Những vấn đề cơ bản của lập hiến docx

Chương II
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ HIẾN PHÁP
VÀ LỊCH SỬ LẬP HIẾN VIỆT NAM


CH NG II: ƯƠ
CH NG II: ƯƠ
NH NG V N Đ C B N V HI N PHÁP Ữ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ế
NH NG V N Đ C B N V HI N PHÁP Ữ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ế
VÀ L CH S L P HI N VI T NAMỊ Ử Ậ Ế Ệ
VÀ L CH S L P HI N VI T NAMỊ Ử Ậ Ế Ệ


1.
1.
Những vấn đề cơ bản về Hiến pháp
Những vấn đề cơ bản về Hiến pháp
1.1. Sự ra đời của Hiến pháp.
1.1. Sự ra đời của Hiến pháp.
1.2. Khái niệm, bản chất
1.2. Khái niệm, bản chất
và đặc điểm
và đặc điểm


của Hiến pháp
của Hiến pháp
1.3. Phân loại Hiến pháp
1.3. Phân loại Hiến pháp
1.

1.
Lịch sử lập hiến Việt Nam
Lịch sử lập hiến Việt Nam
2.1. Hiến pháp năm 1946
2.1. Hiến pháp năm 1946
2.2. Hiến pháp năm 1959
2.2. Hiến pháp năm 1959
2.3. Hiến pháp năm 1980
2.3. Hiến pháp năm 1980
2.4. Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 1992 (sửa
2.4. Hiến pháp năm 1992 và Hiến pháp năm 1992 (sửa
đổi năm 2001)
đổi năm 2001)




CH NG II: ƯƠ
CH NG II: ƯƠ
NH NG V N Đ C B N V HI N Ữ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ế
NH NG V N Đ C B N V HI N Ữ Ấ Ề Ơ Ả Ề Ế
PHÁP VÀ L CH S L P HI N VI T Ị Ử Ậ Ế Ệ
PHÁP VÀ L CH S L P HI N VI T Ị Ử Ậ Ế Ệ
NAM
NAM


1. Những vấn đề cơ bản về Hiến pháp

1.1. Sự ra đời của Hiến pháp.

Các kiểu nhà nước trong lịch sử
Các kiểu nhà nước trong lịch sử
CỘNG SẢN NGUYÊN THUỶ
NHÀ NƯỚC CHIẾM HỮU NÔ LỆ
NHÀ NƯỚC PHONG KIẾN
NHÀ NƯỚC TƯ SẢN
Hiến
pháp
Hiến
pháp

Hiến pháp ra đời trên những cơ sở
lý luận nào, tại sao trong nhà n
ớc chủ nô, nhà nớc phong kiến
không có Hiến pháp?

TIỀN ĐỀ CHO SỰ RA ĐỜI CỦA HIẾN PHÁP
TIỀN ĐỀ CHO SỰ RA ĐỜI CỦA HIẾN PHÁP
TIỀN ĐỀ
KINH TẾ XÃ HỘI
CHÍNH TRỊ
TƯ TƯỞNG

Xã hội chủ nô, phong kiến
•
Quyền lực nhà nước là vô hạn
•
Quyền lực nhà nước là tập trung, chuyên chế

•
Quyền lực của vua là tối cao và không bị ràng buộc
•
Vị trí, vai trò của con người – thành viên trong xã hội
bị chà đạp – tư cách thần dân.
•
Nhà nước dễ dàng xâm phạm các quyền lợi của con
người và công dân

Tư tưởng lập hiến
Tư tưởng lập hiến

Những quan điểm về nguồn gốc nhà nước

Bác bỏ nguồn gốc thần thánh của nhà nước

Tư tưởng về pháp luật tự nhiên và Khế ước xã
hội

Tư tưởng phân quyền.




Hiến pháp ra đời
Hiến pháp ra đời
-
Cần có một văn bản có hiệu lực pháp lý cao
ràng buộc mọi cơ quan nhà nước, tạo cơ sở
tổ chức và hoạt động của nhà nước

-
Tránh sự xâm phạm từ phía nhà nước
-
Đảm bảo các quyền tự do dân chủ cho
người dân (công dân trong xã hội)

Hiến pháp là gì?

•
Các quan điểm của các học giả các nước
về Hiến pháp

Học giả người Anh B.Jones và D.Kavanagh:
Học giả người Anh B.Jones và D.Kavanagh:
“
“
Hiến pháp là một văn bản thể hiện tinh
Hiến pháp là một văn bản thể hiện tinh
thần và đường lối chính trị”
thần và đường lối chính trị”




M.Beloff và G.Peele cho rằng:


Hiến pháp là tổng thể các quy định điều
chỉnh và phân định sự phân chia quyền
lực trong hệ thống chính trị.

K.Hess (ng i Đ c) cho r ng ườ ứ ằ
K.Hess (ng i Đ c) cho r ng ườ ứ ằ

Hiến pháp là trật tự pháp luật cơ bản của xã
hội, Hiến pháp ghi nhận những nguyên tắc
chủ đạo cho việc thiết lập cơ cấu chính trị
thống nhất và đề xác định nhiệm vụ của nhà
nước, tạo cơ sở cho việc giải quyết các tranh
chấp xã hội.




Học giả người Pháp M.Hauriou:
Học giả người Pháp M.Hauriou:



Hiến pháp về hình thức bên ngoài là văn
bản pháp luật có hiệu lực cao nhất, việc
sửa đổi Hiến pháp phải theo thủ tục đặc
biệt, về nội dung, Hiến pháp là tổng thể
những quy định về quy chế xã hội chính
trị của nhà nước, mà không phụ thuộc vào
hình thức hay thủ tục ban hành văn bản.

Philip – nhà Hi n pháp h c Hà Lan:ế ọ
“Hiến pháp là văn bản có ý nghĩa pháp lý

đặc biệt, trong đó xác định các tổ chức
cũng như chức năng của các cơ quan cai
quản nhà nước, và vạch định ra cac
nguyên tác xác định hoạt động của các cơ
quan đó"




Latxan,
Latxan,
m t h c gi n i ti ng v Lu t ộ ọ ả ổ ế ề ậ
m t h c gi n i ti ng v Lu t ộ ọ ả ổ ế ề ậ
Hi n pháp: ế
Hi n pháp: ế
“Hiến pháp… phải trở thành không chỉ là
một đạo luật mà phải hơn một đạo luật.
Hiến pháp không phải là đạo luật thông
thường, Hiến pháp là đạo luật cơ bản của
nhà nước.”


“Pháp luật của các ông chỉ là ý chí của giai cấp
các ông được nâng lên thành luật, cái ý chí mà
nội dung là do những điều kiện vật chất và đời
sống của giai cấp các ông quyết định"

Angghen và Mác
- Tuyên ngôn Đảng cộng sản

Khái ni m Hi n pháp ệ ế
"Hiến pháp là đạo luật cơ bản của nhà nước, có
hiệu lực pháp lý cao nhất, xác định những vấn
đề cơ bản nhất, quan trọng nhất của nhà nước
và xã hội gồm có chế độ chính trị, chế độ KT,
VH, GD, KHCN, mối quan hệ cơ bản giữa nhà
nước và công dân, tổ chức và hoạt động của bộ
máy nhà nước. Hiến pháp là văn bản pháp luật
thể hiện tập trung nhất, rõ nét nhất ý chí và bảo
vệ lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân
lao động"


Các đ c điặ ểm c a Hi n phápủ ế

Điều 146 Hiến pháp năm 1992
Điều 146 Hiến pháp năm 1992

Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ
Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là luật cơ bản của Nhà
nghĩa Việt Nam là luật cơ bản của Nhà
nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất.
nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất.

Mọi văn bản pháp luật khác phải phù hợp
Mọi văn bản pháp luật khác phải phù hợp
với Hiến pháp.
với Hiến pháp.

ĐẶC ĐIỂM CỦA HIẾN PHÁP
VỀ THỜI GIAN
VỀ NỘI DUNG VỀ TÍNH CHẤT
VỀ HIỆU LỰC PHÁP LÝ
VỀ TRÌNH TỰ BAN HÀNH…
QUY TRÌNH
THẨM QUYỀN
THỦ TỤC




Nội dung của Hiến pháp:
Nội dung của Hiến pháp:

Cơ sở, nền tảng cho chế độ nhà nước và xã
hội: thể hiện cụ thể trong các chế định về chế
độ chính trị, chế độ KT, VH, XH…

Quan hệ cơ bản giữa nhà nước và công dân
(chế định quyền và nghĩa vụ cơ bản của công
dân)

Những vấn đề cơ bản trong tổ chức và hoạt
động của bộ máy nhà nước

Phân loại Hiến pháp
Phân loại Hiến pháp

Hiến pháp thành văn - không thành văn
Hiến pháp thành văn - không thành văn

Hiến pháp cổ điển - Hiến pháp hiện đại
Hiến pháp cổ điển - Hiến pháp hiện đại

Hiến pháp đơn nhất – Hiến pháp liên bang
Hiến pháp đơn nhất – Hiến pháp liên bang

Hiến pháp tạm thời – Hiến pháp lâu dài
Hiến pháp tạm thời – Hiến pháp lâu dài

Hiến pháp mềm, Hiến pháp cứng và Hiến
Hiến pháp mềm, Hiến pháp cứng và Hiến
pháp đặc biệt cứng
pháp đặc biệt cứng

Hiến pháp xã hội chủ nghĩa - Hiến pháp tư
Hiến pháp xã hội chủ nghĩa - Hiến pháp tư
bản chủ nghĩa
bản chủ nghĩa

Hiến pháp TBCN & XHCN
Hiến pháp TBCN & XHCN
Hiến pháp XHCN
Hiến pháp XHCN
Hiến pháp TƯ SẢN
Hiến pháp TƯ SẢN
Thể hiện ý chí GCCN
Thể hiện ý chí GCCN
Thể hiện ý chí GCTS
Thể hiện ý chí GCTS
Ra đời sau Ra đời trước
Phạm vi điều chỉnh rộng
Phạm vi điều chỉnh rộng
Điều chỉnh hẹp hơn
Điều chỉnh hẹp hơn
Ghi nhận vai trò của sở hữu
xhcn
Bảo vệ sở hữu tư nhân
Ghi nhận vai trò lãnh đạo của
Ghi nhận vai trò lãnh đạo của
ĐCS
ĐCS
Đa nguyên, đa đảng
Đa nguyên, đa đảng
Thường là Hiến pháp cứng Đa dạng
Thường là Hiến pháp thành văn
Thường là Hiến pháp thành văn
Hiến pháp thành văn hoặc
Hiến pháp thành văn hoặc

không thành văn
không thành văn