren, cae nha
y khoa the ky XX da phat hien
hien tUdng vd c^m b^m sinh vdi
nhiet dp va su dau ddn the xac
(congenital insensitivity to pain
and anhidrosis, CIPA) oija mot so
ngudi. Cac nha y hpc khdng cho
dd la mdt kh^ nang dae biet cQa
con ngudi, ma xac djnh nd la mot
loai benh bim sinh hiem gap, lien
quan ddn hd than kinh ngoai vi, bdi
VI nd dQde xuat phat tQ he thdng
thdn kinh ngoai bien, ket noi bp
nao, opt sdng va cae cd bSp, gay
trd ly tai cae te bao than kinh cam
giao nhQsd, ngQi, cam nhan nhiet
dp va dau ddn,,. eOa eon ngudi.
NhOng ngUdi mac can benh nay,
ngay tQ khi sinh ra hp da mat tri
giac ve nhiet dp va cac tac ddng
vat ly tQ bdn ngoai vao ed thd, ho
eo the bj danh, bj eac vdt sac ddm
vao hay bj bdng..., nhQng khdng
cd cam giac. Do dd, ngUdi benh
rdt dd bj tdn thQdng va ed the
dan tdi tCf vong. Vi vay, eac nha
y khoa "ludn eanh bao" cae bac
cha m^ can quan tdm den sQ phat

trien k\r\k n§ng tri nhdn vdt ly cCia
trd em, ngay tQ khi sinh ra, tranh
nhQng ton thUdng dang tide.

can benh vd cam vdi nhiet dd va sU
dau ddn the xae, eon ngudi cung
cd t h i mac can benh vd cam ve
tinh than, neu nhu hp sdng giOa
cdng ddng, nhung [ai trd nen vd
thQe trudc tat ca nhQng gl dang
diin ra xung quanh, hoac trd nen
trd ly ve mat tam hdn trQdc nhQng
tac dpng eCia xa hoi ben ngoai:
thieu trach nhiem vdi cha me va
ngUdi than, sQ bdng quan trade
nhQng bien co xa hdi va nhQng so
phan kem may man, khdng sSn
long chia se nhOng tdn that vdi be
ban hay ddng lo^i, thdm chi khdng
he trac an trade vide Idm tdn hai
eho ngUdi khac cua ban than...
Cac nha y sinh hpc va tam ly hoc
xa hdi gpi dd la benh vo clim ve
tam hdn hay benh vo cam xa hdi
(social insensitivity).
Ve ban chift va cic he li^y xa
hdi cua hidn tu&ng vd cam

NhQng nghien oQu ve ly luan
bade dau cho thay, hien tUdng vd

cam du la vd cam y sinh hay vd
cam xa hoi deu la eac dac trung
phi ban chat eija con ngUdi. Con
ngQdi dQpc khang djnh d sQ tien
hoa vUpt bac hPn mpi loai khac
tren hanh tinh, bdi chinh la nhd
eon ngudi ed tinh cam va tri tue.
Gidng nhu mot thQ linh dUdc quy
trong mdi eon ngudi, tinh cam la
sdi day gan ket giOa con ngudi vdi
con ngudi trong cpng ddng, nhd
Tuy nhidn, con ngddi - ve ban dd cd the hda giai va cam hda
dUde
mpi thQ, eung ed the due
ch^t - Id mdt thdc the td nhidn va
xa hdi, nen y thQe va tinh c^m ket thanh mot ngudn luc xa hoi to
dQpc xac djnh nhQ nhQng dac Idn dd lam dUdc nhQng dieu phi
trQng b&n chat eua loai ngQdi, thudng. NhUng khi con ngUdi song
dQde hinh thanh va tich luy ddng vd cam, khdng eo "eai tinh", ho se
thdi cung vdi sQ xuat hidn eija loai trd nen hung bao va tdn nhdn. Tat
ngUdi vdi Ijeh sCf tlen hda hang ea la vi ho bang quan, vd cam va
tram tridu nam. Nhd cd tinh ckm vo tinh vdi the gidi xung quanh, hp
va y thufc trach nhiem Ian nhau, khdng cam nhan dupc eai hanh
loai ngQdi da vUdt qua mudn ngan phue dUde sdng trong the gidi tinh
hiem nguy trong qua trinh tien hoa cam eua con ngQdi. Vi vay, eung
de trd thanh con ngUdi nhan van, ed the coi dd la mot nhQng khuyet
hidn dai nhu ngay nay. Ben canh tat cua eon ngudi. Khi con ngudi

ed khuyet tat cua than kinh ngoai
vi, ngudi dd mde can benh vo cam

ve the chat; cdn vdi cae can benh
ve xue cam va y thQe trach nhiem,
con ngudi dang gap nhQng khuyet
tat ve tam hdn (moral defect).
Tuy nhidn, dieu dang ndi 6 day
la nhOng tac ddng xa hoi cua vd
cam, khi mdi con ngadi la mdt
te bao cua xa hoi. Khi con ngUdi
mac benh vo cam y sinh, nguy cd
ton thUdng ve the cha't ehi de dpa
cupc sdng eua rieng ngadi dd,
cd Chang se gay sa dau ddn ve
tam hdn cho nhQng ngQdi than khi
ngUdi benh kia khdng the chien
thang dupe can benh cua ehinh
minh, Trong trUdng hdp nay, ban
than SU vd cam y sinh khdng gay
ra cdc he luy xa hoi tU cac phan
Qng ndi loan, hay cae hanh dpng
gay rdi cho cdng ddng. Cdn vdi
can benh vd e^m ve tam hdn,
hien tUdng dang ed the trd thdnh
mot xu hudng tam ly eija mot bp
phan trong gidi tre, lai dang co
nhQng didn bidn phQe tap, trd
thanh nguyen nhan eua nhieu va'n
de trong cupc sdng. Thai dp bdng
quan, ieh ky, ehi quan tam de'n Idi
ich cCia rieng minh, nen khdng it
ban tre da quen ea trach nhiem

vdi cha me, ngadi than; trao luu
thich bao luc, gay rdi; thich the
hien "sQc manh" va nhQng dieu ky
cue, khac ngQdi... Vdi can benh
nay, d dau chung ta eung thay
nhQng he iuy khdng mong mudn.
Trong gia dinh, vi vd cam va
thieu trach nhiem lln nhau, biet
bao nhieu cap vd ehdng khi ly tan
da bo lai sau lung minh nhQng dQa
con dang thadng eho cac thanh
vien khac trong gia dinh va cho
xa hoi; ngUde lai eung cd nhOng
dQa eon, vi vd cam vdi eha me ma
xuc pham nhQng bac sinh thanh,
day hp ra dadng vdi nhQng noi
dau ma ngUdi gia khdng the chia
se cung ai; ngay cang nhieu hdn

- - — coN^SZ:


•? KI^N NHR KHOfl HQC

eae tradng hpp eha me, anh em
trdnen thu oan Ian nhau, thdm ehi
gidt hgi ldn nhau chf vi hdn kem
vai met dat..,

niem tU hao sau sac ve nhQng

"gia trj dieh thQe eija Viet Nam".
Chfnh nhQng gia trj quy bau nay
da lam nen "ngudn vdn xa hdi" to
Idn, giup Viet Nam da va se vUdt
Ngoai epng ddng, ehi vi mdt ly qua nhieu khd khan, thach thQe
do nao dd khdng hpp vdi y chf eOa de hoan thanh edng cupc doi mdi,
minh, mdt bd phan gidi tre ed the sdm dQa dat nude trd thanh mot
de dang dung bao luc de uy hiep, qud'c gia cdng nghiep hung eudng
khdng che, chiem dogt, tham ehi vd dem lai nhieu hdn phue Idi xa
ea sat hai ngUdi khac,..; chi vi hoi cho moi ngudi dan trong giai
theo dudi Ipi fch vat chat cua rieng doan hien nay va trong tUdng lai.
minh, mot bp phan ngudi san xuat
da tung ra cpng ddng nhQng thae
Trong khi tfnh cpng dong va
phdm dpc hai; cung vi can benh y thUe tu tdn dan tpc dang la mot
nay, khdng it cae doanh nghiep ngudn ddng lUe to ldn cho sQ phat
san xua't da day ra cdng dong trien bdn vQng dat nQdc, thi thai
hdng ngan tan chat thai cdng dp vd earn trong mdt bd phan eua
nghiep, pha hoai san xudt va ca
gidi tre lai dang la mdt rao can
sQc khde cua ngudi d§n...
dang quan tam trong xa hoi ta. Vo
cam, bang quan dang ngam ngam
Nhu vay, hldn tUdng vd earn
gam nha'm nen tang tinh than eua
neu tr§n gidng nhU mdt each
xa hdi, nd khdng ehi tao nen mot
"bleu hien cQc doan cCia cdi tdi",
xu hudng leeh chuan ve eac gia tn
"eai ca nhan"2, nhung khdng phai

d^o dUc, ma mdi gia dinh hay ca
la "cai tdi" theo phUdng Ddng hay
cdng ddng deu ed ging gin giQ,
phUdng Tay truydn thdng, ma la
phat huy. Vd cam eung dang edng
"eai tdi vj ky", hoan toan tach biet
pha vao "vdn xa hdi" quy bau cua
vdi "cai ta" va "eai chung ta", ma
dan tpc ta, lam mai mot di niem
hien than la tinh cpng ddng "tUdng
tin ve su nghi§m minh eua phap
than tUdng ai" tdn tgi tU ngan ddi
luat, ve su cong tam, mdn can eua
trong xa hdi chung ta. Thdi dp
ehinh quyen, cua cac ehCi trUdng
vd cam - du la nhat thdi, v l n Id
nhan van eua Dang va Nha nude
bieu hien "sQ mai mot, eOa mot
ta vd myc tidu cCia cdng eupe ddi
doan dUt gay" nhQng gia trj truyen
mdi la vi sU phat trien eua eon
thd'ng td't dep cua dan too, dang di
ngudi.,. Mot qud'c gia ed the cd
ngupe l?i vdi nhUng "chudn mUc
mot nen kinh te Idn, nhQng khi
nhan van" md dng eha ta vln coi
cd nhQng bieu hien suy thoai ve
trpng, gin giO: "tay ddt rudt sdf\
van hoa va nen tang tinh than eua
"thUdng ngudi nhu the thuang

xa hoi, thi qude gia dd khdng the
tharf\ hay "mdt con ngua dau, ca
cd cd hpl de' trd thanh mot cQdng
tau bd CO"... Ljch sQ dUng nude
qude, bdi thieu tinh ben vOng trong
va glQ nude da chUng minh, nhd
sQ hung cUdng. Mot trao luu tam
ed tinh cpng ddng sau sdc va tinh
ly xa hdi nhu vd cam lai cd nhQng
than xa than vi nghTa Idn, dan too
he^ luy khdn ludng ma nhQng kien
tada bade ra khdi gan nghin nam
giai tr§n chi Id mot phan cua tinh
Bac thude, da chien thang dUde 2
van de va sQ cap thidt.
de qude va thQe dan hung manh
cua^the gidi, da chiem ITnh dupe Ve mat thirc ti6n
su ung hd va niem tin trong long
_ Vdi tu each la mot hien tUPng
bgn be qud'c te, dd vinh quang
bUde len vu dai Ijch sQ vdi mot xa hoi, mptxu hudng tam ly xa
hpl dang didn ra cf kh§p mpi ndi.

TgpcHKHOAHQf ^
CONG NGHE VIET Niftr ^^^s nam 2013

khdng the nghien eUu vd cam
trong thu vidn hoge phdng thi/e
nghidm. Chung tdi da tan dung
mpi cd hdi g|p gd, mpi didn dan,

tfnh ddn tat c^ cac y kien khac
nhau tren eae phUdng tien thdng
tin truyen thdng... 64 lam ro nhan
thQe xa hoi ve vd cam, thUe trgng
va xu hudng didn tien cua thai dp
vd cam trong xa hdi Viet Nam cija
ngay hdm nay.
Lam ro tinh cH'p thiet cua thi/c
tiSn xa hgi
Nam 2010, Bao didn tif
VnExpress da tien hanh mdt cudc
khao sat rpng rai va dupe 17.256
dpc gia tham gia the hien thai d6
cua minh khi ohQng kien hpc sinh
ddnh nhau. Ket qua cho thd'y, chi
ed 24,8% y kien ddc gia da chpn
phUdng an can ngan, 32,9% ^
kien cho biet se bao cho ngudi co
trach nhiem (nhUng cu the la ai
khdng dupe neu ro), trong khi do
v l n cdn 15,1% y kien la ehi dUng
quan sat, hdn 23% y kien cho
ring bd di coi nhU khdng bidt va
4% la cac y kien khac hoac khdng
biet tra Idi. Mot dieu tra tinh cd cija
mot td bao dien tQ da eho chung
ta thay ro mot canh bdo, vln cdn
tdi^hdn 42% doe gia hau het la tr^
tuoi (bdi thdng qua mang internet)
da bang quan trudc mot nhQe nhdi

xa hdi la n^n bao iQc hpc dudng
dang didn ra khap ndi, nhUng lai
la noi lo Idn cua eac bde eha me,
thly CO giao vd an ninh eon ngUdi
trong hpc sinh hien nay.
Chung tdi da thQ tim kiem tren
12 trang tuan bao va nhdt bao'
trong thang 2.2012 cho thay, c6
tdi 433 thdng tin ve eae vy vi$c,
nhU: tai nan, bao iQe, cUdp bdc,
giet ngudi... tai cac dja diem khac
nhau trong ca nude, lidn quan ddn
sa bang quan, thieu trach nhiem...
eua ngudi dan. Cac thdng tin co
them phan Qng va binh luan la
135 tin; ban than tQ "v6 elm" dUdc


*? KieN NHfl KHOfl HOC

lai la y kien cua mot sd em hoc
sinh phd thdng tQ cae vung ven
thanh pho Hue, ndi tinh epng ddng
cdn dang dQde gin giO va phat huy
tac dyng.

Th^i do vd dm cOa mdt bd ph$n gidi tri dang IA mdt r^o can dang quan tim

nhac tdi trong cac bai binh luan
danh ridng eho chO de nay la 41

tin. Nhu vdy, tinh trung binh mdi
ngay cd khoang gan 15 vu vlee
dupe dua tin trdn bao lien quan
den sQ vd cam eija con ngudi ddi
vdi nhau va viee binh luan vd dieu
nay cung dang dien ra hang ngay
tren cae trang bao.
IVlpt hien tUdng khdng the bo
qua la bai van nghj luan vd "benh
v6 elm" cDa em Phan Hoang Yen
- hpc sinh Idp 9A2, Trudng THCS
Chu Van An, Ha Ndi, da dd Igi an
tUdng sau sle ddi vdi ngudi dpc
vd ddng loat da dUdc nhlc tdi tren
hang tram trang mang xa hdi ke ca
tai nhQng didn dan d nude ngoai"*.
Day cung la mdt tieng chuong
canh bao vd mot nguy cd xudng
cap vd dao dUc va eae chuln muc
xa hdi, ddng thdi cung the hien sU
bQe xuc va ndi lo lang eua gidi tre
hpe dudng hien nay.
Vy vide xay ra gan day tai Tham
my vien Cat TQdng ed the ndi Id
dien hinh cua sU vd cam. Ndu tim
kidm cym tQ "Tham my vien Cat
Tudng" tren trang google.com thi
chi sau 15 giay da eho 3.580.000
kdt q u i de cap den vy viec nay.
Trade nhQng diin bidn phQe

tap cQa can bdnh vd cam, mot sd
hdi thlo ve cdng tac xa hoi dQde
td chQc tai Ha Noi vd thanh phd
Hd Chf Minh cung da ban ve van

de nay. Trong mdt sd trQdng hpe
eung da to chQo cae didn dan ve
trach nhiem xa hoi cua gidi tre.
Tuy nhien, tac dpng xa hoi trong
edng tdc ngan chan sQ bung phat
cija vd cam v l n eon chua rd ret.
Mot so ket qua tCt tht/c tidn

ThU hai, hau het y kien khac
eung cho rang (vdi 99/100 y kien):
vd cam la mot hien tUdng xa hpi,
nhUng chu ydu tap trung d cdc dd
thi Idn, 6 cac trung tam thUdng mai
va djch vu,,, Dieu dd dUde khang
dinh la d l nhan thay; no da gay
bdi rdi cho khdng ft ngudi tQ cdc
vung que khi hp tdi cae thanh phd
Idn nha Ha Ndi hay thanh phd Hd
Chi Minh. Cdn t^i cae vung ndng
thdn, vdi Idi sdng "trong tinh", tinh
cpng ddng va trach nhiem vdi
nhau eao hdn, vd eam it ed ed hpi
vd se khdng cd dat de ien chan
va ton tai.

De thQe hidn de tai nay, ehung
tdi da trien khai nghidn cQu thong
qua phdng van sau vd nhan thUe
CLia cdng ddng vdi nhQng phan
Qng tam ly 6 100 dd'i tQdng ia hoc
sinh, sinh vien tai 4 trQdng dai
hpe vd mot sd trQdng phd thdng
tai 2 thdnh phd Hue va Ha Ndi;
thQe hien nhieu cudc toa ddm vdi
cac nhdm giao vien va phu huynh;
tien hanh thlo luan va chia se kinh
nghiem vdi 2 nhdm can bp lanh
dao cac cd s6 thude Doan TNCS
Hd Chf Minh tai Ha Ndi va eac
lanh dao Doan tren toan qud'c.

ThU ba, 100% y kien khang
dinh thai dp vd cam tap trung chij
yeu d gidi tre, dae biet pho bien
d tre vj thanh nien trong eac gia
dinh thieu su quan tam cija cha
mp, hoae gia dinh ed_nhieu thanh
vien khdng gUdng mlu... Kdt qua
nay phu hdp vdi kdt qua nghien
cQu eija Cue Phdng ehdng tpi
phgm (Bd Cong an), khi khang
dinh rang, 75% tpi pham d tuoi
vi thanh men cd nguyen nhan tQ
hoan eanh gia dinh, trong dd tdi
49% tQ cac gia dinh thQdng xuyen

cd bao hanh; 32% gia dinh eo bd
ThU nha't, hau het gidi tre id hpc me ly tan; 30% gia dinh cd bd me
sinh, sinh vien ddu da quan tam nghien ma tuy va 2 1 % gia dinh eo
tdi hien tQpng vd cam, da nhan cha me lam an phi phap^... Tren
thUe dUde bin chat va tac dpng ed sd nay, eac giai phap giao due,
khdng mong mudn cua nd ddi vdi dac bidt la giao due gia dinh dupe
xa hoi (vdi 93/100 y kien). Nhieu y nhdm tac gia va nhQng ngUdi tham
kien cdn manh dan gpi dd Id bdnh gia dat Idn hang dau.
xa hdi nhu benh bang cap, benh
Thii tu, 100% y kien nhan djnh
hinh thQe, bdnh sinh ngoai da tao rang hien tUdng vd cam dang ed
nen nhidu "nan xa hdi" dang quan dien tien tram trpng hdn va dang
tam... Sd y kien the hien chua lan toa rpng hdn trong giai doan
nam ro khai niem vd cam va cung gan day. Nhieu y kien quan ngai
khang dinh Id khai niem nay eon ring, vd cam khdng ehi "pha
kha xa la vdi cpng ddng, chu yeu phach" trong epng dong, tao nen

So 23 nam 2013

Tap cK KHOA HM

.

IG NGHE VIET N M T

^


V Ki€N NHI^ KHOfl HQC

cac "nan trpm eudp", "nan bao
hanh, sat phat lln nhau", hay "nan
hang gil", dang de dpa sU an toan
trong cupc sdng cua ngadi dan;
ma "vd cam" da len loi vao cac
trudng hoc, benh vien, cdng sd,..
tao nen "ngn phong bi", "n^n ehay
dilm", "nan ehay chQc quyen",
"ngn phe canh"... Do vay, cac he
luy xa hoi cua nd gay nen eung
ed xu hudng da dang, da cap va
nghi§m trong hdn trUdc.

han ddi tUdng nghien cQu la chi
thQe hien khao sat trong hpc sinh,
sinh vien, phu huynh va nhQng
ngadl lam cdng tac xa hdi. Tuy
nhien, trong tUdng lai, van dd cdn
phai dUdc dua ra ban luan rdng rai
tr§n nhieu dien dan xa hdi, trong
dd mdt dien ddn dac biet quan
trpng la eija gidi hpc gia va cac
nha hoaeh dmh chfnh saeh, nham
thu hut su quan tam va ngudn vdn
uu tien cho binh dien van hda - xa
hdi cua phat trien.

Ki^nngiij

Chu thich va tai lieu tham khao

De tai ed mot sd de xuat bUdc
dau vd cdc ke hoach khoa hpc can
trien khai, tiep tuc lam rd van de
nay, ben canh dd cdn la mdt sd
kidn nghj cung la ket qua nghidn
cQu cQadd tai nhQ sau:

'ThamkhaoLymanHM(1881). "History
of anaesthesia". Artificial anaesthesia and
anaestfietics. New York: Vi^illiam Wood
and Company, p. 6. Retrieved 2010-0913 va http7/en wikipedia.org/wiki/History_
of_general_anesthiesia,

Ba la, ben canh cdc hien tupng
xa hpi, ma "vo cam" chi la mot
trong_sd dang quan tam, trong xa
hdi van cdn biet bao td'm gUdng
sdng tQ eupe sdng: hang trieu eon
tim tham gia "gdp da xay TrQdng
Sa"; ca tram ngdn ngadi trd tuoi da
Mot la, day la mot de tdi mdi, tinh nguydn hien mau eUu ngUdi
phQc tap, de cap den nhidu va'n benh; con rat nhieu "ed Tdm va
de nhay elm trong xa hpi, chQa dng But" thdi hien dai dang lang le
the dem l^i ket qua mong mudn chia se khd khan vdi cac em nhd
chi trong giai doan dau then khai tai eac cd nhi vien... Va con hang
nghien cQu nha hien nay. Sau khi ngan ddi tay dang sin sang ndi
da lam ro khai niem va nghien dai edc ed hpi mdi eho nhQng ddi
cQu tong quan, chung tdi mong tupng thiet thdi. Can phai dat hidn
mudn van de se dapc tlep tue dat tupng vd cam trong bQc tranh ddi

ra d mdt vai each tiep oan chuyen lap vdi nhQng gia trj truyen thdng
sau nhu sau: tiep can tam vdt ly nhan van cua dan too, t h i hien
(y sinh hpe) ve vd cam trong ode rd tUdng quan bat song hanh cua
benh xa hpi d Viet Nam; tiep can hai xu hudng xa hpi; qua dd, tdn
tam ly hpc xa hpi cija ngudi Viet vinh nhQng tac dung tfch cQc eCia
Nam vd vd cam; tidp can van hda truyen thdng da xay dUng ndn
vd gia tn truyen thd'ng Viet Nam "vdn xa hpi" td't dep eua chung ta.
vdi vd cam; tiep can giao dye hpc
vdi hien tUdng vo elm gia dinh va
Bdn la, du da nhan dUdc hieu
hpe dudng; nghien cQu vo earn Qng rat a'n tupng cua cdng dong,
tQ quan diem phat triln ben vQng de tai van chUa hai long vdi nhQng
xa hpi va con ngadi, Chi tU nhQng hoat dpng cua cae ea nhan ddn vj
tiep can chuyen sau nhQ the, dQpc tiep can thdng tin khoa hpc,
hldn tQdng xa hdi phQe tap nay Du la da cd nhieu phan Qng tren
vdi nhQng bieu hien da dang cua mat bao, da co cae ehQdng trinh
no mdi dupe nghien oQu cu thd d truyen hinh vdi ndi dung nay dUde
mQc can thiet.
Idn sdng: nan dinh tac, nan hang
gia, bao lUc hoc dudng hay each
Ha//^,nhan thQe dQde tinh phQe Ung xQ vdi cac gia tri Tich sd....
tap eua vdn de va tranh nhQng da nhung cd le tieng ndi v l n eon qua
am bat Idi trong xa hpi, trong cdng mong manh khi chUa tao dQde su
trinh ndy, nhdm tac gia da gidi quan tam rpng rai cua toln xa hpi.

"

Du da ed nhieu sang kidn dd xuat
vdi cae hogt dpng thidt thue cilia
Doan thanh nien nhIm ngan chan

SQ lay lan eua can bdnh nay, tuy
nhidn dd chua phai la su hpp luc
cija ca xa hpi. Dd tai mong mudn
dUde su quan tdm hdn nQa cua
ta't ea cac to ChQc xa hdi va e l h§
thd'ng chinh trj trong eude chien
ndy ã

C6NCNCHEVlÊfS Sô23"am20i3

^ Thieo nghien cu'u va Ceich ggi cDa
Hail & Lindzey {1953), sau nay ia Aiiiworth
Paris (1960), du'ac nhin nhSn trgn nen ting
cOa "cai toi" truyen thong phUdng Tky: "cai
toi" la "cai ca nhSn" va iuon dU(?c I6n trpng
nhOng gi thuoc ve ca nhan D6 ia "cai tti"
iuon dU'Oc gan lien v6i trach nhifim xa hoi
cua ca nhan va nhOng cO ch^ giam sat
thUc thi chat che cac trach nhiem xa h6i
do. Hdn nUa, bSn than con ngUdi trong xa
hoi phu'dng Tay cung y thClc dUQc rat ro,
de dam bao diioc tu do ca nhSn, trUdc h^l
ho phai hoan thanh trach nhiem cCia minh
trudc xa hpi
^ Cac bao; Ddi s6'ng & Ph^p iuSt, Phap
luat & Xa h6i, Hon nhan S Phdp iuSt, Phap
luat & Cuoc song, Phap \ukl S Thdi dai,
Bao v | phap luat, Gia dinh & Xa hoi, Tu6i
trd & Ddi song, An ninh ThCi dd, An ninh
the gidi, Tuoi tre, Thanh nien,

•* Chi vdi tieu de Bai v5n nghi luan v^
bgnh vo cam cua em Phan HoSng Yen
dddc tim tren trang googie.com, trong 0,35
giay da cho ra 245 trang web cd thdng tin
ve bai nghj luan nay.
^ Tham khao: Trjnh Thi Kim Ngpc, Gia
tang toi pham 6 ngi/di chifa thdnh nien
- IVldt canh bao cap thi§'t v l an ninh con
ngudi va phat triln ben vijng xa hdi d
nude ta. Tap chf Nghien cCfu Con ngUdi,
So 2.2013.