Phân tích bài thơ tôi yêu em của nhà thơ Puskin

PHÂN TÍCH BÀI T HƠ TƠI U EM C ỦA NH À THƠ PUS KIN
Tôi yêu em , được gi ới yêu văn chương cho r ằng l à kiệt tác, b ản gi ao hư ởng
của m ột tình yêu nhi ệt tình đ ầy t rắc trở . Puskin là nhà thơ ám ảnh bởi ch ữ
tình, trong đó “ Tơi u em ” l à tác ph ẩm nổi tiếng đượ c nhi ều người bi ết đ ến
nhất, l à bài thơ tình hay nh ất, đ ậm đà ý v ị nhất của Pu-skin, sáng t ác năm
1829. Bài thơ đã đư ợc phổ nhạc thành ca khúc, đư ợc đánh gi á là t ác ph ẩm
"hồn h ảo" nâng tầm vóc Pu -skim l ên đài vinh quang thi ca Nga.

Như đã đ ề cập, “Tôi yêu em ” là bài thơ t iêu bi ểu cho đ ề tài viết về tình u
đơi lứa, đã nhắc đ ến tình u, khơng th ể không nh ắc đến những cung b ậc cảm
xúc m ãnh li ệt của con người. Bởi tì nh yêu th ể hi ện rõ nh ất, chân th ực nhất b ản
chất bên t rong của m ỗi người. Đối với Puskin, s ự giằng xé m âu thu ẫn trong nội
tâm khi yêu chính l à c ảm xúc đầu tiên và mãnh li ệt nh ất:
Tôi u em: đ ến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa h ẳn đã tàn phai
Nhưng không đ ể em bận lòng thêm n ữa


Hay h ồn em ph ải gợ n bóng u hồi
Mở đầu bằng câu nói đ ầy tính kh ẳng định – tôi yêu em , như b ật ra từ t âm can
của người viết, chân thành và c ực kì m ãnh li ệt, như một chân lý không th ể nào
chối bỏ . Nhà thơ kh ẳng định tình yêu chân thành c ủ a mình, tình yêu đó gói g ọn
trong câu nói – “đ ến nay chừng có thể”, ý muốn nói tì nh u c ủa ông vượt qua
mọi định lý v ề thời gian, t ồn tại vĩ nh c ửu và chỉ bi ết mất khi nhà thơ bi ến mất.
Quả thật, ngay từ câu thơ đầu tiên, ta đã th ấy một tình c ảm rất đỗi mãnh mẽ và
có ph ần mù qng, khơng th ể tàn phai:
Ngọn lửa tình chưa h ẳn đã tàn phai.
Nhà thơ ví tình u như ng ọn lửa, bởi khi yêu, m ấy ai cịn gi ữ đượ c tim mình
thơi đừng đập mạnh, nó ch ứa đựng những cảm xúc mãnh liệt nhất của t hế giới
này? Chẳng vì v ậy mà Xuân Quỳnh từng viết:
Ơi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn t hế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực t rẻ
Hay Xuân Diệu t ừng khẳng định:
Anh chỉ có một tình yêu th ứ nhất,
Anh cho em, kèm v ớ i một lá thư.
Em khơng l ấy, và tình anh đã m ất
Tình đã cho khơng l ấy lại bao giờ.
Tình u có l ẽ l à ngơn ng ữ chung c ủa nhân lo ại và của cả mọi thời đại, vì vậy,
những cảm xúc của nó ln gi ao thoa nhau, dù là phương Đô ng hay phương
Tây, tình u ln cao thư ợ ng và đ ẹp đ ẽ. Bản thân nó khơng c ần đến sự đền
đáp hay hi sinh, t ự nó đã l à nét đ ẹp nh ất của tì nh c ảm con người. Những câu
thơ tiếp theo, nhà t hơ t ập t rung mi êu t ả cảm xúc của chính bản thân mình:


Nhưng khơng đ ể em bận lịng thêm n ữa
Hay h ồn em ph ải gợ n bóng u hồi
Tâm tr ạng đớn đau gi ằng xé c ủa người thi sĩ, trư ớ c mối tình t an v ỡ, t rướ c
người con gái ông yêu sâu s ắc m à khơng th ể có đư ợc tình yêu củ a nàng, s ự
giằng xé gi ữa một bên là tình yêu tha thi ết đượ c hi ến dâng cả tâm hồn cho
người mình yêu, và m ột bên l à mong mu ốn buông bỏ để người mình u khơng
bận lịng. Tình c ảm l à thứ không t hể gượ ng ép. Chúng t a khơng th ể bắt buộc ai
đó u mình n ếu như bản thân h ọ không muốn. Chàng trai trong m ối tình đơ n
phương ki a cũng như vậy, anh khơng mu ốn cơ gái vì anh mà ph ải b ận lịng, suy
nghĩ hay u bu ồn vì b ất cứ điều gì n ữa. Có thể th ấy, đây l à câu thơ th ể hiện tình
yêu cao quý đ ến m ức cao thượng của nhân v ật, ở nhân vật, lí trí chi ếm ph ần
thắng, dường như l à m ột tiếng thở dài, cũ ng là ti ếng lòng day d ứt và đau đớn,
ngỡ đã buông đượ c, nhưng t a v ẫn nghe được ti ếng lòng đang v ỡ nát. Anh s ẵn
sàng hi sinh tình yêu c ủa mình đ ể đổi l ấy sự thanh th ản trong tâm h ồn của
người anh yêu.

Khổ thơ th ứ hai là nh ững cảm xúc của tì nh u:
Tơi u em âm th ầm khơng hy v ọng
Lúc rụt rè, khi hậm hực lòng ghen
Ở phươ ng Đơng, thi sĩ Xn Qu ỳnh từng có nh ững đúc kết:
Dữ dội và dị u êm
Ồn ào và lặng lẽ
Khi viết về tình yêu. Qu ả t hật, tì nh yêu ch ứa đ ựng rất nhiều những cung b ậc
cảm xúc, khi nh ẹ nhàng đ ằm th ắm, khi m ãnh m ẽ đến đi ên cuồng, khi l ại đau
đớn như vỡ nát. Dù sao, tình u thì ln ln khó hi ểu. Câu thơ “Tôi yêu em
âm thầm không hy v ọng/ Lúc rụt rè, khi h ậm hực lòng gh en ” người ta l ại
càng thấy rõ cái nội tâm đầy mâu thuẫn giằng xé, cái s ự tuy ệt vọng đ ến đau
lòng củ a t ác giả. Yêu sâu s ắc đến vậy, th ế nhưng nói v ới ngư ời không đ ặng, chỉ
sợ người l ại càng l ánh xa t a, yêu đ ến m ức chỉ dám l ặng l ẽ, “âm thầm không hy
vọng”. Hai tính t ừ “rụt rè” – “ghen” đối nghịch nhau, nhưng đ ều l à tình yêu.
dẫu chỉ là tình đơn phương, nhưng có l ẽ mọi cung bậc cảm xúc trong tình yêu,
Puskin đã nếm t rải chẳng sót một thứ nào. Diễn tả những tr ạng thái tình yêu
biến đổi đa dạng nhưng r ất đỗi bình thư ờng. Mặc dù tình yêu c ủ a tôi l à không
hi vọng không âm th ầm đơn phương nhưng nó v ẫn m ang đ ầy đủ sắc thái tâm
trạng củ a một người đang yêu: mu ốn bày tỏ nhưng lại rụt rè, e ng ại bị khướ c
từ; thấy người mình yêu ở bên ai đó cũng ghen t ng, đau kh ổ.
Cho đến cuối cùng, d ẫu đau kh ổ, nhân v ật trữ tình v ẫn lựa chọn quay v ề với
tình yêu cao thư ợ ng của mì nh:
Tơi u em, u chân thành, đ ằm thắm
Cầu em đượ c ngư ời t ình như tơi đã u em
Tình u c ủa Puski n, h ẳn không c ần bàn đến nhi ều, sự chân t hành đã đư ợc t hể
hiện q rõ ràng, song, tình u đó ch ỉ bộc lộ h ết s ự cao quý của nó ở câu thơ
cuối cùng, C âu thơ cu ối đượ c coi là “đi ểm nhãn” c ủa cả bài thơ, cũng như là

“điểm nhãn” t rong t rái tim c ủa nhân vật “tơi”. M ột cách nói v ừa th ể hi ện sự vị
tha khi yêu v ừa thể hiện sự thông mi nh và khéo l éo trong cách th ổ lộ tình cảm.
Câu thơ v ừa t hể hi ện sự vị tha, dâng hi ến trong tình yêu, v ừa ngầm kh ẳng định
tình yêu củ a mình l à k hơng ai có th ể sánh bằng. Đây chắc ch ắn là câu thơ hay
nhất của bài, lại cịn chứa chút gì t rách móc, qu ả th ật, tình u thì r ất khó hi ểu.
“Tôi yêu em ” l à một bài th ơ tình đ ặc s ắc của văn h ọc thế giới, x ứng đáng
với danh từ tuy ệt t ác, đẹp đẽ và bi thương. Đ ây chắc chắn l à một tác phẩm
không th ể bỏ qua khi nghiên c ứu về văn học Nga.