Chiếc thuyền ngoài xa phát hiện1 của Phùng

ĐỀ MỘT –
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA


ĐỀ 1

Giới thiệu chung

ĐOẠN TRÍCH: “Có lẽ suốt đời…ngoại cảnh
mang lại”
Phân tích nhận thức, khám phá, phát hiện của
Phùng trong đoạn trích trên từ đó nhận xét về:

Giới thiệu nhân vật

- Cách nhìn con người và cuộc sống của
Nguyễn Minh Châu
- Tư tưởng nhân đạo của Nguyễn Minh Châu
trong đoạn trích

Luận điểm

Đánh giá chung + Lệnh đề phụ


MỞ BÀI
- Nhà văn Nguyễn Khải từng nhận xét “Nguyễn Minh Châu là người kế tục xuất sắc những bậc thầy của nền văn xuôi Việt Nam và cũng là người mở
đường rực rỡ cho những cây bút trẻ tài năng sau này.”
- Tác giả: là một ngịi bút có ảnh hưởng lớn đến nền văn học Việt Nam trong giai đoạn chiến tranh và thời kì đổi mới.
- Tác phẩm: Là tác phẩm tiêu biểu của nhà văn khi viết về cách nhìn nhận cuộc sống và con người
- Đoạn trích: “Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh…do cái đẹo tuyệt đỉnh của ngoại cảnh mang lại” đã khắc họa rõ phát hiện thứ nhất của Phùng về một

vẻ đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh, chính là chiếc thuyền ngồi xa.
- Lệnh đề phụ: cách nhìn con người và cuộc sống của Nguyễn Minh Châu; tư tưởng nhân đạo của Nguyễn Minh Châu trong đoạn trích.


GIỚI THIỆU CHUNG
- Tác giả:

Tác giả

•
•
•

Nguyễn Minh Châu được coi là người mở đường xuất sắc cho công cuộc đổi mới văn học từ sau năm 1975.
Ông là nhà văn mặc áo lính và trưởng thành từ nên văn học kháng chiếng chống Mĩ
PCNT: Phong cách tự sự - triết lí; cùng với ngơn từ giản dị mộc mạc, mà hồn hậu

-Tác phẩm:

•
•

Có thể nói thi phẩm “chiếc thuyền ngồi xa” là tác phẩm im đậm nhất phong cách của nhà văn.
Truyện ngắn kể lại chuyến đi thực tế của 1 nghệ sĩ nhiếp ảnh và những chiêm nghiệm sâu sắc của ơng về
nghệ thuật và cuộc đời.

- Đoạn trích: Là phát hiện thứ nhất trên bờ biển của nghệ sĩ Phùng


Giới thiệu nhân vật

- Tên: Phùng
- Nghề nghiệp: Là nghệ sĩ nhiếp ảnh; Trong thời chiến là người lính giương mũi súng bảo vệ tổ quốc, cịn trong thời bình anh là
người nghệ sĩ cầm máy ảnh để làm đẹp cho đất nước
- Là nhân vật tư tưởng: Qua cái nhìn của Phùng thể hiện quan niệm triết lý cao đẹp của Nguyễn Minh Châu
 Là nhân vật điển hình, đại diện cho người nghệ sĩ chân chính với niềm đam mê nghệ thuật và trái tim nhạy cảm, nhân hậu
- Giới thiệu hồn cảnh xảy ra tình huống: khi về một vùng biển miền Trung để thực hiện bộ ảnh cho tờ lịch năm mới đã bắt gặp
một hình ảnh thiên nhiên thơ mộng, đẹp hiếm có. Phùng đã phát hiện ra cảnh tượng đẹp kì diệu, và nhận ra bản chất của nghệ thuật


Luận điểm 1: Khám phá vẻ đẹp tuyệt vời, kì diệu khi chiếc thuyền ở ngoài xa

- Sau vài ngày “phục kích” điều kì diệu của nghệ thuật đã bất chợt đến với Phùng
- Vì khung cảnh trước mắt quá đỗi tuyệt diệu nên chính người nghệ sĩ cũng phải thừ nhận rằng “Có lẽ suốt một đời cầm máy ảnh chưa
bao giời tôi được thấy một cảnh đắt trời cho như vậy ”
- Qua cái nhìn nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh, từng đường nét của bức họa mang vẻ đẹp hoài cổ, cổ điển kiến cho anh liên tưởng
đến “bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”
- Hình ảnh “chiếc thuyền ngồi xa” được nhà văn khắc họa rất ấn tượng:

•
•

Sự hài hịa giữa các gam màu sắc tươi sáng, tinh khôi giữa “trắng như sữa” và “đôi chút màu hồng do ánh mặt trời chiếu vào”
Ngồi xa xuất hiện hình ảnh con người tĩnh lặng, lặng lẽ “Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng”


Luận điểm 1: Khám phá vẻ đẹp tuyệt vời, kì diệu khi chiếc thuyền ở ngồi xa

•

Nhà văn sử dụng hành loạt biện pháp so sánh để cụ thể hóa hình tượng con thuyền đánh cá khi ở ngồi xa, với khung cảnh
xung quanh vừa bình dị dân giã, vừa thơ mộng trữu tình “tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những cái mắt lưới và tấm lưới nằm
giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi

•


Cùng với hệ thống từ láy “hồng hồng”; “khum khum”; “phăng phắc” kiến cho khung cảnh trở nên thơ mộng, êm ả
Đôi mắt tinh tường, "nhà nghề" của người nghệ sĩ đã phát hiện vẻ đẹp "trời cho" trên mặt biển mờ sương, vẻ đẹp mà cả đời
bấm máy ảnh chỉ gặp một lần.

- Qua con mắt của người nghệ sĩ nhiếp ảnh, khung cảnh chiếc thuyền đánh cá khi ở xa bờ thật hài hòa, tuyệt đẹp “một vẻ đẹp thực
đơn giản và tồn bích”. Đó là một vẻ đẹp nguyên xơ, lý tưởng đến tuyệt đỉnh của ngoại cảnh, một cảnh đẹp mộng mơ, lãnh mạn
mà êm đềm


Luận điểm 1: Khám phá vẻ đẹp tuyệt vời, kì diệu khi chiếc thuyền ở ngoài xa

Tiểu kết: Chỉ trong một khoảng khắc nắn ngủ người nghệ sĩ
nhiếp ảnh đã bất chợt phát hiện ra một khung cảnh đẹp nên
thơ, tồn bích


Luận điểm 2: Xúc cảm của Phùng khi phát hiện ra khung cảnh chiếc thuyền ngồi xa

- Điều kì diệu của nghệ thuật đến với Phùng quá bất chợt kiến cho người nghệ sĩ nhiếp ảnh ngạc nhiên vì lẽ trong suốt cuộc
đời cầm máy ảnh của anh đay là khoảng khắc đẹp nhất, thăng hoa nhất.
- Trước vẻ đẹp tuyệt diệu của khung cảnh con thuyền đánh cá ở ngồi xa vừa tuyể diệu vừa tồn bích, Phùng đã trở nên “bối
rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”:

•
•

đó là dịng xúc cảm mãnh liệt tất yếu của một người nghệ sĩ chân chính
Phép so sánh từ láy “bối rối” với hình tượng trái tim thể hiện vẻ đẹp của chiếc thuyền ngồi xa đã có sự tác động mãnh
mẽ đến tâm hồn của người nhiếp ảnh gia, để từ đó khơi dậy cảm xúc thăng hoa


Luận điểm 2: Xúc cảm của Phùng khi phát hiện ra khung cảnh chiếc thuyền ngoài xa

- Sau khi nhanh tay ghi lại khoảnh khắc tuyệt diệu đó vào chiếc máy ảnh, thế giới tâm hồn Phùng trở nên “hạnh phúc
ngập tràn tâm hồn mình, do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh vừa mang lại”

•

Anh thấy mình thực sự may mắn vừa được tạo hóa ân thưởng

•

Sự may mắn đó là điều hiếm hoi trong cuộc đời của những nhười luôn khát khao được khám phá và sáng tạo cái
đẹp

- Trong những giây phút thăng hoa của cảm xúc


Luận điểm 2: Xúc cảm của Phùng khi phát hiện ra khung cảnh chiếc thuyền ngồi xa

TIỂU KẾT
Qua những dịng tâm trạng mãnh liệt khi nhìn thấy khung cảnh chiếc thuyền ngồi xa, ta
có thể thấy Phùng là người có tâm hồn nhạy cảm, say mê cái đẹp.

Nhân vật tư tưởng của Nguyễn Minh Châu là đại diện cho người nghệ sĩ chân chính với niềm
đam mê nghệ thuật và trái tim nhạy cảm, nhân hậu


Luận điểm 3: Phùng khám phá ra bản chất
của nghệ thuật

- Qua phát hiện đầu tiên về khung cảnh chiếc thuyền đánh cá khi
ở xa bờ, Phùng cũng rút ra được bản chất của nghệ thuật chân
chính

- Khung cảnh tuyệt diệu đó khơng chỉ tác động đến thị giác mà
con tác động lên lý trí và tâm hồn của người nhiếp ảnh


Luận điểm 3: Qua đó khám phá ra bản chất của nghệ thuật

– Trong những giây phút thăng hoa của cảm xúc, Phùng đã giác ngộ ra được chân lí của sự hồn mĩ, thì ra đứng trước cảnh đẹp, trước sự tồn
bích, hài hịa, lãng mạn của cuộc đời, tâm hồn người nghệ sĩ có thể thanh thản để trở nên trong trẻo hơn
- Quan niệm về người nghệ sĩ chân chính khơng chấp nhận đi theo lối mịn mà phải tìm tịi, khám phá:

•

Thay vì tơ vẽ, dựng lên thì người nghệ sĩ phải cần mẫn tìm tịi, khám phá những điều mới lạ.

•

Phùng cũng là một người nghệ sĩ chân chính, anh đã tìm đến vùng biển từng là chiến trường cũ để kiếm tìm cái đẹp

•

Dù có phải “phục kích” ở biển cả tuần nhưng người nghệ sĩ vẫn luôn miệt mài khám phá vẻ đẹp nơi đây.


Luận điểm 3: Qua đó khám phá ra bản chất của nghệ thuật

- Người nghệ sĩ khơng chỉ cần có sức sáng tạo mà cũng phải kiên trì, miệt mài trong lao động: Dẫu cho có phải “phục kích” ở ven biển cả tuần
nhưng nghười nghệ sĩ chân chính vẫn luôn miệt mài, hăng say khám phá vẻ đẹo nơi đây.
-Người nghệ sĩ phải nhạy bén mà cũng tinh tế thì mới nhìn ra cái nét đẹp của cảnh vật:

•

Phùng đã nhận ra khung cảnh tuyệt diệu trong không gian đầy sương mù và lác đác hạt mưa

•

Cái đẹp chỉ xuất hiện trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, nhất thời nên người nghệ sĩ đã nhanh nhẹn ghi lại vẻ đẹp tồn bích cảnh con thuyền
đánh cá khi ở ngồi xa

•

Phải là nhạy bén, tinh tế đến nhường nào thì Phùng mới tinh ý nhận ra vẻ đẹp đơn giản, bình dị đó


Tiểu kết

Qua cái nhìn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh, Nguyễn Minh Châu không chỉ phản ánh cuộc sống của người dân
thời kì hậu chiến, mà cịn gửi gắm quan niệm về người nghệ sĩnh chân chính. Họ là người luôn thiết tha với cái
đẹp, không chấp nhận thứ nghệ thuật sơ sài, đồng thời ông cũng khẳng định “cái đẹp chính là đạo đức”. Và
người nghệ sĩ chân chính, với lịng say mê của mình sẽ có được kết quả như mong muốn. Tác giả cho rằng cái

đẹp đều xuất phát từ những sự vật ,sự việc bình thường trong đời sống


Nội dung 3


Nội dung 4


Nội dung 4


�

Nội dung
Bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người, phải một cách

nhìn đa chiều chứ không thể đánh giá con người, sự vật qua vẻ bề ngồi của nó.
Khơng nên nhìn cuộc đời qua lăng kính màu hồng, mà phải lăn xả vào hiện thực
để rút ra nhận thức đúng đắn.

ĐÁNH GIÁ CHUNG

�

Nghệ thuật
Tình huống truyện độc đáo
Cách xây dựng nhân vật tư tưởng, qua Phùng đã thể hiện được quan niệm triết
lý sâu sắc của nhà văn
Cách sử dụng ngôn từ linh hoạt, sáng tạo cùng với giọng điệu suy tư, trăn trở

Kết luận

Kết luận


Thanks For Watching!