Soạn bài Cô bé bán diêm Kết nối tri thức 6

Soạn văn 6: Cô bé bán diêm
Tri thức Ngữ văn
Miêu tả nhân vật trong truyện kể
- Ngoại hình: dáng vẻ bề ngồi của nhân vật (thân hình, gương mặt, ánh mắt,
làn da, mái tóc, trang phục…)
- Hành động: những cử chỉ, việc làm thể hiện cách ứng xử của nhân vật với bản
thân và thế giới xung quanh.
- Ngôn ngữ: lời nói của nhân vật, được xây dựng ở cả hai hình thức đối thoại và
độc thoại.
- Thế giới nội tâm: những cảm xúc, tình cảm, suy nghĩ của nhân vật.
Mở rộng thành phần chính của câu bằng cụm từ
- Thành phần chính của câu có thể là một từ, cũng có thể là một cụm từ. Dùng
cụm từ làm thành phần chính của câu có thể giúp câu cung cấp được nhiều
thông tin hơn cho người đọc, người nghe. Có nhiều loại cụm từ, nhưng tiêu biểu
nhất là cụm danh từ, cụm động từ, cụm tính từ.
- Cụm danh từ gồm danh từ và một số từ khác bổ nghĩa cho danh từ. Cụm động
từ gồm động từ và một số từ khác bổ nghĩa cho động từ. Cụm tính từ gồm tính
từ và một hoặc một số từ khác bổ nghĩa cho tính từ.

Soạn bài Cơ bé bán diêm
Trước khi đọc

Website: Download.vn

1


1. Giới thiệu ngắn gọn một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật trẻ em gây
ấn tượng với em.
- Một số bộ phim hoạt hình như: Đơ-ra-ê-mon, Thám tử lừng danh Conan…
- Một số truyện kể như: Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (Nguyễn Nhật Ánh),

Đất rừng phương nam (Đoàn Giỏi)...
2. Chia sẻ một vài cảm nhận của em về nhân vật đó.
Cảm nhận về nhân vật Nô-bi-ta trong Đô-ra-ê-mon:


Một cậu bé hậu đậu, lười biếng nên thường xuyên phải nhờ đến sự giúp đỡ
từ người bạn của mình là Đơ-ra-ê-mon.



Nơ-bi-ta cũng là một cậu bé giàu tình yêu thương, dũng cảm và coi trọng
tình bạn…

=> Một nhân vật có những đức tính đáng để học tập.
Đọc văn bản
Câu 1. Điều sẽ đến với cô bé bán diêm trong đêm giao thừa?
Giữa trời đông giá rét, em phải ra ngồi đường bán diêm nhưng khơng có ai
đối hồi đến.
Câu 2. Sau khi bà mất, gia đình cơ bé bán diêm rơi vào tình cảnh như thế nào?
Gia sản tiêu tán, gia đình phải rời ngơi nhà xinh xắn để chui rúc trong một xó
tối tăm, ln ln nghe những lời mắng nhiếc, chửi rủa.
Câu 3. Mỗi lần quẹt diêm cơ bé bán diêm nhìn thấy những hình ảnh gì? Đó là
thực hay mơ?
Mỗi lần quẹt diêm, cơ bé sẽ nhìn thấy:


Lần thứ nhất: lị sưởi



Lần thứ hai: căn phịng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay



Lần thứ ba: cây thông Noel



Lần thứ tư: người bà



Lần cuối cùng: gặp lại bà và đi theo bà đến nơi hạnh phúc.

Website: Download.vn

2


=> Đó đều là những hình ảnh trong mơ, khơng có thật.
Câu 4. Điều gì xảy ra với cơ bé bán diêm. Có giống với dự đốn của em
khơng?
Điều xảy ra với cô bé bán diêm: cô bé đã chết vì rét trong đêm giao thừa.
Câu 5. Có những hình ảnh trái ngược nào trong quảng cảnh ngày năm mới?
- Hình ảnh trái ngược trong quang cảnh đầu năm mới: Khung cảnh của năm mới,
“mặt trời lên trong sáng, chói chang trên bầu trời nhạt, mọi người vui vẻ ra khỏi
nhà”. Thì “ở một xó tường, người ta chỉ thấy em với đôi má hồng và đôi môi
đang mỉm cười".
Sau khi đọc
Trả lời câu hỏi

Câu 1. Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ
mấy?
Truyện Cô bé bán diêm được kể bằng lời của người kể chuyện theo ngôi thứ
ba.
Câu 2. Cô bé bán diêm phải ở ngoài đường phố trong một đêm như thế nào? Vì
sao cơ bé khơng dám trở về nhà?
- Cơ bé bán diêm phải ở ngồi đường trong một đêm:


Thời gian: Đêm giao thừa rét mướt.



Không gian: Cửa sổ của các nhà đều sáng rực, trong phố sực nức mùi ngỗng
quay.

- Cơ bé khơng dám trở về nhà vì: Nếu khơng bán được ít bao diêm, hay khơng
ai bố thí cho một đồng xu nào đem về, cơ bé sẽ bị cha đánh.
Câu 3. Nêu các chi tiết miêu tả ngoại hình của cơ bé bán diêm? Những chi tiết
đó giúp em hình dung như thế nào về cuộc sống của nhân vật.
- Chi tiết miêu tả ngoại hình của cô bé bán diêm:


Đầu trần, chân đi đất, đang dò dẫm trong đêm tối.

Website: Download.vn

3



Ngồi nép vào một góc tường, giữa hai ngơi nhà.



Thu đôi chân cho đỡ lạnh nhưng càng lúc càng rét buốt hơn.



Đơi bàn tay cứng đờ ra vì lạnh giá.

- Cuộc sống của nhân vật qua chi tiết: Sự nghèo khổ thiếu thốn khơng chỉ về vật
chất mà cịn là về tinh thần, thiếu đi tình yêu được bao bọc của những người
thân trong gia đình.
Câu 4. Những hình ảnh xuất hiện sau mỗi lần quẹt diêm thể hiện những ước
mong nào của cơ bé bán diêm? Theo em, có thể thay đổi trình tự xuất hiện của
các hình ảnh đó khơng.
- Ước mong của cơ bé:


Lần thứ nhất: Mơ ước có lị sưởi - mong muốn lúc này có được sự ấm áp.



Lần thứ hai: Mơ ước căn phòng có bàn ăn, trên bàn có ngỗng quay - mong
muốn được no bụng.



Lần thứ ba: Mơ ước có cây thơng Noel - mong muốn được đón giao thừa
như mọi người.



Lần thứ tư: Mơ ước được gặp lại bà - mong muốn được che chở, yêu thương.



Lần cuối cùng: Quẹt toàn bộ số diêm còn lại - để gặp lại bà và đi theo bà
đến nơi hạnh phúc.

- Không thể thay đổi trình tự của các lần quẹt diêm. Bởi nó phù hợp với mong
ước cũng như hoàn cảnh hiện tại của cô bé (thoải mãn từ nhu cầu từ vật chất
đến tinh thần của cô bé: được sửa ấm - no bụng - niềm vui đêm giao thừa - tình
yêu thương của bà).
Câu 5. Nêu cảm nhận của em về thái độ của người kể chuyện với cô bé bán
diêm. Phân tích một vài chi tiết làm cơ sở cho sự cảm nhận đó.
- Thái độ của người kể chuyện: sự đồng cảm và tình yêu thương sâu sắc với số
phận bất hạnh của cô bé bán diêm.

Website: Download.vn

4


- Tác giả đã thể hiện thái độ thương cảm trực tiếp “Em bé đáng thương, bụng
đói rét…”, “Em đã chết vì rét trong đêm giao thừa”, hoặc khi miêu tả cái chết
của cô bé nhưng không hề đáng sợ: “một em gái có đơi má hồng và đơi mơi
đang mỉm cười”...

Câu 6. Đọc lại một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường
trước tình cảnh của cơ bé bán diêm. Em nghĩ gì về cách ứng xử của họ.
- Một số câu văn miêu tả lại cách ứng xử của người đi đường:


Khách qua đường đều rảo bước rất nhanh, chẳng ai đối hồi đến lời chào
hàng của em, chẳng ai bố thí cho em chút đỉnh.



Sáng hơm sau, tuyết vẫn phủ kín mặt đất, nhưng mặt trời lên, trong sáng,
chói chang trên bầu trời xanh nhợt. Mọi người vui vẻ ra khỏi nhà.



Mọi người bảo nhau: “Chắc nó muốn sưởi cho ấm!”....

- Đây là thái độ và sự ứng xử thờ ơ, vô cảm và khơng có tình u thương giữa
con người đối với con người.
Câu 7. Trong truyện, tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh, chi tiết tương phản như:
cảnh đồn tụ của các gia đình trong đêm giao thừa với cảnh giá rét, đơn độc
ngồi đường phố của cơ bé bán diêm; khơng khí tươi vui ngày đầu năm mới với
cảnh tượng em bé chết rét nơi xó tường. Em hãy chỉ ra ý nghĩa, tác dụng của
một vài chi tiết, hình ảnh đó.
Với những chi tiết, hình ảnh đó, tác giả đã làm nổi bật tình cảnh vơ cùng đáng
thương của cô bé bán diêm.
Câu 8. Những câu chuyện cổ tích thường kết thúc có hậu: nhân vật chính được
hưởng cuộc sống bình yên, hạnh phúc. Theo em, truyện cổ tích Cơ bé bán diêm
có kết thúc như vậy khơng? Vì sao.
Kết truyện có hậu. Hình ảnh cơ bé chết nhưng vẫn mỉm cười - nụ cười khi được

đoàn tụ với bà được tác giả tưởng tượng nhằm giảm bớt nỗi đau cho câu chuyện.
Cái kết này đã phản ánh được ước mơ về một cuộc sống hạnh phúc của con
người.
Website: Download.vn

5


Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) với nhan đề: Gửi tác giả truyện cô bé bán
diêm.
- Gợi ý:


Đối tượng sẽ đọc: tác giả An-đéc-xen



Cách xưng hô: thể hiện sự tôn trọng với người đọc (ví dụ: cháu)



Nội dung đoạn văn: trình bày suy nghĩ, cảm nhận về tác phẩm.

- Bài mẫu:
Gửi tác giả truyện Cô bé bán diêm, nhà văn An-đéc-xen. Cháu đã đọc khá nhiều
tác phẩm của ông. Và “Cô bé bán diêm” chính là tác phẩm mà cháu yêu thích
nhất. Đây quả là một câu chuyện cảm động với tính nhân văn sâu sắc. Cháu
chắc chắn khơng thể qn được hình ảnh cô bé trong truyện. Trong đêm giao
thừa rét mướt, một cơ bé đầu trần, chân đi đất, bụng đói nhưng phải đi bán diêm.

Nhưng không một ai đi qua chú ý đến sự tồn tại của cô bé hay động lịng thương
mua giúp cơ một hộp diêm. Để rồi cơ bé bán diêm đã chết rét trong đêm giao
thừa lạnh giá. Chắc hẳn với câu chuyện này, nhà văn đã muốn tố thái độ và sự
thờ ơ, vô cảm của con người trong xã hội đó. Nhưng với cháu, hình ảnh cô bé
chết nhưng vẫn mỉm cười - nụ cười khi được đoàn tụ với bà mới là ấn tượng
nhất. Có thể khẳng định rằng, truyện “Cơ bé bán diêm” quả là một tác phẩm hấp
dẫn, nhân văn.

Website: Download.vn

6