Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (125.98 KB, 3 trang )
Câu chuyện vui buồn của thuật ngữ vi tính
Gốc tích thuật ngữ “vi tính”
Máy tính kỹ thuật số chạy bằng bóng điện tử đầu tiên ra đời năm 1945 mang một
cái tên dài dòng diễn đạt những chức năng chính, viết tắt là ENIAC. Tên chính
thức electronic computer được dùng sau đó ít lâu và đi vào từ điển tiếng Anh
Oxford năm 1946, ta dịch ra là máy tính điện tử, trước năm 1975 trong Nam dịch
làmáy điện toán.
Máy tính điện tử thời kỳ đầu to như cái nhà. Nhờ phát minh ra bóng bán dẫn để
thay cho bóng điện tử người ta làm được những máy tính nhỏ hơn nhiều. Loại nhỏ
nhất trong số đó gọi là minicomputer mà ta dịch ra máy tính mini. Phát minh ra vi
mạch silic cho phép sản xuất những máy tính còn nhỏ hơn nhiều nữa vào đầu thập
niên 1970. Những máy này mang tên microcomputer, nghĩa là máy tính cực nhỏ.
Năm 1981 Hãng IBM đưa ra cái tên mới là personal computer (PC), ta dịch
là máy tính cá nhân. Từ đó người ta dần dần không dùng từ microcomputer nữa.
Theo một website hải ngoại thì năm 1975 nhóm dịch thuật khoa tin học (Người
Việt ở Paris) ra tờ chuyên san Diễn đàn thuật ngữ. Trên mỗi số họ dịch 100 thuật
ngữ ra tiếng Việt. Chuyên san này chỉ ra được ba số. Thuật ngữ máy vi tính sinh
ra ở đây để dịch từ microcomputer.
TS Bùi Văn Thanh về công tác ở Viện Khoa học tính toán và điều khiển năm
1975, thấy một số anh em trong viện bắt đầu dùng từ máy vi tính để gọi cái
microcomputer từ cuối năm 1976. Anh nói: “Tôi thì dị ứng với hai từ vi tính và tin
học. Tôi không bao giờ dùng hai từ này”.
Trong Từ điển vô tuyến điện, điện tử, tin học của PhạmVăn Bảy, Nhà xuất bản
Khoa Học - Kỹ Thuật 1987, từ microcomputer dịch là máy tính kiểu micro. Điều
này chứng tỏ tác giả từ điển tin học và tập thể biên tập từ điển KHKT duy nhất ở
Việt Nam vào thời điểm này vẫn chưa biết từ vi tính là cái gì. Thật ra từ này đã
thấp thoáng trong Việt ngữ suốt mười năm trước đó. Cuốn sách cùng tên của tác
giả này xuất bản năm 1990 mới dịch từ microcomputer là máy vi tính. Như vậy
từ máy vi tính bước vào từ điển chuyên ngành năm 1990. Từ vi tính vào Từ điển
tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học do GS Hoàng Phê chủ biên năm 1992 với ghi
chú là khẩu ngữ. Ngày nay tất cả các từ điển đều dịch từ microcomputer ra