phan tich su doi lap thien ac trong doan trich luc van tien gap nan trich truyen luc van tien

Đề bài: Phân tích sự đối lập thiện - ác trong đoạn trích Lục Vân Tiên gặp
nạn trích Truyện Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu
Bài làm
Trong tác phẩm Một số tư liệu về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình Chiểu
(NXB Khoa học Xã hội, 1965), G. Ơ-ba-rê từng nhận định: Truyện Lục Vân
Tiên của Nguyễn Đình Chiểu từng được xem là "một trong những sản phẩm
hiếm có của trí tuệ con người có cái ưu điểm lớn là diễn tả được trung thực
những tình cảm của một dân tộc". Một trong những tình cảm lớn lao ấy là tâm
lòng yêu mến, trân trọng cái thiện đồng thời căm ghét, lên án cái ác ở đời. Qua
đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn”, nhà thơ đã thể hiện trọn vẹn sự đối lập
thiện - ác tiêu biểu cho toàn bộ tác phẩm.
Đoạn trích “Lục Vân Tiên gặp nạn” nằm ở phần thứ hai của truyện. Đang bơ
vơ nơi đất khách với đơi mắt mù lịa và nỗi đau xót. khôn nguôi về người mẹ
mới qua đời, Lục Vân Tiên lại gặp Trịnh Hâm thi rớt trở về. Sẵn lòng đố kị,
ganh ghét với Vân Tiên từ trước, Trịnh Hâm bèn lợi dụng cơ hội để hãm hại
Vân Tiên. Hắn lừa tiểu đồng vào rừng trói lại rồi giả bộ đưa Vân Tiên xuống
thuyền, hứa hẹn sẽ dẫn về quê nhà. Chờ khi đêm tôi, Trịnh Hâm mới thực hiện
hành động tàn ác của mình.
Qua cách hành xử của các nhân vật khi gặp người bị nạn: Trịnh Hâm gặp Vân
Tiên bị mù, ngư ơng và gia đình gặp Vân Tiên bị đẩy xuống sông, tác giả đã
vạch mặt chỉ tên cái ác - mà đại diện là gã Trịnh Hâm tàn ác, nham hiểm đồng
thời ngợi ca cái thiện, tiêu biểu là nhân vật ơng ngư cùng gia đình của ơng.
Trịnh Hâm là một kẻ có tâm địa hèn hạ, xâu xa. Vốn ghen ghét, với Lục Vân
Tiên nhưng đến khi Lục Vân Tiên mù lòa rồi, dã tâm của Trịnh Hâm vẫn chưa
thỏa. Lục Vân Tiên đã bị mù, tiền bạc hết, thầy tớ bơ vơ. Với Vân Tiên, Trịnh
Hâm lại là người quen cũ. Vậy mà gã họ Trịnh lại đang tâm lừa gạt, hãm hại
con người tội nghiệp, đang trong cơn hoạn nạn, cần cậy nhờ sự giúp đỡ của
hắn:
Trịnh Hâm khi ấy ra tay,
Vân Tiên bị gã xô ngay xuống vời
Không những vậy, Trịnh Hâm còn vừa ăn cướp vừa la làng đầy ghê tởm:

Trịnh Hâm khi ấy kêu trời
Cho người thức dậy lẩy lời phơi pha.
Chẳng những khơng thực hiện lời mình nói (hứa đưa Vân Tiên trở lại quê nhà)
mà còn hãm hại Vân Tiên. Đó là sự phản bội bạn bè, phản bội lời hứa của
chính mình. Đối với những người qn từ Nho học xưa, lời hứa vơ cùng thiêng
liêng, đó là bức tượng danh dự cho mỗi người: Lời đã nói ra như dao chém đá,
một lời nói nặng tựa chín đỉnh đồng. Do vậy, hành động của Trịnh Hâm lột tả
rõ tâm địa vừa bất nhân vừa bất nghĩa, vừa gian ngoan vừa xảo quyệt của han.
Tất cả cũng vì lịng ganh ghét, vì sự đố kị tài năng với Vân Tiên. Nọc độc ấy
ngấm vào xương tủy, trở thành bản chất độc ác của Trịnh Hâm.
Chỉ tám dòng thơ, tác giả đã sắp xếp các tình tiết một cách hợp lí, thể hiện diễn
biến hành động rất mau lẹ, có tính tốn và rất độc ác của Trịnh Hâm. Cái ác
trong con người này tiêu biểu cho cái ác trong tồn bộ tác phàm. Đó là sự lọc
lừa, phản trắc của những Bùi Kiệm, Võ Công,... Chúng đã không chỉ một hai

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


lần hãm hại những tâm hồn lương thiện thanh sạch như Lục Vân Tiên, Kiều
Nguyệt Nga,...
Nhưng Nguyễn Đình Chiểu khơng hề bi quan về cuộc đời, dựng lên hình ánh
của cái ác tấm lòng nhân ái của nhà thơ muốn tạo ra sự đối lập để tôn vinh cái
thiện. Cái thiện ấy được thể hiện qua sự hiệp nghĩa và trái tim nhân ái của ơng
ngư cùng gia đình của ông.
Thấy người bị nạn dưới sông, ông ngư đã ra tay cứu giúp:
Ông chài xem thấy vớt ngay lên bờ
Hối con vầy lừa một giờ,
Ông hơ bụng dạ, mụ hơ mặt mày
Từ "hối" có ý nghĩa là giục giã, thúc giục, ông ngư cùng vợ con đang rất .khẩn
trương cứu sống Vân Tiên. Câu thơ mộc mạc, chỉ kể lại sự việc một cách tự

nhiên, nhưng ẩn chứa bao ân tình của cả một gia đình vợ chồng, con cái đối với
người gặp nạn. Chỉ riêng điều này đã đối lập gay gắt với hành động độc ác, bất
nhân của Trịnh Hâm.
Khơng chỉ vậy, ơng Ngư và cả gia đình cịn sẵn sàng cứu mạng người hoạn nạn:
ơng chân thành ngỏ ý mời Vân Tiên ở lại cùng sớm hôm chia sẻ cuộc sống đạm
bạc nhưng đầm ấm tình người:
"Ngư rằng: "Người ở cùng ta
Hôm mai hẩm hút một nhà cho vui".
Khi Vân Tiên băn khoăn "ông lấy chi nuôi" ngư ơng đã thể hiện lịng vị tha,
tinh thần trọng nghĩa khinh tài của mình qua câu nói:
"Lịng lão chẳng mơ
Dốc lịng nhân nghĩa há chờ trả ơn"
Có nghĩa là làm ơn mà không hề trông chờ sự báo đáp. Đó là sự trong sạch vơ
tư đến tuyệt vời của một tâm hồn lành mạnh khỏe khoắn... Điều đó một lần nữa
còn được thể hiện qua cuộc sống lao động của ơng Ngư. Đó là một cuộc sống
trong sạch, khơng chạy theo danh lợi, khinh ghét thói đời bạc đen, tráo trở.
Cuộc sống của ơng gắn với thiên nhiên khống đạt, tâm hồn ông thanh thản và
thư thái vô cùng:
“Một mình thong thả làm ăn
Tắm mưa trải gió trong vời hàn giang".
Bằng đoạn thơ trên, tác giả gửi gắm khát vọng và niềm tin vào cái thiện, và bản
chất tốt đẹp của con người lao động bình thường. Cùng với những Hớn Minh,
Vương Tử Trực, ông Tiều, ông quán,... ông ngư đã đại diện cho cái thiện trong
thiên truyện Truyện Lục Vân Tiên. Qua những nhân vật này, Nguyễn Đình
Chiểu thể hiện một cái nhìn tiến bộ, lạc quan đậm chất nhân dân.
Giống như toàn bộ tác phẩm Truyện Lục Vân Tiên, đoạn trích Lục Vân Tiên
gặp nạn khơng có điều kiện để được Nàng Thơ trau chuốt về hình thức song
chính sự giản dị, mộc mạc đậm chất Nam Bộ của ngơn ngữ đã mang đến cho
đoạn trích sự chân thành chẳng những diễn tả thành cơng tính cách các nhân
vật mà còn bộc lộ tâm lòng nhân ái, lạc quan của nhà thơ.

Đặc biệt, đoạn trích diễn tả đời sống của ngư ông, ngôn ngữ và lời thơ rất thanh
thốt, uyển chuyển, hình ảnh thơ đẹp, ý tình phóng khống mà sâu xa. Đọc
đoạn thơ, ta có cảm giác như chính tác giả đang nhập thân vào nhân vật đê nói
lên cái khát vọng sống của mình.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Qua sự đối lập giữa thiện và ác trong đoạn trích Lục Vân Tiên gặp nạn, tác giả
đã thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp ở đời. Đó cũng chính là cái gốc sâu
xa làm nên sức hấp dẫn của toàn bộ tác phẩm này.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí