Khóa luận tốt nghiệp kiểm toán thủ tục kiểm toán các khoản ước tính kế toán được áp dụng tại công ty kiểm toán deloitte việt nam
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.37 MB, 62 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
KHOA KẾ TỐN
KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
THỦ TỤC KIỂM TỐN CÁC KHOẢN ƯỚC TÍNH KẾ
TỐN ĐƯỢC ÁP DỤNG TẠI CƠNG TY KIỂM TỐN
DELOITTE VIỆT NAM
CHUN NGÀNH: KIỂM TỐN
Giảng viên hướng dẫn: GV Đồn Văn Hoạt
Sinh viên thực hiện:
Lê Hữu Đạt
Mã số sinh viên:
31141020518
Lớp:
KICL1
Khóa:
40
Hệ:
Đại học chính quy
Niên khóa 2014 – 2018
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 3 năm 2018
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
TP. Hồ Chí Minh, ngày…..tháng…..năm 2018
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN CHẤM 2
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
TP. Hồ Chí Minh, ngày…..tháng…..năm 2018
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tập thể giảng viên khoa Kế Toán
trường đại học Kinh Tế thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt kiến thức cho em
trong suốt các năm đại học; đặc biệt là Giảng viên Đoàn Văn Hoạt – người trực tiếp hướng
dẫn em trong suốt quá trình hồn thành khóa luận tốt nghiệp.
Tiếp theo, em xin gửi lời cảm ơn tới công ty TNHH Deloitte Việt Nam – nơi em đã
trải qua ba tháng tiếp cận thực tế với cơng việc của một kiểm tốn viên và nhận được sự
hướng dẫn, hỗ trợ nhiệt tình từ các anh chị nhân viên, đặc biệt trong bộ phận kiểm toán
trong việc tạo điều kiện và giúp đỡ em hồn thành q trình thực tập.
Cuối cùng, do những hạn chế về vấn đề thời gian cũng như kiến thức của bản thân
nên Khóa luận tốt nghiệp khơng tránh khỏi những hạn chế và thiếu sót, em rất mong nhận
được sự đóng góp ý kiến của Q thầy cơ, các anh chị cùng các bạn để đề tài được hoàn
thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
TP HỒ CHÍ MINH, Ngày 15 tháng 03 năm 2018
Lê Hữu Đạt
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
BCTC
VSA
ISA
VAS
IAS
TNHH
DPM
TSCĐ
Báo cáo tài chính
Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam
Chuẩn mực kiểm toán Quốc tế
Chuẩn mực kế toán Việt Nam
Chuẩn mực kế toán Quốc tế
Trách nhiệm hữu hạn
Hướng dẫn quy trình kiểm tốn của Deloitte
Tài sản cố định
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ THỦ TỤC KIỂM TOÁN CÁC KHOẢN ƯỚC
TÍNH KẾ TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ............................... 3
1.1 Tởng quan ước tính kế tốn trong lập và trình bày báo cáo tài chính
3
1.1.1 Các khái niệm cơ bản liên quan đến ước tính kế tốn
3
1.1.2 Phân loại các khoản ước tính kế tốn (Trích VSA 540)
3
1.1.3 Đặc điểm của các ước tính kế tốn
4
1.1.4 Tính thiết yếu của các khoản ước tính kế tốn
4
1.1.5 Mục tiêu của kiểm tốn các khoản ước tính kế tốn
5
1.1.5.1 Ước tính chi phí phải trả
5
1.1.5.2 Khấu hao tài sản cố định
6
1.1.5.3 Dự phòng nợ phải thu khó đòi
6
1.1.5.4 Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
6
1.2 Thủ tục kiểm toán các khoản ước tính kế tốn theo u cầu chuẩn mực kiểm tốn
Việt Nam (VSA) số 540
7
1.2.1 Giai đoạn chuẩn bị kiểm toán
7
1.2.2 Giai đoạn tiến hành kiểm toán
7
1.2.2.1 Xem xét và kiểm tra q trình lập các ước tính kế tốn của đơn vị
7
1.2.2.2 Kiểm tốn viên lập một ước tính độc lập
9
1.2.2.3 Xem xét sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính
9
1.2.3 Giai đoạn hồn thành kiểm tốn
10
CHƯƠNG II: GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH DELOITTE VIỆT NAM ........... 11
2.1 Giới thiệu chung về công ty TNHH Deloitte Việt Nam
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của cơng ty
11
11
2.1.1.1 Deloitte tồn cầu và khu vực Đơng Nam Á
11
2.1.1.2 Deloitte Việt Nam
11
2.1.2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức công ty
12
2.1.3 Tổng quan về các dịch vụ Deloitte Việt Nam cung cấp
15
2.1.3.1 Dịch vụ kiểm toán
15
2.1.3.2 Dịch vụ kiểm soát rủi ro doanh nghiệp
15
2.1.3.3 Dịch vụ tư vấn thuế
15
2.1.3.4 Dịch vụ đào tạo và quản lý nguồn nhân lực
15
2.1.3.5 Các dịch vụ tư vấn tài chính và rủi ro khác
15
2.2 Phần mềm hỗ trợ cơng việc kiểm tốn được sử dụng tại Deloitte
2.2.1 Phần mềm EMS
16
16
CHƯƠNG III: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TỐN CÁC ƯỚC TÍNH KẾ
TỐN TRONG KIỂM TỐN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CƠNG TY DELOITTE
VIETNAM .......................................................................................................................... 17
3.1 Giới thiệu chung về quy trình kiểm toán Báo cáo tài chính tại Deloitte Vietnam
3.1.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
17
17
3.1.1.1 Lập kế hoạch chiến lược
17
3.1.1.2 Xây dựng kế hoạch kiểm tốn tởng thể
17
3.1.1.3 Xây dựng chương trình kiểm toán
18
3.1.2 Giai đoạn thực hiện kiểm toán
18
3.1.3 Giai đoạn hồn thành kiểm tốn
20
3.2 Thực tế về quy trình kiểm tốn ước tính kế tốn tại cơng ty kiểm tốn Deloitte
Vietnam
22
3.2.1 Tởng quan về ước tính kế tốn
22
3.2.2 Thực hiện đánh giá rủi ro liên quan đến ước tính kế toán
23
3.2.2.1 Các yêu cầu của chuẩn mực kế toán hiện hành liên quan đến ước tính kế
tốn, bao gồm cả các u cầu cơng bố thơng tin trên BCTC
23
3.3.2.2 Tìm hiểu cách mà nhà quản lí xác định sự cần thiết của các khoản ước tính
kế tốn
23
3.2.2.3 Cách thức các nhà quản trị thực hiện ước tính kế tốn, cũng như các dữ liệu
làm cơ sở của họ
24
3.2.2.4 Xem xét các ước tính kế tốn của kì trước
25
3.2.3 Ứng phó với những rủi ro đánh giá sai sót trọng yếu liên quan đến ước tính kế
tốn
25
3.2.4 Đánh giá các sự kiện phát sinh liên quan đến các khoản ước tính
26
3.2.5 Kiểm tra dữ liệu và cách thức thực hiện ước tính kế tốn của khách hàng
26
3.2.5.1 Đánh giá phương pháp tính tốn
27
3.2.5.2 Đánh giá việc sử dụng mơ hình
27
3.2.5.3 Đánh giá giả định mà nhà quản trị sử dụng
27
3.2.6 Kiểm tra sự hữu sự hữu hiệu của KSNB với ước tính kế tốn của khách hàng 28
3.2.7 Thực hiện các thủ tục bở sung cần thiết
28
3.2.8 Đánh giá tính hợp lí của các khoản ước tính
28
3.2.9 Đánh giá các cơng bố liên quan đến ước tính
29
3.3 Giới thiệu thủ tục kiểm toán một số khoản mục ước tính cụ thể ở Deloitte Việt Nam.
29
3.3.1 Kiểm tốn ước tính chi phí phải trả
29
3.3.2 Kiểm tốn khấu hao tài sản cố định
34
3.3.3 Kiểm tốn dự phịng nợ phải thu khó đòi
38
3.3.4
40
Kiểm tốn dự phịng giảm giá hàng tồn kho
3.4 Ví dụ thực tế áp dụng của quy trình Kiểm tốn ước tính kế tốn với các khách hàng
của cơng ty kiểm tốn Deloitte Vietnam
42
3.3.1 Mục tiêu khảo sát
42
3.3.2 Nội dung khảo sát
42
3.3.3 Phương pháp khảo sát
42
3.3.4 Kết quả khảo sát
42
CHƯƠNG IV: NHẬN XÉT VÀ ĐƯA RA KIẾN NGHỊ ĐỂ HỒN THIỆN QUY
TRÌNH KIỂM TỐN ƯỚC TÍNH KẾ TỐN TẠI CƠNG TY KIỂM TỐN
DELOITTE VIETNAM .................................................................................................... 47
4.1 Nhận xét về thực trạng
47
4.1.1 Ưu điểm
47
4.1.2 Nhược điểm
48
4.2 Kiến nghị để hồn thiện quy trình Kiểm tốn ước tính kế tốn tại cơng ty kiểm tốn
Deloitte Vietnam
49
4.2.1 Đối với cơng ty Deloitte Việt Nam
49
4.2.2 Đối với các thủ tục kiểm tốn ước tính kế toan
49
KẾT LUẬN ........................................................................................................................ 51
PHỤ LỤC I: Bảng xác định cỡ mẫu ................................................................................... i
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... iii
LỜI MỞ ĐẦU
Sự cần thiết của đề tài
“Ước tính kế toán” là những đánh giá chủ quan của người lập, và thường có ảnh
hưởng trọng yếu đến tính trung thực và hợp lí của BCTC. Cơng tác kiểm tốn các khoản
ước tính là một vấn đề phức tạp và nhiều rủi ro, đòi hỏi kiểm tốn viên phải có nhiều kinh
nghiệm, trình độ chun mơn và có khả năng xét đốn cao để có thể đánh giá được tính
trung thực và hợp lí của các khoản ước tính kế tốn được lập trên BCTC.
Chính vì sự phức tạp và rủi ro trong cơng tác kiểm tốn các khoản mục “Ước tính
kế tốn”, người viết chọn đề tài này với mong muốn có cái nhìn sâu sắc hơn về các khoản
ước tính kế tốn cũng như cách vẫn dụng các thủ tục kiểm tốn thích hợp khi tiến hành
kiểm tốn BCTC có trình bày khoản mục này
Mục tiêu của đề tài
Mục tiêu chung:
Tìm hiểu quy trình kiểm toán các khoản ước tính kế tốn trong kiểm tốn Báo cáo
tài chính tại cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam.
Mục tiêu cụ thể:
Có cái nhìn tởng quan về quy trình kiểm tốn các khoản mục ước tính kế tốn trong
kiểm tốn báo cáo tài chính theo chuẩn mực kiểm tốn Việt Nam số 540 “Kiểm
tốn các ước tính kế tốn” có hiệu lực từ tháng 12 năm 2012.
Hiểu về thực tế quy trình kiểm tốn các khoản mục ước tính kế tốn trong kiểm
tốn báo cáo tài chính tại cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam thông qua khảo sát
thực tế.
Đưa ra kiến nghị và giải pháp nhằm hồn thiện quy trình kiểm tốn các khoản ước
tính kế tốn trong kiểm tốn báo cáo tài chính tại cơng ty TNHH Deloitte Việt
Nam.
Phương pháp nghiên cứu
Thu thập thông tin, tư liệu và các bài viết về ước tính kế tốn cũng như thủ tục
kiểm tốn ước tính kế tốn từ nhiều nguồn như: chuẩn mực kế toán, kiểm toán Việt
Nam và quốc tế; hồ sơ, file kiểm toán của năm hiện tại và các năm trước; mạng
Internet và các sách báo liên quan
Trao đổi và quan sát, tìm hiểu cách thức thực hiện của các anh chị kiểm tốn viên
trong cơng ty
Trực tiếp tham gia thực hiện kiểm tốn ước tính các phần hành kế tốn đơn giản tại
khách hàng
Áp dụng kĩ năng tổng hợp, phân tích nghiên cứu và so sánh
1
Bớ cục của đề tài
Bố cục của đề tài ngồi Lời mở đầu, Kết luận và phụ lục thì gồm những phần sau:
Chương I: Cơ sở lí luận về thủ tục kiểm tốn các khoản ước tính kế tốn trong
kiểm tốn báo cáo tài chính
Chương II: Giới thiệu về cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam
Chương III: Thực trạng quy trình kiểm tốn các ước tính kế tốn trong kiểm tốn
báo cáo tài chính tại cơng ty Deloitte Vietnam
Chương IV: Nhận xét và đưa ra kiến nghị để hoàn thiện quy trình kiểm tốn ước
tính kế tốn tại cơng ty kiểm toán Deloitte Vietnam
Phạm vi và hạn chế của đề tài
Phạm vi
Đề tài được thực hiện tại công ty TNHH Deloitte Việt Nam.
Số liệu thực hiện tại các công ty là của năm tài chính bắt đầu vào ngày 01/01/2017
và kết thúc vào 31/12/2017.
Hạn chế
Do tính chất đặc thù về tính bảo mật trong lĩnh vực kiểm tốn nói chung và quy
định, cam kết về tính bảo mật ở cơng ty TNHH Deloitte Việt Nam nói riêng, nên việc cam
kết về bảo mật thông tin khách hàng được đặt lên hàng đầu. Vì vậy các số liệu trong bài
viết được trình bày chỉ có tính tham khảo.
Bên cạnh đó, vì thời gian thực tập có hạn, nên phạm vi tiếp cận với các khoản mục
trên BCTC cũng bị hạn chế. Cụ thể là đối với khoản mục Hàng tồn kho, người viết không
trực tiếp tham gia thực hiện kiểm tốn, do đó các vấn đề thực tế về các kỹ thuật kiểm toán
áp dụng đối với khoản mục này người viết xin phép khơng trình bày để duy trì tính khách
quan cho tồn bộ bài viết.
Đề tài chỉ nghiên cứu về những vấn đề của các BCTC không bao gồm ngân hàng và
các tở chức tài chính khác.
2
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ THỦ TỤC KIỂM TOÁN CÁC KHOẢN ƯỚC
TÍNH KẾ TOÁN TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.1 Tởng quan ước tính kế tốn trong lập và trình bày báo cáo tài chính
1.1.1 Các khái niệm cơ bản liên quan đến ước tính kế tốn
Theo các chuẩn mực kiểm toán/kế toán khác nhau mà định nghĩa của Ước tính kế
tốn cũng có sự khác nhau.
Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 09 (VAS số 09)
“Ước tính kế tốn: là một q trình xét đốn dựa trên những thông tin tin cậy nhất
và mới nhất tại thời điểm đó.”
Theo Chuẩn mực Kiểm tốn Việt Nam số 540 (VSA số 540)
“Ước tính kế tốn: Là một giá trị gần đúng của một chỉ tiêu liên quan đến BCTC
được ước tính trong trường hợp thực tế đã phát sinh nhưng chưa có số liệu chính xác hoặc
chưa có phương pháp tính tốn chính xác hơn, hoặc một chỉ tiêu thực tế chưa phát sinh
nhưng đã được ước tính để lập BCTC”
Theo Chuẩn mực Kiểm tốn quốc tế số 540
“Một số chỉ tiêu trên BCTC không thể được tính tốn một cách chính xác, mà chỉ có
thể được ước lượng, đưa ra giá trị gần đúng. Theo mục đích của chuẩn mực này, những
khoản mục này được gọi là Ước tính kế tốn.”
“Some financial statement items cannot be measured precisely, but can only be
estimated. For purposes of this ISA, such financial statement items are referred to as
accounting estimates.” (Nguyên văn ISA 540)
Tuy về cách định nghĩa có sự khác nhau giữa câu chữ, tựu chung lại, ước tính kế
tốn có thể được hiểu là giá trị gần đúng của một chỉ tiêu đã hoặc chưa thực tế phát sinh
được trình bày trên BCTC, khi mà chỉ tiêu này chưa có phương pháp tính tốn chính xác.
Thơng tin về ước tính kế tốn phải đảm bảo trung thực, đáng tin cậy và mới nhất tại thời
điểm công bố.
1.1.2 Phân loại các khoản ước tính kế tốn (Trích VSA 540)
Các loại ước tính trên BCTC có thể được phân loại:
Ước tính chỉ tiêu đã phát sinh:
o Dự phịng nợ phải thu khó đòi;
o Dự phịng giảm giá đầu tư dài hạn;
o Dự phịng giảm giá hàng tồn kho;
o Trích khấu hao tài sản cố định;
o Chi phí trả trước;
o Giá trị sản phẩm dở dang;
o Doanh thu ghi nhận trước;
o Doanh thu hợp đồng xây dựng dở dang.
3
Ước tính chỉ tiêu chưa phát sinh:
o Dự phịng chi phí bảo hành;
o Chi phí trích trước.
1.1.3 Đặc điểm của các ước tính kế tốn
Để đưa ra các ước tính, người lập BCTC phải sử dụng các “xét đốn nghề nghiệp”.
Vì là các xét đốn nên mang nặng tính chủ quan, khó có một tiêu chuẩn nào để đánh giá
hợp lý, nên tính tin cây của các ước tính kế toán là một vấn đề được người sử dụng BCTC
đặc biệt quan tâm.
Việc lập một ước tính kế tốn có thể đơn giản hoặc phức tạp tùy theo tính chất của
các chỉ tiêu. Ví dụ: ước tính và phân bở chi phí th nhà xưởng phải trả, ước tính dự phòng
giảm giá hàng tồn kho. Đối với các ước tính phức tạp, cần nhiều kinh nghiệm, kiến thức
chun mơn và đòi hỏi khả năng xét đoán cao. Chẳng hạn như ước tính dự phịng hàng tồn
kho đòi hỏi phải phân tích dữ liệu hiện tại và giá bán của hàng hóa dự tính bán hàng trong
tương lai.
Các ước tính kế tốn có thể được thực hiện một cách thường xun trong kỳ kế tốn,
hoặc có thể được thực hiện vào cuối kỳ kế toán. Trong nhiều trường hợp, các ước tính kế
tốn được lập dựa trên cơ sở kinh nghiệm thực tế; Ví dụ: Sử dụng tỷ lệ định mức trên
doanh thu bán hàng để ước tính chi phí bảo hành. Trường hợp này, đơn vị phải thường
xuyên soát xét lại các dữ liệu và phải so sánh kết quả thực tế với số liệu đã ước tính để điều
chỉnh các ước tính kỳ kế tốn sau.
Các ước tính kế tốn sẽ khơng thể lập một cách hợp lý trong trường hợp do chủ quan,
do thiếu dữ liệu khách quan, hoặc do mức độ không chắc chắn của một yếu tố nào đó.
Sự thiếu chính xác hay sai lệch (cả về tiêu chuẩn định lượng và tiêu chuẩn định tính)
của các ước tính kế tốn được lập thường dễ xảy ra và gây sai sót trọng yếu đến BCTC, từ
đó ảnh hưởng đến quyết định của người sử dụng thơng tin, bởi sai phạm của các ước tính
kế tốn có tác động dây chuyền đến giá trị thực của tài sản, kết quả kinh doanh và nghĩa vụ
thuế thu nhập doanh nghiệp với Nhà nước. Do đó, các Ước tính kế tốn thường được đánh
giá là trọng yếu.
1.1.4 Tính thiết yếu của các khoản ước tính kế tốn
Dù cá khoản ước tính kế tốn chứa đựng nhiều rủi ro tiềm tàng nhưng việc loại bỏ
hồn tồn chúng là khơng khả thi và thiếu hiệu quả về kinh tế. Cụ thể, nếu chế độ kế tốn
khơng cho phép sử dụng các khoản ước tính kế tốn, chế độ kế tốn ấy sẽ phải cực kì chi
tiết, xây dựng một hệ thống luật kèm theo chi tiết cho tất cả các khoản mục trên BCTC (kể
cả trực tiếp lẫn gián tiếp), liệt kê tất cả các tình huống có thể xảy ra để các doanh nghiệp
theo đó mà áp dụng. Điều này là không khả thi cả về mặt kinh tế lẫn kĩ thuật.
Giả sử, về mặt kĩ thuật, chế độ kế tốn có thể làm được điều này, thì nó cũng là thử
thách rất lớn đối với các doanh nghiệp trong việc áp dụng. Tình hình kinh doanh thay đổi
theo từng ngày, mỗi sự thay dổi các doanh nghiệp sẽ phải luôn đối chiếu với những quy
định chi tiết trong luật để thay đởi cho kịp thời. Bên cạnh đó, các cơ quan hành pháp cũng
sẽ rất vất vả để đảm bảo doanh nghiệp tuân thủ đúng chế độ.
4
Thêm một lợi ích nữa của việc sử dụng các ước tính trong BCTC là nó giúp cho
doanh nghiệp có thể cung cấp những thông tin cần thiết về triển vọng phát triển đồng thời
tránh phải tiết lộ những thông tin chi tiết khơng có lợi cho việc cạnh tranh trên thị trường.
Ví dụ, việc vốn hóa khoản đầu tư vào một dự án mới là một cách để doanh nghiệp thông
báo với cổ đông rằng lãnh đạo doanh nghiệp tin tưởng vào khả năng thành công của dự án,
thay vì phải tở chức họp báo cơng bố chi tiết về dự án, vừa tốn kém vừa dễ lộ những thơng
tin nhạy cảm.
Ngồi các vai trò như trên, việc loại bỏ các ước tính kế tốn cịn có thể gây ra các
chi phí gián tiếp lớn hơn nhiều lần. Một chế độ kế tốn khơng có chỗ cho các xét đốn chủ
quan khi lập BCTC có thể ảnh hưởng tiêu cực đến các chính sách sản xuất, đầu tư, tài
chính của doanh nghiệp. Hơn nữa, đặc tính của kinh doanh là ln tiềm ẩn yếu tố bất định,
vì vậy sự linh hoạt của người quản lí doanh nghiệp là rất quan trọng để đối phó với các tình
huống phát sinh. Một chế độ kế tốn q chặt, q máy móc có thể sẽ hạn chế sự linh hoạt
cần thiết này.
Tóm lại: các khoản ước tính kế tốn dù chứa đựng những rủi ro tiềm tàng nhưng
vẫn có thể được sử dụng vì các lợi ích của nó. Vẫn còn đó những quan ngại về độ tin cậy
của thông tin được đưa ra bởi những người trực tiếp bị ảnh hưởng bởi thơng tin đó. Tuy
nhiên, việc loại bỏ hồn tồn yếu tố xét đoán chủ quan của các doanh nghiệp trong lập
BCTC sẽ không giải quyết được vấn đề. Hơn bao giờ hết, giải pháp khả thi nhất vẫn là
không ngừng nâng cao vai trị của Kiểm tốn nội bộ và Kiểm toán độc lập.
1.1.5 Mục tiêu của kiểm toán các khoản ước tính kế tốn
Đi kèm với mỗi khoản mục có sự tồn tại của ước tính kế tốn trên Báo cáo tài chính
của doanh nghiệp là những mục tiêu kiểm toán khác nhau. Ở đây, người viết tập trung vào
mục tiêu kiểm toán của bốn khoản mục cụ thể được đi sâu vào nghiên cứu và phân tích
trong bài viết này, lần lượt là:
Ước tính chi phí phải trả
Khấu hao tài sản cố định
Dự phòng nợ phải thu khó đòi
Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
1.1.5.1 Ước tính chi phí phải trả
Các cơ sở dẫn liệu/mục tiêu kiểm tốn bị ảnh hưởng bởi ước tính chi phí phải trả
bao gồm:
Hiện hữu: Các khoản chi phí đã thực sự phát sinh hay chưa, thực sự liên
quan đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp hay không
Đầy đủ: Đã được ghi chép đầy đủ hay chưa, đã được trích đầy đủ vào chi
phí trong kì hay chưa
Chính xác: Các khoản trích trước đã được tính tốn đúng dựa trên những cơ
sở hợp lí hay chưa, các ghi chép có đảm bảo tính chính xác hay khơng
Đúng kì: Các khoản chi phí được ghi nhận đúng kì kế tốn hiện tại
5
Trình bày và thuyết minh: các khoản chi phí được trình bày đầy đủ, hợp lí
và đúng đắn theo đúng chuẩn mực kế toán Việt Nam và chế độ tài chính
hiện hành.
1.1.5.2 Khấu hao tài sản cố định
Các cơ sở dẫn liệu/mục tiêu kiểm toán bị ảnh hưởng bởi ước tính khấu hao tài sản
cố định bao gồm:
Hiện hữu: Tất cả TSCĐ được doanh nghiệp trích lập khấu hao trong kì kế
toán hiện hành thực sự còn hoạt động và phục vụ cho mục đích sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp
Đầy đủ: Các tài sản cố định và chi phí khấu hao kèm theo được ghi chép
đầy đủ bởi doanh nghiệp hay chưa, đã được tính khấu hao đầy đủ hay chưa
Chính xác: Các khoản khấu hao đã được tính tốn có được tính vào chi phí
của doanh nghiệp hợp lí hay khơng, cách tính tốn có hợp lí, đúng đắn hay
khơng
Đánh giá và phân bở: Chi phí khấu hao được tính tốn có được hạch tốn
chính xác và thể hiện đầy đủ trên BCTC của doanh nghiệp hay chưa, đã
đúng đố;i tượng chịu chi phí hay chưa
Đúng kì: Các khoản chi phí khấu hao được ghi nhận đúng kì kế tốn hiện tại
1.1.5.3 Dự phòng nợ phải thu khó đòi
Các cơ sở dẫn liệu/mục tiêu kiểm toán bị ảnh hưởng bởi khoản mục dự phòng nợ
phải thu khó đòi bao gồm:
Hiện hữu: Các khoản nợ quá hạn yêu cầu phải lập dự phòng nợ phải thu khó
đòi của doanh nghiệp là thực sự tồn tại, thực sự đủ điều kiện để lập dự
phòng (là khoản nợ khó đòi) vào thời điểm doanh nghiệp lập BCTC
Đầy đủ: Các khoản nợ phải thu nghi ngờ không thu hồi lại được đều được
lập dự phòng bởi doanh nghiệp
Chính xác: Các khoản dự phòng nợ phải thu khó đòi có được ghi nhận
đúng, lập dự phòng đúng hay khơng, có được tính tốn số phát sinh và số dư
đúng hay khơng, có được ghi nhận vào khoản chi phí chính xác hay khơng
Đánh giá và phân bổ: Cơ sở để đánh giá và trích lập dự phòng được doanh
nghiệp áp dụng phải hợp lí, chính xác và phù hợp với chính sách kế toán
Việt Nam hiện hành
Trình bày và thuyết minh: Trình bày hợp lí và chính xác trên BCTC và
thuyết minh BCTC của doanh nghiệp theo quy định kế toán hiện hành
1.1.5.4 Dự phòng giảm giá hàng tồn kho
Các cơ sở dẫn liệu/mục tiêu kiểm toán bị ảnh hưởng bởi khoản mục dự phòng giảm
giá hàng tồn kho bao gồm:
6
Hiện hữu: Các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho được trình bày trên
BCTC của doanh nghiệp là thật sự có thật
Đầy đủ: Các khoản dự phòng được xác định, lập và trình bày đầy đủ trên
BCTC/thuyết minh BCTC của doanh nghiệp
Chính xác: phương pháp lập dự phòng, tính toán, ghi chép của khoản mục
phải được đảm bảo về tính đúng đắn, chính xác.
Đánh giá: Cách tính/lập dự phòng của doanh nghiệp phù hợp với chế độ kế
toàn hiện hành.
Trình bày và thuyết minh: được trình bày đúng và đủ trên BCTC/thuyết
mình BCTC của doanh nghiệp trong phần dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
1.2 Thủ tục kiểm toán các khoản ước tính kế tốn theo u cầu chuẩn mực kiểm tốn
Việt Nam (VSA) sớ 540
1.2.1 Giai đoạn ch̉n bị kiểm toán
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên cần nắm được các thủ tục, phương pháp mà
đơn vị sử dụng khi lập các ước tính kế tốn để xác định nội dung, lịch trình và phạm vi của
các thủ tục kiểm tốn các ước tính kế tốn
1.2.2 Giai đoạn tiến hành kiểm toán
Trong giai đoạn này, kiểm toán viên cần phải thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm
tốn thích hợp để có thể kết luận về tính hợp lí của các ước tính kế tốn trong từng trường
hợp cụ thể.
Khi kiểm tốn các khoản ước tính kế tốn, các bằng chứng thường khó thu thập
hơn và có tính thuyết phục thấp hơn những bằng chứng của các chỉ tiêu khác trong BCTC.
Do đó, trong q trình kiểm tốn, kiểm toán viên cần áp dụng một hay kết hợp các phương
pháp sau trong q trình kiểm tốn các ước tính kế tốn:
Xem xét và kiểm tra q trình lập các ước tính kế tốn của đơn vị;
Kiểm tốn viên lập một ước tính độc lập để so sánh với ước tính của đơn vị;
Xem xét sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính nhưng trước
ngày lập báo cáo kiểm tốn để xác nhận các ước tính kế tốn đã lập.
1.2.2.1 Xem xét và kiểm tra q trình lập các ước tính kế tốn của đơn vị
Các bước thực hiện việc xem xét và kiểm tra quá trình lập các ước tính kế tốn của
đơn vị, gồm:
Kiểm tra các số liệu và xem xét các giả định dùng làm cơ sở lập ước tính
kế tốn.
Đối chiếu các số liệu và các giả định với các qui định có liên quan hoặc
kinh nghiệm thực tế của các đơn vị trong cùng ngành, cùng địa phương.
Kiểm tra các tính tốn liên quan đến ước tính kế tốn.
7
So sánh ước tính kế tốn đã lập của các kỳ kế toán trước với kết quả thực
tế của các kỳ đó
Xem xét thủ tục phê duyệt ước tính kế toán của Giám đốc.
a. Kiểm tra số liệu và xem xét các giả định
Kiểm toán viên phải đánh giá sự chính xác, đầy đủ và thích hợp của cá dữ liệu dùng
làm cơ sở để lập các ước tính kế toán. Khi sử dụng số liệu kế toán để lập các ước tính kế
tốn, phải kiểm tra tính nhất qn của số liệu đó với những số liệu đã được phản ánh trong
sở kế tốn. Ví dụ, để kiểm tra số liệu dự phịng phải thu khó đòi, kiểm tốn viên phải thu
thập các bằng chứng kiểm toán chứng minh các dữ liệu liên quan đến các khoản nợ quá
hạn đó như: giá trị khoản nợ, t̉i nợ, thời gian q hạn,…
Ngồi ra, do các ước tính kế tốn thường liên quan trực tiếp đến kết quả kinh doanh
và nghĩa vụ thuế TNDN với Nhà nước nên dễ bị xử lí chủ quan theo hướng có lợi cho đơn
vị, kiểm toán viên cần phải thu thập bằng chứng kiểm toán từ bên ngoài đơn vị để đảm bảo
các dữ liệu mà đơn vị sử dụng để lập các ước tính kế tốn vẫn cịn thích hợp. Ví dụ, khi
kiểm tra chỉ tiêu dự phòng giảm giá hàng tồn kho, nếu đơn vị tính chỉ tiêu này bằng cách
tham khảo mức tiêu thụ dự kiến trong tương lai thì ngoài việc kiểm tra các dữ liệu liên
quan trong đơn vị (như mức tiêu thụ trước đây, đơn đặt hàng đã kí, chiều hướng tiếp
thị,…), kiểm tốn viên cịn phải thu thập các bằng chứng từ kế hoạch tiêu thụ của ngành,
các phương pháp đơn vị khác trong ngành áp dụng và phân tích về thị trường. Tương tự
như vậy, khi kiểm tra cá ước tính kế tốn do đơn vị lập về những ảnh hưởng do các vụ kiện
tụng, khiếu nại, kiểm tốn viên sẽ phải tìm các bằng chứng bằng cách liên hệ với luật sư
của đơn vị, thu thập các quyết định của tòa án…
Trường hợp xem xét các ước tính kế tốn phức tạp có liên quan đến kĩ thuật chuyên
ngành, kiểm toán viên phải sử dụng tư liệu của chuyên gia kĩ thuật. Ví dụ, khi ước lượng
hàm lượng khoáng sản trong quặng, kiểm toán viên phải sử dụng tư liệu của chuyên gia
ngành thăm dò địa chất.
Kiểm toán viên phải đánh giá các dữ liệu mà đơn vị đã dùng làm cơ sở lập các ước
tính kế tốn cũng như đánh giá tính thích hợp của các giả định mà đơn vị sử dụng để lập
ước tính kế tốn. Trong một số trường hợp, các giả định được căn cứ vào số liệu thống kê
của ngành hay Nhà nước, ví dụ: Tỷ lệ lạm phát, lãi suất, tốc độ tăng trưởng. Trong trường
hợp khác, các giả định được dựa trên các dữ liệu phát sinh trong nội bộ đơn vị.
Khi đánh giá các giả định làm cơ sở lập ước tính kế tốn, kiểm tốn viên phải xem
xét các giả định này:
Có hợp lý so với kết quả thực tế của các kỳ kế toán trước hay khơng;
Có nhất qn với các giả định đã được sử dụng để lập các ước tính kế tốn
khác hay khơng;
Có nhất qn với kế hoạch đã được đơn vị vạch ra hay khơng.
Kiểm tốn viên phải đặc biệt lưu ý đến những giả định dễ thay đổi, chủ quan hoặc
dễ có sai sót trọng yếu.
8
Kiểm toán viên phải kiểm tra để đảm bảo các dữ liệu được đơn vị sử dụng để lập
các ước tính kế tốn vẫn cịn thích hợp. Để thực hiện việc này, kiểm toán viên phải sử dụng
những hiểu biết của mình về kết quả tài chính của đơn vị trong các kỳ kế toán trước; các
phương pháp được đơn vị khác trong ngành áp dụng và những kế hoạch dự tính trong
tương lai mà đơn vị đã trình bày với kiểm toán viên.
Đối với các số liệu và giả định đã qui định trong các văn bản pháp luật liên quan (ví
dụ thời gian sử dụng hữu ích làm cơ sở trích khấu hao TSCĐ) thì kiểm tốn viên phải đối
chiếu giữa qui định với giả định do đơn vị đã sử dụng để lập ước tính kế tốn.
b. Kiểm tra các tính tốn liên quan đến ước tính kế tốn
Kiểm tốn viên phải kiểm tra phương pháp tính tốn mà đơn vị đã sử dụng để lập
ước tính kế tốn liên quan đến BCTC. Nội dung, lịch trình và phạm vi các thử nghiệm của
kiểm toán viên tùy thuộc vào độ phức tạp của việc tính tốn ước tính kế tốn, sự đánh giá
của kiểm tốn viên về các thủ tục và phương pháp mà đơn vị sử dụng để lập ước tính và
tính trọng yếu của các ước tính kế tốn.
c. So sánh ước tính kế tốn đã lập của các kỳ kế toán trước với kết quả thực tế của các
kỳ đó.
Khi đơn vị được kiểm tốn đồng ý cho kiểm tra sở sách kế tốn năm tài chính trước,
thì kiểm tốn viên phải so sánh các ước tính kế tốn đã lập trong kỳ kế toán trước với kết
quả thực hiện của kỳ kế toán đó, nhằm:
Thu thập bằng chứng về độ tin cậy nói chung đối với phương pháp lập ước
tính kế tốn của đơn vị;
Xem xét sự cần thiết phải điều chỉnh phương pháp ước tính;
Tính tốn và đánh giá sự chênh lệch giữa kết quả thực hiện với ước tính kế
tốn trong kỳ, khi cần thiết phải điều chỉnh hoặc trình bày trong thuyết minh
BCTC.
d. Xem xét các thủ tục phê duyệt ước tính kế tốn của Giám đốc
Giám đốc (hoặc người đứng đầu) đơn vị thường soát xét và phê duyệt các ước tính
kế tốn quan trọng. Kiểm tốn viên phải xem xét việc soát xét và phê duyệt các ước tính kế
tốn quan trọng của các cấp quản lý có thích hợp hay khơng và điều đó có được thể hiện
trong các tài liệu làm cơ sở cho việc lập ước tính kế tốn chưa?
1.2.2.2 Kiểm tốn viên lập một ước tính độc lập
Kiểm tốn viên có thể tự lập hoặc thu thập một ước tính kế tốn độc lập và so sánh
kết quả ước tính độc lập đó với ước tính kế tốn do đơn vị lập. Khi sử dụng kết quả ước
tính độc lập, kiểm tốn viên phải đánh giá các dữ liệu, xem xét các giả định và kiểm tra các
thủ tục tính tốn được sử dụng trong q trình lập ước tính kế tốn. Kiểm tốn viên cũng
có thể so sánh các ước tính với kết quả thực tế của các kỳ kế tốn trước đó.
1.2.2.3 Xem xét sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính
9
Các nghiệp vụ và sự kiện phát sinh sau ngày kết thúc năm tài chính nhưng trước
ngày lập báo cáo kiểm tốn có thể cung cấp các bằng chứng kiểm tốn có liên quan đến
việc lập các ước tính kế toán của đơn vị được kiểm toán. Việc kiểm toán viên sốt xét các
nghiệp vụ và sự kiện trên có thể giúp họ giảm bớt hoặc thậm chí khơng phải thực hiện việc
sốt xét và kiểm tra q trình lập ước tính kế tốn của đơn vị hoặc sử dụng một ước tính
độc lập để đánh giá tính hợp lý của các ước tính kế tốn.
1.2.3 Giai đoạn hoàn thành kiểm toán
Kiểm toán viên phải đánh giá lại lần cuối cùng tính hợp lý của các ước tính kế tốn
dựa vào những hiểu biết của mình về đơn vị và tính nhất qn của các ước tính kế tốn với
các bằng chứng kiểm toán khác đã thu thập được trong q trình kiểm tốn.
Kiểm tốn viên phải xác định các nghiệp vụ trọng yếu xảy ra sau ngày kết thúc năm
tài chính có ảnh hưởng đến các dữ liệu và giả định đã sử dụng để lập ước tính kế tốn.
Do tính khơng chắc chắn vốn có trong các ước tính kế tốn nên việc đánh giá các
chênh lệch, khác biệt khi kiểm tốn các ước tính kế tốn là khó hơn so với khi thực hiện
kiểm tốn những chỉ tiêu khác. Khi có sự chênh lệch giữa giá trị ước tính của kiểm tốn
viên với giá trị ước tính trong BCTC, thì kiểm tốn viên phải cân nhắc xem sự chênh lệch
này có cần điều chỉnh hay khơng? Nếu sự chênh lệch này là hợp lý hoặc không trọng yếu
thì khơng cần phải điều chỉnh. Tuy nhiên, nếu kiểm tốn viên xét thấy sự chênh lệch này
khơng hợp lý hoặc làm ảnh hưởng trọng yếu đến BCTC thì có thể yêu cầu đơn vị điều
chỉnh lại các ước tính kế tốn có liên quan. Nếu đơn vị từ chối điều chỉnh lại thì sự chênh
lệch đó sẽ được coi là một sai sót và sẽ được xem xét cùng với các sai sót khác để đánh giá
mức độ ảnh hưởng của chúng đến BCTC có trọng yếu hay khơng.
Trường hợp từng khoản chênh lệch của các ước tính kế toán riêng lẻ được coi là
chấp nhận được nhưng nếu kết hợp các chênh lệch này lại sẽ tạo ra ảnh hưởng trọng yếu
đến BCTC thì kiểm tốn viên phải đánh giá lại tồn bộ các ước tính kế tốn đó trong một
tởng thể thống nhất.
10
CHƯƠNG II: GIỚI THIỆU VỀ CÔNG TY TNHH DELOITTE VIỆT NAM
2.1 Giới thiệu chung về công ty TNHH Deloitte Việt Nam
2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của công ty
2.1.1.1 Deloitte tồn cầu và khu vực Đơng Nam Á
Deloitte Touche Tohmatsu Global (gọi tắt là DTT) là một trong bốn hãng kiểm toán
và tư vấn hàng đầu thế giới (BigFour). DTT hoạt động với mạng lưới rộng khắp trên 150
quốc gia (tính đến thời điểm 31/12/2017) với trên 263.900 nhân viên, DTT luôn cung cấp
các dịch vụ với nguồn lực đẳng cấp thế giới và các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực
kiểm tốn và tư vấn.
Cơng ty Deloitte Touche Tohmatsu Services, Inc. được đồng sáng lập bởi William
Wetch Deloitte, George Touch and Nobuzo Tohmatsu. Tên của công ty là sự kết hợp từ tên
của ba người đồng sáng lập này nhằm tưởng nhớ đến công lao cống hiến của họ.
Năm 1845, ông William Wetch Deloitte thành lập văn phòng kiểm tốn đầu tiên ở
London. Năm 1990, ơng cùng với ông George Touche cùng tạo nên Deloitte & Touche và
tiếp tục kết hợp với ông Nobuzo Tohmatsu để cùng thành lập công ty Deloitte Touche
Tohmatsu vào năm 1993. Năm 2010 đánh dấu cột mốc quan trọng khi Deloitte Touche
Tohmatsu Services, Inc. trở thành công ty đa quốc gia, cung cấp các dịch vụ về kiểm tốn,
tư vấn tài chính, thuê, dịch vụ đào tạo và quản lý nguồn lực cho hơn 1/5 các tập đoàn lớn
trên thế giới, các công ty, tổ chức đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ.
Deloitte Đông Nam Á gồm các hãng thành viên của công ty DTT hoạt động rộng
khắp 11 quốc gia trong khu vực Đơng Nam Á, gồm có: Brunei, Campuchia, Guam,
Indonesia, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan, Lào và Việt Nam với
290 Partners và hơn 7,400 nhân viên. Deloitte Đông Nam Á cho phép các hãng thành viên
tận dụng và kết hợp với các nguồn lực để phục vụ khách hàng và thị trường trong khu vực
hoạt động để nâng cao chất lượng dịch vụ cung cấp đến khách hàng một cách tốt nhất.
2.1.1.2 Deloitte Việt Nam
Theo quyết định số 165-TC/QĐ.TCCB của Bộ trưởng Bộ tài chính ngày 13/05/1991,
cơng ty kiểm toán Việt Nam (“VACO”) – nay là Deloitte Việt Nam chính thức được thành
lập. Đây được xem là cơng ty kiểm tốn và tư vấn tài chính đầu tiên tại Việt Nam.
Tháng 04 năm 1994, VACO thành lập liên doanh với DTT. Phòng dịch vụ quốc tế
của VACO - ISD được DTT cơng nhận là thành viên chính thức tại Việt Nam vào ngày
01/10/1997, mở ra một thời kỳ phát triển vượt bậc về cả lợi thế cạnh tranh lẫn chun mơn
nghề nghiệp, có thể so sánh với các cơng ty kiểm tốn lớn khác trên tồn thế giới.
Ngày 07/05/2007, sau khi hồn thành mơ hình chuyển đởi sở hữu và quản lý, VACO
đã chính thức trở thành thành viên chính thức của Deloitte Đơng Nam Á, và đởi tên thành
công ty TNHH Deloitte Việt Nam như hiện nay theo Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh
số 010203181 do Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hà Nội, cấp ngày 18/10/2007. Trụ sở
chính của Deloitte Việt Nam được đặt tại Hà Nội và cùng đó là văn phòng chi nhánh tại
Thành phố Hồ Chí Minh.
11
Deloitte Việt Nam kể từ khi được thành lập chính thức đã thay đởi hồn tồn diện
mạo của VACO Việt Nam. Trên nền tảng có sẵn, Deloitte Việt Nam tiếp tục kế thừa những
thành quả và thị trường hoạt động mà VACO đã tạo lập trong khoảng thời gian 20 năm và
cải thiện, phát triển vượt bậc với sự đầu tư thông qua việc tuyển thêm nhiều chuyên gia
quốc tế đến Việt Nam nhằm đào tạo, xây dựng đội ngũ nhân viên, cải thiện mơi trường làm
việc. Bên cạnh đó, việc trở thành thành viên chính thức của Deloitte tồn cầu nói chung và
Deloitte Đơng Nam Á nói riêng, các chiến lược phát triển, tầm nhìn và mục tiêu hoạt động
cũng như các loại hình dịch vụ, mơi trường đều tuân theo phong cách của Deloitte toàn cầu,
đồng nhất với các chuẩn mực quốc tế, tạo nên một môi trường làm việc năng động và
chuyên nghiệp.
Sự kết hợp giữa VACO và Deloitte đã và đang mang lại cơ hội cho khách hàng, đối
tác cũ của VACO, được hưởng các dịch vụ với chất lượng tốt hơn, đạt chuẩn quốc tế với
danh tiếng của một công ty hàng đầu thế giới. Với những gì đã thực hiện trong 20 năm qua,
Deloitte hứa hẹn sẽ tiếp tục là một trong những hãng kiểm toán và tư vấn hàng đầu thị
trường Việt Nam trong các năm tới.
2.1.2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức công ty
Deloitte Việt Nam cung cấp dịch vụ cho lượng lớn khách hàng trên mọi miền đất
nước với hai trụ sở chính ở Hà Nội và ở Hồ Chí Minh. Đứng đầu công ty là tổng giám đốc
chịu trách nhiệm giám sát tất cả các hoạt động của các phòng ban trong cơng ty. Điều hành
mỗi phịng có các chủ phần hùn (Patner) trong và ngồi nước có nhiều kinh nghiệm, kiến
thức chuyên môn để đảm bảo Deloitte hoạt động theo một tiêu chuẩn thống nhất, hiệu quả
nhất.
Ngoài ra, còn có các phòng như cơng ty cung cấp dịch vụ thơng thường như: phòng
nhân sự, phịng cơng nghệ thơng tin, phòng tài chính,… giúp tạo nên một cơ cấu tở chức
hồn chỉnh ln đảm bảo cho Deloitte Việt Nam được hoạt động một cách nhịp nhàng,
hiệu quả.
Sau đây người viết xin được trình bày sơ đồ cơ cấu tổ chức của các bộ phận trong
công ty TNHH Deloitte Việt Nam như sau:
12
Bộ phận kiểm tốn:
Đại diện Kiểm tốn Đơng Nam Á
(SEA FAS Leader)
Thư ký
(Secretary)
Giám đốc điều hành
(CEO)
Đại diện Kiểm toán quốc gia (Nation
FAS Leader)
Văn phòng Hà
Nội
Các phòng hỗ trợ
Văn phòng chi
nhánh TP. HCM
Các phòng hỗ trợ chi
nhánh TP. HCM
Bộ phận thuế:
Giám đốc điều
hành (CEO)
Đại diện Thuế Đông Nam
Á (SEA Tax Leader)
Thư ký
(Secretary)
Văn phòng Hà
Nội
Đại diện Thuế quốc gia
(Nation Tax Leader)
Các phòng hỗ
trợ
Văn phòng chi
nhánh TP. HCM
Các phòng hỗ
trợ chi nhánh
TP. HCM
13
Bộ phận tư vấn tài chính
Đại diện Tư vấn tài chính Đơng
Nam Á (SEA FAS Leader)
Thư ký
(Secretary)
Văn phòng Hà
Nội
Giám đốc điều hành
(CEO)
Đại diện Tư vấn tài chính quốc
gia (Nation FAS Leader)
Các phòng hỗ
trợ
Văn phòng chi
nhánh TP.
HCM
Các phòng hỗ
trợ chi nhánh
TP. HCM
14
Đội ngũ nhân sự
Được biết đến là một trong những cơng ty kiểm tốn lớn nhất ở Việt Nam, Deloitte
có lực lượng nhân viên lớn mạnh với hơn 700 nhân viên và hơn 10 Partner ở cả trụ sở tại
Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Từ khi thành lập, Deloitte đã luôn đề cao việc không
ngừng cải thiện và nâng cao trình độ chuyên môn của nhân viên thơng qua các chương
trình đào tạo, các khóa học của các nước đứng đầu trong lĩnh vực kiểm toán và tư vấn.
Cơ cấu tổ chức quản lý của công ty TNHH Deloitte Việt Nam gồm có:
Hội đồng thành viên và Chủ tịch Hội đồng thành viên
Hội đồng thành viên điều hành
Ban Kiểm soát của Hội đồng thành viên
Các Ủy ban giám sát thuộc Hội đồng thành viên điều hành
Ban Giám đốc điều hành, Ban Giám đốc, Tổng Giám đốc
Chủ tịch/Tổng Giám đốc các công ty thành viên
2.1.3 Tổng quan về các dịch vụ Deloitte Việt Nam cung cấp
2.1.3.1 Dịch vụ kiểm toán
-
Kiểm toán BCTC cho mục đích thuế hay phục vụ mục đích đặc biệt.
Kiểm toán tuân thủ
Kiểm toán hoạt động, soát xét thơng tin trên BCTC.
Kiểm tốn thơng tin tài chính trên cơ sở các thủ tục thỏa thuận trước.
2.1.3.2 Dịch vụ kiểm soát rủi ro doanh nghiệp
- Soát xét và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ.
- Kiểm soát, đánh giá rủi ro hệ thống công nghệ thông tin.
2.1.3.3 Dịch vụ tư vấn thuế
-
Thực hiện khai báo và tư vấn thuế liên quốc gia.
Tư vấn thuế cho việc mua bán cơng ty, làm thủ tục chuyển giá.
Sốt xét sự tn thủ luật thuế của doanh nghiệp.
Hỗ trợ nhà đầu tư tham gia thị trường, hoạch định chiến lược thuế.
2.1.3.4 Dịch vụ đào tạo và quản lý nguồn nhân lực
- Tổ chức nguồn nhân lực.
- Quản lý nguồn nhân lực.
2.1.3.5 Các dịch vụ tư vấn tài chính và rủi ro khác
-
Tư vấn huy động vốn, tư vấn doanh nghiệp.
Sốt xét tồn diện hoạt động doanh nghiệp.
Dịch vụ tư vấn và cung cấp giải pháp doanh nghiệp.
Tư vấn mua bán, sát nhập, giải thể doanh nghiệp và tư vấn nghiên cứu thị trường.
15
2.2 Phần mềm hỡ trợ cơng việc kiểm tốn được sử dụng tại Deloitte
2.2.1 Phần mềm EMS
Năm 2016 DTT triển khai hệ thống phần mềm kiểm toán mới là phần mềm
Engagement Management System (EMS) với những lợi thế, tính năng vượt trội hơn so với
phần mềm cũ là AS2, giúp kiểm toán viên quản lý từng hợp đồng kiểm toán hiệu quả hơn
và thuận lợi hơn. Tuy nhiên, do chỉ mới là năm đầu áp dụng phần mềm này, cho nên vẫn
cịn nhiều hợp đồng kiểm tốn tại Deloitte Việt Nam vẫn còn đang sử dụng phần mềm cũ.
Bắt đầu từ năm 2017, Deloitte Việt Nam sẽ chính thức chuyển đởi hồn tồn sang hệ thống
EMS.
Cũng tương tự như AS2, quy trình kiểm toán BCTC cũng được xây dựng bao gồm
5 bước tại EMS.
Danh mục hồ sơ kiểm toán năm (current file) của EMS có một sự khác biệt so với
AS2, với sự thay đởi tồn bộ hệ thống số như sau:
•
00000 Engagement profile and quality monitoring
•
10000 Plan
•
21000 Perform non-account specific procedures
•
22000 Other audit programs
•
23000 Assets
•
24000 Liabilities
•
25000 Equity
•
26000 Revenue and expenses
•
27000 Disclosures
•
28000 Perform procedures on financial statements
•
29000 Evaluate
•
30000 Conclude.
Tương tự như AS2, những phần mềm hỗ trợ sử dụng EMS là excel, word,.. đều là
những chương trình quen thuộc, gần gũi với người sử dụng.
Điều đặc biệt nổi trội của EMS hơn phần mềm AS2 đó là phần mềm sẽ cung cấp
cho người dùng chế độ kết nối lên cùng một server để mọi thành viên có thể biết được tiến
độ làm việc của nhau để có thể kiểm sốt một cách hiệu quả hơn cuộc kiểm tốn. Trong
khi đó, ở phần mềm cũ AS2, để biết được một thành viên đã làm việc được đến đâu, thành
viên đó cần gửi mail phần hành của mình đến tất cả các thành viên trong nhóm.
16
CHƯƠNG III: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN CÁC ƯỚC TÍNH KẾ
TỐN TRONG KIỂM TỐN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY DELOITTE
VIETNAM
3.1 Giới thiệu chung về quy trình kiểm toán Báo cáo tài chính tại Deloitte Vietnam
3.1.1 Giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán
Khi bắt đầu một cuộc kiểm toán, các kiểm toán viên sẽ bắt đầu bằng việc tìm hiểu
về khách hàng của mình với mục đích đánh giá rủi ro cũng như có cái nhìn tởng quan về
tình hình doanh nghiệp. Dựa vào các thơng tin thu thập được và sử dụng các xét đốn
chun mơn/nghề nghiệp của mình, các kiểm tốn viên cao cấp sẽ quyết định kí hợp đồng
với khách hàng và đưa ra mức độ rủi ro cho cuộc kiểm toán. Các mức độ phân loại mức rủi
ro bao gồm các mức độ sau:
“Lower risk and not relying on control”
“Lower risk and relying on control”
“Higher risk and not relying on control”
“Higher risk and relying on control”
“Significant risk and not relying on control”
“Significant risk and relying on control”
Sau khi đã xác định được rủi ro của cuộc kiểm toán, kiểm toán viên xem xét, đánh
giá sai sót tiềm tàng để từ đó đưa ra các bước tiếp theo nhằm phục vụ cho việc lập kế
hoạch kiểm toán. Trong những trường hợp mà vấn đề khá phức tạp và đòi hỏi trình độ
chuyên môn ở các lĩnh vực mà kiểm toán viên chưa được đào tạo, chủ nhiệm kiểm tốn có
thể bố trí mời một chun gia am hiểu tường tận về vấn đề đó để hỗ trợ cho các kiểm tốn
viên có được những thơng tin, những bằng chứng kiểm toán phù hợp và hữu ích nhất (nếu
cần thiết). Khi đưa ra quyết định dựa vào hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị, đồng nghĩa
với việc kiểm toán viên sẽ phải thật sự cẩn trọng trong việc sử dụng các bằng chứng là cơ
sở cho việc ra quyết định của mình.
3.1.1.1 Lập kế hoạch chiến lược
Kiểm toán viên cao cấp sẽ xác định phương hướng tiếp cận cuộc kiểm toán, dựa
trên xét đoán nghề nghiệp của mình đưa ra các vấn đề quan trọng cần lưu ý, cần tập trung
trong quá trình kiểm toán.
3.1.1.2 Xây dựng kế hoạch kiểm toán tổng thể
Ở bước này bao gồm các cơng việc mà kiểm tốn viên sẽ phải thực hiện như sau:
Đầu tiên kiểm toán viên sẽ tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng và tiến
hành thảo luận với Ban giám đốc của khách hàng để nắm được các thông tin về ngành
nghề kinh doanh, điều kiện kinh doanh, kế hoạch sản xuất kinh doanh, các rủi ro mà công
ty đang gặp phải (cả rủi ro về kinh tế, pháp luật và rủi ro trong ngành nghề, về đối thủ cạnh
tranh..), bên cạnh đó, kiểm tốn viên cũng sẽ tìm hiểu về các chính sách kế toán của đơn vị,
và các nhân viên chủ chốt của công ty.
17
