Hướng dẫn quản lý chất lượng nước trong ao nuôi tôm sú dành cho người nuôi trồng thủy sản ppt

PHÁT TRIN NUÔI TRNG THU SN VEN BIN
 ÁN VIE/97/030
NG DN QUN LÝ CHT LNG
C TRONG AO NUÔI TÔM SÚ DÀNH
CHO NGI NUÔI TRNG THU SN
HÀ NI 7/2004
 THU SN
CHNG TRÌNH PHÁT TRIN LHQ  CHC LNG NÔNG
TH GII
2
C LC
C LC 2
1. GII THIU 3
1.1. i ta 3
1.2. Cách thu mu nc trong ao nuôi 3
1.3. Các yu t cn theo dõi và tn sut thu mu 3
1.4. Chn m thu mu nc trong ao nuôi 4
2. CÁCH THEO DÕI CÁC THÔNG S MÔI TRNG NC 5
2.1. Nhit  5
2.2.  pH 5
2.3.  mn (S
0
/
00
) 5
2.4. Ô xy hoà tan (DO) 6
2.5.  trong 6
2.6.  sâu 7
2.7. Màu nc 7
2.8. Amonia (NH
3

), Hydrosul fide (H
2
S),  kim 7
3. T S LU Ý KHI S DNG THUC HOÁ CHT TRONG AO NUÔI TÔM SÚ 8
4. TÀI LIU THAM KHO 10
5. PH LC 11
3
1. GII THIU
1.1. i ta
Hin nay nuôi tôm ang là mt ngành sn xut em li li nhun cao và
thu hút nhiu h nông dân tham gia.  khu vc Bc Trung B, phn ln bà
con tham gia NTTS là nhng ngi ít kinh nghim chuyn t nông nghip
hoc các ngh khác sang. Do ó, hiu bit v s sinh trng, phát trin và các
yêu cu v cht lng môi trng nc cho tôm tôm ca bà con có nhiu hn
ch. u này ã dn n ô nhim, dch bnh, hiu qu kinh t thp hoc tht
i  nhiu ni.
Nhm to u kin cho bà con cng c nhng hiu bit c bn v qun
lý cht lng nc, nâng cao k thut nuôi, bo v môi trng và trin n
nh sn xut chúng tôi biên son cun tài liu "Hng dn qun lý cht
ng nc trong ao nuôi tôm sú" này. ây là kt qu nghiên cu th nghim
"Qun lý môi trng trong NTTS ven bin Bc Trung B" c tin hành
trong 2 nm trên 20 mô hình, 800 h nuôi tôm ca d án VIE/970/30. Bên
nh ó, chúng tôi cng ã tham kho các tài liu có uy tín ca các chuyên gia
 tôm trong và ngoài nc. Do u kin ao m ca tng vùng có th rt
khác nhau nên vic áp dng tài liu này cn phi linh ng cho phù hp vi
u kin tng ao nuôi  tng thi m c th. Cun sách này có th giúp bà
con hiu c tm quan trng và các bin pháp duy trì cht lng nc trong
ao nuôi  có c s khc phc khi môi trng bin ng theo chiu hng bt
i cng nh rút kinh nghim cho các v nuôi sau.
1.2. Cách thu mu nc trong ao nuôi

1.3. Các yu t cn theo dõi và tn sut thu mu
• o các các thông s cht lng nc bng các máy móc thit b, cho
t qu chính xác.
• Các yu t thông thng nh Nhit , Oxy, pH,  mui,  trong,
c nc nên o 2 ln/ngày (lúc 5-6 h sáng và 2-3 h chiu).
• Các yu t NH
3
, H
2
S,  kim, COD o nh k 2 ln/tháng (nu có
u kin).
•  liu o c cng nh các hin tng quan sát c cn phi ghi
chép vào s theo dõi (nht ký nuôi tôm).
4
1.4. Chn m thu mu nc trong ao nuôi
Chn ra 3 v trí trong khu nuôi  thu mu gm ao lng cha nc, ao nuôi và
ao x lý cht thi hoc kênh thi. m o và ly nc phân tích nên cách b
khong 2m, ni có  sâu trung bình.
Chú ý:
trc khi th tôm, hoc trc khi cp nc vào ao nuôi tôm cn kim
tra, thu mu phân tích nc  mng cp u vào.
Hình 1:
S mt chn m thu mu trong mt khu (tri tôm) nuôi
tôm
H×nh 2
C¸c ®iÓm thu mÉu n-íc trong 1 ao nu«i t«m
Ao
cha
ng
Ao nuôi 1

Ao x
lý cht
thi
Ao nuôi 2
Ao nuôi 3
ng cp
ng thi
5
2. CÁCH THEO DÕI CÁC THÔNG S MÔI TRNG
C
2.1. Nhit 
o bng nhit k thu ngân. Tuy vy, các máy o Oxy hay pH cng thng
o luôn c nhit .
Chú ý
: khi o cn  toàn b nhit k ngp trong nc, u nhit k cách mt
ao 30cm, hi nghiêng sao cho có thc kt qu (xem hình 2).
Hình 2
: Thao tác nhit k và máy pH khi s dng o trong ao nuôi tôm
Nhit  cho phép trong ao nuôi tôm sú là 26-33
0
C, tt nht là 28-30
0
C.
Nhit  trong mt ngày dao ng không quá 5
0
C. Nu nhit  qua cao, nên
tin hành thay bt 10-30% nc. ào ao và duy trì  sâu mc nc 1,2-1,8m
 nhit  nc ít dao ng. Chú ý kim tra các thông s khác nh pH, NH
3
,

H
2
S trc khi thay hoc thêm nc trong quá trình nuôi.
2.2.  pH
• Máy o pH: Phi hiu chnh máy trc khi o và ra sch u o bng
c ngt sch và lau bng vi mm sch sau khi s dng.
• o pH bng b Test phi theo hng dn s dng cho tng loi Test c
th. Nu không có máy thì s dng gy quì. Tuy vy giy qu cho kt qu
không chính xác lm.
 pH cho phép trong ao nuôi tôm sú là 7.5-8.5, tt nht là 7.8-8.2. Có th
dùng vôi  nâng pH nu pH trong ao thp, c bit là sau nhng t ma
n. Ao có nhiu to có th làm pH cao. Trong trng hp này, thay nc hay
dùng ng, axit axetic  làm gim pH.
2.3.  mn (S
0
/
00
)
Có hai cách o  mn ph bin là dùng máy hay dùng t trng k.
• Dùng T trng k: Múc nc ao vào xô nha, dùng cc thu tinh sch 
y vào ng ong ca máy. Th t t phn  ca máy (phn có cha các
tinh th) cho nc tràn ra t t. Chn khi ct c n nh (không còn
dao ng) thì ta có giá tr mn cn o. c kt qu và ghi vào s theo
dõi sau ó ra máy bng nc sch và y np li.
5ocm
6
• Dùng máy o  mn: Kim tra máy bng nc ct hay nc ngt ri hiu
chnh  mn v 0 trc khi o. Múc nc ao vào xô nha, ly 1 git nh
lên u c, y np, a lên mt hng lên phía có ánh sáng mt tri.
c kt qu và ghi vào s theo dõi sau ó ra u u c bng nc sch

và y np li.
2.4. Ô xy hoà tan (DO)
Dùng máy o Oxy (Oxy Meter) theo các bc sau:
1. Khi ng, hiu chnh máy theo hng dn ca nhà sn xut.
2. Nhúng u o xung v trí cn o.
3. Rê u o trong nc cho ti khi các s trên màn hình n nh (không
nhp nháy) thì dng li.
4. c kt qu và ghi vào s nht ký, sau ó ra u o bng nc sch,
y np.
Hàm lng ô xy hoà tan cho phép trong ao nuôi tôm sú là 3-12 mg O
2
/l, tt
nht là 4-7 mgO
2
/l. Trong ao nuôi bán thâm canh hay thâm canh, cn có máy
qut nc  khi nng  Oxy thp hn 3mg/l thì phi chy máy qut, c
bit là khi thi tit âm u, vào cui v nuôi hay vào lúc gn sáng.
2.5.  trong
 trong có thc do bng hai cách sau:
Dùng a: Sechhi o  trong có hình tròn gm 2 na en trng ng kính
20 cm, gia móc xuyn nh (hoc inh) ni vi dây treo (hoc gy).
1. Khi o, tha theo phung thng ng cho ti khi không phân bit
c 2 màu en/trng trên mt a.
2. c kt qu trên dây hoc thc-ó chính là  trong ca nc ao (n
 là cm).
Hình 3
: dng c xác nh  trong (a sechii)
o bng tay:
1. Xoè bàn tay ra sao cho bàn tay vuông góc vi c tay.
2. n bàn tay t t xung nc cho ti khi không nhìn thy các ngón tay.

Khong cách t mt nc n bàn tay chính là  trong ca ao (cm).
7
2.6.  sâu
 sâu o bng thc chia vch:
1. óng thc (bng nha hoc g) cao 2.0-2.5 m, rng 10-15cm trên có
các vch o c ánh du rõ ràng bng sn màu sao cho dc xung
áy ao  v trí sao cho phn ánh mc nc trung bình trong ao.s
2. Hàng ngày quan sát  sâu (khong cách t mt nc n áy ao) t
các vch sn này (n v cm).
2.7. Màu nc
Múc nc ao  t t vào l thu tinh 200-250ml cho ti 90% dung tích l.
a lên ngang tm mt quan sát xác nh màu trên nn trng và so sánh theo
dãy màu sau:
Hình 5
: ng so sánh màu nc trong ao nuôi tôm
Chú ý: Màu nc thng do to và các cn vn trong ao mang li. Nu ao có
màu xanh quá m do to thì phi ngng bón phân hay thay nc. Có th
dùng mt s hoá cht hay CPSH  làm kt ta các cht cn vn.
u nc có màu sc hay mùi l phi có bin pháp thay nc hay x lý bng
ch phm sinh hc (CPSH) hay hoá cht phù hp.
2.8. Amonia (NH
3
), Hydrosul fide (H
2
S),  kim
 dng các loi Test này theo hng dn ca nhà sn xut. Khi mua
Test nhà sn xut s cung cp cho bà con hng dn cho tng ch tiêu c th.
Giá ca mi loi Test dao ng t 90.000-200.000 .
• Xanh m
• Nâu m

• Vàng nâu
• Vàng t
• Trong
• c phù sa
8
3. T S LU Ý KHI S DNG THUC HOÁ CHT
TRONG AO NUÔI TÔM SÚ.
 nguyên tc, chúng tôi khuyn cáo tt nht là hn ch thp nht vic s
ng thuc hoá cht trong qun lý môi trng ao nuôi tôm sú. Nên áp dng
các bin pháp k thut nh thit k ao cha lng,  sâu ao trên 1m, duy trì
màu nc, bón vôi nh k vv và s dng các ch phm sinh hc  qun lý
môi trng. Bt c d mi phi s dng hoá cht, hn ch thp nht s dng
hoá cht ngay trong ao nuôi.
Trong nhng trng hp bt kh kháng, d án khuyn cáo cán b ch nên s
ng vôi (các loi), Formol, Zeolite, Chlorinre, BKC, ng cát, Thuc tím
(KMnO
4
), H
2
O
2
ây là nhng ch phm s dng khá hiu qu và không gây
nhiu nguy him cho tôm, môi trng và sc khe ngi s dng. Tuy nhiên
khi s dng hoá cht, cn tham kho ý kin ca cán b k thut, hoc ch c
 bán sn phm, ngi s dng có kinh nghim. Nghe hng dn cn thn
trc khi s dng tránh nh hng n sc kho, tôm nuôi và môi trng.
Riêng vi các loi bnh vi khun, cán b ch nên s dng kháng sinh vào các
ngày nuôi th 20-30 và trc khi thu tôm 30 ngày. Sau ó không c dùng
a vì có th lô tôm ó s không c xut khu, nh hng n uy tín tôm
nuôi Vit Nam trên th trng th gii.

Hin nay có rt nhiu thuc, ch phm sinh hc (men vi sinh) c khuyn
cáo s dng  phòng tr bnh, c bit là bnh do virus nhm trng, u
vàng vv các ch phm x lý áy và qun lý môi trng. Tuy nhiên ây còn
ang là  tài c nghiên cu nhiu và không phi ai, lúc nào cng dùng
c vì chúng có tính 2 mt (tích cc và tiêu cc) và s rt nguy him nu
qun lý và s dng không úng cách. Hin ti chúng tôi ch khuyn cáo cán
 nên s dng BRF
2
, Aqucbac, Baccilus 1070, Power pack hoc Pond
Clearer. ây là các ch phm này ã c các nông h tham gia th nghim
i d án nm 2002, cho kt qu tt.
Có môt thc t là các tài liu hng dn nuôi tôm hin ti u s dng các ký
hiu ppm ch nng  các loi thuc hoá cht s dng. u này gây khó
khn cho cán b vì không ghiu các n v qui i. Chúng tôi xin hng dn
n gin nh sau:
9
ng 4: Hng dn c các ký hiu ppm trong các tài liu tp hun.
ng dn s dng
Tài liu ghi
ng lng ng rn (bt)
Có ngha là 10 ml Chlorine
hoà tan trong 1 m
3
nc ao
nuôi tôm.
Có ngha là 10 mg
Chlorine hoà tan trong 1 lít
c ao nuôi tôm.
Hoc 10 lít Chlorine hoà
tan trong 1000 m

3
nc ao
nuôi tôm.
Hoc là 10 g Chlorine hoà
tan trong 1 m
3
nc ao
nuôi tôm.
 dng Chlorine 10
ppm
Hoc 100 lít Chlorine hoà
tan trong 10.000 m
3
nc
ao nuôi tôm (ao sâu 1 m,
din tích 1 ha).
Có ngha 10 kg dùng cho
1000 m
3
nc ao, hay 100
kg Chlorine dùng cho
10.000 m
3
( din tích 1 ha,
sâu 1 m)
10
4. TÀI LIU THAM KHO
1. V Th Tr, 1994. i tin k thut nuôi tôm ti Vit Nam. Nhà xut bn nông
nghip, Hà Ni (202 trang).
3. V Ngh Cá-B Thu sn, 1999. i áp v môi trng và bnh tôm nuôi. NXB

Nông nghip, Hà Ni (36 trang).
4. Ponlerd Chanratchackool et al, 1999. Qun lý sc kho trong ao nuôi tôm. Bn dch
a Nguyn Anh Tun và ctv. Khoa Thu sn i Hc Cn Th, Cn Th (153 trang).
5. Nguyn c Hi, 2000. Qun lý cht lng nc trong nuôi trng thu sn, Vin
nghiên cu NTTS I. Bc Ninh (40 trang).
7. Nguyn Vn Ho và ctv, 2001.  thut nuôi tôm sú, Vin nghiên cu nuôi trng thu
n II. TP H Chí Minh (42 trang-tài liu tp hun D án VIE97030).
9. Cc Môi trng, 2001.  tay hng dn quan trc và phân tích nc bin (d tho).
 Khoa hc Công ngh và Môi trng, Hà Ni (74 trang).
10. Trn Th Vit Ngân, 2002. i và áp v k thut nuôi tôm sú, NXB nông nghip,
TP H Chí Minh (191 trang).
14. Công ty TNHH thc n chn nuôi C.P, 2002. Vit Nam.  thut nuôi tôm sú, ng
Nai (51 trang).
15. Li Thng Dng, 2002.  thut nuôi tôm nc mn. Trung tâm nghiên cu và phát
trin Vùng-B KHCN và MT, Hà Ni (60 trang).
11
5. PH LC
Ph lc: Mu báo cáo phn hi thông tin môi trng nc ca nông dân cho
a phng và các c quan liên quan.
ng Hoà xã Hi ch Ngha Vit Nam
c lp-T do-Hnh phúc
Ngày.tháng nm 200
Giy phn hi thông tin cht lng nc
Kính gi: ông ch tch UBND xã A, ch tch HXT Nuôi trng thu sn A
Tên tôi là :Nguyn vn X.
a ch Xóm B, huyn C, tnh D.
Xin thông báo mt s vn  sau:
Vào hi gi ngày tháng… nm 2003, sau khi quan sát ao tôm thuc a bàn xã
tôi phát hin màu nc tôm ni u, có du hiu Tôi ã xác nh mt s yu
 môi trng nc và nhn thy: nhit  , pH,  mn  trong màu

c NH
3
, H
2
S,  kim (kèm bng theo dõi kt qu phân tích cht lng
c)
 ngh HTX b trí hoc liên h vi c quan thu sn vv c cán b k thut
xung xem xét, thông báo cho nhng ngi nuôi khác và bàn bin pháp giúp 
gia ình gii quyt.
Tôi xin chân thành cm n !
Nguyn Vn X
Ký tên
12
t sa ch liên hc h tr và gii áp các vng
c
1. Trung Tâm quan trc và cnh báo môi trng và dch bnh
thu sn. Vin Nghiên cu Nuôi trng Thu sn I
a ch: ình Bng - T Sn - Bc Ninh
n thoi: 04 – 8780102, Fax: 04 – 8785748
Trung tâm thc hin các dch v v theo dõi môi trng và dch bnh.
Trc khi th ging hay trong khi nuôi, bà con có th gi mu tôm  kim
các bnh m trng, MBV và bnh u vàng
3. Chi Cc Bo v Ngun li Thanh Hoá
a ch: 103 Nguyn Trãi, Thành ph Thanh Hoá
n thoi: 037 – 852895, Fax: 037-851361
4.  Thu sn Ngh An, Thành ph Vinh
n thoi: 038-
Trc khi th ging hay trong khi nuôi, bà con có th gi mu tôm  kim
các bnh m trng, MBV và bnh u vàng
5. Phân vin Nghiên cu Nuôi trng thu sn Bc Trung b

a ch: Th xã Ca Lò, Ngh An
n thoi: 038 – 951343
6. Chi Cc Bo v Ngun li Hà Tnh
a ch: 113 ng Hà Huy Tp, phng Nam Hà, th xã Hà Tnh, tnh Hà
nh
n thoi: 039 – 855746, Fax: 039 - 859983
7. Chi Cc Ngun li Thu sn Qung Bình
a ch: S 2 Lê Thành ng, Th xã ng Hi, tnh Qung Bình
n thoi: 052 824028
8. Chi Cc Ngun li Thu sn Qung Tr
a ch: 63 Trn Hng o, th xã ông Hà, tnh Qung Tr
n thoi: 053 – 850075, Fax: 053 - 852527
9.  Thu sn Tha Thiên Hu, Thành ph Hu
a ch: 53 ng Nguyn Hu, thành ph Hu
n thoi: 054- 825552, Fax: 054-822411
1
Ch tiêu
m thu mu
Nhit

pH 
n

trong

sâu
ô
xy
NH3 H2S 
kim

Màu
c
áy
ao
Tình trng
tôm
Thi
tit
Ghi
chú
Ao nuôi
Ao cha
Kênh thi (ao
 lý thi)
Kênh cp
(sông)
Tui tôm c tôm con/kg Ngày tháng nm 200…
ng s liu này bà con cn gi li, so sánh vi tiêu chun ngng cho tôm  có bin pháp qun lý thích hp ng thi
khi gp cán b k thut có th hi  x lý, làm c súc rút kinh nghim cho v sau.