Nghi luan ve bai tho sang thu

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nghị luận về bài thơ Sang thu
Dàn ý Nghị luận về bài thơ Sang thu
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ Sang thu.
Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào
năng lực của bản thân mình.
2. Thân bài
a. Khổ thơ đầu
Bỗng: chợt giật mình, khơng có sự chuẩn bị từ trước, cảm giác sững sờ, ngạc nhiên.
Hương ổi: đặc trưng của mùa thu, báo hiệu mùa thu đã về.
Phả: động từ chỉ hành động mạnh mẽ.
Chùng chình: tính từ, tạo cảm giác chậm chạp, lững thững.
Bức tranh mùa thu được tác giả Hữu Thỉnh khắc họa qua hình ảnh, cách nhìn, cảm
nhận và cả tận hưởng: hương ổi, gió, sương,… đây là sự kết hợp của nhiều giác
quan khác nhau mang qua bốn câu thơ ngắn ngủi nhưng cũng đủ làm cho bạn đọc
hình dung ra những đặc trưng của mùa thu và bức tranh mùa thu nơi quê nhà thanh
bình như được hiện ra rõ nét hơn, đẹp đẽ hơn.
b. Khổ thơ thứ hai
Dịng sơng: khơng cịn mang dịng chảy vội vã, hối hả mà giờ đây đi chậm lại để
cảm nhận, tận hưởng vẻ đẹp yên bình của mùa thu.
Đàn chim: trong mùa thu tươi đẹp này, hình ảnh đàn chim nang nét đối lập với
dịng sơng. Nếu dịng sơng lững thững, dềnh dàng để cảm nhận thời tiết mát mẻ,
dịu dàng thì đàn chim lại vội vã, hối hả đi tìm thức ăn và sửa soạn lại tổ ấm của
mình để đón chờ mùa đơng khắc nghiệt sắp đến.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Đám mây: khơng cịn mang màu xanh biếc của mùa hè oi bức, mây như trở nên dịu
dàng hơn, hiền hịa hơn và uốn mình thành một đường cong mềm mại để chuyển
dần sang mùa thu.
Động từ “vắt” thể hiện sư nghịch ngợm, dí dỏm của đám mây đồng thời làm cho
đám mây như có hồn hơn, hình ảnh chuyển đổi như mềm mại hơn, thú vị hơn.
Đám mây mới chỉ “nửa mình sang thu” vì vẫn còn lưu luyến mùa hè rộn rã.
→ Bốn câu thơ đã khắc họa những biến chuyển tinh tế của cảnh vật từ mùa hè sang
mùa thu. Mỗi cảnh vật lại có một đặc trưng riêng nhưng tất cả đã làm cho bức
tranh mùa thu thêm thi vị hơn.
c. Khổ thơ cuối
Những dư âm của mùa hạ vẫn cịn: đó là ánh nắng, là những cơn mưa, là tiếng sấm
giòn. Tuy nhiên, tất cả đã trở nên dịu dàng hơn, hiền hịa hơn, khơng cịn bất ngờ
và gắt gỏng nữa.
Hai câu thơ cuối: Hình tượng sấm thường xuất hiện bất ngờ đi liền với những cơn
mưa rào chỉ có ở mùa hạ. Đó cũng là những vang động bất thường của ngoại cảnh,
của cuộc đời. “Hàng cây đứng tuổi” gợi tả những con người từng trải đã từng vượt
qua những khó khăn, những thăng trầm của cuộc đời. Qua đó, con người càng trở
nên vững vàng hơn.
3. Kết bài
Khái quát lại nội dung, nghệ thuật của bài thơ đồng thời nêu cảm nghĩ về giá trị
của tác phẩm.

Văn mẫu Nghị luận về bài thơ Sang thu
Khi những cơn gió heo may bắt đầu lả lướt trên những cành cao, khi giọt nắng
vàng ươm rơi rớt qua từng kẽ lá, khi cỏ hoa rủ nhau khoe sắc một khung trời là ta
biết thời tiết đã sang thu. Thu về mang bao mật ngọt cho đời, thu khiến đất trời
chao đảo mông lung trong những hoài niệm đong đầy và trong cả những cảm xúc
chẳng thể gọi thành tên. Mùa thu luôn là đề tài khiến các thi nhân phải động lòng
yêu thương. Bài thơ Sang Thu được sáng tác năm 1977 của Hữu Thỉnh đã lột tả
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

trọn vẹn cái chất thu trầm ngâm, sâu lắng cùng sự chuyển đổi mượt mà của đất trời
và của lòng người.
Mùa thu là đề tài khiến thi nhân phải động lịng thương u. Bởi đó là mùa của
những gì nhẹ nhàng và em dịu nhất, mùa của những rung động sâu sắc. Thu se lạnh,
man mác buồn gợi ra bao suy tư. Bài thơ Sang Thu được sáng tác năm 1977 của
Hữu Thỉnh đã lột tả trọn vẹn cái chất thu trầm ngâm, sâu lắng cùng sự chuyển đổi
mượt mà của đất trời và của lòng người.
Sang thu” là bài thơ ngũ ngôn của, từng được nhiều người ưa thích. Bài thơ gồm có
ba khổ thơ; mỗi khổ thơ bốn câu là một nét thu đẹp êm đềm của đất trời, tạo vật
trong buổi đầu thu - thu mới về, thu chợt đến. “Sang thu” thể hiện một bút pháp
nghệ thuật thanh, nhẹ, tài hoa, diễn tả những cảm nhận, những rung động man mác,
bâng khuâng của tác giả trước vẻ đẹp và sự biến đổi kì diệu của thiên nhiên trong
buổi chớm thu. Đối tượng được cảm nhận là cảnh sắc mùa thu nơi đồng quê trên
miền Bắc đất nước ta.
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Cụm từ “bỗng nhận ra” giống như một ngạc nhiên, thú vị khi phát hiện ra điều gì
đó mới mẻ. Đây là cụm từ diễn tả trạng thái ngỡ ngàng của tác giả khi hương ổi
chín vơ tình xộc vào khóe mũi ơng, ơng bất giác nhận ra mùa thu đã chạm ngõ từ
bao giờ. Dấu hiệu gợi báo mùa thu đến của Hữu Thỉnh khơng phải là con gió nồng
nàn mùi hoa sữa, cũng không “Đây mùa thu tới, mùa thu tới / Với áo mơ phai dệt
lá vàng” của Xn Diệu. Mà là những hình ảnh vơ cùng đơn sơ, mộc mạc của quê
hương. Cái hương ổi chím đượm đã “phả”, bốc ra, tỏa ra mãnh mẽ vào cơn gió se.
Mùa thu vốn là mùa của trái ngọt, hoa thơm và giữa muôn ngàn sắc hương, Hữu

Thỉnh vẫn nhận ra trong gió hương thơm giản dị của từng quả ổi xanh, giòn rụm,
phải yêu lắm xứ sở, làng q, u lắm cái nơi mình đã “chơn rau cắt rốn” thì ơng
mới có thể nhận ra chuyển biến dù là rất nhỏ của cảnh sắc quê hương và đối đãi với
nó bằng tất cả tình thương u, trân trọng. Hương ổi của làng quê đồng bằng Bắc
bộ, mùi hương thấm đẫm bao kỷ niệm tuổi ấu thơ cùng tình yêu quê hương đã hòa
quyện trong cốt cách, tâm hồn của người thi sĩ ấy. “Sương chùng chình qua ngõ…
thu đã về”, hai câu thơ sau rất duyên, rất tinh tế nhưng cũng rất sâu sắc đã gợi lên
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

sự mơ hồ của giây phút chuyển mùa. Hình ảnh “sương chùng chình qua ngõ” khiến
người đọc tương tưởng ra khung cảnh sương đang ngập ngừng giăng mắc ở đầu
ngõ. Và khi tác giả trông thấy từng làn sương trắng mờ ảo đi ngang qua ngõ mà có
vẻ chậm chạp như đơi phần luyến tiếc, ơng đã phải thốt lên: “Hình như thu đã về”.
Các từ ngữ “bỗng” và “hình như” làm tăng thêm cảm giác bâng khuâng, xao xuyến
rất đúng với tâm trạng của nhà thơ trước khung cảnh mùa thu. Chữ “se” vần với
chữ “về" (vần chân, vần bằng, vần cách) đã góp phần tạo nên sự phong phú về vần
điệu và nhạc điệu, làm cho giọng thơ thêm nhẹ nhàng, mênh mông và gợi cảm.
Không gian nghệ thuật của bức tranh “Sang thu” được mở rộng, ở chiều cao, độ
rộng của bầu trời với cánh chim bay và đám mây trôi, ở chiều dài của dịng sơng
qua khổ thơ thứ hai tiếp theo:
Sơng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Nhà thơ đã cảm nhận mùa thu bằng tất cả giác quan. Từ “xúc giác” để cảm nhận
cơn gió nhẹ, thống hơi sương thổi lướt qua da thịt, đến “khứu giác” để nhận ra
mùi ổi chín thơm lừng, nồng đượm yêu thương và rồi Hữu Thỉnh đã dùng đến thị

giác của mình, đơi mắt ơng trìu mến quan sát dịng sơng, đàn chim sải cách và
thậm chí là mây, cả một vùng trời, một khung cảnh bao la của sắc thu dịu dàng,
quyến rũ như được thu gọn trong tầm mắt ông. ông mùa thu trên miền Bắc nước ta
nước trong xanh, êm đềm trôi ông nước đầy nên mới “dềnh dàng”, nhẹ trơi như cố
tình chậm chạp, thiếu khẩn trương, để mất nhiều thì giờ. Cịn chim bay “vội vã",
đó là những đàn cu ngói, những đàn sâm cầm, những đàn chim đối mùa, tránh rét,
từ phương Bắc xa xôi bay về phương Nam. Trong số đàn chim bay “vội vã" ấy
phải chăng có những đàn ngỗng trời mà nhà thơ Nguyễn Khuyến đã nói tới trong
“Thu vịnh”:
“Một tiếng trên khơng ngỗng nước nào?"
Dịng sơng, cánh chim, đám mây mùa thu đều được nhân hóa. Bức tranh thu trở
nên hữu tình, chứa chan thi vị. Để miêu tả áng mây trắng trong trên nền trời cao
thăm thẳm, Hữu Thỉnh đã không dùng những từ ngữ như: lang thang, lơ lửng, bồng
bềnh, nhẹ trôi,... mà lại dùng chữ “vắt”. Mỗi nhà thơ đều mang vào trong tác phẩm
của mình cũng câu từ rất riêng, khó lẫn vào đau được, và ở Hữu Thỉnh, cái chất
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

riêng biệt đó chính là “đám mây mùa hạ vắt nửa mình sang thu”.. Dường như mùa
hạ vẫn cịn bâng khng luyến tiếc thì thu đã đến tự bao giờ, sự chuyển mình của
bốn mùa, trời đất được tác giả phát hiện và miêu tả vô cùng ấn tượng, từ “vắt”
khiến người đọc liên tưởng mây như kéo dài ra, vắt lên, đặt ngang trên bầu trời,
buông thõng xuống. Câu thơ tả đám mây mùa thu của Hữu Thỉnh khá hay và cách
chọn từ và dùng từ rất sáng tạo. Quả là một hình ảnh bất ngờ, độc đáo nhưng cũng
không kém phần sâu lắng – “một nửa” của đám mây vẫn còn luyến tiếc mùa hạ, là
một nửa ký ức, quá khứ đã ngủ yên, và “một nửa” còn lại đang dần chuyển sang
mùa thu, sẵn sàng chào đón những biến chuyển mới mẻ của đất trời, cuộc sống.
Vẫn còn bao nhiêu nắng,

Đã vơ dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Ấn tượng về cái ào ạt, mạnh mẽ của những cơn mưa mùa hạ vẫn cịn đó, nhưng nỗi
bâng khng, xao xuyến trước vẻ dịu dàng, êm mát của mùa thu đã len nhẹ vào
tâm hồn từ lúc nào. Nắng cuối hạ đã bớt nồng nàn, rực rỡ và những cơn mưa xối xả
cũng đã thưa dần. Từ hiện tượng thiên nhiên ấy mà nhà thơ suy ngẫm về cuộc đời.
ở hai câu thơ cuối: “ Sấm… hàng cây đứng tuổi”. Giọng thơ trầm hẳn xuống, câu
thơ không đơn thuần chỉ là giọng kể, là sự cảm nhận mà còn là sự suy nghĩ chiêm
nghiệm về đời người. Mùa thu của thiên nhiên, hay “mùa thu” của con người?
Nhìn chuyển biến của sự vật khi sang thu mà Hữu Thỉnh nhận ra rằng mình đã
đứng tuổi. Có lẽ “mùa thu” của đời người là sự khép lại của những năm tháng tuổi
trẻ đầy sôi nổi, tràn trề nhiệt huyết để mở ra một giai đoạn mới, một mùa mới trong
tâm hồn con người với những gì nhẹ nhàng, tĩnh lặng và trầm lắng hơn. Hai hình
ảnh "sấm" và "hàng cây đứng tuổi" vừa có ý nghĩa tả thực vừa có ý nghĩa tượng
trưng cho thấy một Hữu Thỉnh rất đỗi tinh tế, nhạy bén trong cảm nhận và liên
tưởng. Hai câu thơ cuối mang 2 tầng ý nghĩa, tầng ý nghĩa thứ nhất là tả thực hiện
tượng thiên nhiên – lúc sang thu, tiếng sấm dữ dội và những cơn mưa giông cũng
bớt đi, hàng cây khơng cịn bị rung giật vì những tiếng sấm bất ngờ nữa; còn tầng ý
nghĩa thứ 2, “sấm” tượng trưng cho những phong ba, bão táp, biến động của cuộc
đời, còn “hàng cây đứng tuổi” là ẩn dụ của lớp người đã từng trải, được tôi luyện
qua nhiều gian khổ khó khăn. Phải chăng con người càng sống lâu, càng chiêm
nghiệm được nhiều điều thì biến cố, thay đổi của cuộc đời cũng khơng cịn là gì
đáng ngại?

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Mùa thu thường khơng rạo rực, ấm áp như mùa xuân, không sôi động rộn ràng như
mùa hạ, hay lạnh lẽ, thê lương như mùa đông. Thu đến rất nhẹ nhàng và đi rất lặng
lẽ. Thu không đánh thức ta bằng những âm thanh vang động, màu sắc lộng lẫy,
hương vị ngọt ngào mà gieo vào lòng ta những thoáng xao động, mơ màng, gợi
trong ta những suy nghĩ sâu xa về cuộc sống. Có lẽ vì thế mà thơ thu, trong đó có
Sang thu của Hữu Thỉnh rất giàu ý nghĩa. Cả bài thơ là một bức tranh thiên nhiên
tuyệt mỹ . 12 câu thơ, câu nào cũng đẹp, cũng hay Hữu Thỉnh đã thể hiện cảm xúc,
trạng thái rất thành công bằng những từ ngữ: “bỗng”, “phả”, “hình như”, “dềnh
dàng”, “vội vã”, “vắt”,… khiến cho bài thơ của ông sống động, ngập tràn sự sống
cùng bao cảm xúc ngượng ngùng, bâng khuâng khi thu tới.
Bằng cảm nhận tinh tế và cách dùng từ tự nhiên chân thật, cùng biện pháp nhân
hóa, ẩn dụ đặc sắc, Hữu Thỉnh đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên mùa thu ở nơng
thơn Bắc bộ một cách rất có hồn. Ông đã ghi lại dấu ấn riêng của mình vào kho
tàng thơ ca phong phú của Việt Nam, dẫu năm tháng có qua đi nhưng vẻ đẹp của
Sang Thu vẫn sẽ luôn làm rung động tâm hồn bao bạn đọc.
--------------------------Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu tại: Tài liệu học tập lớp 8.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188