Quy trình wash quần jeans

QUY TRÌNH WASH QUẦN JEANS
Mai Bảo Anh, Nguyễn Kim Ngân, Võ Thiện Nhân, Phạm Thanh Trúc
Khoa Kiến Trúc – Mỹ Thuật, Trường Đại học Cơng nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Trần Thị Hồng Mỹ
TĨM TẮT
Wash jean là cơng đoạn gần như sau cùng để sản xuất quần jean. Quần jean sau khi may xong sẽ được mang
đi wash để làm mềm vải và tạo các màu sắc, kiểu mài, sờn hoặc rách khác nhau phụ thuộc vào ý muốn của
khách hàng. Để tăng độ bền, các nhà sản xuất đã phủ một lớp hồ vào các sợi dọc của vải khiến cho vải denim
sống bị cứng. Ngoài việc tạo các hiệu ứng cho quần jean thì mục đích của việc wash là khiến cho vải mềm hơn
tạo cảm giác thoải mái khi mặc.
1. ƯU ĐIỂM CỦA VIỆC WASH:
- Loại bỏ các chất hồ hoặc tinh bột có trong vải để vải mềm hơn. Ngồi ra người ta cịn có thể cho các chất làm
mềm (nước xả vải) để tăng độ mềm của quần jean.
- Loại bỏ các chất bẩn như bụi, tạp chất lẫn vào trong quần áo trong quá trình sản xuất.
- Đối với các sản phẩm quần jean may bằng vải co giãn, quá trình wash quần jean cũng làm những chiếc quần
jean loại này co lại hết mức. Và quần này sẽ không thể bị co lại thêm nữa trong quá trình sử dụng.
- Đối với quần jean đã wash thì khách hàng có thể mua về mặc ngay, không cần phải giặt lại.
- Các kiểu mài, sờn, rách rất đa dạng khiến cho các mẫu quần jean trở nên phong phú. Đây chính là điểm nổi
bật khiến cho quần jean khác xa các loại quần vải khác.
2. CÁC HẠN CHẾ CỦA VIỆC WASH JEAN
- Thay đổi kích thước của quần: đối với quần jean được may bằng vải co giãn, sau khi wash thì những chiếc
quần này sẽ bị thu nhỏ kích thước. Tùy thuộc vào mức độ co giãn của vải mà các size bị nhỏ đi từ 1 đến 3 size.
- Ảnh hưởng tới vải, chỉ và chất lượng của quần do các chất hồ bị loại bỏ hoàn toàn trong quá trình wash nên
quần jean sau khi wash sẽ có độ bền kém hơn so với vải denim sống (raw denim). Tùy thuộc vào cách wash
quần jean mà mức độ ảnh hưởng tới vài và đường may khác nhau. Quần jean có thể được giặt (wash) trong
máy giặt cơng nghiệp lớn với nhiệt độ lớn lên tới khoảng 80 độ C. Ngoài ra để tạo ra hiệu ứng sờn , rách người
ta cho đá vào để giặt cùng. Các viên đá cọ xát với quần jean tạo ra hiệu ứng sờn, quá trình này cũng khiến cho
chỉ may quần jean bị hỏng. Ngồi ra đối với quần jean có độ co rút lớn, khi quần co lại và đường chỉ không co
lại tương ứng ( thơng thường chỉ ít có khả năng co giãn) sẽ khiến đường may không thẳng.

1019

3. CĨ 2 LOẠI WASH: WASH KHƠ VÀ WASH ƯỚT
➢ Qui trình giặt khơ và ướt: Chà, mài, nhíu → Mài hơi, mài máy → Cào xù, cắt rách → Phun/ Lau hóa chất
→ 3D → Giặt làm sạch → KCS → Gấp bó → Chuyển cho khách hàng.
➢ Chuẩn bị sản xuất: Phân lỗi đầu vào → Cột dây theo qui định → Phân size theo nhóm → Lấy dấu các vị
trí quan trọng → Xếp Pallet → Vận chuyển.
* Wash khô quần jeans ( hay giặt mài, tiếng anh: Denim Dry Wash Process ) là các quy trình gia công quần
jeans khi giặt đang ở trạng thái khô và không sử dụng tới máy giặt ( máy washing ). Trong quy trình này quần
jeans sẽ trải qua các quy trình: Mài mịn cơ học, phun hố chất KMnO4, nhúng nhựa Resin, nung trong lò .vv..
để tạo ra các hiệu ứng.
Các hiệu ứng được tạo ra trong quá trình wash khơ bao gồm: hiệu ứng mài mịn, hiệu ứng sáng bóng, hiệu ứng
vết gấp 3D, các vết rách, vv.. theo yêu cầu từ phía khách hàng.
Sơ lượt các quy trình wash khơ quần jeans:
- Tạo hiệu ứng mịn bằng phun cát áp suất cao-Sand Blasting.
- Tạo hiệu ứng mòn thủ công bằng tay-Hand Scraping.
- Tạo hiệu ứng râu ria (râu mèo) – Whiskering.
- Tạo hiệu ứng gãy máy bắn ghim – Tagging.
- Tạo vết xé, vết rách, lổ trên quần jeans – Grinding and Destroy.
- Tạo hiệu ứng nhăn vĩnh viễn bằng Resin – Overall Wrinkle.
- Tạo hiệu ứng nếp nhăn 3D bằng Resin – 3D Wrinkle.
- Tạo hiệu ứng sáng bóng bằng phun thuốc tím – P.P. Spray.
- Tạo hiệu ứng chấm trắng bằng KMnO4 – P.P Spot.
- Tạo hiệu ứng chấm vàng bằng Bleach – Bleach Spot.
- Dùng máy Laser hiện đại – Laser Machine.
Các loại máy móc/cơng cụ/thiết bị thường dùng trong Wash khơ: Máy sấy/súng thổi hơi nóng – Crown heat
gun. Máy nén khí/hình nộm cao su – Air Dummy, Máy mài/đá mài – Grinding machine, Súng/máy bắn kim
ghim – tagging gun, Súng phun sơn – Sprayer, Máy sấy tạo nhăn 3D – 3D Crinkle machine, Lị nung cơng
nghiệp – Oven ,Máy khắc hình Laser CO2 – Laser Machine CO2, Các loại đồ bảo hộ lao động cơ bản theo yêu
cầu.

1020


* Wash ướt quần jeans (tiếng Anh: Denim Wet Wash Process) là các quy trình gia cơng quần jeans khi chúng
đang ở trạng thái ướt và có sử dụng máy giặt (Máy Wasing). Trong quy trình này quần jeans sẽ trải qua các
quá trình như: Giặt rũ hồ, Giặt thuốc tẩy/enzyme/acid, Giặt trung hịa hóa chất, Giặt nhuộm/giữ màu, Giặt làm
mền vải… nhằm tạo ra các hiệu ứng như mong muốn.
Các công dụng của Wash ướt mang lại cho quần Jeans: giúp rũ hồ, giúp trung hịa hóa chất, giúp vải denim của
quần jeans co lại hết cỡ, giúp vải denim nềm hơn/giữ màu tốt hơn, ……
Sơ lược các quy trình trong Wash Ướt:
- Giặt rũ hồ – Desizing.
- Giặt axít – acid Wash.
- Giặt men – enzyme Wash. - Giặt chất Oxy hóa (nước tẩy) – Bleach Wash.
- Giặt trung hòa I – Washing Neutralization I.
- Bỏ vào máy Vắt/sấy khơ – Hydro extractor/Dryer machine.AA
- Giặt trung hịa KMno4 – Washing P.P Neutralization II.
- Giặt giữ màu – Tinting and fixing wash.
- Giặt xả làm mền vải – Softening wash.
- Bỏ vào máy Vắt/sấy khô – Hydro extractor/Dryer machine.
Các loại máy móc/cơng cụ/thiết bị thường dùng trong Wash ướt:
- Máy giặt công nghiệp, Máy giặt công nghiệp loại cửa trên/trước/ngang, Máy vắt khô – Hydro extractor
machine, Mấy sấy khô – Dryer machine.
Một số loại hóa chất dùng trong ngành Wash: Resins , Axít/javen, Xút – Caustic soda (NAOH), Soda – Soda
ash (Na2CO3), Sodium bicarbonate (NaHCO3), Enzyme rũ hồ, Enzyme tạo bơng, Enzyme cắt lơng, Chất khử
Clo/Axít, Chất khử thuốc tím, Acid wash dạng bột,…
4. CÁC PHƯƠNG PHÁP TRONG QUÁ TRÌNH WASH:
Phương pháp Wash tẩy màu: Trong q trình này, người ta sử dụng các chất tẩy có khả năng oxy hố mạnh
(Ví dụ: KMnO4) để wash quần jeans. Cách wash này dựa trên màu nguyên thuỷ của quần jean, các nhà sản
xuất sử dụng chất tẩy để tẩy một phần màu nguyên thuỷ của vải Denim để cho ra kết quả màu sắc mong muốn.

Cách wash này phụ thuộc vào mức độ của chất tẩy, thời gian wash và nhiệt độ wash. Thông thường người ta
sử dụng chất tẩy mạnh và thời gian wash ngắn trong phương pháp này. Dưới đây là 5 bước chính trong q
trình wash tẩy màu.
1021


- Bước 1: Loại bỏ chất hồ
- Bước 2: Tẩy màu
- Bước 3: Trung hồ hố chất
- Bước 4: Xử lí làm sáng quần
- Bước 5: Làm mềm vải
* Các hạn chế của việc wash theo phương pháp tẩy màu:
- Khó kiểm sốt q trình wash do kết quả cuối cùng phụ thuộc vào hàm lượng chất tẩy, tốc độ máy, nhiệt độ
nước. Phương pháp này gần như không cho kết quả giống hệt nhau cho mỗi lần wash.
- Khi màu sản phẩm ở trạng thái mong muốn, thời gian để dựng máy là rất ngắn, nếu chậm trễ là màu sản phẩm
sẽ bị thay đổi. Chất tẩy mạnh cũng làm giảm độ bền của vải và chỉ may.
- Gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng sức khoẻ. Cần phải có biện pháp để khử Clo.
Phương pháp wash bằng enzyme: Đây là phương pháp wash thân thiện với môi trường, quy trình wash giống
với phương pháp wash bằng chất tẩy tuy nhiên wash bằng enzyme sử dụng các enzyme hữu cơ (vi khuẩn) để
ăn cellulose trong vải thay thể cho chất tẩy. Khi màu quần jean đạt mức độ yêu cầu, các nhà sản xuất sẽ tăng
nhiệt độ hoặc thay đổi nhiệt độ kiềm trong máy wash làm cho vi khuẩn dừng hoạt động. Wash bằng enzyme
thường có cơng suất nhỏ hơn, mỗi lần wash khoảng 30-40 quần.
Phương pháp wash sử dụng axit: Quần jean sống (raw denim) được trộn lẫn với đá bọt, các viên đá bọt này
trước đó được nhúng trong dung dịch tẩy (hypo clorit) hoặc thuốc tím(Kali pemanganat) với mục đích tẩy màu.
Khi các viên đá này tiếp xúc với bề mặt vải, phần vải tiếp xúc với đá sẽ được tẩy màu. Thông thường cách
wash này tạo ra sản phẩm quần jean có độ mài không đồng nhất. Ưu điểm phương pháp này là tiết kiệm nước
so với phương pháp wash bằng chất tẩy.
Quy trình: Các nhà sản xuất phải chuẩn bị đá tẩy màu với số lượng đá bọt tuỳ thuộc vào khối lượng quần cần
wash. Đá bọt được nhúng vào dung dịch tẩy: 100 lít nước, 1 kg KMnO4, 300ml H3PO4, thời gian nhúng đá
trong dung dịch khoảng 2-3 phút, sau đó đá được phơi khơ ngồi khơng khí trong khoảng 60-90 phút.

Tiếp đó quần sau khi được tẩy keo được chia thành các phần nhỏ 20-30kg mỗi phần và cho vào máy sấy cùng
với đá tẩy. Số lượng đá tẩy phụ thuộc vào màu sắc mong muốn của nhà sản xuất. Máy sấy sẽ chạy trong khoảng
thời gian 5-7 phút, tại đây các viên đá cọ xát với quần jean tạo thành các vết trầy xước tự nhiên, các phản ứng
oxy hoá khử ở chỗ tiếp xúc giữa đá và quần tạo nên kiểu mài cho quần.
Sau khi tắt máy sấy, gỡ quần ra khỏi các viên đá và tiếp tục thực hiện các cơng việc tiếp theo: Trung hồ hố
chất, xử lí làm sáng màu và làm mềm vải.
1022


Hạn chế của phương pháp này: Màu chàm gốc của quần jean có xu hướng ngả sang vàng nếu quá trình trung
hồ hố chất khơng được xử lí hồn tồn. Cách khắc phục: người ta có thể dùng C10H16N2O8 để tạo phức
hợp với kim loại Mn.
Quá trình quần jean được sử dụng phương pháp vật lý.
Wash đá, trong phương pháp này, những chiếc quần jean vừa được wash bằng phương pháp hoá học sẽ được
đưa vào máy giặt lớn và được trộn lẫn với đá bọt để làm mềm và mài sờn theo thiết kế. Đá bọt thường giúp
quần jean được mài và sờn vì những viên đá này sẽ mài mịn bề mặt quần jean.
Quy trình wash đá cũng giống với quy trình wash bằng chất tẩy, điểm khác biệt là trong bước 2 “tẩy màu” thì
người ta cho một lượng lớn đá vào máy giặt để quay cùng với quần.
Đá bọt là đá hình thành từ sự phun trào của núi lửa, đá bọt nhẹ và có độ xốp cao có thể nổi trên bề mặt nước.
Đá bọt là 1 trong những thành phần quan trọng trong việc wash đá trong các sản phẩm may mặc, đá được dùng
để mài mòn bề mặt của các sản phẩm vải tạo ra các màu tương phản khiến vải mềm hơn, thơng thường kích
thước đá bọt dùng để wash có đường kính từ 1-7cm
Hạn chế khi wash đá:
Gây tổn hạn máy giặt và jean do đá chà xát vào máy giặt và quần. Khó kiểm sốt chất lượng chất lượng đầu ra,
kiểu dáng quần trong cùng 1 mẻ wash không đồng nhất, 1 số quần bị hỏng do mài mòn quá nhiều.
Wash bằng phun cát:
Cát được sử dụng để mài quần, các nhà sản xuất dùng súng phun cát để phun lên quần, những chiếc quần được
treo trên máy để tự động xoay các phần wash màu được hướng về máy phun cát. Với cơng nghệ thấp hơn thì
người cơng nhân trực tiếp xoay các phần mài và phun cát vào. Đây là phương pháp thuần vật lý không sử dụng
bất cứ phương pháp hoá học nào. Phương pháp này cũng không sử dụng nước và không cần công đoạn sấy khô

quần. Để mài quần, người ta trải từng chiếc quần lên bàn và sử dụng máy nén khí với lực tác động khoảng 34kg/cm2. Các hạt cát silicone(Al2(SiO4)3) được đưa vào máy bình chứa của máy nén khí và phun trực tiếp lên
mặt quần. Người điều khiển máy nén khí có thể điều chỉnh cường độ phun để tạo nên các sản phẩm khác nhau.
Đây là phương pháp wash ảnh hưởng đến sức khoẻ công nhân. Do quá độc hại nên nhiều nước đã cấm phương
thức sản xuất này. Hiện nay phương pháp này vẫn được 1 số nhà máy tại Trung Quốc jau Bangladesh sử dụng
để sản xuất những chiếc quần jean giá thấp.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

/>
2.

/>1023