SKKN Xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận Pisa trong dạy học Tin học lớp 11 nhằm phát triển năng lực học sinh tiệm cận trình GDPT 2018

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
XÂY DỰNG HỆ THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN
THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY TIN HỌC
LỚP 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN
CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018

LĨNH VỰC: TIN HỌC


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 2

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
XÂY DỰNG HỆ THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN
THEO ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY TIN HỌC
LỚP 11 NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN
CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018

LĨNH VỰC: TIN HỌC

Người thực hiện
Tổ
Địa chỉ gmail
Số điện thoại

:
:
:
:

VŨ VĂN TÂN - HỒ THANH TUẤN

TOÁN - TIN

0989654880 - 0982 992 362

NĂM THỰC HIỆN: 2022


MỤC LỤC
PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài. ............................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu: ..................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................................... 2
4. Tổng quan sáng kiến....................................................................................... 3
5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 3
6. Tính mới của đề tài ......................................................................................... 4
PHẦN II. NỘI DUNG ........................................................................................ 5
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC THIẾT KẾ VÀ
SỬ DỤNG HỆ THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN THEO ĐỊNH
HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11 NHẰM PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018 . 5
1.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................... 5
1.2. Cơ sở thực tiễn ............................................................................................ 7
CHƯƠNG 2. THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG KHDHTT THEO ĐỊNH
HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11 NHẰM PHÁT
TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ
THÔNG 2018 ................................................................................................... 10
2.1. Thiết kế hệ thống KHDHTT theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học
tin học 11 ......................................................................................................... 10
2.2. Các công cụ hổ trợ khi tiến hành xây dựng hệ thống dạy học trực tuyến ... 12
2.3. Sử dụng hệ thống KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin

học 11 nhằm phát triển năng lực HS trong chương trình GDPT 2018. .............. 15
2.4. Quy trình hoàn thiện khi xây dựng KHDHTT ........................................... 16
CHƯƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM...................................................... 33
3.1. Mục đích thực nghiệm ............................................................................... 33
3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .............................................................................. 33
3.3. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ............................................................. 33
3.4. Nội dung thực nghiệm ............................................................................... 34
3.5. Phương pháp ............................................................................................. 34
3.6. Kết quả thực nghiệm và xử lí kết quả thực nghiệm .................................... 34
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ......................................................... 39
3.1. Kết luận ..................................................................................................... 39
3.2. Kiến nghị và hướng phát triển ................................................................... 40
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 42
PHỤ LỤC


DANH MỤC VIẾT TẮT
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.

14.
15.
16.

KHDHTT
KTĐG
GV
HS
GDPT
LĐC
LTN
PISA
TNKQ
PPDH
SBT
SGK
THPT
TNSP
ĐH
KHDH

:
:
:
:
:
:
:
:
:

:
:
:
:
:
:
:

Bài tập hóa học
Kiểm tra đánh giá
Giáo viên
Học sinh
Giáo dục phổ thông
Lớp đối chứng
Lớp thực nghiệm
Programme for International Student Assessment
Trắc nghiệm khách quan
Phương pháp dạy học
Sách bài tập
Sách giáo khoa
Trung học phổ thông
Thực nghiệm sư phạm
Đại học
Kế hoạch dạy học


DANH MỤC HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ
HÌNH ẢNH:
Hình 1: phần mềm Mentimeter.com điểm danh học sinh trong lớp ................... 12
Hình 2: Phần mềm Wheel of Name để gọi tên ngẫu nhiên ................................ 13

Hình 3: Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy MindMaple để củng cố kiến thức .............. 13
Hình 4: Trị chơi lồng ghép .............................................................................. 13
Hình 5: Trị chơi tìm mật .................................................................................. 14
Hình 6: Trị chơi vịng quay may mắn. Các em chơi và có thể quay lấy điểm ... 14
Hình 7: Trị chơi vượt chướng ngại vật............................................................. 14
Hình 8: Trị chơi Quizii .................................................................................... 15
Hình 9: Sử dụng phần mềm Palet ..................................................................... 15
Hình 10: Mốc thời gian 4 bước tổ chức dạy học trực tiếp ................................. 24
Hình 11: Mốc thời gian tổ chức dạy học trực tuyến .......................................... 24
Hình 12: Mẫu khảo sát học sinh sau thực nghiệm qua google form ................. 36
Hình 13: Phản hồi của học sinh khi được khảo sát về tiết học .......................... 38
BẢNG BIỂU:
Bảng 1: Bảng chuyển đổi KHBDTT ................................................................. 23
Bảng 2: Bốn bước tổ chức thực hiện hoạt động DHTT ..................................... 24
Bảng 3: Các bước tổ chức thực hiện dạy học trực tuyến ................................... 25
Bảng 4. Số học sinh đạt điểm Xi trước khi thực nghiệm ................................... 34
Bảng 5. Số lượng HS đạt điểm Xi của trường THPT Quỳnh Lưu 3 .................. 34
Bảng 6. Số lượng HS đạt điểm Xi của trường THPT THPT Diễn Châu 2 ......... 35
BIỂU ĐỒ:
BIỂU ĐỒ 1: So sánh lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ở Quỳnh Lưu 3 ......... 35
BIỂU ĐỒ 2: So sánh lớp thực nghiệm và lớp đối chứng ở Diễn Châu 2 ........... 35
BIỂU ĐỒ 3: Biểu đồ so sánh thái độ của học sinh lớp 11A6 và 11A2.............. 36
BIỂU ĐỒ 4: Biểu đồ so sánh kết quả đánh giá giữa kỳ 2 sau thực nghiệm ....... 37


PHẦN I - PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài.
Việc dạy học trực tuyến cho học sinh (sau đây viết tắt là HS) không phải là nhiệm
vụ mới đối với giáo viên (sau đây viết tắt là GV) vì nhiều địa phương đã tổ chức triển
khai trong hai năm qua để ứng phó với những ảnh hưởng của dịch bênh Covid-19. Đến

nay, nhiệm vụ này tiếp tục cần được tăng cường hơn nữa (theo hướng chuyển từ ứng
phó tình thế sang chủ động theo kế hoạch) khi chúng ta sắp bước vào năm đầu tiên
thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với cấp trung học phổ thơng trong
bối cảnh dịch bệnh tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Các địa phương và các nhà
trường đã có những kinh nghiệm được đúc kết trong hai năm qua, đặc biệt là đã có đầy
đủ những căn cứ pháp lí để xây dựng và tổ chức dạy học một cách linh hoạt nhằm mục
tiêu kép: khơng chỉ thích ứng với diễn biến mới của dịch bệnh Covid-19 mà cịn đẩy
nhanh q trình chuyển đổi số trong giáo dục, từng bước nâng cao chất lượng giáo dục
và đào tạo. Cụ thể là: [2]
- Điều 32, Luật Giáo dục số 43/2019/QH14 quy định Chương trình giáo dục phổ
thơng “được tổ chức thực hiện linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa
phương và cơ sở giáo dục phổ thông”. [3]
- Nghị định số 24/2021/NĐ-CP ngày 23 tháng 3 năm 2021 quy định việc quản lý
trong cơ sở giáo dục mầm non và cơ sở giáo dục phổ thông đã nêu rõ trách nhiệm và
quyền hạn của người đứng đầu cơ sở giáo dục tại Điều 9 là “Tổ chức thực hiện kế
hoạch tuyển sinh, kế hoạch giáo dục của nhà trường, kế hoạch quản lý tài chính, tài
sản, tổ chức bộ máy và nhân sự của cơ sở giáo dục; quản lý, sử dụng các nguồn lực xã
hội hố, đảm bảo đúng mục đích, cơng bằng, cơng khai, minh bạch”; trách nhiệm và
quyền hạn của GV tại Điều 10 là “Tham gia xây dựng và thực hiện kế hoạch tuyển sinh,
kế hoạch giáo dục của nhà trường, kế hoạch quản lý tài chính, tài sản, tổ chức bộ máy
và nhân sự của cơ sở giáo dục theo chức năng, nhiệm vụ được phân công.”.
- Điều 19, thông tư số 32/2021/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 ban hành điều lệ trường
trung học cơ sở, trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp đã quy định rõ: “1.
Các hoạt động giáo dục thực hiện theo kế hoạch giáo dục của nhà trường, được tổ chức
trong và ngoài giờ lên lớp, trong và ngồi khn viên nhà trường, nhằm thực hiện chương
trình các mơn học, hoạt động giáo dục trong Chương trình giáo dục phổ thơng do Bộ trưởng
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. [15]
Bên cạnh đó đổi mới để phát triển - một trong những định hướng lớn hiện nay
của giáo dục nước ta trong vấn đề đổi mới là chuyển từ truyền thụ kiến thức sang phát
triển năng lực người học. Muốn vậy, ngoài đổi mới về phương pháp dạy học thì đổi

mới về nội dung kiến thức cũng là vấn đề quan trọng của chương trình giáo dục.
Chương trình GDPT 2018 là minh chứng cho sự đổi mới nền giáo dục của nước nhà
trong thời gian sắp tới.
Làm thế nào để phát triển năng lực người học? Làm thế nào để nội dung kiến
thức chuyển thành những kĩ năng hành động, tạo nên giá trị cuộc sống? Đây là vấn đề
thực sự cấp thiết đang đặt ra cho nền giáo dục hiện nay mà chương trình giáo dục phổ
thông 2018 đang hướng tới.

1


Tin học là bộ mơn khoa học mang tính thực nghiệm cao, số tiết thực hành luôn được
quan tâm và chiếm thời lượng lớn trong tồn bộ chương trình. Chính vì vậy, dạy học nói
chung và dạy học bộ mơn tin học nói riêng, vai trị của việc vận dụng kiến thức vào thực
tế rất cấp thiết và mang tính thời sự. Các kiến thức tin học không chỉ cung cấp những tri
thức tin học phổ thông cơ bản mà còn cho người học thấy được mối liên hệ qua lại giữa
công nghệ thông tin, môi trường và con người ... Trong dạy học tin học, ngoài dạy kiến
thức lý thuyết thì việc rèn luyện các kỹ năng CNTT và việc vận dụng kến thức vào giải
quyết vấn đề thực tiễn là rất quan trọng. Nếu như các em chưa biết vận dụng kiến thức
vào thực tiễn, chưa thấy được vai trị của tin học trong đời sống thì các em chưa có hứng
thú, chưa có nhiều niềm đam mê trong học tập bộ mơn tin. Vì vậy để tạo dựng niềm đam
mê, giúp tin học gần hơn với thực tiễn thì việc thiết kế và sử dụng giáo án giảng dạy
không nặng kiến thức hàn lâm, không nặng về tính tốn mà cần phải chú trọng đến việc
học sinh ứng dụng các kiến thức để hình thành và phát triển các kỹ năng để giải quyết các
vấn đề trong học tập, trong cuộc sống cá nhân và xã hội... là hết sức cần thiết. Qua quá
trình tìm hiểu, nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy, hệ thống giáo án dạy trực tuyến theo định
hướng tiếp cận PISA có những ưu điểm hồn tồn đáp ứng được u cầu đó. Nó đặc biệt
hữu ích trong bối cảnh giáo dục Việt Nam đang chuyển từ dạy học theo hướng tiếp cận
nội dung sang dạy học tiếp cận năng lực. Và trong tình hình mới như hiện nay, dịch covid
19 đang diễn biến hết sức phức tạp việc dạy học trực tuyến cấp thiết được quan tâm. [2]

Do ảnh hưởng của dịch covid 19, việc dạy học trực tuyến là một lựa chọn phù
hợp, hiệu quả, đảm bảo được chương trình, kiến thức khi học sinh không thể đến
trường. Tuy nhiên, dạy học trực tuyến vẫn gặp nhiều hạn chế trong việc quản lý và
tương tác với học sinh. Đối với môn Tin học kiến thức lại khá khô khan, nếu giáo viên
chỉ trình chiếu bài giảng đơn điệu sẽ làm học sinh nhàm chán, thiếu tập trung, từ đó
các em khơng cịn hứng thú trong mơn học.
Vì vậy, với mong muốn hướng tới phát triển năng lực, phẩm chất của học sinh,
giúp đỡ học sinh về phương pháp học tập; tạo hứng thú để các em say mê, sáng tạo,
động viên các em cố gắng nổ lực vươn lên trong cuộc sống... mà đích cuối cùng là đạt
đến hạnh phúc trong học tập CNTT. Đồng thời, để tạo cho mình có được tâm thế tốt,
hành trang tốt, sẵn sàng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chương trình giáo dục phổ thơng
2018; góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn tin học nói riêng và chất lượng giáo
dục nói chung, chúng tơi tiến hành thực hiện đề tài: “Xây dựng hệ thống kế hoạch
dạy học trực tuyến theo định hướng tiếp cận Pisa trong dạy học tin học lớp 11 nhằm
phát triển năng lực học sinh tiệm cận trình GDPT 2018” để làm đề tài làm sáng kiến
để nâng cao hiệu quả và chất lượng giáo dục.
2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu việc xây dựng hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo
hướng tiếp cận PISA nhằm hình thành và phát triển một số năng lực, phẩm chất của
học sinh góp phần nâng cao hiệu quả dạy học, đáp ứng nhiệm vụ chương trình giáo
dục phổ thơng mới 2018.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xây dựng cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài
- Nghiên cứu về nội dung kiến thức, đối tượng HS và điều kiện dạy học

2


- Nghiên cứu cách thiết kế và hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo định
hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 nhằm phát triển năng lực học sinh trong

chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
- Tiến hành thực nghiệm, đánh giá kết quả;
4. Tổng quan sáng kiến
4.1. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Thiết kế và sử dụng hệ thống kế hoạch bài dạy trực tuyến theo hướng tiếp cận PISA
nhằm phát triển năng lực học sinh trong chương trình giáo dục phổ thơng 2018.
4.2. Kế hoạch nghiên cứu.
STT
Thời gian
Nội dung công việc
Sản phẩm
- Đọc tài liệu về đổi mới -Tuyển tập các dạng
phương pháp dạy học tin học tài liệu.
trong những năm gần đây.
Từ 01/06 đến
- Tìm hiểu về chương trình đánh - Các số liệu đã được
1
01/07/2021
giá học sinh Quốc tế PISA
xử lý.
- Khảo sát tình hình thực tiễn tại
các trường THPT
- Trao đổi với đồng nghiệp khác - Nắm được ý kiến
đơn vị về đề tài của mình.
của đồng nghiệp
Thảo luận thống nhất đặt tên đề - Nắm chắc kết cấu
Từ 02/07/2021
2
tài; đăng kí đề tài
chung của sáng kiến

đến 02/10/2021
- Đọc tài liệu tham khảo
kinh nghiệm.
- Viết phần mở đầu
- Viết cơ sở lý luận
- Thực nghiệm tại 1 số lớp và ở - Hoạt động cụ thể
Từ 03/10/2021 một số trường bạn ở Diễn Châu và - Viết phần trọng tâm
3
đến 25/2/2021 Quỳnh Lưu 3
của đề tài: Giải pháp
và hiệu quả đề tài
Từ 03/01/2022 - Khảo sát thực tiễn và kết quả - Viết phần kết luận
4
đến 10/04/2022 thực nghiệm
- Hoàn thiện đề tài
5. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lý thuyết:
Tài liệu về lý luận như phương pháp dạy học tin học, những vấn đề chung về đổi
mới giáo dục trung học phổ thông, lý luận về việc xây dựng kế hoạch bài dạy, chương
trình đánh giá học sinh quốc tế PISA, chương trình sách giáo khoa tin học 11 hiện
hành, sách giáo viên, tài liệu chuẩn kiến thức kỹ năng, chương trình tổng thể GDPT
2018 của Bộ GD- ĐT và các tài liệu có liên quan; cơng văn 5555, 5512; thông tư 09;
- Nghiên cứu thực tiễn:
+ Phương pháp điều tra sư phạm:
Tiến hành thực nghiệm kiểm chứng, so sánh kết quả đánh giá học sinh qua từng
thời điểm, từng lớp để kiểm tra việc thiết kế và sử dụng hệ thống bài tập theo hướng

3

tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 có phù hợp với nội dung, phương pháp, đối
tượng học sinh hay không.
+ Phương pháp đàm thoại.
Trao đổi với thầy cô giáo, đồng nghiệp, thăm dò ý kiến học sinh về việc sử dụng
hệ thống kế hoạch bài dạy theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học lớp
11, qua đó rút kinh nghiệm, điều chỉnh nội dung câu hỏi, bài tập cho phù hợp. Từ đó
thu thập và xử lí số liệu và rút ra kết luận
+ Phương pháp thực nghiệm sư phạm
Trải nghiệm việc thiết kế và sử dụng hệ thống kế hoạch bài dạy theo định hướng
tiếp cận PISA trong dạy học tin học lớp 11 để kiểm chứng, đổi mới phương pháp kiểm
tra đánh giá năng lực học sinh qua một số tiết dạy thực nghiệm. Đối chiếu kết quả thực
nghiệm với lý luận để rút ra những kết luận khái quát, khoa học, mang tính phổ biến
6. Tính mới của đề tài
Xây dựng hệ thống kế hoạch bài dạy trực tuyến có tính mới: Tiếp cận PISA; tiệm
cận chương trình GDPT 2018 mơn tin học, đột phá trong khâu thiết kế kế hoạch dạy
học và phương pháp sử dụng công cụ hổ trợ dạy học trực tuyến trong tình hình mới,
phù hợp với yêu cầu của cấp trên trong bối cảnh hiện nay.
Khai thác nội lực tích cực nhiều mặt của HS nhằm đạt đến cảm xúc hạnh phúc
của người học

4


PHẦN II - NỘI DUNG
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ
THỐNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC TRỰC TUYẾN THEO
ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11
NHẰM PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TIỆM CẬN
CHƯƠNG TRÌNH GDPT 2018

1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Về đổi mới phương pháp dạy học.
Để đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hôi, ngành giáo dục cần phải đổi mới cả về
nội dung và phương pháp giảng dạy
Nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới PPDH là tích cực hóa hoạt động học tập ở HS,
là phát huy ở HS tính tích cực, tự lực và sáng tạo. Môn tin học cung cấp cho học sinh
một hệ thống kiến thức phổ thơng, cơ bản, vì vậy giáo viên tin học cần hình thành cho
các em một kỹ năng cơ bản, thói quen học tập và làm việc khoa học. [3]
Cốt lõi của đổi mới PPDH đó là:
- Đổi mới mục tiêu giáo dục.
- Đổi mới hoạt động dạy của GV.
- Đổi mới hoạt động học tập của HS.
- Đổi mới các hình thức tổ chức dạy học.
- Đổi mới hình thức sử dụng phương tiện dạy học.
- Đổi mới việc kiểm tra, đánh giá.
1.1.2. Về việc sử dụng kế hoạch dạy học trực tuyến (KHDHTT) trong dạy học
tin học ở trường THPT
Ý nghĩa của việc sử dụng KHDHTT trong dạy học tin học ở trường THPT
- Xây dựng kế hoạch giáo dục của nhà trường theo hướng dẫn điều chỉnh nội dung
dạy học của Bộ GDĐT, trong đó đảm bảo yêu cầu thực hiện các nội dung cốt lõi. Xây
dựng các phương án dạy học trực tuyến và trực tiếp để chuyển đổi linh hoạt, ứng phó
kịp thời với các tình huống diễn biến của dịch Covid-19 tại địa phương.
- Ưu tiên dạy học trực tuyến đối với các nội dung mang tính lí thuyết, có thể
hướng dẫn HS khai thác sử dụng hiệu quả sách giáo khoa để học tập.
- Sẵn sàng phương án để tận dụng tối đa khoảng thời gian HS có thể đến trường
để dạy học trực tiếp, nhất là đối với các nội dung thực hành, thí nghiệm và kết hợp ôn
tập, củng cố những nội dung lí thuyết đã học trực tuyến.
- Thực hiện hiệu quả, chất lượng các hình thức, phương pháp dạy học và kiểm
tra, đánh giá trực tiếp và trực tuyến.
1.1.3. Về việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới trong dạy học tin học

ở trường THPT
1.1.3.1.Ý nghĩa của việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới
Nhằm giảm thiểu kiến thức hàn lâm, nặng về tính tốn, khai thác mạnh hơn về
kiến thức tin học thực tiễn xảy ra trong cuộc sống như KHDHTT trước đây (hướng tới
xu hướng HS đi thi bộ mơn tin học có thể khơng phải mang máy tính bỏ túi); tăng

5


cường khâu rèn luyện kĩ năng bộ môn, phát huy sáng tạo trong cách giải quyết vấn đề
ở người học tin học đáp ứng yêu cầu và phù hợp với định hướng đổi mới của bộ môn.
Việc xây dựng KHDHTT mới phù hợp với định hướng đổi mới của bộ mơn tin
học nói riêng và định hướng đổi mới giáo dục nói chung.
1.1.3.2. Một số định hướng trong việc xây dựng kế hoạch dạy học trực tuyến mới
- Nội dung bài tập phải ngắn gọn, súc tích, chú ý tập trung vào rèn luyện và phát triển
các phẩm chất, năng lực nhận thức, tư duy tin học và hành động của HS.
- KHDHTT cần chú ý đến việc vận dụng tích hợp liên mơn và mang tính ứng
dụng tin học vào thực tiễn, kích thích trí tị mị, đam mê, hứng thú học tập, nghiên cứu
khoa học ở các em.
- KHDHTT phải đa dạng về nội dung lẫn hình thức, phải có nội dung thiết thực
trên cơ sở định hướng chương trình GDPT 2018; câu hỏi, bài tập có thể sử dụng hình
ảnh, thí nghiệm, có thể câu hỏi TNKQ hoặc câu hỏi tự luận....
1.1.4. Tìm hiểu về chương trình đánh giá học sinh Quốc tế PISA
Mục tiêu tổng quát của chương trình PISA nhằm kiểm tra xem khi đến độ tuổi
kết thúc giai đoạn giáo dục bắt buộc, HS đã được chuẩn bị để đáp ứng các thách thức
của cuộc sống sau này ở mức độ nào. Chương trình đánh giá PISA cịn hướng vào các
mục đích cụ thể:
- Xem xét đánh giá các mức độ năng lực đạt được ở các lĩnh vực: Đọc hiểu, Toán
học và Khoa học của HS.
- Nghiên cứu ảnh hưởng của các chính sách đến kết quả học tập của HS.

- Nghiên cứu hệ thống các điều kiện giảng dạy - học tập có ảnh hưởng đến kết
quả học tập của HS.
PISA thu thập và cung cấp cho các quốc gia các dữ liệu có thể so sánh được trên
bình diện quốc tế cũng như xu hướng của dữ liệu quốc gia về năng lực: Đọc hiểu, năng
lực Toán học và Khoa học của HS độ tuổi 15, từ đó giúp chính phủ các nước tham gia
PISA rút ra những bài học về chính sách đối với giáo dục phổ thơng.
PISA tập trung vào đánh giá 3 mảng năng lực chính: Năng lực Tốn học phổ
thơng; Năng lực Đọc hiểu phổ thơng (Reading literacy); Năng lực Khoa học phổ thơng
(Science literacy) - Đó là những kiến thức và kỹ năng tối cần thiết cho một học sinh
bước vào cuộc sống trưởng thành. Và đó cũng là những kỹ năng và kiến thức nền tảng,
khơng thể thiếu cho q trình học tập suốt đời của mỗi người.
1.1.4.1. Năng lực Khoa học của PISA
- Có kiến thức khoa học và sử dụng kiến thức để xác định các câu hỏi, chiếm lĩnh
kiến thức mới, giải thích hiện tượng khoa học và rút ra kết luận trên cơ sở chứng cứ về
các vấn đề liên quan đến khoa học.
- Hiểu những đặc tính của khoa học như một dạng tri thức của loài người và một
hoạt động tìm tịi khám phá của con người.
- Nhận thức được vai trị của khoa học và cơng nghệ đối với việc hình thành mơi
trường văn hóa, tinh thần, vật chất.
- Sẵn sàng tham gia như một cơng dân tích cực, vận dụng hiểu biết khoa học vào
giải quyết các vấn đề liên quan tới khoa học.
* Các câu hỏi ở 3 cấp độ/nhóm như sau:
+ Xác định các câu hỏi khoa học

6


+ Giải thích hiện tượng một cách khoa học
+ Sử dụng các căn cứ khoa học, lí giải các căn cứ để rút ra kết luận.
1.1.4.2. Bài tập của PISA

Các bài tập của PISA đều là các câu hỏi dựa trên các tình huống thực tiễn trong
đời sống và khơng chỉ giới hạn bởi cuộc sống thường ngày của các em trong nhà
trường, nhiều tình huống được lựa chọn khơng phải chỉ để HS thực hiện các thao tác
về tư duy, mà còn để các em ý thức về các vấn đề xã hội (như là sự nóng lên của Trái
đất, …). Dạng thức của câu hỏi phong phú, không chỉ bao gồm các câu hỏi lựa chọn
đáp án mà còn yêu cầu HS tự xây dựng nên đáp án của mình. Chất liệu được sử dụng
để xây dựng các câu hỏi này cũng đa dạng (ví dụ như: bài tập Đọc hiểu của PISA có
thể xây dựng trên bảng biểu, đồ thị, tranh, ảnh quảng cáo, văn bản, bài báo ...).
Các kiểu câu hỏi được sử dụng:
- Câu hỏi mở đòi hỏi trả lời ngắn.
- Câu hỏi mở đòi hỏi trả lời dài (khi chấm sẽ phải tách ra từng phần để cho điểm).
- Câu hỏi đóng địi hỏi trả lời (dựa trên những trả lời có sẵn).
- Câu hỏi trắc nghiệm khách quan nhiều lựa chọn.
- Câu hỏi Có - Khơng, Đúng - Sai phức hợp.
Các mức trả lời: Mức đầy đủ; Mức chưa đầy đủ; Mức không đạt
- Sử dụng các mức này thay cho khái niệm “Đúng” hay “khơng đúng”.
- Một số câu hỏi khơng có câu trả lời “đúng”. Hay nói đúng hơn, các câu trả lời được
đánh giá dựa vào mức độ HS hiểu văn bản hoặc chủ đề trong câu hỏi.
- “Mức đầy đủ” không nhất thiết chỉ là những câu trả lời hồn hảo hoặc đúng
hồn tồn.
- “Mức khơng đạt” khơng có nghĩa là hồn tồn khơng đúng.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. Thực trạng nghiên cứu
1.2.1.1. Về giáo viên
Từ quan tâm việc HS học được cái gì đến quan tâm HS vận dụng được cái gì qua
việc học. Qua việc tiến hành khảo sát tình hình thực tế một số trường THPT ở huyện
Diễn Châu chúng tôi thấy rõ thực trạng:
- Về xây dựng bài tập theo hướng tiếp cận PISA, chưa có sản phẩm nào được
cơng bố, dù là ở cấp trường
- Nhiều GV không biết về PISA và các vấn đề về lĩnh vực khoa học trong kỳ thi

PISA.
- GV sử dụng bài tập PISA ở mức độ cịn ít, chưa đa dạng và hiệu quả sử dụng
chưa cao, phổ biến nhất vẫn là những câu hỏi giải thích các hiện tượng thực tiễn.
- Chưa khai thác triệt để các ứng dụng của tin học trong thực tế và các vấn đề
thực tiễn có liên quan đến kiến thức tin học vào nội dung bài tập trong KTĐG nên tính
thực tiễn của môn học chưa cao.
- GV tiếp cận chương trình tin học phổ thơng 2018 cịn mờ nhạt; tâm thế, tinh
thần chưa thể hiện rõ (tâm lý chung: đến đâu hay đến đó); hồ sơ minh chứng cịn ít, sơ
sài chủ yếu chỉ thông qua học tập các modul 1, modul 2, modul 3, modul 9.
1.2.1.2. Về học sinh

7


Năng lực của mỗi HS là khác nhau. Một số HS khá, giỏi rất năng động, sáng
tạo, tích cực học tập, tiếp thu bài tốt, tham gia nhiệt tình vào các hoạt động học
tập. Ngược lại HS yếu, kém lại rất lười học, tiếp thu bài học một cách thụ động.
Có những KHDHTT tạo được nhiều hứng thú cho HS khá, giỏi, nhưng số HS yếu,
kém lại không đủ khả năng tham gia tích cực, ngược lại có nhiều KHDHTT được
sự hưởng ứng nhiệt tình của những HS yếu, kém, nhưng lại gây nhàm chán cho số
HS khá, giỏi. Như vậy, để thiết kế và sử dụng KHDHTT theo hướng tiếp cận
PISA trong dạy học phù hợp với các đối tượng HS trong lớp là việc làm cần thiết
và còn nhiều sự trăn trở của mỗi GV. Bên cạnh đó nhiều gia đình có hồn cảnh
khó khăn khơng có các thiết bị tối thiểu để tham gia học như: không có máy tính,
khơng có diện thoại, khơng có internet, …
1.2.1.3. Tại đơn vị công tác:
Gần đây, sự xuất hiện và phổ biến của internet, dữ liệu số hóa, và cơng nghệ
phần mềm đã tạo cú hích mạnh mẽ cho hình thức giáo dục và đào tạo từ xa. Phạm vi
áp dụng hình thức học tập này khơng bị bó hẹp trong trường học, mà có thể mở rộng ra
với mọi lĩnh vực, không gặp trở ngại lớn về địa giới, không gian, hay thời gian.

Ưu điểm thấy rõ của giáo dục và đào tạo từ xa là tính linh hoạt, tiện lợi, và tiết
kiệm chi phí, nhờ đó đáp ứng được nhu cầu học tập của số lượng lớn học viên trong
cùng một thời điểm.
Việc áp dụng đại trà hình thức giảng dạy trực tuyến ở Nghệ An trong năm học
2021-2022 khi toàn tỉnh giãn cách xã hội gần đây cũng đã đạt được những kết quả nhất
định.
Dễ thấy nhất là nhu cầu trang thiết bị cho học sinh được các gia đình quan tâm.
Trải nghiệm qua thực tế giảng cho thấy, những yếu kém phổ biến của học sinh trong
vùng về tư duy và kỹ năng phản biện, thảo luận nhóm, trình bày ý kiến... cũng bộc lộ
rõ hơn với giảng dạy online. Do không phải trực tiếp chịu áp lực từ giảng viên và bạn
học, người học sẽ có thiên hướng giữ im lặng, và chỉ lên tiếng khi nào bị buộc phải
nêu ý kiến. Tiến trình này có thể gây tốn thời gian và làm giảm khơng khí tích cực của
các buổi học.
Do đó từ các trải nghiệm giảng dạy ở trường học bằng hình thức online khi xây
dựng KHDHTT trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ở năm học 2021-2022 gợi ra cho
chúng tôi những phương án điều chỉnh cần thiết như sau:
Thứ nhất, học tập online khơng thể là phương pháp có thể áp dụng đại trà với
mọi quy mô lớp học tuy nhiên cần thiết phải xây dựng một kế hoạch DHTT thật phù
hợp để đem đến hiệu quả giáo dục đối với bộ môn tin học đặc biệt là chương trình tin
học 11.
Thứ hai, để thành cơng, giảng dạy trực tuyến địi hỏi sự tích cực và chủ động của
cả GV và HS. Điều này đặt ra yêu cầu về quy mô lớp học và HS phải có ý thức tự giác
cao độ.
Để phịng chống Covid-19, những quy định giãn cách xã hội là khó tránh.
Bởi thế, giảng dạy online vẫn sẽ là lựa chọn tất yếu để bảo đảm tiến độ chương
trình học. Đây cũng phương án tốt nhất thích ứng linh hoạt để phòng chống dịch.
1.2.2. Yêu cầu của việc thiết kế và sử dụng hệ thống KHDHTT theo định
hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin học 11 nhằm phát triển năng lực học sinh
trong chương trình giáo dục phổ thơng 2018
1.2.2.1. Đối với giáo viên

8


Phân tích nội dung chương trình mơn tin học lớp 11 và tìm ra những mối quan hệ
giữa kiến thức tin học 11 với những vấn đề thực tiễn, xảy ra trong cuộc sống cá nhân
và cộng đồng.
Chuẩn bị cho mình vốn kiến thức rộng trên các lĩnh vực khác nhau, nắm vững
những đổi mới trong chương trình GDPT 2018, thực hiện học tập suốt đời.
Lựa chọn phương pháp, phương tiện phù hợp để phối hợp trong quá trình tổ
chức các hoạt động học tập cũng như trong KT ĐG học sinh. Hướng dẫn HS biết cách
vận dụng những kiến thức đã học để tiếp thu kiến thức mới.
Như vậy việc thiết kế và sử dụng hệ thống bài tập theo định hướng tiếp cận PISA
trong dạy học tin học 11 nhằm phát triển năng lực HS trong chương trình GDPT 2018
địi hỏi người GV khơng chỉ có những kiến thức vững chắc về bộ mơn hóa học, am
hiểu về những vấn đề tin học xảy ra trong thực tiễn mà cịn phải nghiên cứu nắm bắt
chương trình mới.
1.2.2.2. Đối với học sinh
KHDHTT là phương tiện hữu hiệu để rèn luyện và phát triển tư duy của HS, giúp
HS tái tạo kiến thức cũ, tìm ra mối liên hệ bản chất giữa các sự vật và hiện tượng, HS
phải phân tích, phán đốn, suy luận để tìm ra lời giải.
HS tích cực tham gia các hoạt động trong q trình học tập trên lớp theo yêu cầu của
GV, từ đó các em sẽ lĩnh hội được kiến thức một cách chủ động đồng thời sẽ hình thành và
phát triển các phẩm chất, năng lực cần thiết cho các em.
HS phải thường xuyên ôn tập, bổ sung kiến thức cho bản thân thông qua sách
báo, tài liệu, internet, kiến thức thực tiễn…

9

CHƯƠNG 2
THIẾT KẾ VÀ SỬ DỤNG HỆ THỐNG KHDHTT THEO
ĐỊNH HƯỚNG TIẾP CẬN PISA TRONG DẠY HỌC TIN HỌC 11 NHẰM
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH TRONG
CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG 2018
2.1. Thiết kế hệ thống KHDHTT theo định hướng tiếp cận PISA trong dạy
học tin học 11
2.1.1. Cơ sở và nguyên tắc.
2.2.1.1. Cơ sở
Có 2 cơ sở quan trọng để thiết kế kế hoạch dạy học trực tuyến 11 theo hướng tiếp
cận PISA:
* Cơ sở lý thuyết:
- Các nội dung khái quát tin học 11 trong chương trình GDPT 2018, bao gồm:
Mạch nội dung kiến thức cốt lõi:
 Một số khái niệm về lập trình và NNLT
 Chương trình đơn giản
 Cấu trúc rẽ nhánh và lặp
 Kiểu dữ lieu có cấu trúc
 Tệp và thao tác với tệp
 Chương trình con và phân loại
Nội dung các chuyên đề học tập: Các chuyên đề do nhóm xây dựng
Chuyên đề 11.1. Cấu trúc rẽ nhánh và lăp
Chuyên đề 11.2. Kiểu dữ liệu có cấu trúc
Chun đề 11.3. Chương trình con và phân loại
- Mục tiêu đánh giá của PISA trong chương trình giáo dục phổ thơng 2018
* Cơ sở thực tiễn:
Tin học lớp 11 là năm học thứ 2 của chương trình GDPT 2018 sẽ thực hiện đối
với HS cấp THPT. Thời điểm này các em đã có vốn kiến thức nhất định về tin học vì
đã được học, được cũng cố một năm ở lớp 10. Bởi thực trạng tin học cấp THCS là: lớp
8 bắt đầu tiếp cận chương trình, lớp 9 HS có tư tưởng chung đầu tư cho các mơn Tốn,

Văn, Ngoại Ngữ thi tuyển sinh vào lớp 10 (ở tỉnh Nghệ An). Năm lớp 10 cấp THPT
HS đã xác định rõ mục tiêu và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả môn tin học 10 theo
phân luồng. Vì vậy các em sẽ dễ dàng tiếp cận bài tập PISA ở lớp 11 một cách hiệu
quả. [15]
Các vấn đề xảy ra trong thực tiễn đời sống cá nhân, của cộng đồng, của xã hội…
liên quan đến kiến thức tin học lớp 11.
Năm lớp 11 là năm học bản lề để tạo tiền đề học tốt môn tin học 12, chuẩn bị tâm
thế vững vàng, sẵn sàng cho kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh đầu tháng 12, sẵn sàng tham
gia vào xã hội với “tư cách” như một cơng dân tích cực và hịa nhập theo chỉ số CNTT
toàn cầu.
2.1.1.2. Nguyên tắc thiết kế kế hoạch dạy học trực tuyến theo hướng tiếp cận
PISA

10


Kế hoạch dạy học trực tuyến tiếp cận PISA nhằm tiệm cận chương trình GPDT
2018 cần đáp ứng các nguyên tắc sau:
- Nội dung bài tập phải bám sát mục tiêu môn học.
- Nội dung bài tập phải đảm bảo tính chính xác, tính khoa học và hiện đại.
- Nội dung bài tập phải đảm bảo tính logic và hệ thống.
- Nội dung bài tập phải đảm bảo tính thực tiễn.
- Các loại hình câu hỏi cần được đa dạng hóa.
- Các năng lực biểu đạt bao gồm xác định các câu hỏi khoa học, giải thích
hiện tượng một cách khoa học và đưa ra các kết luận dựa trên những căn cứ và lí
lẽ mang tính thuyết phục. Những năng lực lồng ghép vào KHDHTT tiếp cận PISA
hướng đến bao gồm các năng lực chung và năng lực chuyên biệt của CNTT.
- Đáp án câu trả lời theo các mức đầy đủ, chưa đầy đủ và mức không đạt.
2.1.2. Quy trình thiết kế hệ thống KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA
2.1.2.1. Lựa chọn đơn vị kiến thức

Dựa trên những định hướng đổi mới trong KTĐG môn tin học trường THPT
và phát huy điểm tích cực của PISA, khi xây dựng hệ thống KHDHTT ở chương
trình tin học lớp 11 định hướng tiếp cận PISA nhằm phát triển năng lực HS trong
chương trình GDPT 2018, cần lựa chọn những đơn vị kiến thức khơng chỉ có ý
nghĩa về mặt tin học mà còn gắn liền với các kiến thức thực tiễn, những hiện tượng
xảy ra trong tự nhiên, trong đời sống cá nhân và cộng đồng, phát huy được những
phẩm chất và năng lực của HS đáp ứng phẩm chất và năng lực CNTT.
2.1.2.2. Xác định mục tiêu giáo dục của đơn vị kiến thức
Đơn vị kiến thức lựa chọn khi thiết kế bài tập theo hướng tiếp cận PISA nhằm
phát triển năng lực học sinh trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 cần thực
hiện được mục tiêu giáo dục (về kiến thức, kĩ năng, phẩm chất và năng lực) của
mơn tin học nói riêng và mục tiêu giáo dục ở trường THPT nói chung.
2.1.2.3. Thiết kế hệ thống bài tập, câu hỏi lồng ghép vào KHBDTT theo mục tiêu.
Dựa trên cơ sở các KHDHTT và các bài tập PISA đã có và mục tiêu nội dung kiến
thức, thiết kế hệ thống kế hoạch dạy học trực tuyến theo các hướng như:
* Xây dựng các câu hỏi bài tập tương tự các bài tập đã có
Khi một bài tập hay, có nhiều tác dụng phát triển năng lực tin học đối với học
sinh, ta có thể dựa vào bài tập đó để tạo ra những bài tập khác tương tự theo các cách
như:
- Thay các số liệu bằng chữ để tính tổng quát.
- Chọn những chi tiết hay ở các bài tập để phối hợp lại thành bài mới.
- Liên mơn tốn, lí, hóa, sinh, … vào để phát huy hết năng lực HS.
* Xây dựng câu hỏi bài tập, kiểm tra hồn tồn mới
Thơng thường, có hai cách xây dựng bài tập trong KHDH mới là:
- Dựa vào tính chất đổi mới bộ tin học theo CT GDPT 2018
- Lấy những ý tưởng, nội dung, những tình huống thực tiễn hay và quan trọng ở
nhiều bài, thay đổi nội dung, cách hỏi, số liệu, ... để phối hợp lại thành bài mới.
2.1.2.4. Kiểm tra thử

11

Thử nghiệm áp dụng KHDHTT đã thiết kế trên đối tượng HS thực nghiệm để
kiểm tra hệ thống KHDH đã thiết kế về tính chính xác, khoa học, thực tế của kiến thức
Tốn học cũng như độ khó, độ phân biệt, có phù hợp đối tượng HS... cũng như tính
khả thi, khả năng áp dụng của hệ thống này khi đưa vào sử dụng.
2.1.2.5. Chỉnh sửa KHDHTT
Thay đổi, chỉnh sửa nội dung, số liệu, tình huống... trong bài tập sau khi đã cho
kiểm tra thử sao cho hệ thống bài tập có tính chính xác, khoa học về mặt kiến thức, kĩ
năng, có giá trị về mặt thực tế và phù hợp với đối tượng HS
2.1.2.6. Hoàn thiện hệ thống KHDHTT
Sắp xếp, hoàn thiện hệ thống KHDHTT một cách khoa học.
2.2. Các công cụ hổ trợ khi tiến hành xây dựng hệ thống dạy học trực tuyến
Trong quá trình dạy học trực tuyến chúng tơi có tìm hiểu và tiếp cận với nhiều
cơng cụ, phần mềm và có thể áp dụng trong quá trình dạy học trực tuyến nhằm tăng sự
hứng thú cho học sinh. Cụ thể, tôi xin được trình bày một số biện pháp như sau:
+ Dùng phần mềm Mentimeter.com để điểm danh học sinh trong lớp:
Khi dạy học trực truyến một khó khăn cho giáo viên là kiểm soát số học sinh
đang ngồi thật trong lớp. Việc hiện thị tên trong phòng học zoom cũng khiến giáo viên
khó kiểm sốt được em học sinh nào vắng học và bạn lớp trưởng cũng khó kiểm sốt
được giữa các tiết học những bạn nào có mặt hay đã out ra ngồi. Việc sử dụng cơng
nghệ để điểm danh vừa tạo được sự tương tác với học sinh, vừa nhanh gọn, chính xác.
Phần mềm có thể xuất ra file pdf để giáo viên lưu lại làm bằng chứng để đánh giá sau
này hoặc tạo cho HS nề nếp.

Hình 1: phần mềm Mentimeter.com điểm danh học sinh trong lớp
+ Dùng phần mềm Wheel of Name để gọi tên ngẫu nhiên:
Trong quá trình giảng bài chúng ta sẽ thường xuyên phải gọi HS với rất nhiều
mục đích khác nhau như để kiểm tra bài cũ, để trả lời câu hỏi, hoặc đã khuyến khích
HS giơ tay nhưng khơng có cánh tay nào được giơ lên… Và trong trường hợp này

chúng tôi đã sử dụng các bảng quay tên ngẫu nhiên Wheel of Name để gọi ngẫu nhiên
tên học sinh. Bảng quay tên giúp tăng thêm phần kịch tính, hồi hộp và cũng không
kém phần vui vẻ, hấp dẫn. Tuy nhiên cũng không được làm dụng mà chỉ lựa chọn thực
hiện ở một số tiết phù hợp để tránh nhàm chán cho HS.

12


Hình 2: Phần mềm Wheel of Name để gọi tên ngẫu nhiên
+ Dùng phần mềm vẽ sơ đồ tư duy MindMaple để củng cố kiến thức:
Nếu dạy học trực tiếp các em sẽ được thực hành vẽ bằng tay sơ đồ tư duy lên
bảng hoặc trình bày trong vở ghi của mình. Nhưng dạy học trực tuyến, bằng cơng
nghệ số giáo viên có thể sử dụng phần mềm và trực tiếp mơ phỏng trên máy tính và
nó được hiện thị trên màn hình điện thoại của các em. Cách này giúp bài dạy trở
nên sinh động, hấp dẫn gợi sự tị mị cho các em về cơng nghệ số.

Hình 3: Phần mềm vẽ sơ đồ tư duy MindMaple để củng cố kiến thức
+ Tạo ra nhiều dạng trò chơi lồng ghép trong q trình dạy học:
Các trị chơi như “Vịng quay may mắn”, “Vượt chướng ngại vật”, “Tìm mật
mã”, hay “Lật mảnh ghép” v.v… ln tạo được nhiều thích thú cho các em trong việc
củng cố lại kiến thức. Việc đưa ra các trò chơi như vậy các em sẽ được vừa giải trí vừa
học tập sẽ giúp các em không bị nhàm chán hay giảm căng thẳng hơn việc làm các bài
tập trắc nghiệm đơn thuần.

Hình 4: Trị chơi lồng ghép

13


Trò chơi lật mảnh ghép áp dụng cho việc hỏi bài cũ hoặc củng cố bài học

Hình 5: Trị chơi tìm mật

Hình 6: Trị chơi vịng quay may mắn. Các em chơi và có thể quay lấy điểm

Hình 7: Trị chơi vượt chướng ngại vật
Ngoài ra nếu giáo viên muốn tất cả các em cùng chơi và tranh đua ngôi nhất nhì
bảng chúng ta có thể sử dụng một số phần mềm như Quizzi vừa giúp các em giải
khuây, bớt căng thẳng, vừa củng cố được 1 lượng kiến thức khá đầy đủ trong tiết học.

14


Hình 8: Trị chơi Quizii
Chúng ta cũng có thể sử dụng phần mềm padlet để dạy học vì: Padlet được ví
như một tấm bảng trong lớp, đặc biệt là giáo viên và học sinh có thể thêm văn bản,
hình ảnh, video, đường dẫn, các ý tưởng, các hướng dẫn, các câu trả lời, sản phẩm cá
nhân, sản phẩm thảo luận… và chia sẻ đến lớp học vơ cùng dễ dàng.

Hình 9: Sử dụng phần mềm Palet
Khi các phương tiện công nghệ thơng tin được phổ biến thì việc giảng dạy và học
tập trực tuyến trở nên khơng cịn xa lạ với hầu hết giáo viên và học sinh. Vì vậy việc
tìm hiểu và lựa chọn các phần mềm, phương tiện phù hợp để tiết dạy trở nên sinh
động, hấp dẫn học sinh là hết sức cần thiết. Giáo viên phải dành thời gian hợp lý để
nghiên cứu để thành thạo cách sử dụng chúng cũng như có sự chuẩn bị chu đáo trước
mỗi bài giảng nhằm đạt hiệu quả cao nhất.
2.3. Sử dụng hệ thống KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA trong dạy học tin
học 11 nhằm phát triển năng lực HS trong chương trình GDPT 2018.
2.3.1. Sử dụng khi dạy bài mới
KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA được sử dụng trong tiết học nghiên cứu bài

mới là những bài tập khá đơn giản, cơ bản, thường dùng để củng cố, khắc sâu kiến
thức và tạo niềm tin cho HS vào những gì đã học.
Qua quá trình thực nghiệm và trao đổi kinh nghiệm với nhiều đồng nghiệp,
chúng tôi thấy việc củng cố các kiến thức vừa học trong bài bằng các dạng bài tập
thường đem lại hiệu quả rất cao.
Đồng thời, trong quá trình hình thành kiến thức mới cũng có thể sử dụng bài tập
tiếp cận PISA. Bằng việc sử dụng bài tập trong các KHDHTT để hình thành kiến thức
cho HS giúp HS tự lĩnh hội kiến thức cho chính mình, từ đó kiến thức được khắc sâu,
nhớ lâu, tạo cho HS sự hưng phấn, yêu thích mơn học, muốn tìm tịi thêm nữa.

15


2.3.2. Sử dụng khi luyện tập, ôn tập
Các KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA hầu hết đều được sử dụng trong tiết ơn
tập, luyện tập. Vì các bài tập này phần lớn đều có tính chất tổng hợp, nâng cao nhằm
cũng cố, phát triển các kiến thức và kỹ năng đã học. Biện pháp hiệu quả nhất là GV sử
dụng bài tập giao cho HS và yêu cầu các em giải quyết những bài tập đó.
2.3.3. Sử dụng khi tự học ở nhà
Với những nội dung kiến thức mang tính thực tiễn, liên quan đến đời sống như:
vấn đề về môi trường, xã hội, ... hoặc những nội dung kiến thức, kỹ năng địi hỏi cần
có thời gian nghiên cứu dài hơn, GV có thể yêu cầu HS nghiên cứu, thực hiện bài tập
trước ở nhà theo nhóm hoặc cá nhân, sau đó báo cáo tại lớp trong giờ ơn tập, luyện tập.
2.3.4. Sử dụng khi kiểm tra, đánh giá
KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA cũng rất quan trọng và cần thiết trong để
kiểm tra, đánh giá kiến thức, kỹ năng của HS. Cùng với xu hướng chung của đổi mới
giáo dục, KTĐG không chỉ đánh giá đến kết quả học tập mà dần hướng đến quan điểm
đánh giá sự phát triển năng lực, không chỉ giới hạn vào khả năng tái hiện tri thức mà
cần chú trọng vào năng lực vận dụng tri thức trong việc giải quyết các nhiệm vụ phức
hợp, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề của thực tiễn, ... Chính vì vậy, việc sử

dụng KHDHTT theo hướng tiếp cận PISA khi KTĐG đã góp phần vào việc thực hiện
mục tiêu này.
Các năm gần đây, một số trường ĐH (như ĐH Bách khoa - Hà Nội, ĐH Quốc gia
Hà Nội, ĐH GTVT Hà nội, ĐH Quốc gia Thành Phố Hồ Chí Minh, Đại học ngoại
thương, Đại học FPT…) đã sử dụng bài thi đánh giá năng lực theo hướng tiếp cận
PISA để đánh giá năng lực tuyển sinh chất lượng đầu vào.
2.4. Quy trình hoàn thiện khi xây dựng KHDHTT
So với việc dạy học trên lớp, việc xây dựng kế hoạch bài dạy khi thực hiện dạy
học trực tuyến đòi hỏi một cách tiếp cận mới để đạt hiệu quả, do đó chúng tơi mạnh
dạn đề xuất 4 bước xây dựng kế hoạch của mình để có được “Hệ thống KHDHTT” và
đem lại hiệu quả cao trong dạy học trực tuyến.
2.4.1. Bước 1: Xây dựng KHDH trực tiếp (Offline)
Tiến hành xây dựng kế hoạch dạy học trực tiếp (offline) các bài trong chương
trình tin học 11 theo hướng dẫn điều chỉnh nội dung dạy học của Bộ GDĐT, trong đó
đảm bảo yêu cầu thực hiện các nội dung cốt lõi. Việc làm này có thể kế thừa các kế
hoạch dạy học được bản thân xây dựng từ các năm trước và bám theo công văn hướng
dẫn điều chỉnh các nội dung của cấp Sở, bộ như là công văn 4040/BGD, thông tư
26/GBD và công văn 1923 của sở giáo dục và đào tạo Nghệ An ngày 20/9/2021 đã
được nhóm chun mơn 2 trường thơng qua và thống nhất thực hiện
Ví dụ:
KẾ HOẠCH BÀI DẠY MINH HỌA- LỚP 11
Kế hoạch bài dạy minh họa của bài 9 “Cấu trúc rẽ nhánh” – Môn Tin học
lớp 11
(Thời lượng: 1 tiết)
I. MỤC TIÊU
1. Yêu cầu cần đạt:
- Viết chương trình đơn giản sử dụng câu lệnh rẽ nhánh

16

- Vận dụng câu lệnh rẽ nhánh vào giải quyết một số bài tốn thực tiễn.
2. Góp phần phát triển năng lực:
a, Năng lực tin học: NLc; Giao tiếp - hợp tác;
+ NLc: Giải quyết vấn đề với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin và truyền thông,
học sinh rèn luyện giải quyết vấn đề thông qua học lập trình.
Cụ thể:
+ Hình thành được tư duy giải quyế t vấ n đề bằ ng viê ̣c lựa chọn rẽ nhánh
+ Giải thích được cú pháp, ý nghĩa, hoạt động của câu lệnh if
+ Sử dụng câu lệnh if để giải quyết các bài toán đơn giản
b, Năng lực chung: Hợp tác và giao tiếp trong hoạt động
+ Tự chủ và tự học: Tự nhận ra và điều chỉnh được những sai sót, hạn chế của
bản thân trong q trình học tập, rút kinh nghiệm để có thể vận dụng vào các tình
huống khác.
+ Giao tiếp và hợp tác: Biết lựa chọn hình thức làm việc nhóm với quy mơ phù
hợp với yêu cầu và nhiệm vụ.
+ Giải quyết vấn đề và sáng tạo: Biết thu thập và làm rõ các thơng tin có liên
quan đến vấn đề; biết đề xuất và phân tích một số giải pháp giải quyết vấn đề; lựa chọn
được giải pháp phù hợp nhất
3. Góp phần phát triển phẩm chất:
+ Chăm chỉ: HS tự thực hiện công việc được giao, chú ý lắng nghe, ghi chép đầy đủ
+ Trách nhiệm: Giúp đỡ bạn bè và hợp tác hoạt động nhóm
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Đối với giáo viên: SGK, máy tính, tivi hoặc máy chiếu, chương trình tin học;
phần mềm C++
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Hoạt động 1 – Mở đầu (5 phút)
1.1. Mục tiêu: Gây hứng thú cho học sinh với nội dung bài học
1.2. Nội dung: Xem video “Quà Tặng Cuộc Sống Chú Lừa Ngốc Nghếch” trên
YouTube 360p và điền khuyết thơng tin thơng qua phiếu học tập.

Nếu chở muối Thì ……………………
Nếu………….. Thì khi xuống dưới nước trọng lượng nặng hơn.
1.3. Sản phẩm: Câu trả lời học sinh và kết quả phiếu học tập đã điền khuyết
1.4. Tổ chức thực hiện
a. GV giao nhiệm vụ: Tình huống giáo viên đưa ra gây sự tò mò cho học sinh
làm cho học sinh hứng thú nghe tình tiết câu chuyện. Như vậy đáp ứng được mục đích
của hoạt động khởi động.
b. HS thực hiện nhiệm vụ: HS tiến hành thảo luận, sau đó ghi kết quả vào vở.
GV quan sát.
2. Hoạt động 2: Hình thành kiến thức mới (25 phút)
2.1. Mục tiêu:
+ Học sinh hiểu được như thế nào là cấu trúc rẽ nhánh.
+ Lấy được ví dụ về cấu trúc rẽ nhánh trong thực tiễn.
+ Biết được cú pháp câu lệnh if và nguyên tắc hoạt động câu lệnh.

17


2.2. Nhiệm vụ học tập của học sinh
- Lắng nghe, tìm hiểu và thực hiện các hoạt động do giáo viên đưa ra
2.3. Sản phẩm học sinh
- Đưa ra được các tình huống thực tiễn dạng cấu trúc rẽ nhánh
- Viết được câu lệnh if và hiểu nguyên tắc hoạt động câu lệnh
2.4. Tổ chức thực hiện
Hoạt động 2.4.1: Tìm hiểu về cấu trúc rẽ nhánh (10 phút)
a. GV giao nhiệm vụ:
- Tổ chức hoạt động cặp đơi phía bên phải Ghi nếu và phía bên trái ghi thì.
- Gv trình chiếu thuật tốn giải phương trình bậc 2:
b. HS thực hiện nhiệm vụ:
+ HS ghi vào vở lựa chọn nghề trong tương lai với

+ Nếu
+ Thì
Nếu…. thì….;
Nếu khơng thì…………….
Trả lời 2 câu hỏi:
Câu hỏi 1: Bước nào trong thuật toán thể hiện rẽ nhánh?
Câu hỏi 2: Diễn đạt bước 3 với cấu trúc rẽ nhánh.
c. GV tổ chức báo cáo và thảo luận: GV gọi 5 cặp đôi bất kỳ lên đối chiếu kết quả
d. Kết luận: GV nhận xét kết quả làm việc của các bạn và chọn ra nhóm có mệnh
đề Nếu thì hợp lý nhất trao quà.
Cuối cùng giáo viên chốt lại nội dung thông qua các hoạt động của học sinh:
Cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng:
- Dạng thiếu:
Nếu…… Thì……….
- Dạng đủ:
Nếu…Thì……, Nếu khơng thì………
GV gọi một HS đứng dậy trả lời bước thể hiện rẽ nhánh và nêu dưới dạng mệnh
đề cấu trúc rẽ nhánh.
Hoạt động 2.4.2: Tìm hiểu về câu lệnh if (15 phút)
2.4.2.1 Mục tiêu:
- Giải thích được cú pháp, ý nghĩa, hoạt động của câu lệnh if
- Biết lựa chọn hình thức làm việc nhóm với quy mơ phù hợp với yêu cầu và
nhiệm vụ.
2.4.2.2. Nội dung:
Cú pháp câu lệnh if với 2 dạng
+ Dạng thiếu:
if (điều kiện) <câu lệnh>;
+ Dạng đủ:
if (điều kiện) <câu lệnh 1>;

18


else < câu lệnh 2>;
2.4.2.3 Sản phẩm: Hoàn thành phiếu học tập
2.4.2.4 Tổ chức thực hiện:
a, GV giao nhiệm vụ
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- Giáo viên cho học sinh tìm hiểu nội Học sinh đọc, nghiên cứu và tìm hiểu.
dung sách giáo khoa - mục 2 thời
gian(2 phút):
- Giáo viên gọi một học sinh lên bảng Học sinh quan sát và nhận xét về kết quả
ghi cú pháp câu lệnh IF dạng thiếu và đủ. bạn.
- Giáo viên tổ chức hoạt động nhóm
như sau(4 phút)
+ Chia lớp thành 4 nhóm: Mỗi nhóm
cử 1 thư ký và nhóm trưởng. Việc phân
nhóm và cử thư ký, nhóm trưởng đã thực
hiện từ trước. (Để tổng hợp, báo cáo)
Nội dung các nhóm như sau:
Nhóm 1. Hồn thành phiếu học tập sau
Mục tiêu: Học sinh biết và vận dụng câu lệnh IF dạng thiếu.
Diễn đạt
Câu lệnh
Nếu D < 0 thì TB “PTVN”;
if(D<0) cout<<”PTVN”;
Nếu D >= 0 thì TB x1, x2
if(D>=0)
{

cout<<”Pt co hai nghiem”;
x1=(-b+sqrt(D))/(2*a);
x2=(-b-sqrt(D))/(2*a);
cout<}
Nhóm 2. Hồn thành phiếu học tập sau.
Mục tiêu: Học sinh biết và vận dụng câu lệnh IF dạng đủ.
Diễn đạt
Câu lệnh
Nếu D < 0 thì TB “PTVN” Nếu khơng thì if(D<0) cout<<”PTVN”;
tính và đưa ra nghiệm x1, x2
else
{
cout<<”Pt co hai nghiem”;
x1=(-b+sqrt(D))/(2*a);
x2=(-b-sqrt(D))/(2*a);
cout<}
Nhóm 3:Câu ND2.DT.TH.1 Câu lệnh if nào dưới đây viết đúng cú pháp?
a) if (a>b ) a=b;

19


b) if a>b, a:=b;
c) If-then(a>b,a:=b);
d) If (a>b) a:=b;
(Mục đích cho hs Nhận biết một câu lệnh cụ thể if được viết đúng cấu trúc)
Nhóm 4: Câu ND2.DL.NB.1. Nhận xét câu lệnh:
if (a>b) cout<

Hỏi nếu a=7; b=6; thì lệnh trên đưa ra màn hình gì?
a) Khơng đưa ra gì;
b) Đưa ra số 6;
c) Đưa ra số 7;
d) Đưa ra số 67;
(Biết cơ chế hoạt động của câu lệnh rẽ nhánh dạng If-then để chỉ ra được hoạt
động một lệnh if cụ thể).
b. HS thực hiện nhiệm vụ:
- HS tiến hành thảo luận hoàn thành bài tập
c, GV tổ chức báo cáo và thảo luận: 4 nhóm lên trình bày báo cáo của nhóm,
GV yêu cầu các HS khác cùng quan sát, lắng nghe. GV yêu cầu HS khác trong lớp
nhận xét.
d. Kết luận:
+ GV nhận xét và đưa ra được ý nghĩa hoạt đông của câu lệnh if
+ GV nêu vấ n đề: Hãy áp dụng các thuật toán trên để giải quyết bài tốn cụ thể,
sử dụng ngơn ngữ lập trình C++ hoặc ngơn ngữ tương đương khác viết chương trình
cho máy tính thực hiện cơng việc trên.
3. Hoạt động 3: Luyện tập (10 phút)
3.1. Mục tiêu: Củng cố kiến thức về cú pháp và hoạt động câu lệnh if
3.2. Nhiệm vụ học tập của học sinh: Hoàn thành nội dung bài tập nhóm trên
phần mềm Padled
3.3. Sản phẩm học sinh: Học sinh trả lời câu hỏi theo nhóm trên phần mềm
padlet
3.4. Tổ chức thực hiện
a, GV giao nhiệm vụ
- Yêu cầu học sinh làm việc theo 4 nhóm câu hỏi (có thể gửi qua padlet).
* Nhóm 1: Cho đoạn chương trình sau:
cin>>a>>b
if (a % b == 0) cout<else cout<

Nhận xét đoạn chương trình trên cho kết quả như thế nào nếu ta cho a= 10, b=2.
(Hiểu cơ chế hoạt động của câu lệnh rẽ nhánh dạng If-then-else để giải thích
được hoạt động một tập lệnh cụ thể chứa If-then-else)
* Nhóm 2: Hãy điền vào chỗ “…” dưới đây để đoạn chương trình dưới đây thơng
báo một số tự nhiên a có chia hết cho 5 hay không?
If … cout<
20