Lập trình hướng đối tượng pdf

Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 1
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI
LẬP TRÌNH HƯỚNG ĐỐI
TƯỢNG & C++
TƯỢNG & C++

Các khái niệm, nguyên lý cơ bản của
lập trình hướng đối tượng (OOP).

Minh họa phong cách lập trình hướng
đối tượng bằng ngôn ngữ C++.
Mục tiêu

Sau khi hoàn tất học phần này, sinh viên có khả năng:

Hiểu được thế nào là lập trình hướng đối tượng, trừu tượng hóa, 3 đặc
điểm cơ bản trong LT HĐT là bao gói, thừa kế, và đa hình.

Phân biệt được sự khác nhau giữa lớp và đối tượng, thuộc tính và
phương thức, thông điệp và truyền thông điệp.

Hiểu được khái niệm cơ bản về cách xây dựng mô hình lớp dùng UML.

Thiết kế được các lớp với các thuộc tính từ cơ bản đến phức tạp như
thành viên tĩnh, thành viên hằng, thành viên đối tượng,

Hiểu được khái niệm hàm xây dựng, hàm hủy và quá trình khởi tạo đối
tượng cũng như hủy bỏ đối tượng.

Nắm được khái niệm về phạm vi truy xuất, đối số mặc định, hàm bạn.


Vận dụng được nguyên lý tái định nghĩa để có thể tái định nghĩa các
hàm thành viên, hàm xây dựng, phép gán của một lớp và các toán tử.

Phân biệt được lớp dẫn xuất, lớp cơ sở, hàm ảo và lớp ảo trong thừa
kế. Thiết kế được các lớp có dùng thừa kế.

Phân biệt được sự khác nhau giữa liên kết tĩnh và liên kết động.

Sử dụng được các cú pháp cơ bản của ngôn ngữ lập trình hướng đối
tượng C++ để viết các chương trình theo phong cách hướng đối tượng.
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 2
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 3
Nội dung môn học
Nội dung môn học

Các đặc điểm của C++

Lập trình hướng đối tượng

Lớp và đối tượng

Hàm thành viên

Hàm xây dựng, hàm hủy và việc khởi tạo
đối tượng

Hàm bạn

Tái định nghĩa các tác tử


Thừa kế
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 4
Giáo trình - Tài liệu tham khảo
Giáo trình - Tài liệu tham khảo

Giáo trình:

ThS. Trương Văn Chí Công, Lập trình HĐT C++, ĐHCT, 2005.

TS. Phạm Thị Xuân Lộc, Lập trình HĐT và C++, ĐHCT, 1998.

Tài liệu tham khảo:

Herbert Schildt, C++: A beginner’s guide, 2
nd
edition,
McGrawHill, 2003.

Herbert Schildt, C++: the complete reference, 3
rd
edition,
McGrawHill, 1998.

Ali Bahrami, Object Oriented Systems Development, Irwin
McGrawHill, 1999.

Stanley B. Lippman, Essential C++, Addision Wesley, 2002.

Bjanrne Stroustrup, The C++ Programming Language,
3

rd
edition, Addision Wesley, 1997.

Bất kỳ tài liệu nào về Lập trình hướng đối tượng và C++.

Internet.
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 5
Phương pháp học tập và đánh giá
Phương pháp học tập và đánh giá

Phương pháp học tập:

Giáo viên giảng trực tiếp trên lớp 30 tiết.

Sinh viên phải đọc tài liệu trước ở nhà.

Phương pháp đánh giá

Thi lý thuyết cuối khóa: 50%

Thi trên hệ thống E-Learning của khoa.

Đề thi dạng
trắc nghiệm
trắc nghiệm,
không
không sử dụng tài liệu.

Thực hành


Thi thực hành: 30%

Nội dung căn bản

Bài thi còn lỗi sẽ nhận điểm 0

Đề tài nhóm: 20%

Từ 3-4 sinh viên / nhóm

Nộp báo cáo, chạy demo, trả lời chất vấn.
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 6
CÁC ĐẶC ĐIỂM
CÁC ĐẶC ĐIỂM
CỦA C++
CỦA C++

Các khái niệm cơ bản của C++

Lập trình cấu trúc trong C++

Các đặc điểm mới của C++
Chương 1
Chương 1
:
:
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 7
Nội dung
Nội dung


Các khái niệm cơ bản trong C++

Cấu trúc điều khiển

Hàm và cấu trúc chương trình

Con trỏ và chuỗi ký tự

Tham số mặc nhiên của hàm

Tái định nghĩa hàm

Hàm tại chổ (inline)

Truyền tham số

Tham chiếu

Struct
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 8
Các khái niệm cơ bản

Từ khóa

Dành riêng cho ngôn ngữ  không được đặt tên
trùng với từ khóa.

Là chữ thường
VD : char, int, return, for, else, const, static


Tên

Phân biệt chữ HOA và chữ thường

Gồm chữ, số, ‘_’ và phải bắt đầu bằng chữ cái.

Độ dài tối đa là 32

Nên theo quy cách đặt tên.
VD: x, hoten, a1, num_of_var, Delta, TEN,
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 9
Các khái niệm cơ bản

Kiểu dữ liệu
Tên kiểu
Tên kiểu
Kích thước
Kích thước
Phạm vi
Phạm vi
char 1 byte -128  127
unsigned char 1 byte
0

 255
int 2 bytes -32768  32767
unsigned int 2 bytes 0  65535
short 2 bytes 0  65535
long 4 bytes
-2

31
 2
31
- 1
unsigned long 4 bytes
0

 2
32
- 1
float 4 bytes
1.2e
-38
 3.4e
38
double 8 bytes
2.2e
-308
 1.8e
308
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 10
Các khái niệm cơ bản

Biến

Khai báo : bất kỳ vị trí nào trong chương trình

Khởi tạo : có thể vừa khai báo và khởi tạo
VD: int x=5, y=10;
for( int i=0, tong =0 ; i<10 ; i++)

tong +=i ;

Biến khai báo trong 1 khối lệnh : chỉ có phạm
vi hoạt động trong khối lệnh đó.
VD: if( delta >0 ) {
float x1= (-b + sqrt(delta)) / (2*a);
float x2= (-b - sqrt(delta)) / (2*a);

}
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 11
Các khái niệm cơ bản

Biến

Biến toàn cục : có tác dụng trong toàn bộ CT.

Biến địa phương (cục bộ): chỉ có tác dụng trong
phạm vi của nó.
VD: int so = 5;
void GanSo(int x) {
so = x;
}
int NuaSo(int x) {
int c=2;
int so =x/c ;
return so;
}
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 12
Các khái niệm cơ bản


Hằng

Khai báo :
VD: #define MAX 100
const int MAX=100;

Một số hằng quan trọng :

Số nguyên: 10 , -5, 300000, 1000L,

Số thực : 3.1416, .5 , 123E-5,

Ký tự : char ch1 = ‘A’ , ch2=97;

Chuỗi ký tự :
char *str=“Chuoi Ky Tu”;
char chuoi[50]; strcpy(chuoi,“ ”);
if ( strcmp(chuoi,“”)==0)
cout << “Chuoi rong”;
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 13
Các khái niệm cơ bản

Kiểu

Chuyển đổi kiểu :

Mặc nhiên (tự động) :
float x = 3.1416;
int y = x ; float sole = x - y;


Do người lập trình sử dụng :
Cú pháp:
( Kiểu ) biểu thức
( Kiểu ) biểu thức
hoặc
Kiểu ( biểu thức )
Kiểu ( biểu thức )
Ví dụ:
int a=10, b=3;
float c1 = a / b ;
float c2 = float (a/b);
float c3 = (float) a / b ;
float c4 = float (a)/b;
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 14
Các khái niệm cơ bản

Các phép toán

Số học: + , - , * , / , %

Luận lý: ==, !=, >, <, >=, <=, &&, ||, !

Gán : =

Lấy kích thước: sizeof (đối tượng dữ liệu )

Điều kiện : e1 ? e2 : e3

Lấy địa chỉ : &(biến)


Tăng giảm :
x++ , x , ++x , x
tong+= i ; tich *= i;
/= , %= , -= , &= , |= , ^=
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 15
Các khái niệm cơ bản

Mảng

Khai báo :
<Kiểu> <Tên mảng> [<Kích thước>];
<Kiểu> <Tên mảng> [<Kích thước>];
VD : int m[10]; float ds[MAX];

Sử dụng : phép toán lấy giá trị phần tử.

Thứ tự phần tử : từ 0 đến (kích thước -1)
VD: // CT tính tổng của 10 số Fibonacci đầu tiên
long a[10]; a[0]=a[1]=1;
for (int i=2; i<10 ; i++)
a[i] = a[i-1] + a[i-2];
long tong=0;
for(i=0 ; i<10 ; i++)
tong+=a[i];
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 16
Các khái niệm cơ bản

Chú thích

Trên 1 dòng :

// chú thích trên 1 dòng

Trên nhiều dòng :
/* chú thích trên nhiều dòng */

Các chỉ thị tiền biên dịch :
# define # undefine # include
# if # else # endif
# if # elif # else # endif
# ifdef # else # endif
# ifndef # else # endif
# error
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 17
Các khái niệm cơ bản

Nhập xuất

Thư viện hàm : # include <iostream.h>

Nhập :
cin >> Biến
cin >> Biến

Xuất :
cout << (Biểu thức)
cout << (Biểu thức)

Các kiểu dữ liệu có thể nhập xuất :
char , int, unsigned, long, unsigned long, …
float, double, char* , char []

(void*): lấy địa chỉ đầu của chuỗi

Có thể nhập xuất liên tục trên một dòng.
VD: cout << “Gia tri x = “ << x << “ , y = “ <<y;
cout << “Nhap n = “; cin >> n;
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 18
Các khái niệm cơ bản

Nhập xuất

Một số hàm định dạng toàn cục:

cin.width(n)

cout.width(n)

cout.precision(n)

cin.seekg(n)

Ký tự đặc biệt : \n, \t, \0, \b, \r

Định dạng khác: endl, ends, flush, …

Nhập chuỗi :

gets(char* str);

cin.getline(char* str, int n);
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 19

Các khái niệm cơ bản

Cấu trúc 1 chương trình đơn giản
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 20
Cấu trúc điều khiển

Tuần tự

Câu lệnh : viết trên một hay nhiều dòng

Khối lệnh :

Là dãy các lệnh viết trong cặp { }

Tương đương với 1 câu lệnh

Giá trị của biểu thức điều kiện

Bằng 0 : <=> SAI

Khác 0 : <=> đúng
VD: int x=0;
if(x=2)
cout<< “ x bang 2 “;
else
cout<< “ x khac 2 “;
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 21
Cấu trúc điều khiển

Rẽ nhánh


if (biểu thức)
Lệnh 1;
else
Lệnh 2;

switch (biểu thức) {
case ‘giá trị 1’ : Lệnh 1; [ break; ]
case ‘giá trị 2’ : Lệnh 2; [ break; ]

case ‘giá trị n’ : Lệnh n; [ break; ]
default : Lệnh n+1;
}
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 22
Cấu trúc điều khiển

Lặp

while (biểu thức)
Lệnh ;

do
Lệnh ;
while (biểu thức);

for ( e1 ; e2 ; e3 )
Lệnh;
e1 : biểu thức khởi tạo
e2 : biểu thức điều kiện
e3 : biểu thức lặp

Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 23
Cấu trúc điều khiển

Từ khóa break

Thoát ra khỏi cấu trúc switch

Thoát ra khỏi vòng lặp : while, do while, for

Từ khóa continue: Trở về đầu vòng lặp

Lệnh nhảy goto

Dùng chung với nhãn lệnh

Không nên sử dụng vì sẽ phá vở cấu trúc CT

Ưu điểm : thoát khỏi các vòng lặp lồng sâu
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 24
Hàm và cấu trúc chương trình

Hàm

Cú pháp :
<Kiểu trả về> <Tên hàm> (Danh sách kiểu và tham số)
{ [ Khai báo dữ liệu cục bộ ]
[ Thân hàm ]
[ Câu lệnh return ]
}
VD: int Max ( int x, int y) {

int somax;
somax = (x>y) ? x : y;
return somax;
}
Nguyễn Công Huy – Khoa CNTT&TT 25
Hàm và cấu trúc chương trình

Hàm

Khai báo prototype :
<Kiểu trả về> <Tên hàm> ( Danh sách kiểu );
VD: int Max ( int , int );
int Min ( int , int );
void main() {
int a =10 , b =5;
cout<<“So max= “<< Max(a,b)<<endl;
cout<<“So min= “<< Min(a,b)<<endl;
}
int Max (int x , int y) { }
int Min (int x , int y) { }