phan tich truyen ben que lam noi ro nhung noi niem nhung tieng thuong lam ta xuc dong

Đề bài: Phân tích truyện Bến quê làm nổi rõ những nỗi niềm, những tiếng
thương làm ta xúc động
Bài làm
"Văn học là nhân học"- có lẽ vì thế mà những tác phẩm văn học chân chính
ln lay động được lịng người. Truyện ngắn Bến quê của nhà văn Nguyễn
Minh Châu là một tác phẩm như thế. Trong truyện ngắn này, Nguyễn Minh
Châu- nhà văn ln "đi tìm hạt ngọc ẩn sâu trong tâm hồn con người" - đã
chuyển tải những chiêm nghiệm, suy nghĩ sâu sắc về con người và về cuộc đời.
Nhân vật Nhĩ là nhân vật chính của tác phẩm, trong những ngày cuối đời mình,
anh nhận ra vẻ đẹp của quê hương và giá trị của gia đình, đồng thời cũng chua
xót nhận ra ước muốn được đặt chân lên bãi bồi quê hương của mình sẽ không
bao giờ thực hiện được nữa. Những nỗi niềm, những tiếng thương trong truyện
ngắn Bến quê đều chứa đựng sự trăn trở, nuối tiếc đó, đều muốn nhắn nhủ con
người đừng thờ ơ với những gì gần gũi mà thiêng liêng và quý giá của mình.
Nỗi niềm của nhân vật Nhĩ được Nguyễn Minh Châu miêu tả trong một tình
huống truyện rất đặc biệt, chứa đựng nhiều nghịch lý. Tình huống, hồn cảnh
đó căn bản là q khứ và hiện tại của Nhĩ. Quá khứ: Nhĩ làm một công việc có
điều kiện đi đến hầu hết mọi nơi trên trái đất, những nơi có vẻ đẹp và bao điều
kỳ thú. Hiện tại: Nhĩ bị bệnh hiểm nghèo, bị liệt toàn thân, mọi sinh hoạt và cử
động của anh đều phải nhờ vào vợ con, và cả mấy đứa trẻ hàng xóm. Tình
huống trở nên nghịch lý là: Khi cịn khỏe mạnh, Nhĩ chưa từng đặt chân đến
bãi bồi bên kia sông của quê hương anh. Anh từng ngắm nhiều vẻ đẹp trên thế
giới, nhưng lại không biết rằng quê hương mới là nơi đẹp nhất. Đến khi căn
bệnh nặng làm cho anh nằm liệt một chỗ, thì hồn cảnh đó lại giúp anh chiêm
nghiệm, ngắm nhìn và phát hiện ra vẻ đẹp tuyệt vời này, nhưng anh khơng cịn
đủ sức để đặt chân đến, chỉ có thể khát khao một cách vơ vọng. Nỗi niềm đó
thật xót xa làm sao...
Nỗi niềm xúc động mà Nguyễn Minh Châu thể hiện trong bến q chính là tình
u q hương sâu thẳm của Nhĩ, nó đau đáu trong những ngày cuối đời của
anh. Qua khung cửa ngôi nhà nhỏ bên sông, Nhĩ nhận ra rằng trời sắp lập thu,
"hoa bằng lăng đậm sắc hơn", đó là một vẻ đẹp bình dị của cuộc sống mà có lẽ

những người khác xung quanh Nhĩ khơng cảm nhận thấm thía bằng anh, bởi
căn bệnh hiểm nghèo giúp cho Nhĩ đắm mình trong những suy nghĩ nội tâm và
tận hưởng sắc màu của phong cảnh thiên nhiên. Ngắm kỹ dịng sơng q nhà,
Nhĩ cịn nhận thấy sơng Hồng đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm ra và vòm trời
như cao hơn. Anh còn tỉ mỉ quan sát thấy những tia nắng sớm từ từ di chuyển,
vùng phù sa phô ra một màu vàng thau xen màu xanh non. Có thể nói trong
truyện Bến q, ngịi bút miêu tả của Nguyễn Minh Châu đã đạt đến đỉnh cao,
khi vẽ lên bức tranh phong cảnh một vùng đồng bằng ven sông Hồng với cảnh
tượng thiên nhiên gần gũi, quen thuộc mà lại tuyệt đẹp và rất giàu sức sống.
Cảnh tượng kỳ diệu đó dội vào trong tâm hồn của Nhĩ, làm bùng lên một khao
khát được đặt chân qua bãi bồi bên kia sông quê anh, nơi mà lúc này Nhĩ cho là
đẹp nhất, tuyệt vời nhất, hơn mọi nơi trên thế giới mà anh từng đặt chân đến.
Thế đấy, người đàn ơng tưởng rằng mình đã chiêm ngưỡng được những cảnh
tượng đẹp nhất, lại phát hiện ra cái đẹp ở một nơi quen thuộc mà mình chưa
từng đặt chân lên, và có lẽ sẽ khơng bao giờ đặt chân đến được. Nỗi niềm này

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


là sự chua xót, cũng là sự thức tỉnh trong tâm hồn một con người từng trải, và
thấm thía giá trị của thời gian trong chính phút giây này.
Nỗi niềm, cũng là tiếng thương kỳ diệu mà Nguyễn Minh Châu thể hiện trong
tác phẩm còn là những chiêm nghiệm và phát hiện của Nhĩ trong cuộc sống gia
đình. Khi cịn trẻ, khỏe, Nhĩ bị lôi cuốn bởi những chân trời mới mẻ, nhiều màu
sắc, có lẽ vì vậy, anh chưa hiểu hết cái quý giá của mái ấm gia đình, đơn sơ
nhưng bền vững. Cũng chính vì rơi vào tình huống ốm nặng, phải nương tựa
vào gia đình những ngày cuối của cuộc đời, mà Nhĩ có dịp ngắm nhìn Liên,
người vợ anh gắn bó suốt bao nhiêu năm dài. Lần đầu tiên, Nhĩ nhìn thấy Liên,
vợ anh mặc áo vá. Hình ảnh này cũng khơng có gì lạ lùng, nhưng nó lại tốt lên
thật nhiều niềm thương u và xót xa trong lịng Nhĩ. Xa cách gia đình bao lâu

để đến những vùng đất lạ, khi trở về gia đình, Nhĩ vẫn nhận thấy nguyên vẹn
những nét tần tảo và chịu đựng, hy sinh của Liên. Anh tìm được nơi nương tựa
là gia đình trong những ngày kiệt quệ vì bệnh tật. Đó chính là giá trị đích thực
của mái ấm gia đình mà trong những ngày khỏe mạnh, thành đạt, có thể Nhĩ vơ
tình chưa để ý đến. Nhĩ nhận ra giá trị tốt đẹp đó với lịng biết ơn sâu sắc dành
cho vợ, cho gia đình, và cho cả những người hàng xóm tốt bụng. Mỗi một con
người đều có những tình thương q giá đó bên mình, nhưng để thấm thía hết
giá trị của nó khơng phải dễ, và có khi người ta nhận ra được giá trị đó cũng
chính là lúc con đường đời đã sắp đến điểm cuối như Nhĩ.
Sự xúc động của truyện Bến quê không nằm ở bi kịch của một người đau ốm,
tuyệt vọng vì cái chết trước mặt, mà nó lại nằm ở sự thức tỉnh con người về
những chân lý cuộc sống. Nhà văn muốn chuyển tải thông điệp: con người ta,
trên đường đời, khó tránh khỏi những điều vịng vèo và chùng chình. Rồi bỏ lỡ
những điều ý nghĩa nhất. Nhĩ muốn thức tỉnh mọi người về những điều đó, để
con người khỏi sa vào những điều vịng vèo ấy, và biết hướng tới những giá trị
gần gũi nhưng đích thực, bền vững trong cuộc sống. Đó có thể là sự trân trọng
quê hương và gia đình mình, có thể là sự nhận biết về những điều thực sự quý
giá nhất của mỗi con người.Ở cuối câu chuyện, tác giả Nguyễn Minh Châu
miêu tả chân dung và cử chỉ của Nhĩ thật khác thường: "mặt mũi Nhĩ đỏ rựng,
hai mắt long lanh, hai bàn tay bấu chặt vào bậu cửa và run rẩy. Anh đang cố
thu nhặt hết chút sức lực cuối cùng để đu mình nhơ người ra ngoài, giơ một
cánh tay làm ra vẻ ra hiệu cho một người nào ngồi đó". Chi tiết này giúp cho
chúng ta thấy được diễn biến tâm trạng Nhĩ. Trước giây phút rời xa cuộc đời,
Nhĩ muốn thức tỉnh con trai anh nói riêng, thức tỉnh mọi người nói chung về
những cái vịng vèo, chùng chình mà chúng ta đang sa vào trên đường đời, để
ta có thể dứt ra khỏi chúng, để hướng tới những giá trị đích thực, giản dị và bền
vững thật sự trong cuộc đời. Người con trai đang bị cuốn hút vào bàn cờ thế
trên vỉa hè kia chưa biết được rằng, vì lỡ chuyến đị cuối sang sơng, mà anh có
thể bỏ lỡ dịp để đặt chân lên một vùng bãi bồi tuyệt đẹp của quê hương, bỏ lỡ
cơ hội giúp cho người cha đau ốm thực hiện ước mơ cuối cùng của mình.

Và có lẽ con người chúng ta khó mà tránh được những điều chùng chình, vịng
vèo trong cuộc sống của bản thân ta. Nhĩ hiểu rõ người con trai của mình, vì
bản thân anh đã trải qua những điều đó. Những niềm nuối tiếc và sự xót xa của
mỗi người thơi thúc chúng ta cố gắng sống tốt, trân trọng và nâng niu những

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


giá trị thân thương của quê hương và gia đình, để khơng phải ân hận vì mình đã
bỏ lỡ.
Với ngịi bút viết truyện giàu tính trữ tình, nhịp điệu câu chuyện chậm và suy
tư, cốt truyện xây dựng khá đơn giản, Nguyễn Minh Châu đã khắc họa Nhĩ là
một nhân vật tư tưởng, đặt Nhĩ trong tình huống đối lập, thể hiện tâm trạng anh
bằng nhiều hình ảnh giàu tính biểu tượng. Qua đó, những nỗi niềm, những
tiếng thương của câu chuyện làm cho ta xúc động sâu xa. Bởi mỗi chúng ta đều
có những hạnh phúc, những giá trị đích thực trong cuộc sống của mình. Tác
phẩm nhắn nhủ ta thêm yêu quê hương, gia đình mình, và cố gắng trân trọng tất
cả những điều bình dị mà quý giá đó, khơng bỏ lỡ để rồi xót xa nuối tiếc khôn
nguôi...

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí