Cam nhan ve bai tho sang thu cua huu thinh

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh
Dàn ý cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài
mẫu 1
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Hữu Thỉnh và bài thơ Sang thu.
Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào
năng lực của bản thân mình.
2. Thân bài
a. Khổ thơ đầu
Bỗng: chợt giật mình, khơng có sự chuẩn bị từ trước, cảm giác sững sờ, ngạc nhiên.
Hương ổi: đặc trưng của mùa thu, báo hiệu mùa thu đã về.
Phả: động từ chỉ hành động mạnh mẽ.
Chùng chình: tính từ, tạo cảm giác chậm chạp, lững thững.
Bức tranh mùa thu được tác giả Hữu Thỉnh khắc họa qua hình ảnh, cách nhìn, cảm
nhận và cả tận hưởng: hương ổi, gió, sương,… đây là sự kết hợp của nhiều giác
quan khác nhau mang qua bốn câu thơ ngắn ngủi nhưng cũng đủ làm cho bạn đọc
hình dung ra những đặc trưng của mùa thu và bức tranh mùa thu nơi quê nhà thanh
bình như được hiện ra rõ nét hơn, đẹp đẽ hơn.
b. Khổ thơ thứ hai
Dịng sơng: khơng cịn mang dịng chảy vội vã, hối hả mà giờ đây đi chậm lại để
cảm nhận, tận hưởng vẻ đẹp yên bình của mùa thu.
Đàn chim: trong mùa thu tươi đẹp này, hình ảnh đàn chim nang nét đối lập với
dịng sơng. Nếu dịng sơng lững thững, dềnh dàng để cảm nhận thời tiết mát mẻ,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

dịu dàng thì đàn chim lại vội vã, hối hả đi tìm thức ăn và sửa soạn lại tổ ấm của

mình để đón chờ mùa đơng khắc nghiệt sắp đến.
Đám mây: khơng cịn mang màu xanh biếc của mùa hè oi bức, mây như trở nên dịu
dàng hơn, hiền hịa hơn và uốn mình thành một đường cong mềm mại để chuyển
dần sang mùa thu.
Động từ “vắt” thể hiện sư nghịch ngợm, dí dỏm của đám mây đồng thời làm cho
đám mây như có hồn hơn, hình ảnh chuyển đổi như mềm mại hơn, thú vị hơn.
Đám mây mới chỉ “nửa mình sang thu” vì vẫn cịn lưu luyến mùa hè rộn rã.
→ Bốn câu thơ đã khắc họa những biến chuyển tinh tế của cảnh vật từ mùa hè sang
mùa thu. Mỗi cảnh vật lại có một đặc trưng riêng nhưng tất cả đã làm cho bức
tranh mùa thu thêm thi vị hơn.
c. Khổ thơ cuối
Những dư âm của mùa hạ vẫn cịn: đó là ánh nắng, là những cơn mưa, là tiếng sấm
giòn. Tuy nhiên, tất cả đã trở nên dịu dàng hơn, hiền hòa hơn, khơng cịn bất ngờ
và gắt gỏng nữa.
Hai câu thơ cuối: Hình tượng sấm thường xuất hiện bất ngờ đi liền với những cơn
mưa rào chỉ có ở mùa hạ. Đó cũng là những vang động bất thường của ngoại cảnh,
của cuộc đời. “Hàng cây đứng tuổi” gợi tả những con người từng trải đã từng vượt
qua những khó khăn, những thăng trầm của cuộc đời. Qua đó, con người càng trở
nên vững vàng hơn.
3. Kết bài
Khái quát lại nội dung, nghệ thuật của bài thơ đồng thời nêu cảm nghĩ về giá trị
của tác phẩm.

Dàn ý cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài
mẫu 2
1. Mở bài:

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Giới thiệu được bài thơ "Sang thu" của Hữu Thỉnh và nêu cảm nhận, ý kiến khái
quát
2. Thân bài:
a. Khổ 1: Những cảm nhận tinh tế bất ngờ: Khơng có lá rụng của thơ xưa, khơng
có màu vàng như trong "Thơ mới", tác giả cảm nhận mùa thu rất riêng, rất mới,
bằng sự rung động tinh tế.
Khứu giác (hương ổi) → xúc giác (gió se) → cảm nhận thị giác (sương chùng
chình qua ngõ) → cảm nhận của lý trí (hình như thu đã về).
Tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng qua các từ "bỗng", "hình như".
→ Tác giả thực sự yêu mùa thu, yêu làng quê, gắn bó với quê hương mới có cảm
nhận tinh tế như vậy.
b. Khổ 2:
Từ cảm nhận của các giác quan, cảm xúc của tác giả về mùa thu dần hòa vào cảnh
vật chung quanh.
Sự vật ở thời điểm giao mùa hạ - thu đã bắt đầu chuyển đổi: sông "dềnh dàng" chim "bắt đầu vội vã", đám mây mùa hạ "vắt nửa mình sang thu".
Hai khổ thơ đầu, các từ ngữ "chùng chình", "dềnh dàng", "vội vã", "vắt nửa mình"
vốn là những từ ngữ dùng để chỉ trạng thái, tính chất của người được tác giả dùng
để chỉ miêu tả thiên nhiên, vì thế cảnh vật trở nên sống động có hồn.
c. Khổ 3:
Cảm nhận về thời điểm giao mùa dần đi vào lý trí.
Hai dịng thơ cuối bài cần hiểu với hai tầng nghĩa: Hình ảnh tả thực "mưa, nắng,
sấm" nhưng gợi cho ta liên tưởng đến một tầng ý nghĩa khác - ý nghĩa về con
người và cuộc sống.
* Tóm lại:
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nghệ thuật: Bài thơ hấp dẫn bởi những từ ngữ gợi cảm, gợi nhiều về cảnh về tình.
Nhân hóa làm cho cảnh vật có hồn, gần gũi với cuộc sống.
Nội dung: tình yêu thiên nhiên, quê hương, đất nước.
3. Kết bài:
Khẳng định giá trị nghệ thuật và nội dung bài thơ.
Nêu cảm xúc khái quát.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham khảo 1
Khoảnh khắc giao mùa có lẽ là khoảnh khắc đẹp đẽ nhất của tự nhiên, nó gieo vào
lịng người những rung động nhẹ nhàng khiến ta như giao hòa, đồng điệu. Khi
chúng ta chưa hết ngỡ ngàng bởi một Xuân Diệu “tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi gì ”
thì đã gặp một Hữu Thỉnh tinh tế, sâu sắc đến vơ cùng qua một thống “Sang Thu”.
Bài thơ là những cảm nhận, những rung động man mác, bâng khuâng của tác giả
trước vẻ đẹp và sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong buổi giao mùa. Không
phải là sắc “mơ phai” hay hình ảnh “con nai vàng ngơ ngác” mà là hương ổi thân
quen nơi vườn mẹ đã đánh thức những giác quan tinh tế nhất của nhà thơ:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se,
Câu thơ có hương vị ấm nồng của chớm thu ở một miền quê nhỏ. Tín hiệu đầu tiên
để tác giả nhận ra mùa thu là “hương ổi”. Mùi hương quê nhà mộc mạc “phả”
trong gió thoảng bay trong khơng gian. Cảm giác bất chợt đến với nhà thơ: “bỗng
nhận ra” - một sự bất ngờ mà như đã chờ đợi sẵn từ lâu lắm. Câu thơ khơng chỉ tả
mà cịn gợi liên tưởng đến màu vàng ươm, hương thơm lừng, vị giòn, ngọt, chua
chua nơi đầu lưỡi của trái ổi vườn quê. Và khơng chỉ có thế, cả sương thu như
cũng chứa đầy tâm trạng, thong thả, chùng chình giăng mắc trên khắp nẻo đường
thơn:
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Sương thu đã được nhân hố, hai chữ “chùng chình” diễn tả rất thơ bước đi chầm
chậm của mùa thu. Nếu ở câu thơ đầu tiên nhà thơ “bỗng nhận ra” thu về khá bất
ngờ và đột ngột thì sau khi cảm nhận sương thu, gió thu, thi sĩ vẫn ngỡ ngàng thốt
lên lời thầm thì như tự hỏi: Hình như thu đã về? Tâm hồn thi sĩ nắm bắt những
biến chuyển nhẹ nhàng, mong manh của tạo vật trong phút giao mùa cũng êm đềm,
bâng khuâng như bước đi nhỏ nhẹ của mùa thu.
Không gian nghệ thuật của bức tranh thu được mở rộng hơn, cái bỡ ngỡ ban đầu
vụt tan biến đi nhường chỗ cho những rung cảm mãnh liệt trước không gian thu
vời vợi:
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Sông nước đầy nên mới “dềnh dàng” nhẹ trơi như cố tình chậm lại, những đàn
chim vội vã bay về phương nam … Khơng gian thu thư thái, hữu tình và chứa chan
thi vị, đặc biệt là hình ảnh:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Câu thơ giúp ta hình dung về đám mây mỏng nhẹ, trắng xốp, kéo dài như tấm khăn
voan duyên dáng của người thiếu nữ thảnh thơi, nhẹ nhàng “vắt nửa mình sang
thu”. Câu thơ có tính tạo hình khơng gian những lại có ý nghĩa diễn tả sự vận động
của thời gian: thu bắt đầu sang, hạ chưa qua hết, mùa thu vừa chớm, rất nhẹ, rất dịu,
rất êm, mơ hồ như cả đất trời đang rùng mình thay áo mới …
Khổ thơ thứ ba diễn tả rất rõ sự biến chuyển của không gian và cũng là một thoáng
suy tư của nhà thơ trước cảnh vật, đất trời:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Vẫn là nắng, mưa, sấm, chớp của mùa hạ vương lại đâu đây, song chỉ là “vẫn còn”,
“đã vơi dần”, “cũng bớt bất ngờ” bởi mùa thu đã đến. Ý thơ còn gợi liên tưởng đến
con người khi đã lớn tuổi và từng trải thì những giơng gió, thăng trầm của cuộc đời
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ít làm con người ta bất ngờ, bị động. Những suy tư đó của tác giả có lẽ đã góp phần
làm cho “Sang thu” trở nên giàu ý nghĩa.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham
khảo 2
“Thơ là thu của lòng người, thu là thơ của đất trời.” Mùa thu từ bao lâu nay đã trở
thành suối nguồn vô tận, khơi nguồn cảm hứng cho thi ca nhạc họa. Những cảnh
đẹp thiên nhiên tươi sáng, trời thu trong xanh, khí thu dịu mát, cảnh thu trong sáng
đã làm mê luyến trái tim bao thi sĩ. Nhỏ nhẹ và khiêm nhường Hữu Thỉnh góp vào
cho bản hào ca của đất trời một góc thiên nhiên “Sang thu” để cùng tôn vinh những
mùa trái, mùa hương của đất trời, xứ sở.
Mở đầu bài thơ, trước hết nhà thơ Hữu Thỉnh đã gửi đến người đọc cảm nhận tinh
tế của mình trước mùa thu trong không gian làng quê:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.”
Trong không gian quen thuộc của làng quê Bắc Bộ, nhà thơ bỗng tinh tế nhận ra
mùi hương ổi chín. Đó là mùi vị ngọt ngào, nồng nàn thanh mát của quê hương,
của những tâm hồn đã chắt chiu vun trồng nên hương ổi. Đó là hương vị quen

thuộc, bình dị gợi nhắc đến mùa thu quê hương. Không phải là lá ngơ đồng như
trong thơ của Bích Khê, cũng khơng phải là hương cốm trong bài Đất Nước của
Nguyễn Đình Thi, bằng cảm nhận và tình yêu quê tha thiết, hương ổi đã phả vào
tâm hồn nhà thơ, đánh thức những cảm nhận riêng để ngỡ ngàng nhận ra mùa thu
đã đặt chân xuống trần gian tuyệt diệu. Nhưng hương ổi mạnh mẽ, ngọt ngào phả
vào trong gió se, càng làm quyện đọng vị ngọt và sánh mịn của hương ổi. Nhưng
Hữu Thỉnh cũng cho ta những cảm nhận về đám mây khi thu chớm sang:
“ Sương chùng chình qua ngõ.”
Từ “chùng chình” diễn tả vẻ đẹp mộng mơ, duyên dáng và yêu kiều như nàng thiếu
nữ đang e ấp dun dáng bao quanh xóm làng. Cảnh vật khơng gian làng q ngập
chìm trong màn sương khói mờ ảo, giăng mắc như làm thiên nhiên thêm huyền ảo,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

lung linh hơn. Và trước hương ổi trong gió se, trước đám mây chùng chình kia, thi
nhân của chúng ta ngỡ ngàng “Hình như thu đã về”. Từ “hình như” diễn tả tâm
trạng bâng khuâng, man mác của nhà thơ, cũng như vẻ ngờ ngợ không dám tin
rằng thu đã về đấy rồi. Đó là sự luyến tiếc của âm hồn thi nhân, vừa ngỡ ngàng với
thu sang, vừa luyến tiếc khi hạ đã rời đi. Quả là một tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên
nhiên tha thiết.
Sang đến khổ thơ tiếp theo, là sự cảm nhận tinh tế của thiên nhiên mùa thu trong
không gian đất trời. Sự tinh tế và tấm lòng khát khao giao cảm, muốn nắm bắt sự
thay đổi của vạn vật đã được bộc lộ rõ:
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Dịng sơng mùa thu khơng cịn vẻ vội vàng, gấp gáp và chảy xiết như trong những

ngày hạ, sông êm đềm, tĩnh lặng, n ả uốn mình hiền hịa sau lũy tre xanh xanh
của làn quê. Những cánh chim bắt đầu, cho thấy sự quan sát sát tinh của Hữu
Thỉnh khi nhận ra sự chuyển dời của đàn chim tìm nơi trú ẩn cũng là dấu hiệu nhắc
thu sang. Và đám mây kia chính là điểm nhấn cho nền trời, cho bức tranh thiên
nhiên quyến rũ, xinh tươi ấy. Đám mây vắt nửa mình, dường như cũng đang chứa
đựng sụ lưu luyến, bịn rịn. Đám mây giống như cây cầu nối liền giữa mùa hạ và
mùa thu để ngân rung mãi lên một nhịp riêng của đất trời, nhịp giao thời, nhịp
chuyển mùa. Thu sang trong bao nhiêu của thi ca muôn thuở, nay trở về trong
những câu thơ ủa Hữu Thỉnh sao vẫn đắm đuối, si mê lòng người như thế. Vậy là
mùa thu trong không gian làng quê được cảm nhận mới tinh tế và nên thơ làm sao.
Chỉ có thể yêu thiên nhiên lắm, Hữu Thỉnh mới vẽ nên một bức tranh thật đẹp, thật
duyên đến vậy.

Khổ thơ cuối là những chiêm nghiệm sâu sắc của nhà thơ về cuộc đời mỗi con
người:
"Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”.
Bằng những chiêm nghiệm sâu sắc về nhân sinh Hữu thỉnh đã gửi đến chúng ta
những thông điệp thật ý nghĩa. Hình ảnh “nắng, mưa, sấm” là biểu tượng cho
những sóng gió, thăng trầm của cuộc đời mà con người đã trải qua, khi đã đi qua
bao nhiêu nắng mưa, bao nhiêu giông tố, con người dường như cũng trở nên điềm
đạm, bình tĩnh hơn trước những thử thách, chông gai của cuộc đời. Con người khi
trưởng thành “hàng cây đứng tuổi” sẽ khơng cịn những bồng bột, sơi nổi và sự liều

lĩnh của tuổi tre mà sẽ lắng mình xuống để suy ngẫm và chiêm nghiệm, cũng sẽ
khơng để những sóng gió cuộc đười quật ngã mỗi bước đi. Phải chăng đó cũng
chính là thơng điệp sâu sắc mã Hữu thỉnh gửi gắm.
Với thể thơ năm chữ, cách ngắt nhịp linh hoạt, giọng điệu tự nhiên, nhẹ nhàng,
ngôn ngữ hình ảnh trong sáng, tinh tế giàu sức gợi, sức biểu cảm, Hữu Thỉnh đã
gửi đến người đọc một bức tranh thiên nhiên lúc sang thu thật sự đẹp, thật duyên,
thật tinh tế của một tâm hồn yêu thiên nhiên, quê hương tha thiết. “Sang Thu” của
Hữu Thỉnh đã góp vào bản hịa ca mùa thu của q hương, đất nước một tiếng nói
riêng, đầy thi vị, ám ảnh, xúc động.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham
khảo 3
Nếu mùa xuân là mùa hội tụ của những bàn tay nghệ sĩ tài hoa thì mùa thu bước
vào thơ ca cũng tự nhiên và gần gũi. Trước đây Nguyễn Khuyến nổi tiếng với ba
bài thơ thu, sau này Xuân Diệu có “Đây mùa thu tới”. Nhỏ nhẹ, khiêm nhường
Hữu Thỉnh cũng góp vào cho mùa thu đất nước một góc quê hương “Sang thu”
Với “Sang thu”, Hữu Thỉnh miêu tả bức tranh thu bằng những bước chuyển mình
đầy tinh tế của vạn vật trước thời khắc giao mùa. Thời gian bao giờ cũng là quy
luật và tất cả mọi thứ đều phải vận động theo quy luật ấy. Hình như các sự vật
trong bài thơ cũng vậy, chuyển mình vào thu một cách đầy chủ động.
Bài thơ mở đầu bằng một phát hiện bất ngờ:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”

“bỗng nhận ra hương ổi”- một trạng thái chưa hề được chuẩn bị, như là vơ tình như
là sửng sốt như là cơ duyên để từ đây nhà thơ có thể quan sát xuất hiện của mùa
thu trong trời đất bằng tất cả giác quan và cũng chính từ góc nhìn này, hình ảnh của
cả sự vật sang thu được nhà thơ đưa vào ống kính.
Mở đầu là một làn hương thật đặc biệt của mùa thu Việt Nam, hương ổi – phả vào
gió buổi sớm. “Phả” – một động từ mang ý nghĩa chủ động tác động được dùng
như một cách khẳng định sự xuất hiện của hơi thu trong khơng gian. Sự góp mặt
của màn sương buổi sớm cùng với hương ổi làm con người chợt giật mình thảng
thốt: Hình như thu đã về. Hai đặc điểm để cảm nhận mùa thu Hương ổi, làn sương
không phải là những hình ảnh đã trở nên ước lệ nữa, mà là một chi tiết thật mới mẻ,
bất ngờ. có lẽ, chỉ với Hữu Thỉnh làn hương ổi rất quen của Việt nam mà rất lạ với
nhà thơ được đưa vào thơ một cách tự nhiên. Cũng từ đây, một loạt những hình
ảnh quen mà lạ ấy sẽ xuất hiện để làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong
sáng vơ vùng:
“Sóng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Tồn là những sự vật được lựa chọn để miêu tả cảnh đất trời vào thu đang ở trạng
thái “ngập ngừng” nhưng sự ngập ngừng đầy chủ động. “Sông được lúc, chim bắt
đầu, đám mây, vắt nửa mình” với cách diễn đạt này hình ảnh của sự vật khơng chỉ
hiện lên ở thời điểm hiện tại mà còn dẫn ngu đọc liên tưởng về quá khứ của chúng,
một quá khứ chưa xa “quá khứ màu hạ” và chắc rằng, đó là một q khứ đầy sơi
nổi. Khiến cho đâu đó trong khơng gian dâng lên một niềm tiếc nuối:
“Vẫn cịn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”
Nắng – hình ảnh cụ thể của màu hạ - đang là hiện tại nhưng mưa màu hạ đã trở
thành quá khứ. Trạng thái này của thời tiết lại một lần nữa như khẳng định sự ngập

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ngừng thì thời gian vẫn bước đi vơ tình của nó, và hàng cây sẽ bớt bất ngờ nếu mọi
ngày vẫn xanh là thế mà giờ đây đã trở thành “hàng cây đứng tuổi”. Hàng cây
đứng tuổi – hình ảnh gợi lên ở người đọc nhiều liên tưởng về tuổi tác của con
người. Thời gian trôi nhanh qua của, cuộc đời mỗi người là một chứng nhân nhìn
mùa thu đi qua. Bởi thế, nuối tiếc vẫn mãi là cảm xúc của con người trước thời
gian. Tâm trạng ấy đã được nhà thơ gửi vào cảnh vật, gửi vào trạng thái của thiên
nhiên nhằm khắc họa thời khắc mà mọi vật đang chuyển mình sang thu. Điều này
lí giải vì sao tát cả các sự vật được khắc họa bằng hành động từ trạng thái với sắc
thía nghiêng chủ động. Phải chăng những sự vật đang “sang thu” chứ không phải
“đây mùa thu tới” hay “mùa đã thu rồi”.
Xưa nay màu thu thường gắn liền hình ảnh chiếc lá vàng, ngõ đầy rụng, lá khô xào
xạc và ta cứ ngỡ như chỉ những sự vật ấy mới là đặc điểm của mùa thu. Nhưng đến
“sang thu” của Hữu Thỉnh, người đọc chợt nhận ra: Một làn hương ổi, một màn
sương, một dòng song, một đám mây, một tia nắng những sự vật gần gũi thế cũng
làm nên những đường nét rất riêng của mùa thu Việt Nam và điều này làm nên sức
hấp dẫn cho bài thơ “Sang thu”
“Sang thu” của Hữu Thỉnh đã không chỉ mang đến cho người đọc những cảm nhận
mới về màu thu quê hương mà cịn làm sâu sắc hơn tình cảm q hương trong trái
tim mọi người. “Sang thu” chính là một tấm gương trong để người đọc có thể nhìn
thấy ở đó hình ảnh q hương xứ sở mình, hình ảnh của tâm hồn mình. Miêu tả
mùa thu bằng những bước chuyển mình của vạn vật, Hữu Thỉnh đã khuấy động
một cách nhìn riêng, một lối miêu tả riêng, thốt khỏi những ước lệ để khẳng định
vị trí của riêng mình trên con đường sáng tạo nghệ thuật.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham

khảo 4
Bài thơ là những cảm nhận, những rung động man mác, bâng khuâng của tác giả
trước vẻ đẹp và sự biến đổi kỳ diệu của thiên nhiên trong buổi giao mùa. Khơng
phải là sắc "mơ phai" hay hình ảnh "con nai vàng ngơ ngác" mà là hương ổi thân
quen nơi vườn mẹ đã đánh thức những giác quan tinh tế nhất của nhà thơ:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se,
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Câu thơ có hương vị ấm nồng của chớm thu ở một miền quê nhỏ. Tín hiệu đầu tiên
để tác giả nhận ra mùa thu là "hương ổi". Mùi hương quê nhà mộc mạc "phả" trong
gió thoảng bay trong không gian. Cảm giác bất chợt đến với nhà thơ: "bỗng nhận
ra" - một sự bất ngờ mà như đã chờ đợi sẵn từ lâu lắm. Câu thơ khơng chỉ tả mà
cịn gợi liên tưởng đến màu vàng ươm, hương thơm lừng, vị giòn, ngọt, chua chua
nơi đầu lưỡi của trái ổi vườn q. Và khơng chỉ có thế, cả sương thu như cũng
chứa đầy tâm trạng, thong thả, chùng chình giăng mắc trên khắp nẻo đường thơn:
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sương thu đã được nhân hố, hai chữ "chùng chình" diễn tả rất thơ bước đi chầm
chậm của mùa thu. Nếu ở câu thơ đầu tiên nhà thơ "bỗng nhận ra" thu về khá bất
ngờ và đột ngột thì sau khi cảm nhận sương thu, gió thu, thi sĩ vẫn ngỡ ngàng thốt
lên lời thầm thì như tự hỏi: Hình như thu đã về? Tâm hồn thi sĩ nắm bắt những
biến chuyển nhẹ nhàng, mong manh của tạo vật trong phút giao mùa cũng êm đềm,
bâng khuâng như bước đi nhỏ nhẹ của mùa thu.
Không gian nghệ thuật của bức tranh thu được mở rộng hơn, cái bỡ ngỡ ban đầu
vụt tan biến đi nhường chỗ cho những rung cảm mãnh liệt trước không gian thu
vời vợi:

Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Sông nước đầy nên mới "dềnh dàng" nhẹ trôi như cố tình chậm lại, những đàn
chim vội vã bay về phương nam... Khơng gian thu thư thái, hữu tình và chứa chan
thi vị, đặc biệt là hình ảnh:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Câu thơ giúp ta hình dung về đám mây mỏng nhẹ, trắng xốp, kéo dài như tấm khăn
voan duyên dáng của người thiếu nữ thảnh thơi, nhẹ nhàng "vắt nửa mình sang
thu". Câu thơ có tính tạo hình khơng gian những lại có ý nghĩa diễn tả sự vận động
của thời gian: thu bắt đầu sang, hạ chưa qua hết, mùa thu vừa chớm, rất nhẹ, rất dịu,
rất êm, mơ hồ như cả đất trời đang rùng mình thay áo mới ...
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Khổ thơ thứ ba diễn tả rất rõ sự biến chuyển của không gian và cũng là một thoáng
suy tư của nhà thơ trước cảnh vật, đất trời:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Vẫn là nắng, mưa, sấm, chớp của mùa hạ vương lại đâu đây, song chỉ là "vẫn còn",
"đã vơi dần", "cũng bớt bất ngờ" bởi mùa thu đã đến. Ý thơ còn gợi liên tưởng đến
con người khi đã lớn tuổi và từng trải thì những giơng gió, thăng trầm của cuộc đời
ít làm con người ta bất ngờ, bị động. Những suy tư đó của tác giả có lẽ đã góp phần
làm cho "Sang thu" trở nên giàu ý nghĩa.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham

khảo 5
Hình ảnh thơ đẹp, ngôn từ tinh tế, giọng thơ êm đềm và những rung động man mác,
bâng khuâng của tác giả trong buổi giao mùa đã tạo nên một dấu ấn khơng dễ phai
mờ trong lịng bao độc giả. Có lẽ vì vậy mà sau khi đọc "Sang thu" của Hữu Thỉnh
ta càng thấy yêu hơn mùa thu thiết tha, nồng hậu của quê nhà.
Mùa thu luôn là đề tài của các nghệ sĩ, nó gợi nhiều cảm xúc đối Với thi nhân.
Theo Xuân Diệu, thu là dáng buồn liễu, là những luồng run rẩy rung rinh lá, đôi
nhánh khô gầy sương mỏng manh. Tiếng thu của Lưu Trọng Lư là một hình ảnh
mùa thu đầy thơ mộng: Con nai vàng ngơ ngác, đạp trên lá vàng khô. Thu điếu của
Nguyễn Khuyến là sự vắng lặng, yên ả của không gian, là cảnh đẹp nên thơ của
nước hồ thu. Còn Hữu Thỉnh với bài thơ Sang thu, ông đã khắc họa bức tranh mùa
thu tươi đẹp, bức tranh đang ở thời khắc giao mùa với một làn hương mới. Mùa thu
trong bài thơ của Hữu Thỉnh khơng có dáng vẻ tĩnh mịch, hồn thơ không vương
vấn những cảm xúc buồn như mùa thu ở trong thơ của Nguyễn Khuyến, Lưu Trọng
Lư, Nguyễn Du hay Xuân Diệu...
Sang thu là một bài thơ gợi tả thiên nhiên tươi đẹp. Đất trời đang chuyển mình từ
cuối hạ sang thu. Mở đầu bài thơ là một phát hiện bất ngờ:

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Mùa thu đã xuất hiện ở một làng quê Việt Nam. Mùa thu với hương thơm mộc mạc
nhưng đầy hương vị ấm nồng. Hương ổi phả trong gió nhẹ đã làm cho con người
nhận ra ngay mùa thu đang đến. Động từ phả thể hiện một mùi hương nồng nàn,

lan tỏa trong khơng gian, hịa quyện với làn gió nhẹ để tạo nên một cảm giác thật
đáng yêu. Cảm giác ấy không phải trầm buồn, ướt lệ mà là một cảm giác vui tươi
đến bất ngờ, mới mẻ. Mùa thu đã mang đến hương thơm và sương mờ ướt lạnh.
Sương chùng chình đã tạo nên một phong cảnh đáng yêu. Chùng chình là sự kéo
dài, chậm chạp như muốn chờ muốn đợi ai đấy? Cảnh vật cứ dần như thế, mềm
mại như thế và thu đến tự lúc nào không hay. Nhà thơ đã ngỡ ngàng trước cái đến
bất chợt của mùa thu.
Cảm giác bỡ ngỡ ban đầu đã tan biến và nhường chỗ cho sự rung cảm mãnh liệt
trước mùa thu tươi sáng:
Sông bắt đầu dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Những đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Ở khổ thơ thứ hai, dấu hiệu sang thu mang tính rõ nét hơn. Tác giả không cảm
nhận bằng khứu giác mà cảm nhận trực tiếp bằng thị giác. Từ láy dềnh dàng diễn tả
sự chậm chạp, thong thả của dòng nước sơng mùa thu. Dấu hiệu mùa thu cịn thể
hiện ở cánh chim trời, chim vội vã bay vì trời mùa thu nhanh tối hơn mùa hạ, chim
phải bay nhanh về tổ.
Mùa thu với đất trời sáng trong, sông lặng lờ, thong thả chảy cùng với đàn chim
đang tung cánh bay cao. Hình ảnh đám mây mùa hạ đang vắt nửa mình sang thu là
sự chuyển biến của đất trời. Dù sang thu nhưng dư âm mùa hạ vẫn còn. Một bóng
mây vương lại như sự quyến luyến, ngập ngừng.
Mùa thu với nắng nhẹ, dịu êm. Đất trời như thay áo mới nhưng vẫn có đâu đây làn
nắng ấm mùa hè. Có lẽ đây là hình ảnh đẹp nhất thể hiện nét riêng của sự giao mùa
từ hạ sang thu. Đám mây ở thời điểm này rất đẹp, nó như chiếc cầu nối giữa hai
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

mùa. Tác giả sử dụng nghệ thuật nhân hóa để diễn tả sự chuyển giao của đất trời.
Mây mùa hạ "vắt nửa mình sang thu" bởi cịn chần chừ, lưu luyến. Dù sang thu
nhưng vẫn còn vương vấn những hình ảnh của mây mùa hạ. Đây là sự biến chuyển
nhẹ nhàng của trời đất phút giao mùa.
Kết thúc bài thơ là hình ảnh thiên nhiên của mùa thu:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Phong cảnh mùa thu hiện ra thật rõ nét. Nắng mùa thu đang nồng đượm. Mưa mùa
hạ vơi dần nên âm thanh của sấm cũng khơng cịn làm cho con người ta giật mình,
hốt hoảng. Mùa thu không những làm cho hàng cây như già dặn hơn, đứng tuổi
hơn mà mùa thu càng làm cho hàng cây như vững vàng hơn trước những biến cố
của thiên nhiên. Cây lá mùa thu vẫn nhuốm buồn vì lá dần ngả sang màu úa theo
qui luật của thiên nhiên nhưng nó vẫn mang một dịng nhựa rạo rực, tràn trề sức
sống. Khi thu đến, nó đã chuẩn bị cho nhiệm vụ mới của mình. Hình ảnh hàng cây
đứng tuổi và sấm đã gợi lên một ý nghĩa sâu xa hơn, đó là hình ảnh con người từng
trải trước những tác động của ngoại cảnh, những biến cố bất thường của cuộc đời.
Với bút pháp tả thực về thiên nhiên, cách sử dụng nghệ thuật ẩn dụ, bài thơ Sang
thu của Hữu Thỉnh đã mang đến cho người đọc những cảm nhận mới về mùa thu,
thấy được những chuyển biến nhẹ nhàng mà rõ rệt của đất trời từ hạ sang thu. Tác
giả đã vẽ nên bức tranh mùa thu quê hương nồng đượm, ấm áp tình người, nó bình
dị mà tươi tắn, sống động, nó tơn thêm vẻ đẹp của đất nước Việt Nam.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham
khảo 6
Hữu Thỉnh là nhà thơ trưởng thành từ trong quân đội. "Sang thu" là một thi phẩm
đặc sắc của ông. Với con mắt nghệ sĩ, tâm hồn nhạy cảm và ngòi bút tài hoa, Hữu
Thỉnh đã có những cảm nhận mới mẻ trước sự biến chuyển của thiên nhiên đất trời
lúc cuối hạ sang đầu thu. "Sang thu" ở đây là chớm thu, là lúc thiên nhiên giao mùa.

Mùa hè vẫn chưa hết và mùa thu tới có những tín hiệu đầu tiên. Trước những sự
thay đổi tinh vi ấy, phải nhạy cảm lắm mới cảm nhận được.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Với Hữu Thỉnh mùa thu bắt đầu thật giản dị:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Nếu trong "Đây mùa thu tới" cảm nhận thu sang của Xuân Diệu là rặng liễu thu
buồn ven hồ "Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang – Tóc buồn bng xuống lệ ngàn
hàng" thì Hữu Thỉnh lại cảm nhận về một mùi hương quen thuộc phảng phất trong
"gió se" – thứ gió khơ và se se lạnh, đặc trưng của mùa thu về ở miền Bắc. Đó là
"hương ổi" – mùi hương riêng của dân tộc, mùi hương riêng của mùa thu làng quê
ở vùng đồng bằng Bắc Bộ Việt Nam. Cái hương vị ngọt ngào, đằm thắm của mùa
thu, nhà thơ "Bỗng nhận ra" – một trạng thái chưa hề chuẩn bị, như là vơ tình, như
là sửng sốt. Một sự bất ngờ mà như đã đợi sẵn, đợi từ lâu rồi để giờ đây có dịp là
bng ra ngay. Một tiếng kêu vang thích thú, một khoảnh khắc nhanh chóng qua đi
mà để lại biết bao cảm xúc. Kìa! Mùa hạ sắp qua, hình như mùa thu đến.
Mùi hương ấy khơng hịa quyện vào mà "phả" vào trong gió. "Phả" nghĩa là bốc
mạnh và tỏa ra từng luồng. Hữu Thỉnh đã không tả mà chỉ gợi, đem đến cho người
đọc một sự liên tưởng thú vị: tại vườn tược quê nhà, những quả ổi chín vàng trên
các cành cây kẽ lá tỏa ra hương thơm nức, thoang thoảng trong gió. Chỉ một chữ
"phả" thơi cũng đủ gợi hương thơm như sánh lại. Sánh lại bởi hương đậm một
phần, sánh bởi tại gió se.
Nhận ra trong gió có hương ổi là cảm nhận tinh tế của một người sống giữa đồng
quê và nhà thơ đã đem đến cho ta một tín hiệu mùa thu dân dã mà thi vị. Tác giả đã
phát hiện ra một nét đẹp đáng yêu của mùa thu vàng nông thôn vùng đồng bằng
Bắc Bộ. Nhiều người đã biết: Thạch Lam, Vũ Bằng, Nguyễn Tuân, Nguyễn Đình

Thi... đã viết thật hay về hương cốm làng Vòng Hà Nội – một vẻ đẹp về hương vị
mùa thu của quê hương đất nước. Với Hữu Thỉnh trong "Sang thu", "hương ổi" là
một tứ thơ mới đậm đà màu sắc dân dã. Hương ổi ấy, cơn gió đầu mùa se lạnh ấy
là sứ giả của mùa thu (cũng như chim én là sứ giả của mùa xuân). Nó đến rất khẽ
khàng, "khẽ" đến mức chỉ một chút vô tình thơi là khơng một ai hay biết.
Nếu hai câu đầu diễn tả cái cảm giác chưa hẳn đủ tin thì đến hình ảnh "Sương
chùng chình qua ngõ" lại càng lung linh huyền ảo. Không phải là màn sương dày
đặc, mịt mù như trong câu ca dao quen thuộc miêu tả cảnh Hồ Tây lúc ban mai
"Mịt mù khói tỏa ngàn sương", hay như nhà thơ Quang Dũng đã viết trong bài thơ
"Tây Tiến": "Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi" mà là "Sương chùng chình qua
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ngõ" gợi ra những làn sương mỏng, mềm mại, giăng màn khắp đường thơn ngõ
xóm làng q. Nó làm cho khí thu mát mẻ và cảnh thu thơ mộng, huyền ảo, thong
thả, bình yên. Nhà thơ đã nhân hóa màn sương qua từ "chùng chình" khiến cho
sương thu chứa đầy tâm trạng. Nó như đang chờ đợi ai hay lưu luyến điều gì? Câu
thơ lắng đọng tạo cảm giác mơ hồ đan xen nhiều cảm xúc.
Bằng tất cả các giác quan: khứu giác, xúc giác và thị giác, nhà thơ cảm nhận những
nét đặc trưng của mùa thu đều hiện diện. Có "hương ổi", "gió se" và "sương". Mùa
thu đã về trên quê hương. Vậy mà nhà thơ vẫn cịn dè dặt: "Hình như thu đã về".
Sao lại là "Hình như" chứ khơng phải là "chắc chắn"? Một chút nghi hoặc, một
chút bâng khuâng không thật rõ ràng. Đúng là một trạng thái cảm xúc của thời
điểm chuyển giao. Thu đến nhẹ nhàng quá, mơ hồ quá.
Hóa ra bức tranh kia không phải cảm nhận bằng giác quan mà bằng cả tâm hồn nữa.
Đó là tâm hồn nhạy cảm của một tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống. Khổ thơ
mang cái man mác buồn, lắng đọng ngọt ngào thi vị của mùa thu. Từ đây cũng cho
ta thấy con người của thi ca đến với thiên nhiên bằng sự khám phá đường nét nhỏ

nhất, tinh xảo nhất của vũ trụ bao la. Đó cũng chính là cái hay tạo nên sự khác biệt
cho mùa thu mà ngay ở bốn câu thơ đầu ta đã thấy tiếp tục lan tỏa, mở ra trong cái
nhìn xa hơn, rộng hơn.
Sau giây phút ngỡ ngàng và khe khẽ vui mừng, cảm xúc của thi sĩ tiếp tục lan tỏa,
mở ra trong cái nhìn xa hơn, rộng hơn:
Sơng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Cái nhìn tinh tế của Hữu Thỉnh đã phát hiện ra bao điều mới lạ từ những sự vật đã
quá quen thuộc với trời đất với con người. Tất cả đều trong trạng thái ngập ngừng:
Dịng sơng - nước sông vẫn đầy chứ không cạn như mùa đông, mùa xn, dịng
nước trơi lững lờ, khoan thai chứ khơng cuồn cuộn cuốn đi như cơn lũ mùa hạ.
Sông như được lúc nghỉ ngơi "dềnh dàng". Cảm nhận về một dòng sông êm đềm,
mềm mại, thiết tha rất hợp với vẻ đẹp dịu êm của mùa thu.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Chim - thu sang, khí trời se se lạnh, trên bầu trời trong xanh, cao rộng, những cánh
chim vội vã bay đi tìm nơi trú ngụ nhưng mới chỉ là "bắt đầu" mà thôi. Điều này
càng cho thấy thời gian thu mới chớm, mới sang. Không gian trở nên xơn xao,
khơng có âm thanh nhưng câu thơ lại gợi được cái động.
Cánh chim trong "Tràng giang" của Huy Cận cô đơn, mong manh như đang sa
xuống mặt đất cùng áng chiều "Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa". Còn trong
"Sang thu" của Hữu Thỉnh, bầu trời cũng như nhỏ lại, ấm áp hơn theo nhịp vận
động "vội vàng" của cánh chim. Hai câu thơ đối nhau rất nhịp nhàng, dựng lên hai
hình ảnh đối lập, ngược chiều nhau: sông dưới mặt đất, chim trên bầu trời, sông

"dềnh dàng" chậm rãi, chim "vội vã" lo lắng. Đó là sự khác biệt của vạn vật trên
cao và dưới thấp trong khoảnh khắc giao mùa.
Trong khi đó, đám mây - thật đặc biệt, đám mây mang trên mình cả hai mùa:
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.
Trong thơ ca Việt Nam, khơng ít những vần thơ nói về đám mây trên bầu trời thu:
"Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt" (Nguyễn Khuyến – "Thu điếu"), "Lớp lớp mây
cao đùn núi bạc" (Huy Cận – "Tràng giang"). Nhưng đám mây trong thơ Hữu
Thỉnh rất đặc biệt, tác giả dùng động từ "vắt" để gợi ra trong thời điểm giao mùa,
đám mây như kéo dài ra, nhẹ trôi như tấm lụa mềm treo lơ lửng giữa bầu trời trong
xanh, cao rộng.
Hình như đám mây đó vẫn cịn lại một vài tia nắng ấm của mùa hạ nên mới "Vắt
nửa mình sang thu". Đám mây vắt lên cái ranh giới mỏng manh và ngày càng bé
dần, bé dần đi rồi đến một lúc nào đó khơng cịn nữa để tồn bộ sự sống, để cả đám
mây mùa hạ hoàn toàn nhuốm màu sắc thu. Nhưng trong thực tế, khơng hề có đám
mây nào như thế vì mắt thường đâu dễ nhìn thấy được sự phân chia rạch ròi của
đám mây mùa hạ và thu. Đó chỉ là một sự liên tưởng thú vị - một hình ảnh đầy chất
thơ. Thời khắc giao mùa được sáng tạo từ một hồn thơ tinh tế, nhạy cảm, độc đáo
không những mang đến cho độc giả mà còn đọng lại những nỗi bâng khuâng trước
vẻ dịu dàng êm mát của mùa thu. Có lẽ đây là hai câu thơ hay nhất trong sự tìm tịi
khám phá của Hữu Thỉnh trong khoảnh khắc giao mùa. Nó giống như một bức
tranh thu vĩnh hằng tạc bằng ngôn ngữ.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Dịng sơng, cánh chim, đám mây đều được nhân hóa khiến cho bức tranh thu trở
nên hữu tình, chứa chan thi vị. Cả ba hình ảnh trên là tín hiệu của mùa thu sang

cịn vương lại một chút gì của cuối hạ. Nhà thơ đã mở rộng tầm quan sát lên chiều
cao (chim), chiều rộng (mây) và chiều dài (dịng sơng). Phải chăng có sợi tơ dun
đồng cảm giữa con người với thiên nhiên đang vào thu. Qua cách cảm nhận ấy, ta
thấy Hữu Thỉnh có một hồn thơ nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết, một trí tưởng
tượng bay bổng.
Sau những sự vật hiện tượng khi chớm thu, nhà thơ chú ý đến những yếu tố thời
tiết:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Trong cảm nhận này, nhà thơ ln có sự liên tưởng so sánh với mùa hạ nhằm tạo
nên ấn tượng rõ nét.
Nắng – mưa: nắng, mưa vốn là hiện tượng của thiên nhiên vận hành theo quy luật
riêng của nó. Hữu Thỉnh đã nhìn ra từ cái mưa, nắng hàng ngày một sự hụt vơi –
dấu hiệu của sự chuyển mùa từ hạ sang thu. Nắng lắm mưa nhiều là đặc điểm của
mùa hạ. Nắng vẫn còn vàng tươi nhưng nắng thu trong và dịu hơn cái nắng chói
chang, gay gắt của mùa hạ. Mưa cũng vẫn còn nhưng đã vơi nhiều so với những
cơn mưa bong bóng kéo dài của mùa hạ. "Vơi dần" khơng chỉ là ít mưa đi mà cịn
là mưa ít nước đi. Đây cũng là dấu hiệu của sự chuyển mùa. Hai chữ "bao nhiêu"
thường hướng về một cái gì đong đếm được nhưng sắc nắng làm sao có thể cân đo?
Cũng như "vơi", dù biết vơi bớt nhưng vơi bớt đến mức nào thì ai có khả năng xác
định? Tất cả chỉ là ước lượng mà thôi, không có gì là chừng mực cố định cả. Cách
nói mơ hồ của nghệ thuật khắc hẳn với khoa học chính là ở chỗ này. Phải chú ý,
phải để lịng mình bắt nhịp với thiên nhiên mới cảm nhận thấy điều đó.
Sấm – hàng cây: cuối hạ - đầu thu, khi đã vơi đi những cơn mưa xối xả thì sấm
cũng bớt bất ngờ và dữ dội. Nó khơng cịn đột ngột, đùng đoàng rền vang cùng với
những tia sáng chớp lòe như xé rách bầu trời trong những trận mưa bão tháng 6
tháng 7. "Hàng cây đứng tuổi" phải chẳng là hàng cây đã đi qua bao cuộc chuyển
mùa nên khơng biết chính xác là bao nhiêu nhưng chắc cũng đủ trải nghiệm để có

thể điềm nhiên đứng trước những biến động. Cảnh vật, thời tiết thay đổi. Tất cả
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

vẫn cịn nhiều dấu hiệu của mùa hè nhưng giảm dần mức độ, cường độ, để rồi lặng
lẽ vào thu qua con mắt quan sát và cảm nhận tinh tế của tác giả.
Hai câu kết của bài thơ khơng chỉ mang nghĩa tả thực, mà cịn mang ý nghĩa ẩn dụ,
gợi những suy nghĩ cho người đọc người nghe:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
"Sấm" là những vang động bất thường của ngoại cảnh, cuộc đời. "Hàng cây đứng
tuổi" chỉ những con người đứng tuổi từng trải. Giọng thơ trầm hẳn xuống, câu thơ
không đơn thuần chỉ là giọng kể, là sự cảm nhận mà cịn là sự suy nghĩ, chiêm
nghiệm về đời người. Nhìn cảnh vật biến chuyển khi thu mới bắt đầu, Hữu Thỉnh
nghĩ đến cuộc đời khi đã "đứng tuổi". Phải chăng, mùa thu đời người là sự khép lại
của những tháng ngày sôi nổi với những bất thường của tuổi trẻ và mở ra một mùa
thu mới, một không gian mới, n tĩnh, trầm lắng, bình tâm, chín chắn...trước
những chấn động của cuộc đời.
Vậy là "Sang thu" đâu chỉ là sự chuyển giao của đất trời mà còn là sự chuyển giao
cuộc đời mỗi con người. Hữu Thỉnh rất đỗi tinh tế, nhạy bén trong cảm nhận và
liên tưởng. Chính vì vậy những vần thơ của ơng có sức lay động lịng người mãnh
liệt hơn.
Bằng hình ảnh thơ tự nhiên, khơng trau chuốt mà giàu sức gợi cảm. Cùng thể thơ
năm chữ, Hữu Thỉnh đã thể hiện một cách đặc sắc những cảm nhận tinh tế để tạo ra
một bức tranh chuyển giao từ cuối hạ sang thu nhẹ nhàng, êm dịu, trong sáng nên
thơ... ở vùng đông bằng Bắc Bộ của đất nước. Bài thơ của Hữu Thỉnh đánh thức
tình cảm của mỗi người về tình yêu quê hương đất nước và suy ngẫm về cuộc đời.

Cảm nhận về bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh - Bài tham
khảo 7
Cũng như mùa xuân, mùa thu đã trở thành đề tài mn thuở của thi ca Việt Nam.
Có rất nhiều nhà thơ viết về mùa thu Việt Nam và mỗi người đều có một cảm nhận
riêng, mang đậm dấu ấn cá nhân của mình. Với Nguyễn Khuyến mùa thu là bầu
trời thu xanh ngắt, ngõ trúc quanh co… Với Xuân Diệu mùa thu là dáng liễu buồn,
là màu áo mơ phai… Với Lưu Trọng Lư mùa thu là “Con nai vàng ngơ ngác/đạp
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

trên lá vàng khơ”. Và Hữu Thỉnh, một nhà thơ trưởng thành trong thời kì chống Mĩ
đã góp vào tuyển tập những bài thơ thu Việt Nam một ấn tượng mới mẻ về mùa
thu qua bài thơ “Sang thu”. Bài thơ đã đem lại cho người đọc cảm xúc nhẹ nhàng,
bâng khuâng trước sự biến chuyển nhẹ nhàng của đất trời lúc giao mùa hạ - thu ở
vùng đồng bằng Bắc Bộ qua sự cảm nhận tinh tế của tác giả.
Bài thơ chỉ có 12 câu thơ năm chữ nhưng đã miêu tả một cách tinh tế sự biến
chuyển nhẹ nhàng, giao cảm của đất trời lúc giao mùa hạ thu. Nếu như trong thơ
của Xuân Diệu, tín hiệu bắt đầu là màu sắc “mơ phai” của lá vàng:
“Đây mùa thu tới, mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.”
Thì tín hiệu bắt đầu mùa thu trong bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh lại là hương
ổi chín trong làn gió se se lạnh:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se”
Sự biến đổi của đất trời lúc sang thu được nhà thơ phát hiện ra nhờ tín hiệu của sự
chuyển mùa là làn gió se nhè nhẹ mang theo hương ổi chín lan vào khơng gian,
một mùi hương đặc biệt của mùa thu ở nông thôn Việt Nam. Hữu Thỉnh đã mang
đến cho người đọc một cảm giác bất ngờ ngay dòng thơ đầu tiên. “Bỗng” là bất

chợt có pha chút ngỡ ngàng. Một mùi hương vốn dĩ quen thuộc mà có lúc nào đó bị
bỏ quên đã bắt đầu trở về khi chớm sang thu để người đọc có cảm giác tưởng lạ mà
quen. Hương vị thân thuộc của làng quê.
Từ “phả” có nghĩa là bốc mạnh và tỏa ra thành luồng, nhà thơ không tả mà chỉ gợi
cho người đọc sự liên tưởng về màu vàng và hương thơm lừng tỏa ra từ những trái
ổi chín nơi vườn q Bắc Bộ. Làn gió se, nhẹ, khô và hơi lạnh của mùa thu càng
làm cho hương ổi thêm nồng nàn. Mùi hương ổi chín vốn quen thuộc với người
Việt nam nhưng lại xa lạ với thơ ca đã được tác giả đưa vào thơ hết sức tự nhiên.
Và cũng từ đây một loạt hình ảnh quen mà lạ đã xuất hiện trong bài thơ để tạo nên
một bức tranh mùa thu đẹp đẽ, trong sáng kì lạ. Sự kết hợp hài hịa giữa “động” và
“tĩnh”, “mạnh” và “nhẹ” tạo cho câu thơ nhiều cung bậc như cảm xúc của nhà thơ
lúc giao mùa.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Sau làn gió se lạnh mang theo hương ổi chín là làn sương mỏng giăng mắc, nhẹ
nhàng, chuyển động chầm chậm nơi đường thơn ngõ xóm
“Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.”
Hai chữ “chùng chình” đã diễn tả rất nên thơ bước đi chầm chậm khi trở về của
mùa thu. Và rõ ràng sự có mặt của hương ổi chín và làn sương mỏng đã khiến tác
giả ngỡ ngàng, bâng khuâng khi nhận ra mùa thu đã về. Nếu như từ “bỗng” bộc lộ
cảm xúc ngạc nhiên của tác giả khi mùa thu về thì từ “hình như” lại thể hiện sự
phỏng đốn một cách mơ hồ của tác giả. Và để cảm nhận được bức tranh đẹp đẽ đó,
tác giả đã huy động tất cả các giác quan và cả sự rung động tinh tế của mình.
“Sơng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã.”

Nét độc đáo của bài thơ sự chuyển đổi tầm nhìn từ trong vườn ra ngồi ngõ rồi mở
rộng ra khơng gian bao la bên ngồi với sơng với bầu trời bao la và khép lại sự
nghiền ngẫm giá trị sống trong cõi đời. Tất cả các sự vật được tác giả lựa chọn để
miêu tả cảnh đất trời sang thu đều ở trạng thái ngập ngừng. Dịng sơng dường như
cố ý trôi một cách chậm chạp, thanh thản, nhẹ nhàng gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức
tranh mùa thu. Những cánh chim đã bắt đầu vội vã bởi vì mùa thu đã về, nó phải
gấp gáp làm tổ, tha mồi chuẩn bị cho mùa đông rét mướt hoặc bay về phương Nam
tránh rét. Hai tốc độ trái chiều nhau giữa chậm và nhanh của hai hình ảnh trên là
quy luật tự nhiên không đồng đều ở thời điểm giao thoa của mn lồi, mn vật
những đồng thời cũng diễn tả tâm trạng con người trước đổi thay của cuộc sống.
Nét chấm phá độc đáo trong bức tranh thơ gợi nhiều suy tưởng cho người đọc có lẽ
ở hai câu thơ sau:
“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Mùa hạ, mùa thu là hai đầu bến và đám mây là nhịp cầu ô thước vắt qua. Nhịp cầu
duyên dáng nối hai bờ thời gian. Đây là một hình ảnh thơ đầy sáng tạo và thú vị
của Hữu Thỉnh. Nhà thơ đã lấy không gian để miêu tả thời gian. Do đó câu thơ
diễn tả cảm giác lúc giao mùa tinh tế, sống động hơn và hình ảnh hơn. Ẩn sau hình
ảnh thơ ấy, nếu tinh tế người đọc sẽ cảm nhận một thoáng bâng khuâng trong tâm
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

trạng nhà thơ. Âm điệu hai câu thơ có phần trầm lắng trong cảm xúc nhè nhẹ mà
sâu lắng. Bài thơ viết năm 1977, hai năm sau chiến tranh chống Mỹ kết thúc. Là
một người lính trở về cuộc sống đời thường, cảm nhận giây phút chuyển mùa ấy,
có thể bất giác Hữu Thỉnh nghĩ về những đồng đội của mình đã an nghỉ mãi mãi
giữa tuổi thanh xuân mang theo cả những ước mơ khát vọng cháy bỏng “đám mây
mùa hạ” cống hiến cho quê hương, Tổ quốc. Có chút gì đó nuối tiếc, có chút gì đó

vấn vương, hồi tưởng như đám mây hạ nhè nhẹ trôi qua bầu trời rồi ngập ngừng
nên câu thơ “vắt nửa mình sang thu” khơng chỉ miêu tả hình ảnh thiên nhiên vào
thu mà còn lắng đọng lòng người nỗi ưu tư, trăn trở.
Nắng, mưa, sấm, chớp là những hiện tượng thiên nhiên cũng được nhà thơ nhắc
đến trong thời điểm giao mùa này.
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”
Mùa thu đến nhưng mùa hạ chưa đi nên vẫn còn bao nhiêu nắng. Cái nắng cuối hạ
vẫn còn nồng, còn sáng nhưng cũng đã bắt đầu nhạt dần. Và trong thời điểm giao
mùa này, những cơn mưa rào mùa hạ thường hay ào ạt, bất ngờ cũng vơi dần đi.
Theo đó, những tiếng sấm bất ngờ thường gắn với cơn mưa mùa hạ cũng ít đi và
nó khơng cịn làm cho những hàng cây xanh cổ thụ giật mình nữa. Những thi liệu
như "nắng, sấm, mưa" là những hình ảnh đặc trưng của mùa hạ nhưng độ gay gắt
của mùa hạ đang chuyển hóa thành dịu êm. Đây là dấu hiệu của mùa thu và sự
phân hóa giữa hai bờ ranh giới hạ - thu cũng thật là mong manh. Người ta chỉ có
thể xác định được bằng sự nhạy cảm của giác quan. Làm sao có thể đong đếm đầy
vơi, nhiều ít, mau thưa? Người ta chỉ có thể ước lượng trong hồn mình mà thơi.
Âm điệu khổ thơ trở nên trầm lắng suy tư. Có “đầy” thì có “vơi”, có “cịn” thì có
“hết”, có “nắng” thì có “mưa”. Đó là quy luật của tự nhiên, của cuộc đời. Chính vì
thế con người phải tiếp nhận một cách an nhiên. Trong hai câu cuối của bài thơ,
hình ảnh hàng cây đứng tuổi giống như một chứng nhân đang quan sát và lắng
nghe sự chuyển mình của vạn vật xung quanh nó và hình ảnh này cũng là những
suy ngẫm mà tác giả muốn gửi gắm trong bài thơ. Tiếng sấm chính là những vang
động bất thường của ngoại cảnh, hàng cây đứng tuổi là hình ảnh những người đã
từng trải. Khi con người đã từng trải, đã đi qua mùa giơng bão thì cũng vững vàng
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời. Có đặt hai câu
thơ trong hồn cảnh đất nước ta những năm đầy khó khăn thử thách thì mới thấy
hết được ý nghĩa của hai câu kết. Nó khẳng định bản lĩnh cứng cỏi sẵn sàng đương
đầu với mọi khó khăn thử thách trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của
dân tộc ta.
Tóm lại, bằng các hình ảnh giàu sức biểu cảm và sự cảm nhận tinh tế, bài thơ
"Sang thu" đã miêu tả thành công sự biến chuyển nhẹ nhàng mà rõ rệt của đất trời
lúc cuối hạ sang đầu thu và qua hình ảnh thiên nhiên nhà thơ đã gửi gắm những
suy ngẫm của mình về cuộc đời. Bài thơ "Sang thu" đã tôn thêm vẻ đẹp cho đất
nước quê hương trong tiết trời thu và khiến cho ta thêm yêu quý đất trời quê hương
mình.
--------------------------Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu tại: Tài liệu học tập lớp 9.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188