Cam nhan ve ve dep cua nguoi dong minh qua bai tho noi voi con

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình
qua bài thơ “Nói với con” (Y Phương)
Người đồng mình là gì?
Người đồng mình: Người vùng mình, người miền mình; người cùng sống trên một
miền đất, cùng quê hương, cùng một dân tộc.
Người đồng mình mộc mạc (thơ sơ da thịt) nhưng ai cũng giàu chí khí, niềm tin
(chẳng mấy ai nhỏ bé) xây dựng quê hương. Sự lao động cần cù của họ đã xây
dựng nên quê hương với truyền thống, phong tục, tập quán tốt đẹp. Từ đó, người
cha mong con sẽ biết tự hào về truyền thống quê hương và ý chí vươn lên trong
cuộc sống:
Người đồng mình thơ sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương
Cịn q hương thì làm phong tục.
Điều lớn lao nhất mà người cha muốn truyền cho con là niềm tự tin, lòng tự hào về
sức sống mạnh mẽ bền bỉ, cao đẹp của quê hương mình.

Dàn ý cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình qua bài thơ
“Nói với con” mẫu 1
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Y Phương và bài thơ Nói với con.
Lưu ý: học sinh tự lựa chọn cách dẫn mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào
năng lực của mình.
2. Thân bài
a. Khổ thơ đầu

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

4 câu thơ đầu: tiếng lịng hạnh phúc của một người cha khi nhắc về kỷ niệm những
ngày con còn thơ ấu với những bước đi chập chững đầu đời. Y Phương gợi nhắc
quá khứ, gợi mở cho con những nền tảng đầu tiên về tình cảm gia đình ấm áp, về
quá trình sinh ra và lớn lên của một con người.
7 câu thơ sau: gợi mở ra những vẻ đẹp của người dân tộc miền núi bằng câu thơ
chứa chan tình cảm: Những con người lao động với đôi bàn tay thô sơ, nhưng khéo
léo, giữa cuộc sống nhiều khó khăn vất vả thế nhưng tâm hồn của “người đồng
mình” vẫn rất đẹp, rất yêu đời, từng câu hát, câu ca trong lối sinh hoạt văn hóa.
“Cha vẫn nhớ mãi về ngày cưới/Ngày đầu tiên đẹp nhất trên đời” là lời khẳng định
hạnh phúc gia đình, khẳng định thêm về tình cảm gia đình vững chắc là cơ sở để
cho con được một cuộc sống êm ấm, và cũng là cơ sở để gây dựng nên một cộng
đồng dân tộc với những nét đẹp trong văn hóa, phong tục truyền thống.
b. Khổ thơ cuối
Vẻ đẹp của “người đồng mình” khơng chỉ dừng lại ở sự khéo léo sáng tạo trong lao
động hay lòng yêu cuộc sống, với những nét đẹp tập quán mà còn thể hiện ở ý chí
và sức mạnh trong tâm hồn.
“Cao” và “xa” là hai lượng từ khiến độc giả liên tưởng đến một vùng đất núi non
trùng điệp khắc nghiệt vô cùng, nhưng những con người nơi đây chưa một lần lấy
đó làm nản chí.
“Sống trên đá khơng chê đá gập ghềnh/Sống trong thung khơng chê thung nghèo
đói”: Là “người đồng mình” con phải học được cách thích nghi với cuộc sống, linh
hoạt và mềm dẻo như dịng sơng, con suối, dù là thác hay ghềnh đều khơng khiến
con phải nản chí, chùn bước.
Cha mong con hãy lấy người đi trước làm tấm gương sáng để noi theo để phấn đấu
nỗ lực lấy cái tâm hồn mạnh mẽ, kiên cường, ý chí vượt khó lớn lao để góp phần
xây dựng đất nước.
3. Kết bài
Khái quát lại nội dung, ý nghĩa bài thơ Nói với con và rút ra bài học, liên hệ bản

thân.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Dàn ý cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình qua bài thơ
“Nói với con” mẫu 2
I. Mở bài:
Là nhà thơ dân tộc Tày, thơ Y Phương thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và
trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi.
Ra đời năm 1980, “Nói với con” là một trong những bài thơ hay nhất của ông.
Mượn lời tâm sự với con, Y Phương đã để lại trong lòng người đọc nhiều cảm
nhận sâu sắc về những đức tính tốt đẹp của “người đồng mình” – của con người
quê hương miền núi.
II. Thân bài:
1. Khái quát (Dẫn dắt vào bài):
Tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Y Phương, bài thơ “Nói với con” gợi về cội
nguồn sinh dưỡng của mỗi người – gia đình và quê hương – đó là nơi êm tổ ấm
ni dưỡng, bồi đắp tâm hồn con – đó là cội nguồn của hạnh phúc. Để rồi từ trong
những ngọt ngào của kỉ niệm quê hương, người cha nói với con những đức tính tốt
đẹp của người đồng mình.
2. Phân tích, cảm nhận những vẻ đẹp (đức tính tốt đẹp) của người đồng mình:
a. Người đồng mình đáng yêu bởi sự giản dị và tài hoa:
- Trên quê hương thơ mộng nghĩa tình, người đồng mình hiện lên trong cuộc sống
lao động cần cù mà tươi vui:
"Người đồng mình yêu lắm, con ơi!
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát".
Giọng thơ vang lên đầy thiết tha và tự hào. “Người đồng mình” là người bản mình,

người q mình – Y Phương có cách gọi rất độc đáo, rất gần gũi và thân thương về
những con người quê hương.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Với hình thức câu cảm thán, người đọc cảm nhận lời tâm tình được cất lên tự đáy
lịng thương mến của người cha về người đồng mình.
Họ đáng yêu bởi họ là những con người yêu lao động. Với đôi bàn tay tài hoa,
khéo léo, họ đã “đan”, “cài”, “ken”… cuộc sống như nở hoa dưới đôi bàn tay cần
cù, sáng tạo của họ…
→ Chỉ với những câu thơ ngắn gọn, nhà thơ giúp ta hình dung được hình ảnh đáng
yêu của người đồng mình giữa núi rừng thơ mộng, hiền hòa. Vẻ đẹp của họ được
gợi ra từ cuộc sống lao động bình dị, từ bàn tay tài hoa và khối óc sáng tạo. Họ có
niềm vui giản dị, tinh tế ngay trong cuộc sống mộc mạc đời thường.
b. Người đồng mình biết lo toan và giàu mơ ước.
- Người đồng mình khơng chỉ là những con người giản dị, tài hoa trong cuộc sống
lao động mà còn là những con người biết lo toan và giàu mơ ước:
"Người đồng mình thương lắm con ơi!
Cao đo nỗi buồn
Xa ni chí lớn".
Với cách nói “Người đồng mình thương lắm con ơi!” người cha biểu lộ tình cảm
yêu thương chân thành về gian truân, thử thách cùng ý chí mà người đồng mình đã
trải qua.
Bằng cách tư duy độc đáo của người miền núi, Y Phương đã lấy cái cao vời vợi
của trời để đo nỗi buồn, lấy cái xa của đất để đo ý chí con người.
Sắp xếp tính từ “cao”, “xa” trong sự tăng tiến, nhà thơ cho thấy khó khăn, thử
thách càng lớn thì ý chí con người càng mạnh mẽ.
→ Có thể nói, cuộc sống của người đồng mình cịn nhiều nỗi buồn, cịn nhiều bộn

bề thiếu thốn song họ sẽ vượt qua tất cả, bởi họ có ý chí và nghị lực, họ luôn tin
tưởng vào tương lai tốt đẹp của dân tộc.
c. Người đồng mình dù sống trong nghèo khổ, gian nan vẫn thủy chung gắn bó với
quê hương, cội nguồn:

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

“Sống trên đá khơng chê đá gập ghềnh
Sống trong thung khơng chê thung nghèo đói
Sống như sơng như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc”.
Phép liệt kê với những hình ảnh ẩn dụ “đá gập ghềnh”,“thung nghèo đói” -> gợi
cuộc sống đói nghèo, khó khăn, cực nhọc.
Vận dụng thành ngữ dân gian “Lên thác xuống ghềnh”, ý thơ gợi bao nỗi vất vả,
lam lũ.
→ Những câu thơ dài ngắn, cùng những thanh trắc tạo ấn tượng về cuộc sống trắc
trở, gian nan, đói nghèo của quê hương.
Điệp ngữ “sống”, “không chê” và điệp cấu trúc câu cùng hình ảnh đối xứng đã
nhấn mạnh: Người đồng mình có thể nghèo nàn, thiếu thốn về vật chất nhưng họ
không thiếu ý chí và quyết tâm. Người đồng mình chấp nhận và thủy chung gắn bó
cùng quê hương, dẫu quê hương có đói nghèo, vất vả. Và phải chăng, chính cuộc
sống nhọc nhằn, đầy vất vả khổ đau ấy đã tơi luyện cho chí lớn để rồi tình u q
hương sẽ tạo nên sức mạnh giúp họ vượt qua tất cả.
Phép so sánh “Sống như sông như suối” gợi vẻ đẹp tâm hồn và ý chí của người
đồng mình. Gian khó là thế, họ vẫn tràn đầy sinh lực, tâm hồn lãng mạn, khống
đạt như hình ảnh đại ngàn của sơng núi. Tình cảm của họ trong trẻo, dạt dào như

dịng suối, con sơng trước niềm tin u cuộc sống, tin u con người.
d. Người đồng mình có ý thức tự lập, tự cường và tinh thần tự tôn dân tộc:
- Phẩm chất của người của con người quê hương cịn được người cha ca ngợi qua
cách nói đối lập tương phản giữa hình thức bên ngồi và giá trị tinh thần bên trong,
nhưng rất đúng với người miền núi:
“Người đồng mình thơ sơ da thịt
Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con”
Lời thơ mộc mạc, giản dị nhưng chứa bao tâm tình.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Cụm từ “thơ sơ da thịt” là cách nói cụ thể về những con người mộc mạc, giản dị.
Cụm từ “chẳng nhỏ bé” khẳng định sự lớn lao của ý chí, của nghị lực, cốt cách và
niềm tin.
→ Sự tương phản này đã tơn lên tầm vóc của người đồng mình. Họ mộc mạc
nhưng giàu chí khí, niềm tin. Họ có thể “thơ sơ da thịt” nhưng khơng hề nhỏ bé về
tâm hồn, về ý chí.
- Cùng với ý thức tự lực, tự cường, người đồng mình cịn ngời sáng tinh thần tự tơn
dân tộc và khát vọng xây dựng quê hương:
“Người đồng mình tự đục đá kê cao q hương
Cịn q hương thì làm phong tục”.
Lối nói đậm ngơn ngữ dân tộc – độc đáo mà vẫn chứa đựng ý vị sâu xa.
Hình ảnh “Người đồng mình tự đục đá kê cao quê hương” vừa mang tính tả thực
(chỉ truyền thống làm nhà kê đá cho cao của người miền núi), vừa mang ý nghĩa ẩn
dụ sâu sắc. Người đồng mình đã tự tay xây dựng nên truyền thống quê hương đẹp
giàu, sánh tầm với các miền quê khác trên mảnh đất hình chữ S thân yêu.
Câu thơ ngầm chứa niềm tự hào kiêu hãnh bởi họ vẫn giữ được bản sắc văn hóa

dân tộc.
3. Nhận xét, đánh giá:
Với thể thơ tự do, giọng điệu khỏe khoắn vừa tâm tình tha thiết vừa chứa chan hi
vọng cùng những hình ảnh, từ ngữ mộc mạc, cụ thể -> nhà thơ nói với con về
những vẻ đẹp của người đồng mình để rồi từ đó truyền cho con lòng tự hào về quê
hương, dân tộc, nhắn nhủ con biết sống đẹp, biết vượt qua gian khó bằng niềm tin,
ý chí như người đồng mình.
III. Kết bài:
Qua lời thủ thỉ, tâm tình của người cha đối với con, hình ảnh của quê hương, của
người đồng mình hiện lên thật chân thực, cụ thể với bao phẩm chất tốt đẹp. Đó là
mạch suối ngọt ngào ni dưỡng tâm hồn và ý chí cho con. Đọc bài thơ, hiểu về vẻ
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đẹp của những con người quê hương, ta yêu hơn, trân trọng hơn những con người
làm giàu đẹp quê hương, đất nước.

Cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình qua bài thơ Nói
với con
Y Phương là một trong số ít những nhà thơ miền núi có những gắn bó lâu dài với
hoạt động văn hóa nghệ thuật đến như vậy. Với một phong cách thơ hồn nhiên,
trong sáng, chân thật và cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi, Y
Phương đã có những đóng góp khơng nhỏ cho nền thơ ca hiện đại Việt Nam ở thế
kỉ XX. Một trong những bài thơ gây được tiếng vang lớn trong sự nghiệp cầm bút
của ơng, in sâu trong tâm trí độc giả đó là thi phẩm "Nói với con" (1980). Bài thơ
là lời tâm tình thủ thỉ và niềm hi vọng của người cha dành cho con, mong con khôn
lớn, thành người, phát huy những nét đẹp vốn có của quê hương, dân tộc mình.
Qua bài thơ, Y Phương đã để lại trong lịng người đọc những ấn tượng khó quên về

những phẩm chất tốt đẹp của "người đồng mình".
Trước hết, "người đồng mình" hiện lên là những con người tài hoa, khéo léo trong
cơng việc lao động tươi vui:
Người đồng mình u lắm con ơi
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát
Rừng cho hoa
Con đường cho những tấm lịng.
"Người đồng mình" là để chỉ những người vùng mình, miền mình, những người
cùng sống trên một miền đất, quê hương, cùng dân tộc. Câu thơ sử dụng từ ngữ hô
gọi "con ơi" kết hợp với từ tình thái "yêu lắm" ( “yêu lắm” là cụm tính từ/ Tình
thái từ là những từ thêm vào câu để tạo câu theo mục đích nói: à, ư, hả, hử, chứ,
chăng, hãy, đừng chớ, … và dùng biểu lộ tình cảm của người nói) làm cho lời thơ
trở nên ngọt ngào, chan chứa niềm tự hào với tình yêu thương quê hương da diết.
Cuộc sống lao động cần cù và vui tươi của "người đồng mình" được gợi lên qua
một số những hình ảnh rất cụ thể, giàu sức gợi: "đan lờ" – dụng cụ đánh bắt cá của
người dân miền núi, dưới bàn tay khéo léo đã thành "cài nan hoa"; những ngôi nhà
sàn không chỉ được dựng lên bằng những tấm ván gỗ mà còn được tạo nên bởi
những "câu hát" - chiều văn hóa, lối sống của "người đồng mình". Những động từ
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

"đan", "cài", "ken" vừa có tác dụng diễn tả những động tác lao động; lại vừa cho
thấy những phẩm chất cần cù, chịu khó, yêu lao động, yêu cuộc sống, chan chứa
niềm vui của những bàn tay khéo léo, tài hoa của người dân miền núi. Đồng thời,
cũng dưới khối óc, bàn tay chăm chỉ, chịu thương, chịu khó của "người đồng
mình", họ đã biến những khu rừng đất trống đồi núi trọc thành nơi cư trú tuyệt vời.
Vì thế, rừng núi khơng chỉ cho măng, cho nứa, cho gỗ mà còn ban tặng cho con

người cả những sản phẩm tinh túy nhất của trời và đất đó là những bơng hoa tươi
thắm rực rỡ sắc màu. Họ khai hoang, lập làng, lập bản, tạo ra những cung đường đi
ra thung ra suối, con đường vào làng vào bản, con đường tới trường, tới lớp, con
đường ra ruộng, ra đồng... Chính những con đường đó đã được dựng xây lên bởi
những "tấm lòng" bao dung, nhân hậu, gắn bó tình đồn kết của những con người
nơi đây.
Có thể nói, bằng đoạn thơ ngắn gọn với những hình ảnh cụ thể, chân thực, giàu sức
khái quát, Y Phương đã làm nổi hình, nổi sắc những bàn tay khéo léo tài hoa trong
cuộc sống lao động tươi vui, tràn ngập tình yêu cuộc sống của "người đồng mình".
Thiên nhiên và con người rừng núi hài hịa, gắn bó lẫn nhau trong một cuộc sống
thanh bình, yên ả, thơ mộng, hiền hịa.
"Người đồng mình" khơng chỉ là những con người tài hoa, khéo léo mà còn là
những con người biết lo toan và rất giàu niềm tin, ý chí, nghị lực trong cuộc sống:

Người đồng mình thương lắm con ơi
Cao đo nỗi buồn
Xa ni chí lớn
Câu thơ đầu được điệp lại "Người đồng mình thương lắm con ơi" nhưng đã có sự
thay đổi chút ít. Nếu như câu thơ ở khổ đầu là "yêu" tức là xuất phát từ tình cảm
chân thành, từ trái tim tha thiết thì đến câu thơ ở khổ hai này lại là: "thương".
"Thương" là một trạng thái tình cảm khơng chỉ xuất phát từ trái tim u thương
chân thành nữa mà cịn gói ghém cả sự sẻ chia, đồng cảm ở trong lịng. Chính vì
thế, "người đồng mình" – những con người cùng miền đất, q hương, dân tộc
cùng chí hướng đã đồn kết, gắn bó, sẻ chia và đồng cảm với nhau mà dựng xây
quê hương mình trở nên ngày một giàu đẹp hơn. Với nghệ thuật đối lập tương phản:
" cao đo – xa ni", "nỗi buồn – chí lớn", Y Phương đã diễn tả những trạng thái
khác nhau của "người đồng mình". "Nỗi buồn – chí lớn" là khái niệm vơ hình
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhưng đã được tác giả hình dung cụ thể như có hình, có khối. "Người đồng mình"
buồn, lo lắng, khắc khoải ở trong lịng vì trước mắt họ là biết bao nhiêu là khó
khăn, gian nan thử thách; khi mà cả quê hương họ còn chưa vươn tới được tầm cao
nhân văn, vẫn còn quanh quẩn với cái đói, cái nghèo. Nhưng "Người đồng mình"
khơng bao giờ nhụt chí, mà ln mạnh mẽ, vững vàng đối diện với những khó
khăn, thách thức ấy, đưa quê hương tiến lên phía trước, trở nên giàu mạnh, phát
triển, văn mình. Câu thơ giản dị, mộc mạc, chân chất nhưng đã diễn tả được tinh
thần, ý chí quật cường, mạnh mẽ của người dân vùng cao.
Đối diện với nhiều khó khăn, thử thách nhưng "người đồng mình" vẫn ln nguyện
gắn bó, thủy chung, một lịng với q hương, dân tộc mình:
Sống trên đá không chê đá gập ghềnh
Sống trong thung không chê thung nghèo đói
Sống như sơng như suối
Lên thác xuống ghềnh
Không lo cực nhọc.
Nhà thơ đã sử dụng rất nhiều những hình ảnh để nói tới cuộc sống của người miền
núi như: "đá gập ghềnh", "thung nghèo đói", "lên thác xuống ghềnh" có ý nghĩa
diễn tả những khó khăn, vất vả, nghèo đói và nhọc nhằn mà họ đã và đang phải
đương đầu. Điệp ngữ "sống ... không chê" (2 lần), kết hợp với nhịp thơ nhanh, dồn
dập và biện pháp so sánh "như sơng như suối" có tác dụng diễn tả sức sống mạnh
mẽ, mãnh liệt, bền bỉ của những người con miền núi cao trước cuộc sống khó khăn,
vất vả khi mà chiến tranh lùi xa không được bao lâu. Qua đó, nhà thơ thể hiện niềm
tự hào về "người đồng mình" với sức mạnh, ý chí thật phóng khống, đồn kết, gắn
bó thiết tha của họ đối với nơi chơn rau cắt rốn của mình.
Khơng dừng lại ở đó, "người đồng mình" cịn hiện lên là những con người bản lĩnh,
mạnh mẽ, giàu nghị lực sống và ln mang trong mình lịng tự tơn dân tộc với khát
vọng dựng xây đất nước:
Người đồng mình thơ sơ da thịt

Chẳng mấy ai nhỏ bé đâu con
Người đồng mình tự đục đá kê cao q hương
Cịn q hương thì làm phong tục.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nghệ thuật đối lập tương phản: giữa ngoại hình và tâm hồn. Hình ảnh "thơ sơ da
thịt" diễn tả vẻ đẹp mộc mạc, bình dị, chân chất, khẳng khái của "người đồng
mình". Nhưng họ khơng hề "nhỏ bé" về tâm hồn mà ngược lại rất giàu lòng tự
trọng, giàu chí khí, niềm tin cao đẹp với khát vọng dựng xây, phát triển quê hương.
Muốn vậy, "người đồng mình" phải lao động:
Người đồng mình tự đục đá kê cao q hương
Cịn q hương thì làm phong tục.
Câu thơ có hai lớp nghĩa tả thực và ẩn dụ. Và tác giả đã miêu tả cuộc sống lao
động của họ qua cụm từ "tự đục đá" thường thấy của người dân miền núi cao.
Công việc của họ rất vất vả, nặng nhọc nhưng họ sẵn sàng tự nguyện làm vì sự
phát triển của quê hương mình. Nhưng hình ảnh "kê cao q hương" cịn là hình
ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho lịng tự hào, tự tơn dân tộc của "người đồng mình".
Chính những con người cần cù, nhẫn nại, bằng đơi tay lao động của mình đã làm
nên q hương, làm nên phong tục tập quán lâu đời tốt đẹp của dân tộc mình.
Tóm lại, với cách tư duy diễn đạt giàu hình ảnh của người miền núi, kết hợp với
hình thức tâm tình, trị chuyện nhẹ nhàng của người cha, Y Phương đã làm nổi bật
lên những vẻ đẹp về ngoại hình và phẩm chất của những người con miền núi. Đó là
những con người khéo léo, tài hoa và ln có ý thức, trách nhiệm cơng dân cao độ
đối trong công cuộc dựng xây, phát triển quê hương, đất nước. Khép lại trang thơ,
người đọc không chỉ thấy được chất Tày thấm đượm trong từng câu chữ, hình ảnh
mà còn thấy được cả sức sống và vẻ đẹp diệu kì của người dân miền núi. Qua đó,

chúng ta thấy được tình yêu quê hương sâu sắc của nhà thơ Y Phương đối với dân
tộc mình.

Cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình qua bài thơ Nói
với con mẫu 2
Tình cảm gia đình, tình yêu đối với quê hương xứ sở là những tình cảm nguyên sơ
nhưng là những tình cảm thiêng liêng nhất đối với con người Việt Nam. Lòng yêu
thương con cái, ước mong thế hệ sau tiếp nối xứng đáng truyền thống của tổ tiên,
dân tộc, quê hương là sự thể hiện cụ thể của tình cảm cao đẹp đó. Nhiều nhà thơ đã
giãi bày những sắc thái tình cảm ấy lên trang giấy. Chúng ta bắt gặp trong bài thơ
Nói với con của tác giả Y Phương những lời tâm tình thiết tha, những lời dặn dò ân
cần của người cha đối với con được diễn đạt bằng cách nói mộc mạc, chân chất của
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

người miền núi, bằng những hình ảnh giản dị tưởng như thô ráp nhưng vẫn mang
vẻ đẹp tinh khơi của cảnh và tình nơi rừng núi q hương.
Mở đầu bài thơ, bằng những lời tâm tình với con, Y Phương đã gợi về cội nguồn
sinh dưỡng mỗi con người. Gia đình và q hương là cái nơi êm, để từ đó con lớn
lên, trưởng thành với những nét đẹp trong tình cảm, tâm hồn.
Chân phải bước tới cha
Chân trái bước tới mẹ
Một bước chạm tiếng nói
Hai bước tới tiếng cười
Thoạt tiên, những câu thơ đầu của bài thơ rất dễ được cho là đang miêu tả một tình
huống cụ thể thường gặp trong đời sống: con đang tập đi, cha mẹ vây quanh mừng
vui, hân hoan theo mỗi bước chân con. Tuy nhiên, đằng sau lối nói cụ thể đó, tác
giả muốn khái quát thành một điều lớn hơn, có tính chất chiêm nghiệm: con lớn lên

bằng tình u thương, trong sự
nâng đón, vỗ về, mong chờ của cha mẹ. Những hình ảnh ấm êm với cha và mẹ,
những âm thanh sống động, vui tươi với tiếng nói, tiếng cười là những biểu hiện
của khơng khí gia đình đầm ấm, quấn qt, hạnh phúc tràn đầy. Khơng khí gia
đình đầm ấm, thân thương ấy là một hành trang quý báu đối với cuộc đời, tâm hồn
con. Đó cũng là yếu tố đầu tiên hình thành nên những phẩm chất tâm hồn mỗi con
người.
Bên cạnh tình cảm gia đình thắm thiết, hạnh phúc, quê hương và cuộc sống lao
động trên quê hương cũng giúp con trưởng thành, giúp tâm hồn con được bồi đắp
thêm lên. Ở khổ thơ tiếp theo này, tác giả đã sử dụng những cách nói, những hình
ảnh của người miền núi – nơi sinh dưỡng của chính mình – để nói những điều chân
thực về quê hương rừng núi:
Người đồng mình yêu lắm con ơi
Nan lờ cài đan hoa
Vách nhà ken câu hát
Khi tâm tình với con về cuộc sống lao động của “người đồng mình”, tác giả đã lựa
chọn đưa vào những hình ảnh đẹp đẽ “nan lờ cài đan hoa” và tươi vui “vách nhà
ken câu hát”. Những động từ đan, ken, cài bên cạnh việc giúp cho người đọc hình
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

dung được những cơng việc cụ thể của con người trên q hương cịn gợi ra tính
chất gắn bó, hịa quyện, quấn qt của con người và của q hương xứ sở. Phải
chăng đó chính là nguồn cội nuôi dưỡng tâm hồn con người?
Mỗi vùng quê, mỗi mảnh đất q hương cụ thể trong mình nó chứa bao nhiêu
truyền thống quý báu. Truyền thống đó có thể là những phẩm chất tâm hồn của
cộng đồng người sống trên mỗi vùng q đó và họ ln tự hào về nó. Trong bài thơ
Nói với con tiếp theo sự khái quát gia đình và sự lao động trên quê hương là nguồn

cội sinh dưỡng mỗi con người, nhà thơ Y Phương đã tiếp tục đi tìm nơi sinh thành
ra những phẩm chất của “người đồng mình” mà ơng đã cất tiếng yêu tha thiết ngay
ở khổ thơ đầu “Người đồng mình u lắm con ơi”.
Nói đến q hương cũng là nói đến cảnh quan đặc trưng của nơi con người cụ thể
sinh ra và trưởng thành từ đó. Quê hương của “người đồng mình” với hình ảnh
rừng, một hình ảnh gắn liền với cảnh quan miền núi, hiện ra thật thơ mộng, đẹp đẽ
“rừng cho hoa”. Hình dung về một vùng núi cụ thể, chắc hẳn mỗi người có thể gắn
với nó những hình ảnh khác, và cũng có thể “rừng” hơn cách nói của Y Phương: là
thác lũ, là bạt ngàn cây hay rộn rã tiếng chim thú hoặc cả những bí mật bất trắc của
rừng. Y Phương chỉ chọn một hình ảnh thơi, hình ảnh hoa để nói về cảnh quan
rừng. Trong tiếng Việt, hoa nhiều khi được hiểu như những gì đẹp, q. Hoa trong
Nói với con có thể là hoa thực – như một đặc điểm của rừng – và khi đặt trong
mạch của bài thơ, hình ảnh này là một tín hiệu thẩm mĩ đáng giá. Nó góp phần diễn
đạt điều tác giả đang muốn khái qt: chính những gì đẹp đẽ của q hương đã hun
đúc nên tâm hồn cao đẹp của con người ở đó.
Q hương cịn hiện diện trong những gì gần gũi, thân thương với con. Đó cũng
chính là một nguồn mạch yêu thương vẫn tha thiết chảy trong tâm hồn mỗi người,
bởi “Con đường cho những tấm lòng”, vẻ như mộng ấy của thiên nhiên, nghĩa tình
sâu đậm ấy của “những tấm lịng” đã che chở, ni dưỡng, bồi đắp tâm hồn cũng
như lối sống của con.
Khi đọc những lời thơ này, chắc hẳn nhiều người liên tưởng đến một bài thơ quen
thuộc: bài thơ Quê hương của Đỗ Trung Qn. Khơng chọn cách nói hồn tồn
giống Y Phương trong Nói với con song những điều tác giả muốn nói lại có những
điểm tương đồng. Trong hình thức trả lời cho câu hỏi của một em bé “Quê hương
là gì hở mẹ? Mà cơ giáo dạy phải u! Q hương là gì hở mẹ! Ai đi xa cũng nhớ

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhiều?” Tác giả đã đi đến định nghĩa quê hương trong hàng loạt những câu trúc
khẳng định: Quê hương là chùm khế ngọt! Đường đi học!
Cánh diều! Con đò nhỏ! cầu tre nhỏ! Đêm trăng tỏ. Nếu như những hình ảnh núi
rừng được Y Phương chấm phá trong Nói với con thì hình ảnh một miền q mang
đậm cảnh sắc nông thôn yên ả cũng hiện ra trong bài thơ Quê hương. Và tác giả
của quê hương cũng luôn lấy lại rằng, mỗi cảnh vật cụ thể ấy đều gắn với những
hành động của con, với hình dáng mẹ – hình ảnh thân thương nhất đời của mỗi con
người. Hai tác giả dường như đã gặp nhau ở cùng một cách hiểu: quê hương là
những gì gần gũi thân thương nhất và cũng là nguồn cội của những tình cảm sâu
sắc, tha thiết nhất của con người. Và tình cảm cũng sẽ lại khởi nguồn cho những
tình cảm lớn lao, bền vững hơn như tình yêu đất nước, như Xuân Diệu đã từng
khái quát: “Tình yêu tổ quốc là đỉnh núi bờ sơng”. Trong Nói với con chỉ vài câu
thơ ngắn, vài lời thơ giản dị nhưng đã mở ra những ý tứ sâu xa, thâm trầm gần như
được nâng lên tầm triết lý. Sức mạnh của thơ, quyền năng, sự quyến rũ của thơ là ở
đó chăng?
“Người đồng mình” khơng chỉ “u lắm” với những hình ảnh đẹp đẽ, giản dị ghi
nhắc nguồn cội sinh dưỡng tâm hồn, tình cảm, lối sống cho con người mà cịn với
những đức tính cao đẹp, đáng tự hào. Trong lời chân tình của cha có niềm ước
mong con sẽ kế tục, phát huy một cách xứng đáng truyền thống của tổ tiên, của quê
hương xứ sở.
Tự hào con người quê hương với những phẩm chất, đức tính quý báu mà người cha
muốn truyền đạt lại cho con:
Cao đo nỗi buồn Xa ni chí lớn
Sống trên đá khơng chê đá gập ghềnh
Sống trong thung khơng chê thung nghèo đói
Lên thác xuống ghềnh Không lo cực nhọc.
Tác giả dùng nhiều ảnh cụ thể để gợi ra cuộc sống nơi quê hương cịn vất vả cực
nhọc, đói nghèo. Nhưng đó chưa phải là tất cả những gì tác giả muốn gợi ra và
nhắc tới. Tác giả tự hào về “người đồng mình” với những đức tính cao q:

khống đạt, mạnh mẽ, tình cảm thủy chung như nhất gắn bó với quê hương dẫu
cịn bao khó khăn cực nhọc.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Khơng chỉ vậy, “người đồng mình” cịn có những đức tính khác nữa mà người cha
rất đỗi tự hào: tuy có thể mộc mạc, thơ sơ da thịt nhưng giàu chí khí, niềm tin,
khơng hề nhỏ bé về tâm hồn, về ý chí và mong ước xây dựng quê hương. Chính
những đức tính tốt đẹp cùng với sự lao động cần cù, nhẫn nại hàng ngày tạo nên
sức mạnh để làm nên quê hương với truyền thống, với phong tục tập quán tốt đẹp:
“Người đồng mình tự đục đá kê cao q hương, cịn q hương thì làm phong tục”.
Gửi trong những lời tự hào không giấu giếm đó, người cha ước mong, hy vọng
người con phải tiếp nối, phát huy truyền thống để tiếp tục sống có tình có nghĩa,
chung thủy với q hương đồng thời muốn con biết yêu quý, tự hào với truyền
thống của q hương. Khơng chỉ gửi ước mong của mình đầy tự hào, người cha
còn bộc lộ trực tiếp niềm mong ước này trong lời thủ thỉ dặn dò con thiết tha, trìu
mến: “Dẫu làm sao thì cha vẫn muốn”. Trong những bài thơ cuối cùng: “Con ơi
tuy thô sơ da thịt! Lên đường! Không bao giờ nhỏ bé được! Nghe con” người cha
dặn dò con cần tự tin mà vững bước trên đời, tiếp nối những truyền thống tốt đẹp
của “người đồng mình”.
Bài thơ Nói với con của Y Phương góp thêm một tiếng nói yêu thương của cha mẹ
đối với con cái cũng như những kì vọng lớn lao, mong muốn thế hệ sau sẽ kế tục,
phát triển những truyền thống quý báu của quê hương. Bằng cách diễn đạt mộc
mạc “thơ sơ”, bằng những hình ảnh cụ thể mà giàu khái quát, bài thơ đã thể hiện
một cách độc đáo mà cũng thật thấm thía về tình cảm thiết tha sâu sắc nhất của con
người: tình cảm gia đình và tình yêu quê hương xứ sở.

Cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình qua bài thơ Nói
với con mẫu 3
Là nhà thơ dân tộc Tày, thơ Y Phương thể hiện tâm hồn chân thật, mạnh mẽ và
trong sáng, cách tư duy giàu hình ảnh của con người miền núi.
Ra đời năm 1980, “Nói với con” là một trong những bài thơ hay nhất của ông.
Mượn lời tâm sự với con, Y Phương đã để lại trong lòng người đọc nhiều cảm
nhận sâu sắc về những đức tính tốt đẹp của “người đồng mình” – của con người
quê hương miền núi.
Tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Y Phương, bài thơ “Nói với con” gợi về cội
nguồn sinh dưỡng của mỗi người – gia đình và quê hương – đó là nơi êm tổ ấm
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

ni dưỡng, bồi đắp tâm hồn con – đó là cội nguồn của hạnh phúc. Để rồi từ trong
những ngọt ngào của kỉ niệm quê hương, người cha nói với con những đức tính tốt
đẹp của người đồng mình.
Người đồng mình đáng yêu bởi sự giản dị và tài hoa. Trên quê hương thơ mộng
nghĩa tình, người đồng mình hiện lên trong cuộc sống lao động cần cù mà tươi vui:
"Người đồng mình yêu lắm, con ơi!
Đan lờ cài nan hoa
Vách nhà ken câu hát".
Giọng thơ vang lên đầy thiết tha và tự hào. “Người đồng mình” là người bản mình,
người q mình – Y Phương có cách gọi rất độc đáo, rất gần gũi và thân thương về
những con người quê hương. Với hình thức câu cảm thán, người đọc cảm nhận lời
tâm tình được cất lên tự đáy lòng thương mến của người cha về người đồng mình.
Họ đáng yêu bởi họ là những con người yêu lao động. Với đôi bàn tay tài hoa,
khéo léo, họ đã “đan”, “cài”, “ken”… cuộc sống như nở hoa dưới đôi bàn tay cần
cù, sáng tạo của họ…

Chỉ với những câu thơ ngắn gọn, nhà thơ giúp ta hình dung được hình ảnh đáng
yêu của người đồng mình giữa núi rừng thơ mộng, hiền hòa. Vẻ đẹp của họ được
gợi ra từ cuộc sống lao động bình dị, từ bàn tay tài hoa và khối óc sáng tạo. Họ có
niềm vui giản dị, tinh tế ngay trong cuộc sống mộc mạc đời thường.
Người đồng mình biết lo toan và giàu mơ ước. Người đồng mình khơng chỉ là
những con người giản dị, tài hoa trong cuộc sống lao động mà còn là những con
người biết lo toan và giàu mơ ước:
"Người đồng mình thương lắm con ơi!
Cao đo nỗi buồn
Xa ni chí lớn".
Với cách nói “Người đồng mình thương lắm con ơi!” người cha biểu lộ tình cảm
yêu thương chân thành về gian truân, thử thách cùng ý chí mà người đồng mình đã
trải qua. Bằng cách tư duy độc đáo của người miền núi, Y Phương đã lấy cái cao
vời vợi của trời để đo nỗi buồn, lấy cái xa của đất để đo ý chí con người. Sắp xếp
tính từ “cao”, “xa” trong sự tăng tiến, nhà thơ cho thấy khó khăn, thử thách càng
lớn thì ý chí con người càng mạnh mẽ.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Có thể nói, cuộc sống của người đồng mình cịn nhiều nỗi buồn, cịn nhiều bộn bề
thiếu thốn song họ sẽ vượt qua tất cả, bởi họ có ý chí và nghị lực, họ ln tin tưởng
vào tương lai tốt đẹp của dân tộc.
Người đồng mình dù sống trong nghèo khổ, gian nan vẫn thủy chung gắn bó với
q hương, cội nguồn:
“Sống trên đá khơng chê đá gập ghềnh
Sống trong thung khơng chê thung nghèo đói
Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh

Không lo cực nhọc”.
Phép liệt kê với những hình ảnh ẩn dụ “đá gập ghềnh”,“thung nghèo đói” -> gợi
cuộc sống đói nghèo, khó khăn, cực nhọc. Vận dụng thành ngữ dân gian “Lên thác
xuống ghềnh”, ý thơ gợi bao nỗi vất vả, lam lũ.

Cảm nhận về vẻ đẹp của người đồng mình qua bài thơ Nói
với con mẫu 4
Y Phương là một nhà thơ chiến sĩ. Thơ ông cuốn hút người đọc bằng vẻ đẹp vừa
chất phác, mộc mạc, vừa mạnh mẽ, trong sáng. Ngôn ngữ và hình ảnh thơ của ơng
in đậm dấu ấn tư duy hồn nhiên và lối nói rất giàu hình ảnh của người miền núi. Vẻ
đẹp của những người dân miền núi được thể hiện đẹp đẽ trong tác phẩm Nói với
con.
Phần mở đầu bài thơ tác giả đã khái quát cho con về cội nguồn con được sinh ra và
ni dưỡng chính là trong tình u thương của cha mẹ và sự bao bọc, che chở của
người đồng mình, của núi rừng thiên nhiên. Sau những lời lẽ hết sức tha thiết ấy,
tác giả đi sâu khắc họa những vẻ đẹp của người đồng mình. Qua những vần thơ
giản dị, chân thành những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình hiện lên thật rõ
nét và đáng trân trọng, tự hào.
Khổ thơ mở đầu bằng câu thơ ngập tràn tình cảm: “Người đồng mình thương lắm
con ơi”. Hai tiếng “người đồng mình” được nhắc lại một lần nữa là cách gọi thể
hiện sự gần gũi, thân thương như trong một gia đình. “Thương lắm” – bày tỏ sự

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đồng cảm sâu sắc với cuộc sống nhiều vất vả, gian khó của họ. Rồi để sau đó là
một loạt những phẩm chất tốt đẹp của người đồng mình được ơng đưa ra.
Trước hết họ là những người giàu ý chí nghị lực, kiên cường và bền bỉ:

“Cao đo nỗi buồn
Xa ni chí lớn”
Câu thơ có cách diễn đạt vơ cùng độc đáo, nỗi buồn và chí lớn vốn khơng thể định
hình, định lượng nhưng lại được tác giả dùng cao để đo nỗi buồn, xa để đo ý chí
của con người. Cách nói trên đã hữu hình hóa những trắc trở, khó khăn mà người
đồng mình phải trải qua đồng thời cịn cho thấy ý chí quyết tâm của họ. Trước mọi
khó khăn, thử thách họ vẫn khơng ngừng cố gắng, khơng ngừng vươn lên. Những
khó khăn kia chỉ là thuốc thử, tơi rèn ý chí của họ ngày một mạnh mẽ hơn.
Khơng chỉ có ý chí kiên cường, họ cịn thủy chung, u q hương tha thiết: Sống
trên đá không chê đá gập ghềnh/ Sống trong thung khơng chê thung nghèo đói. Nơi
họ được sinh ra, lớn lên gặp biết bao khó khăn, trở ngại nhưng tuyệt nhiên họ chưa
một lần kêu than. Các từ phủ định “không chê” được lặp lại hai lần kết hợp với
điệp từ “sống” cho thấy sức sống bền bỉ, mãnh liệt của người đồng mình trước
những gian truân của cuộc sống. Đồng thời lời thơ còn gửi gắm tâm sự, mong
muốn của cha đến con: mong con luôn thủy chung, tình nghĩa với bản làng, q
hương.
Họ cịn là người có lối sống phóng khống, mạnh mẽ và ln ln lạc quan:
“Sống như sông như suối
Lên thác xuống ghềnh không lo cực nhọc”
Câu thơ ngắn, nhịp nhanh như lời thúc giục động viên. Hình ảnh so sánh “như sơng
như suối” khắc họa lối sống khoáng đạt của con người nơi đây, thành ngữ “lên thác
xuống ghềnh” lại gợi nên cuộc sống lao động đầy vất vả. Thế nhưng họ vẫn
“không lo cực nhọc” rất lạc quan, yêu đời. Câu thơ là lời khẳng định, ngợi ca của
cha về vẻ đẹp của người đồng mình: họ ln sống mạnh mẽ gắn bó thiết tha với
quê hương dù phải trải qua bao khó khăn, cực nhọc. Từ đó người cha muốn: con
sống mạnh mẽ vượt lên mọi ghềnh thác cuộc đời bằng ý chí, nghị lực của mình.
Khơng chỉ vậy người đồng mình cịn có những phẩm chất tốt đẹp khác khiến người
cha rất đỗi tự hào. Đó là mộc mạc, giàu chí khí, niềm tin: “người đồng mình tuy
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

thơ sơ da thịt…đâu con”. Họ có thể thơ sơ, giản dị về vẻ bề ngồi nhưng lại khơng
hề nhỏ bé về tâm hồn, ý chí.
Tự lực tự cường xây dựng quê hương, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Câu thơ đã
miêu tả thực cơng việc thường ngày của họ: đục đá, đẽo đá để “kê cao quê hương”,
làm cho quê hương ngày càng giàu đẹp, góp phần nâng cao vị thế quê nhà. Qua đó
câu thơ cịn ca ngợi tinh thần tự lực, tự cường, chăm chỉ của người đồng mình. Ý
nghĩa hơn nó còn mang giá trị tinh thần to lớn “còn quê hương thì làm phong tục”.
Ý thơ cho ta thấy một công việc giản dị nhưng trở thành phong tục, nét đặc trưng,
biểu tượng của quê hương miền núi. Bởi vậy, câu thơ cịn có ý nghĩa ẩn dụ sâu sắc:
khái quát về tinh thần tự tôn, ý thức xây dựng phát triển và bảo vệ cội nguồn. Như
vậy, bằng sự lao động cần cù, nhẫn nại hàng ngày người đồng mình đã làm nên quê
hương với những phong tục tập quán tốt đẹp. Từ đó người cha mong muốn con kế
tục và phát huy truyền thống quê hương, sức sống bền bỉ, mạnh mẽ của người đồng
mình. Và hãy lấy đó làm hành trang để tự tin vững bước vào đời.
Bằng lớp ngôn từ giản dị, giọng điệu thiết tha tự hào, tác giả đã bộc lộ niềm tự hào
sâu sắc về những vẻ đẹp phẩm chất của người đồng mình. Đồng thời qua những lời
thơ tha thiết ấy ơng còn gửi gắm đến con những lời khuyên những nguyện ước
chân thành: con phải sống phóng khống tự do, ln nỗ lực, cố gắng hết mình làm
nên vẻ đẹp cho quê hương
--------------------------Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu tại: Tài liệu học tập lớp 9.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188