Những họa tiết nổi bật tạo nên phong cách ArtNouveau

NHỮNG HỌA TIẾT NỔI BẬT TẠO NÊN PHONG CÁCH
ARTNOUVEAU
Phan Nguyễn Ngọc Hân, Nguyễn Thị Yến Thanh, Lê Công Bằng,
Nguyễn Đặng Duy, Hồ Tấn Quốc
Khoa Kiến Trúc - Mỹ Thuật ,Trường Đại học Cơng nghệ thành phố Hồ Chí Minh (HUTECH).
GVHD: ThS. Nguyễn Thị Mỹ Hịa

TĨM TẮT
Phải chịu ảnh hưởng từ những tử tưởng đổi mới về nghệ thuật vào thời đó cũng như bị ảnh hưởng bởi Celtic
và Nhật Bản nên Art Nouveau đã hướng đến nét đẹp thẩm mỹ bất đối xứng, những họa tiết được điệu hóa
từ chất liệu thiên nhiên như hoa lá, cây cỏ, mặt trời hoặc các chất liệu thần thoại mang tính tơn giáo như
Nữ Thần, Tiên Nữ... Art Nouveau có nguồn góc từ Anh, bắt nguồn từ đầu thế kỉ 19 đến đầu thế kỉ 20. Phong
cách này được gọi với rất nhiều cái tên khác nhau qua từng thời kì quốc gia ở Châu Âu, như người Pháp sẽ
gọi nó là “Nghệ thuật mới” , Đức sẽ gọi là “Nghệ thuật trẻ” , người Việt thì gọi là “Tân nghệ thuật”...Nhưng
cho dù với tên gọi nào đi nữa thì chúng ta vẫn không thể phủ nhận rằng Art Nouveau mang một vẻ đẹp khá
ấn tượng và thời thượng.
Từ khóa: Tân cổ điển, Châu Âu, bất đối xứng, họa tiết , phong cách, nội thất.
I . MỞ ĐẦU :
Khi nghĩ đến Art Nouveau, có lẽ bạn sẽ hình dung ra những lối vào Ga tàu điện ngầm Paris được thể hiện
qua những chiếc lá hình xốy tinh tế và những tán kính trang nhã.

Hình 1
Hoặc có lẽ bạn sẽ hình dung ra những tấm áp phích của Mucha với những người phụ nữ được phủ đầy hoa
và đồ trang sức.

951


Hình 2
Những con người đã trưởng thành trong thời đại Victoria cho rằng đây là một phong cách quá ngông cuồng,
lố bịch, nhưng cuối cùng lại bị choáng ngộp bởi bản chất quá tỉ mỉ và kĩ lưỡng của nó. Vì Art Nouveau có

sức ảnh hưởng và sự lan tỏa quá rộng rãi nên được xem là thể loại phong cách “ tổng hợp “ và cịn có thể
ứng dụng trên nhiều ngành nghề khác nhau.
Phải chịu ảnh hưởng bởi những tư tưởng đổi mới nghệ thuật vào thời đó cũng như là ảnh hưởng bởi nghệ
thuật Celtic và Nhật Bản, Art Nouveau đã hướng đến nét đẹp thẩm mỹ ví dụ như những đường lượn sóng
cùng các chi tiết bất đối xứng, các họa tiết cách điệu từ tự nhiên như cây cỏ hoa hoặc là những đường uốn
lượn như hình bán nguyệt. Bên cạnh đó cịn có cả những yếu tố ảnh hưởng bởi mặt tôn giáo và tín ngưỡng
như hình ảnh các vị tiên nữ, thần nữ mà người Châu Âu tin thờ.
II. NỘI DUNG :
1. Khái niệm và lịch sử hình thành về Art nouveau:

1.1. Khái niệm:
Tên gọi “Art Nouveau” xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX tồn tại đến đầu Thế chiến thứ I (1890–1905) và được
biết tới là một trường phái nghệ thuật quốc tế, một phong cách nghệ thuật, kiến trúc bắt nguồn từ châu Âu.
Art Nouveau có nhiều cách gọi khác nhau qua từng quốc gia như người Pháp sẽ gọi là “ nghệ thuật mới”,
người Đức lại gọi bằng “ nghệ thuật trẻ” và Việt Nam gọi là “ tân nghệ thuật… nhưng dù là với bất kỳ tên
gọi nào thì cũng không thể phủ nhận rằng phong cách này mang lại một vẻ đẹp ấn tượng và thời thượng
Art Nouveau được xem là một quốc tế phong cách nghệ thuật, kiến trúc và nghệ thuật ứng dụng, đặc biệt
là ở nghệ thuật trang trí.
Để ứng dụng trong thực tế với rất nhiều lĩnh vực phong phú và đa dạng khác nhau thì có thể kể đến trường
phái nghệ thuật này, ví dụ như những lĩnh vực thiết kế phổ biến như nghệ thuật trang trí (nội thất, dệt may,
trang sức,…) hay cơng trình kiến trúc. Ngồi ra Art Nouveau cịn có sự góp mặt trong các tác phẩm hội họa
nổi tiếng và cũng là nguồn cảm hứng bất tận cho rất nhiều họa sĩ cho đến nay.

952


Hình 3: Art Nouveau ứng dụng trong thực tế

Hình 4: Trường phái nghệ thuật Art Nouveau

1.2 Lịch sử:
Phong cách Art Nouveau ra đời dưới tác động của trào lưu Art & Craft tại Anh cùng làn sóng đương thời
từ nghệ thuật in mộc bản của xứ sở hoa anh đào. Theo giới nghiên cứu nghệ thuật, đây được coi là hai yếu
tố cốt lõi để tạo nên phong cách hoa mỹ này.
Với mục đích kết hợp nghệ thuật và thiết kế vào đời sống, Art Nouveau đã xuất hiện tại London và Paris.
Tuy chỉ mang sứ mệnh bước đầu tiên phong thế nhưng phong cách độc đáo này lại nổi lên như một cuộc
cách mạng nghệ thuật vào thời điểm này. Một bộ phận người trưởng thành trong thời đại Victoria cho rằng
Art Nouveau quá lố bịch, ngông cuồng nhưng đến cuối cùng họ vẫn không thể phủ nhận sự tỉ mỉ, kỹ lưỡng
đến chống ngợp của nó.
1.3 Đặc điểm về những họa tiết của phong cách Art Nouveau :
1.3.1. Tạo hiệu ứng thẩm với những đường cong:
Nhờ sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại cùng với sự sáng tạo không ngừng nghỉ của các nhà thiết kế đã mang
đến một phong cách hơi hướng vintage, retro. Từ đó Art Nouve được sinh ra một lần nữa và được xuất hiện
trên những bức tranh minh họa, poster quảng cáo.
Vẫn là những đường cong mềm mại cùng với bố cục đối xứng quen thuộc, những họa tiết cỏ cây từ thiên
nhiên sẽ làm bạn dễ dàng nhận biết ra được phong cách này. Bằng sự thông minh và tinh tế của mình các
nhà thiết kế đã mang đến một phong cách hơi hướng hiện đại những vẫn có màu sắc cổ điển trầm ấm, làm
tái hiện lại được trào lưu từ những thế kỷ rất lâu trước đó
1.3.2. Sử dụng màu sắc sang trọng:
Art Nouveau sử dụng chủ yếu màu vàng và bạc hay những màu sắc có ánh kim, đem đến sự sang trọng cho
không gian nội thất. Những tone màu như xám, nâu, begie…cũng được chú trọng khai thác và sử dụng để
tạo sự hài hịa.
Bên cạnh đó, để tạo nên một không gian “mềm mại” mang đậm đặc trưng của nghệ thuật tân cổ điển, các
kiến trúc sư thường chọn các ánh sáng khác như tím, xanh nhạt hay ánh hồng…để tạo hiệu ứng thẩm mỹ
mới cho không gian.
1.3.3. Vật liệu sử dụng không gian:

953

Để tạo nên sự sang trọng và tự do, không gian của ngôi nhà được sử dụng tối đa nhất. Các vật liệu được sử
dụng đều là vật liệu cao cấp như thiếc, bạc, đá cẩm thạch, lông thú, gốm sứ hay các loại gỗ quý…
Bên cạnh đó, những tay vịn cầu thang hay đèn được “phá cách” với sự uyển chuyển và độc đáo, đem lại vẻ
đẹp lung linh, huyền ảo cho không gian nội thất.
1.4

Cảm hứng phong cách Art Nouveau :

Hình 5
Theo như tìm hiểu và được biết về lịch sử của phong cách này thì cảm hứng của nó đã xuất phát từ hai
hình thức là hình học và hữu cơ. Art Nouveau đã được phát triển từ những thiết kế thanh lịch khi chúng
được hòa quyện với hình thức tự nhiên cùng với những đường nét góc cạnh hơn. Bên cạnh đó phong cách
này đã đánh tan hệ thống cấp bậc truyền thống của nghệ thuật và tơn lên giá trị nghệ thuật tự do.
Và có thể nói, Art Nouveau chính là cây cầu nối cực kì quan trọng giữa phong cách tân cổ điển và phong
cách hiện đại.
2. Ứng dụng phong cách Art Nouveau trong thiết kế :
2.1. Art Nouveau trong thiết kế nội thất :
Art Nouveau nổi tiếng về việc sử dụng họa tiết là những đường cong mềm mại, quyến rũ. Chúng ta không
thể thấy được những không gian nội thất của phong cách này có sự cứng nhắc và khơ khan vì nhờ vào
những đường cong uốn lượn uyển chuyển nên lúc nào nó cũng trở nên mềm mại và thiên hướng nhu hòa.
Kể cả những cấu trúc khung hay họa tiết bám mình trên bàn ghế, tủ kệ, cửa cũng ln ưu tiên những khn
hình cong tinh tế và mượt mà.

Hình 6: Những họa tiết đặc trưng của Art Nouveau

954


2.2. Art Nouverau trong kiến trúc :
Với đường nét hình khối, họa tiết lấy cảm hứng từ thiên nhiên vận dụng tinh tế, khéo léo và không kém

phần sinh động đã giúp kiến trúc Art Nouveau ghi điểm ấn tượng trong mắt người nhìn. Đến với thiết kế
kiến trúc theo phong cách Art Nouveau bạn sẽ cảm nhận được một tổng thể hoang dã và vơ cùng phóng
khống, tràn ngập hơi thở tự nhiên.

Hình 7
2.3. Art Nouveau trong thiết kế thời trang :

Hình 8
Và nhắc đến Art Nouveau, chúng ta không thể bỏ qua sự ảnh hưởng của trường phái này lên thời trang.
Đã có vơ số nhà thiết kế lấy nguồn cảm hứng từ phong cách này để thiết kế lên những bộ trang phục ấn
tượng.
Art Nouveau trong thời trang được ví như một người phụ nữ đem đến sự quyến rũ và khơng kém phần nguy
hiểm, kì bí. Những họa tiết uốn lượn mềm mại thể hiện lên vẻ đẹp nhẹ nhàng, tinh tế của người phụ nữ.
955


2.4. Art Nouveau trong nghệ thuật :
Điểm chung của những hoa văn họa tiết là có thiết kế khá phức tạp. Độ tỉ mỉ của những người nghệ sĩ cổ
đại đã thể hiện qua từng chi tiết trên các sản phẩm. Bởi lẽ phong cách nghệ thuật chú trọng vẻ đẹp sang
trọng, thẩm mỹ cho ngôi nhà. Đối với phong cách này, tính trang trí cao hơn tính ứng dụng.

Hình 9

Hình 10

2.5. Phong cách Art Nouveau trong đồ họa :
Cùng với sự phát triển công nghệ hiện đại, Art Nouveau đã vương lên tầm cao mới mang tên thiết kế đồ
họa. Mặc dù phong cách này đã xuất hiện và kết thúc ngay đầu thế kỷ XX những nó vẫn mang lại cho cho
các nhà thiết kế nguồn cảm hứng bất tận. Có thể thấy phong cách này đến nay vẫn được ưa chuộng và sử
dụng rất nhiều qua những tấm poster, tranh ảnh hay hình minh họa.

Hình 11

956


II. KẾT LUẬN:
Phong cách Art Nouveau chính là phong cách nghệ thuật tổng hợp và có sức ảnh hưởng vơ cùng sâu sắc
tới mọi lĩnh vực thiết kế như : nghệ thuật, trang trí, kiến trúc, thiết kế nội thất. Art Nouveau ln nổi bật
bởi sự hoa mĩ, tính lượn sóng, bất đối xứng với những đường họa tiết cách điệu mang tính hình thức tự
nhiên, hay những hình ảnh tiên nữ với đường cong mềm mại như : vòng cung, parabol và hình bán nguyệt...
Tất cả đều tạo ra sự mềm mại, tinh tế trong thiết kế.
Art Nouveau dù đã xuất hiện và cũng như kết thúc từ rất lâu những đối với xu hướng hồi niệm q khứ
thì lại trở nên rất sống động. Trào lưu này mang cho mình hơi thở của thời gian và phong cách hào nhống,
q tộc.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. Art Nouveau là gì? Những điều cần biết về Art Nouveau.

/>
nouveau/#:~:text=C%C3%B2n%20t%E1%BA%A1i%20Vi%E1%BB%87t%20Nam%2C%20Art,tr%
C6%B0%E1%BB%9Dng%20ph%C3%A1i%20T%C3%A2n%20ngh%E1%BB%87%20thu%E1%BA
%ADt.&text=Tr%C3%A0o%20l%C6%B0u%20ngh%E1%BB%87%20thu%E1%BA%ADt%20n%C3
%A0y,Art%20Nouveau%E2%80%9D.

2. Decoxdesign – Đặc điểm Art Nouveau trong kiến trúc />%20phong%20c%C3%A1ch%20Art%20Nouveau,Art%20Nouveau%20%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c&text=Lo%E1%BA%A1i%20phong%20c%
C3%A1ch%20n%C3%A0y%20th%C6%B0%E1%BB%9Dng,h%C3%ACnh%20b%C3%A1n%20ngu
y%E1%BB%87t%2C%20tri%E1%BB%81u%20d%C3%A2ng.

957