Ca dao việt nam : Cái Cò và Con Cò pptx

Ca dao việt nam : Cái Cò và Con Cò.




Ca dao tục ngữ của dân tộc mình là một kho tàng độc nhất vô nhị, vì nó
ẩn chứa
cái Minh Triết của Việt tộc nói riêng, (và trong tương lai cũng có thể là c
ủa Con
Người nói chung), với nhân sinh quan và vũ trụ quan, dựa trên n
ền tảng biến dịch
và bất dịch của Trời Đất, mà tổ tiên đã huyền thoại hóa qua biểu tượng Ti
ên
Rồng, và đã được diễn tả bởi tâm tình của tiền Nhân, với nhịp của Trời
(Thiên,
với huyền số 3 x 2 là âm dương = 6 lục), và điệu của Đất (Địa, với huyền số 4
x 2
= 8 bát), theo âm của vũ trụ và vần của vạn vật, như :
“Trăm năm / bia đá / cũng mòn,
Ngàn năm / bia miệng / vẫn còn / trơ trơ ”.
Nội cái thể của hai câu “lục bát”, với nhịp 2 (chữ đôi: "trơ trơ"), điệu 3
cho câu
trên 6 chữ, và 4 cho câu dưới 8 chữ, với âm (trăm, ngàn) và vần cuối câu tr
ên
(mòn) đi với vần của chữ thứ sáu (lục) của câu dưới (còn), ta đ

ủ thấy tính chất
“song trùng lưỡng hợp” của Cái nguyên lý Mẹ, đó là lưỡng nhất tính, với lư
ỡng
nghi: âm dương (2) hòa hợp, và cơ cấu (3) tam tài (thiên-địa-nhân), và (4) t
ứ
tượng, mà trong thơ Đường luật (từ thời Đường nhà Hán), với thể thơ “th
ất ngôn
bát cú” (7 chữ 8 câu), với luật “bằng-trắc” đối khắc hơn, tuy cũng rất hay nh
ưng
không còn cái cơ cấu và nền tảng như “lục bát”, tỉ dụ bài thơ nổi tiếng của B
à
Huyện Thanh Quan :
“Bước tới đèo Ngang, bóng xế tà,
Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ với nhà.
Nhớ nước đau lòng, con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng, cái gia gia.
Dừng chân đứng lại, trời, non, nước,
Một mảnh tình riêng, ta với ta.”

Nhưng ở đây, tôi không có ý bàn về thể thức hay cơ cấu giữa hai thể th
ơ nói trên,
để phê bình hay bàn luận, mà ch
ỉ muốn nhắc lại cái đặc tính của ca dao Việt tộc,
trước khi đề cập đến cái nhân sinh quan trong mấy câu ca dao sau đây mà có l
ẽ
bạn cũng đã biết :
Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm, lộn cổ xuống ao (!)

…
Cái cò chết tối hôm qua
Có hai hạt gạo với ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau răm
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.

Tôi chọn những câu ca dao này, vì cũng nhân đọc lại bài “Nh
ững Dấu Chỉ của
Thi Ca trong Triết Việt” mà tác giả Đông Lan đã d
ẫn giải ý nghĩa căn bản của
Triết qua những câu ca dao trên ; và vì như tôi đã nói ca dao là cả một kho t
àng
vô tận của nền Minh Triết Việt, nên tôi cũng xin được phép góp thêm ý đ
ể chia sẻ
với bạn những gì tôi đã “Cảm” được qua những câu ca dao “Con cò” và “Cái
cò”
này.

Nếu bạn để ý, thì thấy tôi đã ghép hai câu ca dao đầu (của một bài khác) đ
ể nói
lên sự liên hệ động tác dẫn đến hậu quả, là lý do tại sao “cái cò chết tối hôm qua
”,
vì tôi nghĩ nếu không thì cái óc tò mò của bạn sẽ thắc mắc…; hơn n
ữa cũng để
dẫn chứng cho bạn ý nghĩa tiềm ẩn trong từng chữ của mỗi câu ca dao mà ti
ền
nhân đã dùng, là điều không phải ngẫu nhiên hay tự nhiên mà là v
ới tiềm ý ẩn dấu

cái tinh hoa của Triết, để dẫn đường đến Đạo.
Cái hay và độc đáo của ca dao, theo tôi, là với một hình ảnh như “cò” ch
ẳng hạn
(mọi người đều biết), nhưng lại có hai (ẩn) nghĩa hoàn toàn trái ngư
ợc (sẽ không
biết nếu không thấy), khi chữ được dùng thêm đ
ể chỉ giống đực hay giống cái, tức
là “con” hay là “cái”. Nhưng ở đây khi nói “con cò” hay “cái cò” đều chỉ loài cò
,
nghĩa cũng là “con cò”, và khi nhìn từ xa thì làm sao biết được con nào đ
ực con
nào cái ?!
Mà rõ ràng là bạn cũng thấy như tôi, cái câu đầu nói là “Con cò mà đi ăn đêm
”,
rồi sau đó lại nói “Cái cò chết tối hôm qua” ; như vậy chắc gì là cùng m
ột con(?),
nhưng có lẽ tại vì tôi lấy “râu ông cắm cằm bà”, nghĩa là đem ghép hai câu đ
ầu
của bài ca dao khác vào làm hai câu đầu ở đây, cho nên không được ăn khớp
;
nhưng bạn có thấy tại sao câu cuối cùng (của 6 câu chính trong cái bài này) c
ũng
lại là con (?), đó là: “Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.” !?
Để nói với bạn, là trong cách dùng chữ của tiền nhân trong ca dao, r
õ ràng là
không ngẫu nhiên mà là cố ý, nên theo tôi, ca dao không thể hiểu như thơ v
ần, với
nghĩa chính hay tổng quát, mà là phải hiểu từng chữ đặt dưới mọi khía cạnh của

vạn vật vũ trụ, như thế bạn mới có thể khám phá ra cái nghĩa triết, tức là (th

ấu)
triệt, tận lý, cùng tính. Chỉ như vậy, bạn mới có thể thấy đư
ợc cái Tâm của vũ trụ
mà cũng là cái Tâm của bạn, vì “nhân giả kỳ vũ trụ chi tâm”, đó là
Cái
Chân-
Thiện-Mỹ tiềm ẩn nơi Con người qua Đại Ngã Tâm Linh.
Đọc đến đây chắc bạn đã hiểu thế nào là Cái và Con, với ý nghiã “Con dại Cái

mang”, tức là ý nghĩa của sự liên kết thâm tình, không ch
ỉ dính liền bằng máu mủ,
ruột thịt, mà cũng là ý nghĩa Hòa trong Nhất Thể bằng tình yêu thương th
ắm
thiết, mà người mình còn ví như biển Thái Bình, để nói sự bao la, vô bờ, vô bi
ên
của TÌNH YÊU, của MẸ, của CÁI (là Trời Đất) với CON (Người).
(Để hiểu thêm ý nghĩa này, mời bạn đọc lại bài “Cá và Cái… với Con Cá v
à Con
Cái ”.

Bây giờ bạn hảy trở lại với tôi để đi điều tra về cái chết của “cái cò”. Như đã đ
ề
cập, cái cò này không hẳn là cò cái, hay để chỉ con cò, mà ai cũng biết là ám ch
ỉ
con người, vì ca dao cũng có câu :
Cái cò là cái cò con
Mẹ nó yêu nó, nó còn làm ngơ (lơ)

Hay
Con cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non
Vì “Mẹ nó yêu nó, nó còn làm ngơ ”, nghĩa là nó không biết, cũng không cần biết
,
và không muốn biết là “Mẹ nó yêu nó”. Đó là sự ngơ ngáo, ngu ngốc, hời hợt
,
hửng hờ, lơ đãng của con người, vì không chịu tri thức (bác học), đ
ể nhận thức
(quảng vấn) và ý thức (tư duy) CÁI thiên chức làm CON (người).
Thiên chức làm CON đó là sự tiếp nhận bằng sự thông hiệp bởi tương giao
qua
Tâm linh để lãnh nhận tất cả Cái Nhân, Cái Trí, Cái Dũng, Cái Tài, Cái Đức
…
của Trời Đất Vũ Trụ, để làm Chủ lấy mình với Trời Đất, đó là Nhân Chủ v
ới
Thiên Chủ và Địa Chủ, để tài tác vạn vật vũ trụ như ý của Trời Đất, tức l
àm cho
“Danh Cha cả sáng” như trong kinh “Lạy Cha”, nghĩa là làm cho thành (đư
ợc)
CÁI “Chân-Thiện-Mỹ”, thì mới đúng là Nhân Tài với Thiên Tài và Địa Tài, đ
ể
mình xứng đáng là Vương (Vua) với Trời Đất, tức là Nhân Hoàng với Thi
ên
Hoàng và Địa Hoàng.
Và đó là ý nghĩa CON mà tổ tiên đã CẢM CÁI TÌNH YÊU CỦA MẸ, và đ
ã
SỐNG CÁI ĐẠO LÀM CON (Người), tức là sống ý thức với ý nghĩa CON ngư
ời
là giao chỉ của Đức Trời (Mẹ) và Đức Đất (Cha), (nhân giả kỳ thiên đ
ịa chi đức,
vũ trụ chi tâm), là TÂM của vũ trụ, tức là MỘT với thiên đ

ịa vũ trụ vạn vật nhất
thể. Đó cũng là ý nghĩa thông hiệp và kết hiệp giữa Cha và Con trong Kitô giáo.
Nhưng ở đây, nguyên do cái chết của “cái cò” là “Con cò mà đi ăn đêm
”, có
nghĩa là hễ mà (hay tại vì) đi, tức là tự mình muốn, (đi) ăn : nghĩa là ham muốn

kiếm thêm lợi cho mình, tức là làm hai “job”(s), làm ngày chưa đủ lủ khủ l
àm
đêm, cho d
ầu với “danh nghĩa” để kiếm tiền nuôi cha mẹ vợ con, hay để trả nợ cái
nhà, chiếc xe, cái tivi, tủ lạnh, hay để đi Las Vegas chơi cho bi
ết hay để giống
người ta thì cũng tại vì mình… muốn có, muốn làm, muốn được, muốn đua đ
òi,
chớ Trời đâu có bắt !
Và chữ đêm ở đây, không chỉ có nghĩa là ban đêm, mà còn có nghĩa là làm nh
ững
chuyện “hắc ám”, như bán dâm hay buôn l
ậu bạch phiến, ma túy, thuốc “lắc”
(ecstasy), hay thảo độc dược như “haschisch”, “cannabis”, ho
ặc đồ quốc cấm…,
tức là làm những chuyện trái với luân lý của Đạo Trời. Nhưng đêm cũng c
òn có
nghĩa là sống trong tăm tối, tức là sống lệ thuộc, sống nô lệ, nghĩa là s
ống Duy
theo thần, lý, vật,… hay bất cứ thứ gì, kể cả những ý thức hệ v
ới danh nghĩa “dân
chủ” để được (có) tự do, hay đạo thuyết của tôn giáo để được (thưởng) “Thi
ên
Đàng” hay “Niết Bàn” (Nirvana), thì cũng là còn đi trong đêm tối.

Nghĩa là hễ mà con người còn đi ăn đêm dưới ánh đèn màu c
ủa vật chất, của
quyền lợi, của tiền tài, danh vọng, sắc dục,… nghĩa là sống hoàn toàn ngư
ợc lại
luật của Trời Đất, chẳng hạn như đêm không lo ngủ nghỉ mà lo đi (kiếm) ăn
, thì
cũng như mọi “nhân danh chính nghĩa” mà con người gọi là “phát tri
ển kinh tế,
xã hội”, để nâng cao mức sống bằng cách phá rừng, chẻ núi, đào hầm, khai m
õ,
hút dầu, cào than, xây đập chận nước, để làm năng (đi
ện) lực, để đốt, để soi, để
sưởi, để di chuyển với xe chạy, tàu bay, và gọi là đi du lịch…, hay để làm đ
ủ thứ
kỹ nghệ biến chế (kỹ nghệ hóa) thành vô số đồ như đồ ăn, đồ uống, đồ x
ài (dùng),
đồ đạt, đồ mặc, đồ chơi, đồ xa xỉ…, đó là chưa kể đồ để đâm chém giết nhau m
à
chỉ có con người mới chế ra, và gọi là vũ khí chiến tranh với “nhân danh b
ảo vệ
hòa bình”, và loại vũ khí độc hại nhất được đặt tên là “v
ũ khí dằng mặt” (arme de
dissuasion). Thật đúng là, khi con người đi ăn đêm, tức cũng có nghĩa là mất
(vô)
thần (minh), thì con người chính là (ác) quỷ (quyệt) !!!
Vì vậy, chỉ trên dưới một thế kỷ (20), con người đã “nhân danh chính ngh
ĩa” gây
ra hai trận thế chiến tàn kh
ốc, “nhân danh văn minh” với khoa học kỷ thuật,
không những đã phung phí nước ngọt (eau douce), mà còn làm ô nhiễm nư

ớc tới
tận (gốc) mạch nguồn (nappe phréatique), làm ô nhiễm môi trư
ờng thái sinh với
sự đào thải hàng triệu tấn rác mỗi ngày trên th
ế giới, hay bằng cách chế biến hóa
chất (độc) và đã tiêu thụ hàng triệu tấn, hàng tỷ lít, với không biết bao nhiêu th
ứ
chất độc mà theo danh sách thống kê năm 2003 của REACH.
(Registration,
Evaluation and Authorisation of Chemicals), thì mới chỉ có chừng 30 000 ch
ất,
(mà "chất cam" (agent orange) đã là ngu
ồn gốc của vụ kiện vừa qua (22/06/07)
của những nạn nhân Việt-Nam đối với cơ quan hành chánh Hoa-Kỳ), để gọi l
à
khử trừ sâu bọ, ruồi muỗi, dán nhện, v.v, … bằng cách xịt, rãi, pha, trộn, tư
ới…,
để cuối cùng rồi con người cũng mang lấy những chất độc đó v
ào máu, vào thân,
ngay từ trong bào thai, và đó cũng là một trong những căn nguyên c
ủa cái bệnh
ung thư dưới mọi hình thức, càng ngày càng nhiều ! Đó là chưa kể cái hiện tư
ợng
“hâm nóng khí hậu” mà con ngư
ời khoa học, hay trí thức bắt đầu lo sợ (chớ dân
ngu khu đen có biết gì đâu mà sợ với lo, “điếc không sợ súng”(!) mà) cho cái h
ậu
quả đã và đang xảy ra trước mắt như hạn hán, lụt lội, bão tố, với cư
ờng độ mỗi
ngày một tăng, và chu kỳ càng ngày càng nhiều, khắp nơi trên đ

ịa cầu từ mấy
năm nay ! Đó cũng là ý nghĩa “đen tối” của đêm.
Vì phần đông giới trí thức và bác học chưa biết rằng CON người là MỘT
quân
bình tuyệt tác, tuyệt hảo, tuyệt vời (équilibre parfait) với CÁI là Tr
ời Đất Vũ Trụ
Vạn Vật, tức là “nó còn làm ngơ ”, không biết “Mẹ nó yêu nó”, nghĩa là s
ống tách
rời với Mẹ nó, và hỗn láo kiêu căng, tự tôn, tự hào với cái học một chiều
, là cái
học để kiếm tiền, để khoe khoang, để tranh luận, để “ta đây”, tức là h
ọc thuộc
lòng, nghĩa là học mà không hành, thì người bình dân nói là “ba que xỏ lá”, vì học

mà chẳng chịu tư (suy nghĩ) để (đốc) hành, mà cứ đòi chế ngự tất cả và không c
ần
Mẹ nó, thì cũng giống như già Hồ vô thần, lưu manh xảo trá đã l
ộng ngôn với cái
câu : “với sức người sỏi đá cũng thành cơm”(!).
Cho nên con người mới đi ăn đêm, nghĩa là bày đủ thứ trò, b
ởi đủ thứ (kỷ) thuật,
với đủ mưu mô thủ đoạn, với đủ thứ nhãn hiệu… như những ánh đèn màu về đ
êm
ở “Las Vegas”, hay “Paris by night” với bảng quảng cáo đại vĩ tuyến đầy m
àu mè
rực rỡ và âm thanh nổi muôn chiều (multi-directionnel), với bốn chữ chạy l
ên
chạy xuống, chạy qua chạy lại, từ ngoài vào trong, từ trong ra ngoài, mà n
ếu
người ta đọc được, cũng chỉ là “nhân danh chính nghĩa”, theo ki

ểu cộng sản hay
kiểu tư bản gì, thì cũng chỉ là theo. Và vì bị lóe mắt bởi ánh đèn đêm
, nên CON
người hết biết (ngơ) CÁI “Nghĩa Chính”, mà chỉ thấy có “nhân danh”, bất cứ l
à
danh gì, cho nên mới Duy theo, mới nô lệ, mới đâm đầu vào ánh sáng giả t
ạo
(artificiel) mà tưởng là thiệt, như những con “thiêu thân” !
Mà tại vì đi ăn đêm, ở trong tăm tối, cho nên làm sao thấy được gì (!), cũng v
ì
vậy mà mới “Đậu phải cành mềm, (nên mới) lộn cổ xuống ao” (!). Vì con ngư
ời
muốn đi ăn đêm, nghĩa là sống ngư
ợc lại với Đạo (luật) của Trời Đất, tức chỉ sống
độc hành (một chiều) mà không biết lưỡng hành (hai chiều), thì làm sao có th
ể
“thuận thiên”, có thể Hòa ? Mà hễ không thuận thi
ên, thì không thông, không
dung, không đồng, không tương, không hiệp, không giao… mà chỉ là bế tắc, l
à
chết không kịp ngáp mà thôi !
Cho nên chữ “Đậu”, nghĩa là bám chặt vào, bám chặt lấy, tức cũng còn có ngh
ĩa
là Duy theo. Còn “phải”, không có nghĩa bắt buộc, hay nghĩa “phải trái”, tức l
à
“đúng” hay “sai”, mà là nghĩa “chụp đại”, “bám đại”, “vớ đại”, “quơ đ
ại”, không
cần biết là cành hay thân (cây), là mềm hay cứng, ở đây nghĩa là không c
ần học
hỏi, không chịu suy tư, không cần tìm hiểu, cho nên còn có nghĩa là đua đòi, ch

ạy
theo, bắt chước. Còn “cành” là nhánh nhỏ xíu của thân cây, tức là bám víu vào v
ật
chất hay bất cứ ý thức hệ nào, nghĩa là không ph
ải cái nền tảng thiết yếu cho con
người. Và “mềm” là nghĩa yếu đuối, không vững chắc, không chặt chẽ, nghĩa l
à
không biết, hay không cần biết, không chịu biết (làm ngơ, làm lơ) đâu là ý ngh
ĩa
chính yếu của đời sống, của con người. Cho nên “đậu phải cành mềm”, nghĩa l
à
bám víu đại vào một cái gì không có nền tảng vững chắc, như thuyết nhị nguyên

đối kháng và không có cơ cấu chặt chẽ, như hệ tam luận, mà ch
ẳng chịu thắc mắc
để suy nghĩ cho thấu tận tường nghĩa, lý, để biết Con ngư
ời chỉ hiện hữu với nền
tảng Trời Đất và cơ cấu Vũ Trụ.
Nên mới “lộn cổ”, nghĩa là rớt (đâm đầu xuống) rất lẹ mà không k
ịp có phản ứng
gì ráo trọi, mà tiếng việt mình còn nói là “không kịp ngáp” ! Còn “xuống ao
”, thì
ai cũng hiểu và biết. Nhưng bạn có thắc mắc tại sao tổ tiên lại nói “xuống ao” m
à
không nói là “xuống giếng” hay “xuống đất” ?
Vì là xung quanh “ao” ở nhà quê, thường có cây nhỏ mọc quanh bờ nên con c
ò
mới có thể đậu ban ngày hay tránh ao ra, còn ban đêm thì nó không thấy đư
ờng,
nên mới đậu cành mềm… Và vì “ao” có hình tròn chỉ Trời, có nư

ớc (mạch) ở
dưới Đất chảy ra để thành ao, là ý nghĩa tương giao của Trời Đất để tạo dựng s
ự
sống của vạn vật từ (bởi) nước, và nhờ nước, tức hành Thủy, để dinh dưỡng v
à
tươi mát. Nhưng nước cũng làm cho sự sống chết đi khi nư
ớc bị ô nhiễm bởi chất
độc, mà biểu tượng của sự sống (động) là con người, và tương tự khi con ngư
ời bị
tiêm nhiễm, bị thu hút, bị lôi cuốn bởi các thứ… hệ, thể, chế, từ, tượng ảo ả
nh,
hảo huyền, mà mình cứ lơ ngơ không chịu suy nghĩ với nền tảng vững chắc là
tâm
đạo, thì sẽ “lộn cổ xuống ao” tức là “chết” không kịp ngáp, nghĩa là không th
ể
sống thật thiên chức CON người, tức không thể Thành Nhân !
Đọc đến đây, chắc bạn đã biết lý do và hiểu tại sao “cái cò chết tối
hôm qua”.
Nhưng bây giờ tôi mời bạn cùng tìm hiểu với tôi về những gì đã x
ảy ra với cái
chết con cò, vì tất cả sự kiện đều đã được ghi lại một cách chặt chẻ r
õ ràng. Tôi
xin được trích dẫn lại đây những chi tiết đó :
Cái cò chết tối hôm qua
Có hai hạt gạo với ba đồng tiền
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau răm
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.
“Cái cò chết tối hôm qua”, ở đây ai cũng biết chết nghĩa là tiêu tùng, nhưng c

ũng
có nghĩa là sự liên kết thâm tình, nhất thể giữa CÁI và CON, bị đoạn tuyệt, tức l
à
bị cắt đứt luôn mà không thể nối kết lại được, nghĩa là hoàn toàn bi
ến (dịch) tan
cách rời rạc, lạc lõng, ngoài “quỹ Đạo” của cõi vô biên…, và không phải chỉ l
à
chết (lúc) tối hôm qua, mà là
ch
ết
trong
tăm t
ối
, nghĩa là trong lúc còn lơ đ
ãng,
còn ngơ ngớ, còn ngu ngốc… nên không hề biết là “Mẹ nó yêu nó”.
Chắc là bạn cũng đã có lần đọc mấy câu ca dao này rồi và đã thấy nh
ư tôi là gia
tài của ”cái cò chết ”, mà cũng là của con người chỉ “có hai hạt gạo với ba đ
ồng
tiền”. Thật rõ ràng là quá nghèo nàn gần như KHÔNG có gì hết ! Nhưng tuy ch
ỉ
có ba (3) đồng mà cũng mua được bốn (4) thứ, đó là : trống, kèn, mỡ, (mớ)
rau
răm. Nghĩa là cũng có đủ đồ để “thờ vong con cò” và đó mới là quan tr
ọng, mới
là chính yếu. Nhưng như vậy thì cũng có gì đâu để mà nói ?
Thưa là có nhiều lắm, và theo tôi, thì mấy câu ca dao này hay lắm và rất l
à hay vì
đầy ẩn ý !

Hay, là vì CÓ hai với ba, mà tiếng mình còn nói là “vài ba”, nghĩa là (một) số ít

so với vạn (vật), thì là coi như KHÔNG. Mà thiệt, con ngư
ời của Việt tộc, với văn
hóa nông nghiệp, làm nghề nông thì đa số thường đủ ăn chớ ít có ai m
à giàu có.
Vì lợi tức của mùa màng hoa quả đều cậy vào yếu tố thời tiết, tức sự
tương giao
tương hòa của Trời Đất Vũ Trụ, nhờ mưa thuận gió hòa, m
ặc dầu công sức của
con người có đổ bao nhiêu mồ hôi nước mắt đi nữa, nhưng nếu yếu tố nắng m
ưa
không thuận không hòa, thì là mất mùa và là đói rét. Nên nghĩ cho c
ùng, con
người chỉ là KHÔNG, nghĩa là Không có gì hết, Không là gì h
ết, Không ăn nhằm
gì hết đối với Trời Đất, vì là CON (người) hữu hạn đối với CÁI vô biên c
ủa MẸ
vũ trụ. Nhưng đồng thời CON người cũng CÓ CÁI Tính Mệnh (Thiên Tính) c
ủa
Trời Đất vũ trụ vạn vật, là Tài Đức, là Tâm Linh với tất cả Chân-Thiện-Mỹ. Đó l
à
ý nghĩa nền tảng Nguyên Lý Mẹ với lưỡng nhất tính, Có với Không, là Tr
ời với
Đất, và cũng là ý nghĩa cơ cấu của (biến) Dịch với tỷ lệ 3-2, tức “
tham thiên
lưỡng địa”, là quân bình động (équilibre dynamique). Còn hai số 2 với 3 thành s
ố
5, cũng là ba huyền số với ý nghĩa Tam Tài là Thiên-Địa-Nhân, mà cũng l
à ý

nghĩa Thái Hòa, Nhân Chủ, Tâm Linh. (xin đọc lại bài “Thằng Bờm và Đ
ạo
Việt”)
Hạt (gạo) với Đồng (tiền), là nghĩa của bất cứ hạt (hột) gì đem ra gieo (tr
ồng)
ngoài đồng. Hạt hay hột là thể của hành Mộc đư
ợc keo đọng, có tính chất đầy
chắc vì chứa đọng cái tinh túy của hành Mộc, đ
ể với hoạt lực của trời đất vũ trụ
(thời gian), sẽ mọc lên cho mầm sống của th
ảo mộc, để cho ngũ cốc, cây cối, hoa
quả…để nuôi dưỡng CON người, nhưng cũng là ý nghĩa lắng đọng của mọi t
ương
giao, tương quan, với Tình (cảm) của con người vào Tâm đ
ể mới có thể Linh, để
mới có thể Hòa, để mới thành Nhất Thể. Còn Đồng là ý nghĩa (cánh) Đ
ồng
Tương, tức đồng Giao, đồng bào, đồng bọc…, nhưng cũng là nghĩa của đồng

(tiền) tức là bằng chất đồng, chất bạc, chất vàng, là ý nghĩa quý hóa, ý nghĩa giá

trị của (hành) Kim, là ý nghĩa tinh khiết như kim cương, và cứng chắc nh
ư vàng,
như “platine”, là đặc tính nền tảng của Tâm, nhưng cũng còn là nghĩa tương khắc

giữa hai Hành, tức Kim khắc Mộc.
Gạo với Tiền, ai cũng biết là gạo để nấu cơm ăn, và tiền thì để xài, thì có gì
đâu
mà nói. Đúng vậy. Nhưng gạo là nhu yếu phẩm và tiền là phương tiện thiết yếu đ
ể

thực hiện mọi chuyện, cho nên ca dao có câu :
Có tiền mua tiên cũng được,
Không tiền mua lược không xong
Vì vậy gạo và tiền là ý nghĩa tương quan giữa nền tảng vật chất và con người, l
à
yếu tố không thể thiếu để làm cho con người thăng tiến, để đáp ứng 1 tr
ên 3 nhu
cầu thiết yếu của con người, đó là ẩm thực, vì là “có thực mới vực được Đạo
”,
nhưng cũng vì tính chất quan trọng này, đã làm cho con người bị thu hút v
à lôi
cuốn bởi cái mùi thơm của “lúa”, làm cho cứ “đói bụng” hoài, để rồi (cứ) “
mà đi
ăn đêm”, thì trước sau gì rồi cũng “lộn cổ xuống ao” ! Cho nên ph
ải biết rằng chỉ
cần “có hai hạt gạo với ba đồng tiền”, là ý nghĩa “cầu dừa đủ xài” mà người m
ình
hay bảo với nhau nhân dịp đầu năm, nhưng cũng là ý nghĩa phải biết thông
dung
hòa hợp với Trời Đất, nghĩa là phải biết sống (với) nội tâm để khỏi bị m
ùi thơm
hấp dẫn của “lúa”, hay mùi giấy mới của “dollar”($) hay “euro”(€), dưới ánh đ
èn
màu ban đêm. Rồi với :
Một đồng mua trống mua kèn
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong
Một đồng mua mớ rau răm
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò

Nếu bạn để ý trong bốn câu ca dao này thì bạn cũng sẽ thấy như tôi là có s

ự lập
lại với 3 chữ Một, 3 chữ đồng, 4 chữ mua, 2 chữ thờ, 2 chữ vong, nói theo th
ể kể
chuyện thì rất là tự nhiên và đương nhiên, vì là chỉ có 3 đồng tiền cho nên ph
ải kể
làm sao mua đủ 4 thứ để cúng để thờ, thì có gì đâu mà để nói ?
Nhưng như tôi đã nói với bạn ngay từ đầu, ca dao là cả một kho tàng
ẩn chứa cái
tinh hoa của nền Minh Triết Việt, nên mỗi chữ đều tiềm ẩn ý nghĩa nào đó, và n
ếu
có lập đi lập lại thì lại càng ẩn giấu một cái gì đó rất quý, rất quan trọng, m
à có
thể là cái chìa khóa để mở cái cửa để đi vào con đường dẫn đến Đạo.
Cho nên 3 chữ Một ở đây là nghĩa bộ ba, tức Một Thiên, Một Địa, Một Nhân
,
tương tự như Cha, Con, và Thánh Thần (Ba Ngôi trong đạo Chúa), là cơ c
ấu của
Một nền tảng Nhất Thể thật vững chắc, mà biểu tượng cụ thể đã đem áp d
ụng
vào đời sống hằng ngày của dân Việt, đó là cái kiềng 3 chân, mà tổ tiên cũng đ
ã
diễn tả ý nghĩa qua ca dao :
Dù ai nói ngã nói nghiêng
Thì ta cũng vững như kiềng ba chân
Với 3 chữ đồng ở đây cũng không phải là ngẫu nhiên, mà là ý nghĩa của đ
ồng
phận (sự), với Thiên Sinh, Địa Dưỡng, Nhân Hòa, thì là đồng tài, với Thi
ên Tài,
Địa Tài, Nhân Tài, cho nên đồng chức, đó là Thiên Hoàng, Địa Ho
àng, Nhân

Hoàng. Vì vậy, con người không phải là nô lệ của Trời Đất, để sanh, bệnh, l
ão,
tử, để làm l
ụng khổ sở, để mang nặng đẻ đau, để chịu đựng đủ thứ bất công, đọa
đày, bất nhân, bất hạnh… để đền tội, tại vì kiếp trước m
ình là con chó, con heo,
con rắn… hay là tại vì tổ tông mắc tội “ăn trái cấm” cho nên bây giờ mình bị l
ãnh
cái “tội tổ tông truyền”, và phải (bị) sống đời khổ hạnh để được ân xá, để đư
ợc
lên Thiên Đàng đời sau, và được sống hạnh phúc với Chúa đời đời… (?)
Còn 4 chữ mua là ý nghĩa tương quan trao đổi để có cái gì cần thiết cho m
ình, mà
ở đây là bốn thứ căn bản mà con người cần phải CÓ, trên Đất này (huyền số 4 l
à
bốn góc vuông tượng trưng cho Đất, tức là hành Thổ) để có thể sống siêu Vi
ệt,
tức sống hạnh phúc, đó là : trống, kèn, mỡ và rau răm. Nên Tr
ống ở đây phải hiểu
là Trống Đồng, vì có tới ba đồng (như ba h
ồi trống) với ý nghĩa tóm gọn trong
câu thơ nổi tiếng sau đây :
Trống Việt Thường lung lay bóng Nguyệt,
Suối Cam Tuyền tuệ Việt thức mơ.
Nói lên cái Tính (chất) siêu Việt với chiều kích vô biên c
ủa cái Tâm Trống (rỗng)
luôn luôn (thường), sẽ thông giao (động, lung lay) cả cái vô hình t
ĩnh lặng (bóng
nguyệt), và làm cho đời sống con người hạnh phúc tràn đầy như ở dư
ới một

nguồn suối nước trong tinh (tuyền) ngọt ngào, khi con ngư
ời biết (tuệ) sống thật
“đạo nghệ” (cam) với ý thức mà mình cứ tưởng như (là giấc) mơ (cõi Tiên).
Trống, với Kèn cũng là nhạc khí không thể thiếu trong các lễ lạc, hội hè, đ
ình
đám, để gây bầu không khí “lễ nhạc”, vì lễ là thể thức bề ngoài với (dương) c
ờ xí,
trống kèn, đèn đuốt, bông hoa, hương khói, mâm cỗ, v.v…, và nhạc là (âm) đi
ệu,
kiểu cách diễn tả cái tình (đã) cảm bên trong qua cái nh
ịp lẹ (vui), chậm (buồn)…,
với tiếng kèn bổng, tiếng trống trầm và đó cũng là ý ngh
ĩa Trời cao Đất thấp gặp
(giao) nhau, để tạo dựng nên Con người, để cho nó biết là “Mẹ nó yêu nó”, và đ
ể
cho nó biết YÊU, nhưng “nó còn làm ngơ ”.
Mỡ, với rau răm. Bạn có thắc mắc tại sao lại (mua) mỡ để đốt đèn mà l
ại không
mua dầu? Có lẽ bạn sẽ bảo tại vì hồi xưa chưa có dầu lửa vì lúc
đó chưa có công
ty Exxon, Shell, hay Total. Bạn nói đúng, nhưng đâu c
ần phải có dầu lửa mới đốt
đèn được, vì ngày xưa người ta vẫn có thể đốt đèn b
ằng dầu dừa hay dầu phụng
(bằng đậu phộng ép ra), nhưng tại sao lại bằng mỡ? Đó bạn thấy chưa, chữ mỡ
mà
ông bà mình dùng ở đây rõ ràng không phải là ngẫu nhiên, mà là có ẩn ý, nh
ưng
là ý gì đây, bạn đã biết chưa? Tương tự, ở xứ mình có bi
ết bao thứ rau, nhiều thứ

đến độ ông bà mình đã phải làm thành một bài vè về rau đ
ể dạy cho con cháu
nhớ, mà nếu bạn chưa biết tôi trích dẫn ra đây cho bạn đọc và dạy lại cho con:


Nghe vẻ nghe ve
Nghe vè về rau
Xấc láo hỗn hào
Là rau ngành ngạnh
Trong lòng không tránh
Vốn thiệt tâm lang
Đất rộng bò ngang
Là rau muống biển
Quan đòi thầy kiện
Bình bát nấu canh
Ăn hơi tanh tanh
Là rau dấp cá
Không ba có má
Rau má có bờ
Thò tay so đo
Nó là rau nhớt
Ăn cay như ớt
Vốt thiệt rau răm
Sống tới ngàn năm
Là rau vạn thọ
Tay hay xớ rớ
Vốn thiệt rau co.
Nhưng ở đây tại sao lại (mua) mớ rau răm mà là không rau gì khác? Có phải là
ẩn
ý gì nữa (đây) không?

Để giải đáp câu hỏi tại sao lại mỡ với rau răm, tôi xin đư
ợc nhắc lại cái kinh
nghiệm bản thân của bạn là bạn cũng đã thích (thèm) mỡ m
ỗi lần bạn nấu (phở)
hay đi ăn phở (gầu) trong nhà hàng Việt-Nam
ở khu Bolsa của Little Saigon hay
khu Chinatown sur Seine ở Paris quận 13, bạn cũng đã có lần xin thêm “nư
ớc
béo”, mặc dầu bạn bị bác sĩ cấm ăn mỡ vì cái b
ệnh “mỡ trong máu” (cholestérol),
tại sao kỳ vậy? Hay là tại sao mỗi lần người mình ăn hột vịt lộn là phải ăn với
rau
răm, hoặc làm gỏi (thịt) gà, hay gỏi vịt cũng phải có rau răm ?
Bây giờ thì bạn bắt đầu hiểu tại sao chưa? Thì tại vì mỡ là lớp vỏ bên ngoài (dư
ới
da) của loài động vật, để che (chở) lớp thịt, nhưng cũng là chất (nhờn) dư
ới thể
lỏng hay đặc, để làm cho trơn (trợt) những chỗ giao (nhau) hay cọ sát để l
àm cho
sự (xê) dịch dễ dàng, nhưng cũng là chất làm cho mập, cho béo, mà người m
ình
hay nói “to béo”, để diễn tả sự mạnh khỏe, nhưng cũng là “nước béo” l
àm cho tô
phở gầu thêm thơm ngon, thêm giá trị dinh dưỡng. Nên mỡ ở đây là t
ất cả ý nghĩa
tình yêu (thương) của Mẹ (nó) từ đầu đến cuối, tức là từ lúc (cưu) mang
, (bao)
bọc, sinh (nó) ra, rồi che chở, nuôi dưỡng cho nó lớn, lo lắng m
ọi chuyện cho nó
được tốt đẹp, và (dạy dỗ) giáo dục, để cho nó biết cung túc, tòng ngh

ệ, minh triết,
thông mưu, duệ thánh, tức làm cho nó thành Nhân. Và đó là ý nghĩa mua m
ỡ đốt
đèn, nhưng đèn ở đây cũng còn có nghĩa là hành Hỏa.
Và mớ rau răm. Với mớ là nghĩa nhiều lắm, phải ôm chặt vào (lòng) đ
ể giữ lấy. Ở
đây là ý nghĩa bao la, vô biên, của lòng Mẹ ôm lấy Con người, tức T
ÌNH YÊU
của Trời Đất. Và rau răm như mọi người đều biết là m
ột loại (rau) “cỏ” có cọng
nhỏ và lá nhỏ, lại có vị cay và mùi thơm mà người việt mình luôn dùng đ
ể trộn
gỏi, nhất là với thịt cò (hay gà) xé phây (phai) là ngon tuyệt. Cho nên rau răm
ở
đây là ý nghĩa nồng nàn, thơm ngát của hương vị TÌNH YÊU.
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò
Đem về đó là động tác từ chợ mang về nhà, là ý nghĩa từ ngo
ài vào trong, nhưng
đó cũng là ý nghĩa phải đạt được (mua) bằng tiền của và sức lực, tức là (ph
ải)
muốn để học hỏi hết tất cả những ý nghĩa hay ho (có lý) bên ngoài, t
ức do sách
vở, bài bản, thầy cô, rồi phải gẫm đi nghĩ lại, nghĩa là suy tư, tức thái nhỏ đ
ể cho
lắng đọng, để cho thấm vào Tâm vào lòng, thì m
ới có thể thông dung, thông giao,
thông hiệp, khi thờ cúng. Nhưng ở đây thái nhỏ không ch
ỉ có nghĩa cắt nhỏ, xắt
nhỏ, mà còn có nghĩa là lớn, là đại như nghiã Thái dương, Thái cực, và nhỏ l
à

tiểu, là tí (xíu), và đó là nghĩa của tiểu ngã thành Đại Ngã với Tâm Linh, nghĩa l
à
phải thành Tâm, mới có thể Linh thiêng trong việc thờ cúng.
Cho nên ở đây tổ tiên đã cố ý lập đi lập lại chữ “thờ vong”, hai lần, t
ức để nhắc
nhở con cháu tầm quan trọng và ý nghĩa của việc thờ vong, tức cúng giỗ, nghĩa l
à
không phải chỉ tỏ vẽ bề ngoài với kèn trống, đèn đu
ốt, nhan khói, cờ quạt, mâm
cỗ…để gọi là cúng giỗ, hay là với cử chỉ cung kính dâng lên (r
ồi) lạy xuống để
gọi là thờ, mà là phải đem hết ý nghĩa đó vào trong Tâm để sống với, vì ch
ỉ khi đó
cái Tâm con người mới thành Tính (Thiên), nên mới Linh, nên mới phải thờ
. Và
vong ở đây không chỉ có nghĩa là vong hồn của con cò hay con người, m
à là
nghĩa vung (tròn lớn), tức là nghĩa Trời, là (ông)TỔ của các Tiên, tức là các ti
ền
nhân đã siêu Việt thành Tiên thành Thánh, cho nên phải Thờ. Vì vậy m
à trên các
bàn thờ tổ tiên của Việt tộc, nếu bạn để ý, luôn luôn có cái Bài Vị ghi chữ Tổ
ở
trên và tiếp ở dưới là tên tuổi của ông bà cha mẹ hay tên của những người thân đ
ã
ra đi.

Đó là cái di chúc mà con cò đã để lại từ xưa, mà hôm nay tôi đư
ợc may mắn đọc
kỹ lại với bạn từng chữ, và tôi hy vọng là bạn cũng đã hiểu được hết cái ý m

à con
cò đã muốn cho bạn với tôi làm cái việc linh thiêng đó. Tuy với cái gia tài v
ỏn
vẹn chỉ “có hai hạt gạo với ba đồng tiền”; vậy mà bạn và tôi đã “mua” đư
ợc cả
Trời Đất Vạn Vật với TÌNH YÊU CỦA MẸ, thì bạn đâu có còn làm ngơ n
ữa phải
không?!
Paris, ngày 28 tháng 6 năm 2007.