Đề bài: Cảm nhận của em về bức tranh thu trong bài thơ Sang thu
Dàn bài chi tiết
A, Mở Bài
Đôi nét khái quát về tác giả
Hữu Thỉnh là nhà thơ nổi tiếng trưởng thành trong quân đội
Là nhà thơ viết nhiều viết hay về con người nông thôn, về mùa thu
Thơ ông mang đậm hồn quê Việt Nam, dân dã mộc mạc và giàu tinh tế
Sang thu được viết vào cuối năm 1977 in lần đầu trên báo văn nghệ. Đó là cảm
nhận của nhà thơ về mùa thu về những biến chuyển của khoảnh khắc giao mùa
cuối hạ đầu thu và những triết lý về cuộc đời được ông gửi gắm
B, Thân bài
Khổ 1: Bức tranh mùa thu hiện ra được tác giả cảm nhận qua những tín hiệu
của khoảnh khắc giao mùa cuối hạ đầu thu:
"Bỗng nhận ra hương ổi
Phá vào trong gió se"
Đó là mùi hương của ổi, mùi hương nhè nhẹ phả vào gió đưa tiễn mùa hạ nắng
gắt chào đón một mùa thu dịu dàng. Từ "bỗng" diễn tả cảm giác đột nhiên,
bỗng nhiên nhận ra sự thay đổi của đất trời của thiên nhiên. Động từ "phả" là
động từ mạnh chỉ sự đột ngột mạnh mẽ nhưng ở đây tác giả dùng rất nhẹ nhàng
"Phả vào trong gió se" rất nhẹ bởi động thái phả ấy lại vào khơng gian trong
gió se - vơ hình chứ khơng phải hữu hình. Câu thơ ngắn gọn thơi nhưng có đủ
hương, gió những nét đặc trưng nhất của mùa thu vùng đồi trung du của miền
Bắc.
Tiếp nối là hình ảnh của mùa thu:
"Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về"
Ở đây hình ảnh "sương" được cảm nhận như một thực thể hữu hình có sự vận
động-một sự vận động chậm rãi. Từ láy "chùng chình" ta người đọc thấy sự
dùng dằng, sống động, thong thả đến n bình của mùa thu. Tồn là những
hình ảnh quen thuộc gần gũi với người nông dân Việt Nam nhưng tác giả đã
cho người đọc thấy được mùa thu đang và đã về qua cảm nhận bằng cả khứu
giác (hương ổi), cả thị giác (sương). Những tín hiệu, bởi vậy, tạo nên ấn tượng
mới mẻ với những liên tưởng mơ hồ, chập chờn không rõ nét. Phải vậy chăng
mà nhà thơ, khi đã cảm nhận những nét riêng của mùa thu, vẫn cịn dè dặt:
Hình như thu đã về.
Khổ 2: Sự rung động của nhà thơ trước mùa thu
"Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu"
Sự cảm nhận của tác giả đã trở nên mở rộng hơn, cịn sống khơng cịn dữ dội
mạnh mẽ như mùa hè mà đã trở nên dềnh dàng, con sông như trầm lặng, nhẹ
nhàng hơn trôi. Trên bầu trời cao những đàn chim vội vã bay về hướng Nam, từ
"bắt đầu" ám chỉ thời điểm mới sang thu nên đàn chim cũng không quá vội
vàng di chuyển tránh rét. Vẫn là khơng gian trên khơng đó là những đám mây
mùa thu nhẹ nhàng trôi lững lờ, mềm mại và "vắt nửa mình sang thu", hình ảnh
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
đầy sự sáng tạo và độc đáo trước đây chưa từng có. "Vắt nửa mình sang thu"
hình ảnh tinh tế có được nhờ sự cảm nhận riêng đầy tinh tế. nhạy cảm của tác
giả.
Cảnh vật lúc này chỉ là chớm thu khi mùa hạ còn chưa hết, mùa thu đang sang,
thiên nhiên có sự nhẹ nhàng, tĩnh lặng và êm đềm như chính bản chất của mùa
thu.
Nếu như khổ đầu tiên sự cảm nhận về sắc thu vẫn còn mơ hồ thì trong khổ 2
người đọc nhận thấy mùa thu đang trở về một cách đầy đủ và mới mẻ hơn. Khổ
thơ thứ 2 được cảm nhận với sự tinh tế và mới lạ từ chính Hữu Thỉnh.
Khổ 3: Là những suy ngẫm về triết lý mùa thu, triết lý cuộc đời:
"Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi"
Hình ảnh nắng, mưa là của mùa hạ nhưng trong khổ thơ tất cả đã vơi dần, mức
độ giảm dần nắng khơng cịn gay gắt như mùa hạ nữa, mưa cũng khơng cịn rào
rào xối xả nữa
"Sấm" chỉ hiện tượng của tự nhiên sấm xuất hiện trước hoặc sau cơn mưa lớn
mùa hạ "hàng cây đứng tuổi" chỉ những cái cây già lâu năm cao to lớn
Hình ảnh ẩn dụ: "sấm" chỉ bão tố, thăng trầm của cuộc đời, "cây đứng tuổi" chỉ
những con người từng trải, vượt qua bao khó khăn nhưng vẫn kiên cường bất
khuất.
C, Kết bài
Nghệ thuật: Tác giả sử dụng khá thành công một số biện pháp tu từ nghệ thuật
như nhân hóa, ẩn dụ.... Các biện pháp nghệ thuật có tác dụng nhấn mạnh vẻ
đẹp của dịu dàng, êm ả của đất trời khi sang thu.
Nội dung: Qua bài thơ, ta thấy lòng yêu thiên nhiên , yêu vẻ đẹp rất riêng của
thời khắc giao mùa và thấy được tâm trạng, suy ngẫm của nhà thơ trước đất trời,
trước cuộc đời.
Cảm nhận của em về bức tranh thu trong bài thơ Sang thu, mẫu số 1:
Mùa thu là nguồn cảm hứng thơ bất tận cho các thi sĩ. Nhà thơ nào cũng muốn
vẽ được một bức tranh thu cho riêng mình. Và Hữu Thỉnh đã có được một cái
tứ rất riêng đó là thời khắc lúc giao mùa.
Bài thơ là những cảm nhận, những rung động man mác, bâng khuâng của tác
giả trước sự biến đổi kì lạ trong thời khắc giao mùa của đất trời trong ngưỡng
thu.
Sinh ra và lớn lên ở Vĩnh Phúc, Hữu Thỉnh không cịn lạ lẫm gì với mùa thu
đất Bắc. Thế nhưng, khi cảm nhận tín hiệu thu mến u, ơng cũng không khỏi
ngỡ ngàng. Đối với ông, thu đến với những cảm giác mơn man khó tả:
"Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về"
Như một quy luật tuần hồn của tạo hóa, dường như thu đã lại sang. Có vẻ bức
tranh thu đã được điểm những nét đầu tiên: hương ổi phả nhè nhẹ, thoang
thoảng đưa vào trong gió se - gió đã nhẹ lại chứ khơng cịn là "nồm nam cơn
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
gió thốc" nữa rồi. Theo trong gió chính là làn hương mộc mạc của làng quê nhỏ.
Lớp sương chùng chình khắp nơi dường như cũng chẳng muốn rời. Sương
cũng mang đầy tâm trạng, bước đi chầm chậm theo nhịp điệu của mùa thu. Cái
tín hiệu mùa thu đó là hương, là gió hay là sương? Chẳng lẽ là tất cả. Cái cảm
giác bất ngờ thể hiện trong từ "bỗng" đầu tiên lan tỏa vào không gian rất đỗi
thân quen, xao xuyến vơ cùng. Chính thế mà thi sĩ cịn đang ngỡ ngàng vẫn cịn
tự hỏi mình: Trong khi đất trời bắt đầu có những chuyển biến nhẹ nhàng, hình
như thu đã về?... Nhận thấy đó mà chưa tin hẳn, vì lịng u say mùa thu q.
Cái cảm giác "hình như" đó gần như bị xóa tan bởi những tín hiệu chuyển mùa
dần hiện ra rõ hơn:
"Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu"
Bức tranh thu dường như đã đậm màu hơn bởi cảnh vật ngày càng nhiều thay
đổi: những con sông đã khơng cịn gấp gâp, mà lững lờ trơi, chầm chậm, "dềnh
dàng" khi dành nước cho mùa thu. Phải chăng chúng đã thả hồn mình vào các
khoảnh khắc giao mùa này? Trái ngược với sự "lặng lẽ" đó là biểu hiện có vẻ
gấp gáp của những cánh chim trời. Chúng đang vội vã làm gì? Làm tổ, tích trữ
thức ăn cho mùa đông giá lạnh hay đang rục rịch chuẩn bị cho chuyến hành
trình xa xứ tránh rét về một chân trời xa xơi nào đó? Hai câu thơ đã vẽ nên
những nét đối lập: đâu phải mùa thu lúc nào cũng "lặng lẽ" bởi vạn vật xung
quanh ta đều chuyển biến kỳ lạ theo cách riêng của chúng. Thiên nhiên đầy bí
mật, cũng giống như cuộc sống chúng ta - một xã hội với nhiều tầng: có người
giàu, có người nghèo, người đang hạnh phúc tận hưởng cuộc sống này, người
đang tất tả mưu sinh. Đúng là đầy biến động! Nhưng hiện lên trong tất cả điểm
sáng, có lẽ long lanh nhất chính là đám mây vấn vương chút nắng hạ:
"Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu"
Đám mây đó chắc cịn lưu luyến chút gì của mùa hạ đang qua? Cũng có thể nó
là kỉ niệm của "hạ" dành cho "thu". Nó dường như là chiếc cầu nối hữu tình
dành cho đơi bờ kì lạ. Cái khoảnh khắc thiêng liêng này đang đậu trên đám
mây như là chứng tích của giao mùa. "Vắt" - đang đặt ngang trời hay chẳng
biết đang ở chốn nào. Đám mây cứ nhè nhẹ trôi để rồi thời gian cũng chảy qua.
Bức tranh thu đang chứa đựng cái nét hữu hình để gợi nên cái cảnh vốn vơ
hình!
Thu đã gần sang, đất trời cũng đang đứng lại, nó khơng cịn bất chợt đến, rồi lại
bất chợt đi như mùa hạ nữa rồi:
"Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi."
Có thể nói rằng: Cái dáng hạ vẫn cịn đó mà cái hồn hạ đã bay đi đâu rồi. Vẫn
là cái nắng, mưa, sấm, chớp vương lại nhưng cái dữ dội, khắc nghiệt của nắng,
tính "đỏng đảnh" của mưa hay sự vội vàng của sấm thì đã nhạt dần theo từng
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
phút giao mùa. Bức tranh sang thu càng lộ rõ thì những ý nghĩ về nhân tình thế
thái cũng theo đó hiện lên.
Qua phép ẩn dụ ở hai dịng thơ cuối, người đọc cảm nhận sau tiếng "sấm" là
những giông bão của cõi đời, cõi người. Hữu Thỉnh đã điểm nét chính vào bức
tranh - đó là hình bóng con người. Hạ qua, thu đến, con người ta dường như đã
già hơn một chút. Chính thế mà những kinh nghiệm đường đời đã dày thêm
một ít trong hành trang của họ, giúp họ vững vàng hơn trước những phong ba
của cuộc sống đầy biến động. Hữu Thỉnh đã cảm nhận được sâu sắc cuộc sống
con người. Và thi nhân đã gửi vào thu lời nhắn nhủ con người sống phải biết
chấp nhận và vững vàng vượt qua thử thách. Như thế, bài thơ vừa là một bức
tranh thiên nhiên đẹp vừa là một phác họa đầy ám ảnh về con người - một phần
diệu kỳ của thiên nhiên kỳ diệu.
Hình ảnh thơ đẹp, ngôn từ sắc sảo, giàu hàm nghĩa đã tạo nên những rung động,
dấu ấn khó quên cho người đọc. Hữu Thỉnh đã trải lòng qua tuyệt tác lúc giao
mùa: Sang thu!
Cảm nhận của em về bức tranh thu trong bài thơ Sang thu, mẫu số 32:
Nhà thơ Hữu Thỉnh sinh năm 1942 quê ở Tam Dương-Vĩnh Phúc, ông thuộc
lớp nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ, hiện nay ông là
Tổng thư ký Hội Nhà văn Việt Nam. Bài thơ Sang Thu được Hữu Thỉnh sáng
tác gần cuối năm 1977 in lần đầu trong báo văn nghệ. Bài thơ thể hiện những
cảm nhận tinh tế của nhà thơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên trong khoảnh khắc
giao mùa từ cuối hạ sang đầu thu.
Ở đồng bằng bắc bộ, có bốn mùa xn, hạ, thu, đơng, nhưng hai mùa rõ rệt
nhất là mùa Hạ và mùa Đơng. Cịn sự giao mùa nó hiện ra một cách rất tinh tế.
Nhưng với tình yêu thiên nhiên và sự cảm nhận cũng rất tinh tế, nhà thơ Hữu
Thỉnh đã phát hiện thấy sự giao mùa từ cuối hạ sang đầu thu. Trước hết, tác giả
đã cảm nhận thấy sự chuyển biến của cảnh vật ở một không gian rất gần:
"Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về"
Vào một buổi sớm thức dậy, mở tung cửa và bước ra sân nhà, tác giả phát hiện
ra mùi hương thơm rất quen thuộc" bỗng nhận ra hương ổi" ở làng quê VN
đồng bằng bắc bộ hầu như nhà nào cũng trồng ổi. Không ít thì nhiều bởi vậy
mùi hương ổi rất thân quen, không thể lẫn vào đâu được. Khi mùa hạ sắp qua,
mùa thu chuẩn bị về thì đó cũng là mùa ổi chín. Mùi ổi thơm phức, ngịn ngọt
rất quyến rũ. Theo làn gió thổi, hương ổi bay khắp nơi. Nhà thơ dùng động từ
"phả" đặt ở đầu câu vừa có tác dụng gợi hương ổi đang lan tỏa trong không
gian vừa có tác dụng tạo hình về sự chuyển động của gió. Nhưng là "gió se",
nghĩa là gió đã mang hơi lành lạnh, tạo cảm giác khô khô, không phải gió mùa
hè (gió mùa hè mang hơi ẩm). Và làn sương ở đầu ngõ đã có hình khối lờ mờ
trơi ở ngõ. Nhà thơ rất sáng tạo khi sử dụng biện pháp nhân hóa để diễn tả sự
chuyển động của sương: "sương chùng chình qua ngõ" làm cho sương như
đang mang tâm trạng của con người lưu luyến, dùng dằng, nửa muốn đi, nửa
muốn ở lại. Chỉ trong khoảnh khắc rất ngắn, nhà thơ đã phát hiện ra ba dấu
hiệu mới lạ từ giác quan: ban đầu là hương ổi, gió se, rồi đến sương đầu ngõ,
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
không phải là dấu hiệu của mùa hạ mà là dấu hiệu của mùa thu. Nhà thơ như
gieo lên khe khẽ trong lịng: "hình như thu đã về”. Tuy nhiên chỉ mới có ba dấu
hiệu thì chưa đủ, nhà thơ tiếp tục đưa tầm mắt của mình ra xa và cao hơn, và
ông đã phát hiện thêm những dấu hiệu mới nữa:
"Sơng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu"
Dịng sơng giờ đây thật êm ả, hiền hịa, khơng cịn ngoi lên dữ dội như mùa hạ
nữa và cánh chim sao vội vã, phải chăng nó đã cảm nhận được cái lạnh đang về
để để bay đến phương nam tìm nơi tránh rét. Lại một lần nữa nhà thơ hữu thỉnh
sử dụng phép nhân hóa kết hợp với cặp câu thơ đối xứng tương phản: "sông "
đối với" chim"," được lúc" đối với" bắt đầu," ghềnh giàng" đối với "vội vã" để
diễn tả một cách sinh động sự chuyển biến của dòng sông và những cánh chim.
Tuy đối lập nhau nhưng lại thống nhất trong khoảnh khắc thu về. Hai câu thơ: "
có đám mây mùa hạ-vắt nửa mình sang thu" được xây dựng bằng bút pháp
miêu tả giàu chất tạo hình và bút pháp liên tưởng, tưởng tượng phong phú.
Những đám mây mùa thu thường xốp nhẹ hơn nên nó bay bổng lên cao. Cách
miêu tả của nhà thơ đã có tác dụng diễn tả sự chuyển động tinh tế của những
đám mây vào lúc giao mùa từ lúc cuối hạ sang đầu thu. Như vậy những cảm
nhận tinh tế từ nhiều giác quan, nhà thơ Hữu Thỉnh đã phát hiện sự chuyển
biến của cảnh vật lúc giao mùa. Những dấu hiệu của mùa thu về cứ dần dần rõ
nét: ở tầm gần có hương ổi, gió se, sương chùng chình, ở tầm xa có dịng sơng,
ở tầm cao có cánh chim, làn mây. Tất cả đã tạo nên một bức tranh sang thu
phóng khống, êm dịu, tươi mới, và cũng rất thơ mộng. Thật là bức tranh đặc
sắc của sang thu.
Đối với người yêu thiên nhiên như thế là chưa đủ để khắc họa một bức tranh
sang thu, nhà thơ lại phát hiện ra nhiều nét mới về sự biến chuyển của thời tiết
lúc giao mùa:
"Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hang cây đứng tuổi"
Ở hai câu đầu nhà thơ lại sáng lập một cặp quan hệ từ" vẫn cịn" và" đã" có tác
dụng diễn tả những hiện tượng thời tiết khắc nghiệt của mùa hè chưa hết hẳn
như nắng mưa, nhưng sấm đang thay đổi theo từng bước đi của mùa hè vơi dần
đi. Hai câu thơ trên bổ xung thêm cho bức tranh tươi sáng nhưng đã trong lành,
thanh thoát hơn. Đó chính là bức tranh mang cảm giác êm dịu của thu sang.Tuy
nhiên ở khổ thơ này, đặc biệt là hai câu: "sấm cũng bớt bất ngờ-trên hàng cây
đứng tuổi". Ở đây tác giả đã có ý vừa tả thực vừa mang ý nghĩa ẩn dụ tượng
trưng. Vì tả thực như trên đã nói khi mà thời tết sang cuối hạ đầu thu thì sấm
cũng thưa dần, khơng cịn chất chứa như mùa hè. Dẫu khơng cịn sấm làm rõ
nét hơn tiết trời hạ qua thu tới. Nhưng có lẽ nhà thơ đã tập trung và phản ánh ý
nghĩa ẩn dụ tượng trưng "sấm" tượng trung cho những biến động của cuộc sống
đến với con người," hàng cây đứng tuổi" biểu tượng cho những con người từng
trải. Về hai câu thơ này, tác giả muốn dựng ra những suy ngẫm có tính triết lí
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí
của mình về con người, về dân tộc: khi đã từng trải, con người sẽ vững vàng
hơn trước những tác động ngoại cảnh của cuộc đời. Đây cũng là những suy
ngẫm có tính triết lí về con người, cuộc đời.
Tóm lại, bằng sự phát hiện và chọn lọc cũng như khắc họa được những hình
ảnh thơ đẹp, gợi cảm, đặc sắc về thời điểm giao mùa từ cuối hạ sang đầu thu ở
nông thôn đồng bằng bắc bộ. Sáng tạo trong việc sử dụng những từ ngữ như:
bỗng, nhận, phả, hình như, phép nhân hóa, phép ẩn dụ, bài thơ sang thu đã thể
hiện cảm nhận tinh tế và tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng của nhà
thơ khi nhận ra những tín hiệu báo thu sang. Đồng thời, thời gian cũng bộc lộ
những suy ngẫm sâu sắc mang tính triết lí về con người và cuộc đời để làm nên
cái tơi trữ tình sâu sắc trong bài thơ.
Sang thu của Hữu Thỉnh là một bài đặc sắc viết về thời khắc giao mùa từ cuối
hạ sang đầu thu. Bài thơ là một bức tranh đẹp, mới mẻ, thơ mộng, êm dịu về
thời khắc chuyển mùa từ cuối hạ sang đầu thu. Bài thơ truyền cảm hứng cho
chúng em về thái độ trân trọng tình yêu thiên nhiên, đặc biệt là thiên nhiên lúc
giao mùa.
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí