Thuật ngữ Nghệ Thuật ánh sáng trong điện ảnh pot

Thu t ng Ngh Thu t ánh sáng trong đi n nhậ ữ ệ ậ ệ ả
Ánh sáng (light). 1. D i dao đ ng có b c sóng t 3800 đ n 7000 A.U (tả ộ ướ ừ ế ừ
740nm đ n 400 nm). “Ánh sáng” đ c hi u m r ng ra bên ngoài vùng gi i h nế ượ ể ở ộ ớ ạ
mà m t ng i có th th y đ c: bên ngoài vùng đ (h ng ngo i) và bên ngoàiắ ườ ể ấ ượ ỏ ồ ạ
vùng tím (t ngo i). 2. Ánh sáng t các ngu n sáng t nhiên (m t tr i, l a) và ánhử ạ ừ ồ ự ặ ờ ử
sáng nhân t o (các lo i đèn chi u) t o hi u ng ánh sáng cho c nh phim. 3. Ánhạ ạ ế ạ ệ ứ ả
sáng là cách g i t t c a công vi c chi u sáng (lighting), b ph n ánh sángọ ắ ủ ệ ế ộ ậ
(lighting group) do tr ng b ph n ánh sáng (lighting director) ch u tráchưở ộ ậ ị
nhi m đi u ph i theo ý t ng t o hình c a nhà quay phim (c ng đ , góc,ệ ề ố ưở ạ ủ ườ ộ
h ng, màu s c, nhi t đ màu, phin t , hi u ng v.v …). Ánh sáng t các ngu nướ ắ ệ ộ ơ ệ ứ ừ ồ
sáng chi u vào ch đ b c x qua h th ng th u kính r i vào l p nh t ngế ủ ề ứ ạ ệ ố ấ ọ ớ ũ ươ
c m quang trên m t phim, t o ra quá trình bi n đ i quang-hoá, l u l i hìnhả ặ ạ ế ổ ư ạ
nh ti m n trên l p nh t ng phim. Ánh sáng là m t thành ph n k thu tả ề ẩ ớ ũ ươ ộ ầ ỹ ậ
c n b n trong quá trình s n xu t m t b phim. C nh quay “ngo i/ngày”ă ả ả ấ ộ ộ ả ạ
th ng t n d ng ánh sáng thiên nhiên ho c k t h p ánh sáng nhân t o n u c n.ườ ậ ụ ặ ế ợ ạ ế ầ
C nh quay n i dù ngày hay đêm đ c chi u sáng b ng đèn. B c c ánh sángả ộ ượ ế ằ ố ụ
truy n th ng th ng có 4 cây đèn: đèn chính (key light) là ngu n sáng m nh,ề ố ườ ồ ạ
nh ng đ u và l chi u vào ch đ phía tr c; đèn kh bóng (fill light) cóư ề ỳ ế ủ ề ở ướ ử
ch c n ng nh đèn chính, ki m soát s t ng ph n và t l ánh sáng chi u vàoứ ă ư ể ự ươ ả ỷ ệ ế
ch đ phía tr c nh ng khác h ng v i đèn chính; đèn h u (back light)ủ ề ở ướ ư ướ ớ ậ
chi u tr c di n phía sau ch đ và camera, nh m tách nó ra kh i phông vàế ự ệ ở ủ ề ằ ỏ
t o ven cho ch đ ; đèn phông (back ground light) làm sáng h u c nh và táchạ ủ ề ậ ả
ch đ ra kh i phông. Ngoài ra, còn có nh ng ngu n ánh sáng ph , công su tủ ề ỏ ữ ồ ụ ấ
nh h n đ t o hi u ng: đèn ven (rimlight) chi u th ng vào phía sau chỏ ơ ể ạ ệ ứ ế ẳ ủ
đ ; đèn kích (kicker light) c ng có ch c n ng nh đèn ven và đèn h u nh ng ề ũ ứ ă ư ậ ư ở
góc th p h n, đ i di n v i camera và đèn chính chi u ch ch m t bên phía sauấ ơ ố ệ ớ ế ế ộ
ch đ đ t o ven m t phía m nh h n; đèn t t ngang (side light) chi u vàoủ ề ể ạ ộ ạ ơ ạ ế
hai bên ch đ ; đèn nh n (accent light) đ làm n i b t m t khu v c trong b iủ ề ấ ể ổ ậ ộ ự ố
c nh; đèn m t (eye light) đ kh bóng h c m t nhân v t; đèn ven tóc (topả ắ ể ử ở ố ắ ậ
light) đ t o làm n i mái tóc v.v… Trên n n t ng ánh sáng sân kh u, ánh sáng đi nể ạ ổ ề ả ấ ệ
nh đã tr i qua m t quá trình phát tri n ph c t p đ có đ c k thu t và hi uả ả ộ ể ứ ạ ể ượ ỹ ậ ệ

ng phong phú nh ngày nay.ứ ư
§
Ánh sáng bóng
(silhouette
lighting).
Hi u ngệ ứ
t o ra hìnhạ
nh nhân v tả ậ
nh m tư ộ
bóng đen s cắ
nét n i b tổ ậ
trên n n phông tr ng b i ánh sáng ch đ c chi u vào h u c nh mà khôngề ắ ở ỉ ượ ế ậ ả
chi u vào ch đ . Ph ng pháp này ng c v i ánh sáng phông đen (cameoế ủ ề ươ ượ ớ
lighting).
Ánh sáng phông đen (cameo lighting). S t p trung các ngu n sáng m nh chự ậ ồ ạ ỉ
chi u vào ti n c nh (foreground) mà gi cho h u c nh đen t i. Th pháp nàyế ề ả ữ ậ ả ố ủ
làm cho ch đ (ng i, v t, v t th ) sáng r c, n i b t trên n n phông đen,ủ ề ườ ậ ậ ể ự ổ ậ ề
nh m thu hút th giác ng i xem, ng c v i ánh sáng bóng (silhouetteằ ị ườ ượ ớ
lighting) và hoàn toàn không s d ng ánh sáng môi tr ng (ambiancelight).ử ụ ườ
Ánh sáng chung (incident light). Ánh sáng t t t c các ngu n sáng trong b iừ ấ ả ồ ố
c nh, trong đó có ch đ . Chuyên viên ánh sáng s đo ngu n sáng b ng pô s métả ủ ề ẽ ồ ằ ơ
(incident light meter) đ đi u ti t chúng.ể ề ế
Ánh sáng h u ích (available light). Ánh sáng thiên nhiên ho c các ngu n sáng cóữ ặ ồ
s n đi m quay (location) đ c dùng khi ghi hình mà không c n s d ngẵ ở ể ượ ầ ử ụ
thêm k thu t chi u sáng. V i ánh sáng này, tính hi n th c c a c nh phim sỹ ậ ế ớ ệ ự ủ ả ẽ
cao h n vi c s d ng ánh sáng nhân t o.ơ ệ ử ụ ạ
Ánh sáng chia-rô-cu-rô (chiaro scuro). Thu t ng k t h p hai t g c Ý:ậ ữ ế ợ ừ ố
“sáng” và “t i”, g i ph ng pháp chi u sáng đa chi u t o k ch tính và làm n iố ọ ươ ế ề ạ ị ổ
b t ch đ . Ph ng pháp này t o ra nh ng m ng sáng t i, ven ho c m oậ ủ ề ươ ạ ữ ả ố ặ ờ ả
tranh t i tranh sáng làm t ng k ch tính, góc c nh v ngo i hình c a ch đố ă ị ạ ề ạ ủ ủ ề

b ng cách gi m c ng đ ngu n sáng chính (key light), t ng c ng đ c aằ ả ườ ộ ồ ă ườ ộ ủ
các ngu n sáng hi u ng ( đèn h u, đèn ven, đèn tóc v.v …); ngh ch ngh a v i “ánhồ ệ ứ ậ ị ĩ ớ
sáng l ” (flat light).ỳ
Ánh sáng hu nh quang (fluoresent light). Ánh sáng t đèn ch a khí l u hu nhỳ ừ ứ ư ỳ
phát sáng khi khi dây tóc b nung đ n nhi t đ t i h n, có đ màu t 4000 K đ nị ế ệ ộ ớ ạ ộ ừ ễ
4800 K (màu tr ng l nh).ắ ạ
Ánh sáng gián ti p (indirect light). Ánh sáng h t hay ánh sáng ph n x t nh ngế ắ ả ạ ừ ữ
t m ph n quang, g ng, ho c các v t th có b m t màu tr ng, màu sángấ ả ươ ặ ậ ể ề ặ ắ
chi u vào ch đ .ế ủ ề
Ánh sáng khu ch tán (diffused light). Ánh sáng b gi m c ng đ , thay đ i nhi tế ị ả ườ ộ ổ ệ
đ màu khi đi qua môi tr ng không khí, khói n c ho c b ch n b ngộ ườ ướ ặ ị ắ ằ
nh ng d ng c : gi y bóng m , màn tr ng, t m l a, phin t các lo i, l iữ ụ ụ ấ ờ ắ ấ ụ ơ ạ ướ
kim lo i v.v … Do ánh sáng khuy ch tán th ng d u h n nên nó làm cho hìnhạ ế ườ ị ơ
nh trong c nh t nhiên h n, b t bóng đ và b t t ng ph n.ả ả ự ơ ớ ổ ớ ươ ả
Ánh sáng l (flat light). Ánh sáng đ c chi u t m t h ng duy nh t vào ch đỳ ượ ế ừ ộ ướ ấ ủ ề
(đèn chính, đèn kh bóng) khi n ch đ sáng đ u, b “dính” vào phông, không cóử ế ủ ề ề ị
s t ng ph n. Ánh sáng l không làm n i b t ch đ , t nh t, thi u k chự ươ ả ỳ ổ ậ ủ ề ẻ ạ ế ị
tính.
Ánh sáng môi tr ng (ambiancelight, background light, room light). Ánh sángườ
trong không gian m t c nh (th ng là ánh sáng d u) đ c coi là ánh sáng trongộ ả ườ ị ượ
không gian c a b i c nh, không ch chi u vào ch đ .ủ ố ả ỉ ế ủ ề
Ánh sáng nh n (accent light). Ánh sáng có c ng đ cao đ c chi u t p trungấ ườ ộ ượ ế ậ
vào ch đ đ làm n i b t nó. Ngu n sáng nh n là lo i đèn gì, công su t, nhi tủ ề ể ổ ậ ồ ấ ạ ấ ệ
đ màu bao nhiêu tu theo ý đ nh t o hình c a nhà quay phim.ộ ỳ ị ạ ủ
Ánh sáng pha (hard light). Ánh sáng h i t c c m nh chi u m t góc h p tr cộ ụ ự ạ ế ộ ẹ ự
di n vào ch đ . Ngu sáng này làm cho hình nh ch đ sáng r c, l , t o bóngệ ủ ề ồ ả ủ ề ự ỳ ạ
đ .ổ
Ánh sáng t ng c ng (booster light). Ánh sáng nhân t o đ c r i thêm đ làm giă ườ ạ ượ ọ ể ả
ánh sáng ban ngày (day light) trong tr ng h p quay c nh ngo i (exteriorườ ợ ả ạ
scene) ho c b t c khu v c nào trong b i c nh c n b sung ánh sáng.ặ ấ ứ ự ố ả ầ ổ

Ánh sáng tr i (daylight). Ánh n ng m t tr i ho c ánh sáng ban ngày tr i khôngờ ắ ặ ờ ặ ờ
m a trong kho ng th i gian t 10 gi đ n 15 gi , nhi t đ màu kho ngư ả ờ ừ ờ ế ờ ệ ộ ả
6500 K.
§
Ánh sáng tr i làờ
1 y u tế ố
quan trong
khi quay
ngo i nh:ạ Ả
imdb
Ba bi (baby)
1. Lo i đènạ
pha nh dùngỏ
trong studio, m t kính Fresnel, công su t bóng 500W-1000 W, có th đi uặ ấ ể ề
ch nh góc chi u r ng, h p nh nh ng ban-đo. 2. Chân máy quay phim lo iỉ ế ộ ẹ ờ ữ ạ
nh , ng n, dùng đ quay nh ng c nh máy th p (ng i, v t, v t th th pỏ ắ ể ữ ả ấ ườ ậ ậ ể ấ
nh ).ỏ
Ban-đo (barndoor). Nh ng t m kim lo i g n phía tr c đ che b t ho cữ ấ ạ ắ ướ ể ớ ặ
m r ng góc chi u c a m t cây đèn. Trong khi s d ng, chuyên viên ánh sángở ộ ế ủ ộ ử ụ
ph i s d ng g ng tay đ đ phòng b b ng vì ban-đo là b ph n r t nóng.ả ử ụ ă ể ề ị ỏ ộ ậ ấ