Tìm hiểu nguyên nhân gây lũ – lụt và phân tích hiện trạng các giải pháp phòng, tránh lũ – lụt ở tỉnh đồng tháp thuộc vùng đồng bằng sông cửu long
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (596.54 KB, 10 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
TÌM HIỂU NGUN NHÂN GÂY LŨ - LỤT VÀ PHÂN
TÍCH HIỆN TRẠNG CÁC GIẢI PHÁP PHÒNG, TRÁNH
LŨ - LỤT Ở TỈNH ĐỒNG THÁP THUỘC
ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG.
Ngành:
KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG
Chuyên ngành: KỸ THUẬT MƠI TRƯỜNG
Giảng viên hướng dẫn : TS. Trịnh Hồng Ngạn
Sinh viên thực hiện
: Đặng Thủy Tiên
MSSV
: 1411090095
Lớp
: 14DMT01
TP. Hồ Chí Minh, 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH
ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
TÌM HIỂU NGUN NHÂN GÂY LŨ - LỤT VÀ PHÂN
TÍCH HIỆN TRẠNG CÁC GIẢI PHÁP PHÒNG, TRÁNH
LŨ - LỤT Ở TỈNH ĐỒNG THÁP THUỘC
ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG.
Ngành:
KỸ THUẬT MÔI TRƯỜNG
Chuyên ngành: KỸ THUẬT MƠI TRƯỜNG
Giảng viên hướng dẫn : TS. Trịnh Hồng Ngạn
Sinh viên thực hiện
: Đặng Thủy Tiên
MSSV
: 1411090095
Lớp
: 14DMT01
TP. Hồ Chí Minh, 2018
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ......................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1 : ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN VÙNG ĐBSCL VÀ TỈNH ĐỒNG
THÁP LIÊN QUAN TỚI TÌNH TRẠNG LŨ, LỤT ................................................. 10
1.1 Tóm tắt về lưu vực sông Mekong và Đồng bằng sông Cửu Long ................. 10
1.1.1 Lưu vực sông Mekong ................................................................................... 10
1.1.2 Ủy hội sông Mekong Quốc tế MRC .............................................................. 13
1.2 Phụ lưu Tonle Sap và Châu thổ sông Mekong ................................................ 17
1.2.1 Sông Tonle Sap và Biển Hồ (Great Lake) .................................................... 17
1.2.2 Cơ chế điều tiết tự nhiên của Biển Hồ ......................................................... 18
1.2.3 Châu thổ sông Mekong:................................................................................ 21
1.3 Đồng bằng sông Cửu Long ................................................................................ 22
1.3.1 Điều kiện tự nhiên......................................................................................... 22
1.3.2 Vùng ngập lũ ĐBSCL ................................................................................... 32
1.3.3 Điều kiện KTXH vùng ĐBSCL ..................................................................... 33
1.4 Đặc điểm tự nhiên của tỉnh Đồng Tháp liên quan tới ngập, lụt .................... 34
1.4.1 Vị trí địa lý .................................................................................................... 34
1.4.2 Địa hình và địa mạo: .................................................................................... 36
1.4.3 Địa chất, thổ nhưỡng .................................................................................... 38
1.4.4 Đặc điểm khí tượng của tỉnh Đồng Tháp: .................................................... 40
1.4.4 Đặc điểm thủy văn và hệ thống sông kênh, rạch của tỉnh Đồng Tháp......... 43
CHƯƠNG 2 : TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VỀ LŨ, LỤT .................................... 44
2.1 Một số khái niệm và thuật ngữ về lũ, lụt ......................................................... 44
2.1.1 Khái niệm về lũ, lụt, úng, ngập ..................................................................... 44
i
2.1.2 Một số thuật ngữ thông dụng về lũ, lụt ......................................................... 45
2.1.3 Tiêu chuẩn thiết kế: ...................................................................................... 46
2.2 Tổng quan nghiên cứu phòng tránh lũ, lụt...................................................... 47
2.2.1 Cơ sở khoa học nghiên cứu thủy văn cơng trình .......................................... 47
2.2.2 Các phương pháp tính tốn .......................................................................... 48
2.2.4 Phân tích các đặc trưng thủy văn và mưa .................................................... 52
2.3 Tình hình lũ, lụt trên Thế giới .......................................................................... 55
2.3.1. Tổng quan và nguyên nhân.......................................................................... 55
2.3.2. Lũ lụt ở Trung Quốc: ................................................................................... 56
2.3.3 Trận lũ, lụt ở Ấn Độ: .................................................................................... 57
2.3.4 Lũ lụt ở Châu Âu: ......................................................................................... 57
2.3.5 Cập nhật tình trạng ngập nước đơ thị ở Mỹ: ............................................... 57
2.3.6 Cập nhật tình trạng ngập nước đô thị ở Pháp năm 2016: ........................... 58
2.3.7 Lũ, lụt ở Thủ đô Bangkok, Thái Lan, năm 2011 ........................................... 59
2.4. Tình hình lũ, lụt ở Việt Nam ............................................................................ 60
2.4.1 Tổng quan ..................................................................................................... 60
2.4.2 Lũ trên lưu vực sông Hồng và trận lụt lịch sử ở Thủ đô Hà Nội năm 2008 62
2.4.3 Lũ trên các hệ thống sông miền Trung và lụt ở Cố đô Huế ......................... 63
2.4.4 Lũ, lụt ở Đà Nẵng ......................................................................................... 63
2.4.5 Lũ trên các hệ thống sơng ............................................................................ 63
2.5 Tìm hiểu lịch sử, phân tích nguyên nhân và đặc điểm lũ, lụt ở ĐBSCL ...... 64
2.5.1 Tổng quan về lịch sử lũ, lụt ở ĐBSCL .......................................................... 64
2.5.2 Nguyên nhân chủ yếu gây ra lũ, lụt ở ĐBSCL ............................................. 70
2.5.3 Các đặc điểm lũ, lụt tại ĐBSCL ................................................................... 75
ii
2.5.4 Tác động của lũ ĐBSCL ............................................................................... 79
CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH HIỆN TRẠNG CÁC GIẢI PHÁP PHỊNG
TRÁNH LŨ, LỤT Ở ĐBSCL VÀ TỈNH ĐỒNG THÁP ........................................... 83
3.1 Phân tích hiện trạng các giải pháp kiểm soát lũ, lụt ở ĐBSCL ..................... 83
3.1.1 Vai trò của ĐBSCL ....................................................................................... 83
3.1.2 Hiện trạng cơ sở hạ tầng thủy lợi vùng ĐBSCL: ......................................... 84
3.1.3 Các giải pháp công nghệ đã thực hiện ......................................................... 86
3.2 Phân tích hiện trạng các giải pháp kiểm sốt lũ, lụt ở Đồng Tháp ............... 92
3.2.1 Đặc điểm hệ thống kênh rạch tỉnh Đồng Tháp ............................................ 92
3.2.2 Diễn biến lũ, lụt tỉnh Đồng Tháp: ................................................................ 96
3.2.3 Phân tích rủi ro môi trường hiện trạng các giải pháp lũ ở Đồng Tháp..... 105
CHƯƠNG 4: ĐỀ XUẤT ĐIỀU CHỈNH QUY HOẠCH THỦY LỢI NHẰM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ PHÒNG, TRÁNH LŨ, LỤT CHO TỈNH ĐỒNG
THÁP ........................................................................................................................... 118
4.1 Quy hoạch thủy lợi tỉnh Đồng Tháp đến năm 2020 tầm nhìn đến 2030 ..... 118
4.1.1 Ngun tắc: ................................................................................................. 118
4.1.2. Các phương án bố trí cơng trình Thủy lợi................................................. 125
4.2 Cơ sở khoa học điều chỉnh quy hoạch thủy lợi tỉnh Đồng Tháp ................. 126
4.2.1 Vì sao phải điều chỉnh quy hoạch Thủy lợi kiểm soát lũ tỉnh Đồng Tháp . 126
4.2.2 Cơ sở khoa học điều chỉnh quy hoạch Thủy lợi kiểm soát lũ tỉnh Đồng
Tháp ..................................................................................................................... 127
4.3 Đề xuất điều chỉnh quy hoạch kiểm soát lũ cho ĐBSCL và Đồng Tháp .... 137
4.3.1 Đề xuất điều chỉnh quy hoạch thủy lợi kiểm soát lũ vùng ĐBSCL ............ 137
4.3.2 Điều chỉnh quy hoạch Thủy lợi kiểm soát lũ ở Đồng Tháp: ...................... 140
4.3.3 Các khuyên cáo trên quan điểm bảo vệ môi trường ................................... 142
iii
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................... 145
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 148
iv
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CTSMK
Châu thổ sông Mekong
ĐBSCL
Đồng bằng sông Cửu Long
ĐTM
Đồng Tháp Mười
HLVSMK
Hạ lưu vực sông Mekong
KTXH
Kinh tế xã hội
LVSMK
Lưu vực sông Mekong
MRC
Mekong River Commission (Ủy hội sông Mekong)
MSL
Mực nước biển trung bình
TBNN
Trung bình nhiều năm
TGLX
Tứ giác Long Xuyên
TLVSMK
Thượng lưu vực sông Mekong
VCT
Vàm Cỏ Tây
v
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Phân bố diện tích lưu vực sông Mekong theo từng nước ......................... 10
Bảng 1.2: Địa hình lịng hồ của Biển Hồ .................................................................. 17
Bảng 1.3: Cân bằng nước Biển Hồ cho 2 giai đoạn đại biểu .................................... 20
Bảng 1.4: Lưu lượng trung bình tháng tại trạm thủy văn Pakse và Kratie ............... 28
Bảng 1.5: Lưu lượng trung bình tại Tân Châu - Châu Đốc ...................................... 29
Bảng 1.6: Diện tích - Dân số - Đơn vị hành chính của các huyện thị năm 2009 ...... 35
Bảng 1.7: Phân bố diện tích theo cao độ ................................................................... 37
Bảng 1.8: Diện tích các loại đất ở tỉnh Đồng Tháp ................................................... 39
Bảng 1.9: So sánh đặc trưng cơ bản khí hậu vùng nghiên cứu với tiêu chuẩn nhiệt
đới. ............................................................................................................................. 41
Bảng 2.1: Mực nước (Hmax) và lưu lượng đỉnh lũ (Qmax) tại Tân Châu, Châu Đốc .. 78
Bảng 3.1: Tổng hợp hiện trạng đê, bờ bao vùng lũ ĐBSCL. .................................... 85
Bảng 3.2: Đặc điểm chính của hệ thống sơng, kênh, rạch khu kẹp giữa hai sông .. 95
Bảng 3.3: Thời gian duy trì lũ theo các cấp mực nước (ngày).................................. 97
Bảng 3.4: Lưu lượng bình quân ngày lớn nhất tràn vào vùng ĐTM (m3/s)............ 100
Bảng 3.5: Mực nước và thời gian xuất hiện đỉnh lũ một số trạm nội đồng ............ 101
Bảng 3.6: Thời gian (ngày) duy trì cấp mực nước lũ (cm) vùng ĐTM .................. 102
Bảng 3.7: Mực nước bình quân tháng qua các thời đoạn (Đơn vị: m) ................... 103
Bảng 3.8: Lưu lượng bình quân tháng (1996 - 2007) ............................................. 103
Bảng 3.9: Mực nước và lưu lượng bình quân ngày lớn nhất (m3/s) một số năm ... 104
vi
Bảng 3.10: Lũ đến ĐBSCL theo các tuyến và tỷ lệ của chúng. .............................. 106
Bảng 3.11: Mực nước và lưu lượng lớn nhất ở Tân Châu và Châu Đốc ................ 107
Bảng 3.12: Phân phối lưu lượng lớn nhất vào ĐTM............................................... 108
Bảng 3.13: Mực nước (cm) bình quân tháng nhiều năm ........................................ 111
Bảng 3.14: Mực nước (cm) bình quân tháng giai đoạn 2005 – 2009 ..................... 111
Bảng 3.15: Thông số kỹ thuật của kênh Cái Cỏ - Long Khốt ................................ 114
Bảng 4.1: Vùng kiểm sốt lũ có thời gian. .............................................................. 119
Bảng 4.2: Vùng kiểm soát lũ cả năm. ..................................................................... 119
Bảng 4.3: Dự kiến bố trí các ơ bao trong các tiểu vùng .......................................... 123
vii
DANH MỤC HÌNH ẢNH, ĐỒ THỊ
Hình 1.1: Lưu vực sơng Mekong và các tiểu lưu vực ............................................... 13
Hình 1.2: Lưu vực các sông nhánh của vùng hạ lưu vực sông Mekong .................. 15
Hình 1.3: Phụ lưu Tonle Sap và Biển Hồ thuộc Campuchia .................................... 19
Hình 1.4: Biểu đồ cân bằng nước Biển Hồ cho 2 giai đoạn đại biểu, năm 1998 và
2000 ........................................................................................................................... 21
Hình 1.5: Châu thổ sơng Mekong ............................................................................ 22
Hình 1.6: Các đơn vị hành chính của Đồng bằng sơng Cửu Long .......................... 23
Hình 1.7: Mạng lưới sơng, kênh, rạch ở ĐBSCL ..................................................... 27
Hình 1.8 : Chế độ nước sơng Mekong tại trạm Phnom Penh, Campuchia ............... 28
Hình 1.9: Vùng ngập lũ ĐBSCL năm 2000 .............................................................. 33
Hình 1.10: Bản đồ hành chính tỉnh Đồng Tháp ........................................................ 35
Hình 1.11: Bản đồ địa hình tỉnh Đồng Tháp ............................................................. 37
Hình 1.12: Bản đồ phân bố lượng mưa vùng ĐBSCL .............................................. 43
Hình 2.1: Cảnh ngập lụt ở Trung Quốc..................................................................... 56
Hình 2.2 : Cảnh ngập lụt ở Ấn Độ, 1970 .................................................................. 57
Hình 2.3: Cảnh ngập lụt ở Hà Lan, 1953 .................................................................. 57
Hình 2.4: Cảnh ngập, lụt trong thành phố New Orleans, Hoa Kỳ ............................ 58
Hình 2.5: Dưới chân tháp Effene là biển nước mênh mơng ..................................... 58
Hình 2.6: Sân bay Đơn Mường bị ngập với chiều sâu nước tới 1,5 m ..................... 59
viii
