SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tập luyện ngoại khóa môn Giáo dục thể chất ở trường THPT Quỳ Hợp 2

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP 2
--------o0o--------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TẬP
LUYỆN NGOẠI KHĨA MƠN GIÁO DỤC THỂ CHẤT
Ở TRƯỜNG THPT QUỲ HỢP 2
MÔN: THỂ DỤC

Lĩnh vực: GDTC
Tác giả: Đoàn Văn Hưng
Tổ: Khoa học Xã hội
Điện thoai: 0967838177

Tháng 4 năm 2022


MỤC LỤC

Mục lục

Nội dung

Trang

Phần I: ĐẶT VẤN ĐỀ

1

I

Lý do chọn đề tài

1

II

Mục đích nghiên cứu

2

III

Nhiệm vụ nghiên cứu

2

IV

Thời gian nghiên cứu

3

V

Đối tượng nghiên cứu

3

VI

Phạm vi nghiên cứu

3

Phần II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

3

I

Tổng quan các vấn đề nghiên cứu

3

1

Những quan điểm, đường lối của Đảng và Nhà nước về công tác tập
luyện mơn GDTC

3

2

Mục tiêu, cơng tác tập luyện ngoại khóa mơn GDTC trong
các trường THPT

6

3

Khái qt về hình thức và nội dung giờ học ngoại khóa mơn
GDTC trong trường THPT

7

4

Phong trào Tập luyện ngoại khóa mơn GDTC của học sinh
trong trường phổ thông

8

II

THỰC TRẠNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

9

1

Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nghiên cứu tổ chức hoạt
động tập luyện ngoại khóa mơn GDTC cho học sinh phổ
thông

9

2

Đánh giá thực trạng công tác GDTC và các hoạt động TDTT

ngoại khóa của HS trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An

12

2.1

Thực trạng về chương trình giảng dạy môn GDTC cho học sinh
Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An

12

2.2

Thực trạng đội ngũ giáo viên giảng dạy môn GDTC của trường
THPT Quỳ Hợp 2

15


2.3.

Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ công tác giảng dạy môn
GDTC và hoạt động TDTT của trường THPT Quỳ Hợp 2

15

2.4

Thực trạng hoạt động thể dục thể thao ngoại khóa của học sinh
Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An

15

2.5

Nguyên nhân ảnh hưởng đến hoạt động TDTT ngoại khóa của
HS trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An

18

2.6

Nhu cầu tập luyện TDTT ngoại khóa của học sinh Trường THPT
Quỳ Hơp 2 – Nghệ An

19

2.7

Thực trạng thể lực của học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2, Nghệ
An

21

3

Lựa chọn biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa nhằm
nâng cao thể lực cho học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ
An.

22

3.1

Cơ sở lý luận lựa chọn các biện pháp.

22

3.2

Cơ sở thực tiễn lựa chọn các biện pháp.

23

3.3

Xây dựng các biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa nâng
cao thể lực cho HS trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An:

25

4

Đánh giá hiệu quả các biện pháp tổ chức tập luyện ngoại
khóa.

30

4.1

Tổ chức thực nghiệm các biện pháp

30

4.2

Đánh giá hiệu quả các biện pháp tổ chức hoạt động TDTT
ngoại khóa nâng cao thể lực cho HS Trường THPT Quỳ Hợp2
– Nghệ An.

30

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

37

1

Kết luận

37

2

Kiến nghị

37

TÀI LIỆU THAM KHẢO

38


PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ.
I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục thể chất trong hệ thống giáo dục nói chung, giáo dục THPT nói
riêng ở nước ta là mơn học bắt buộc, được quy định cụ thể trong Hiến pháp và
các văn bản pháp luật, là một mặt giáo dục quan trọng trong sự nghiệp giáo dục
và đào tạo, góp phần thực hiện mục tiêu: nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân lực,
đào tạo nhân tài cho đất nước. Cùng với sự phát triển chung của giáo dục đại học
nước ta trong 70 năm qua, công tác GDTC đã đạt được nhiều thành tựu quan
trọng trên nhiều lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng hệ thống văn bản
pháp luật, khơng ngừng đổi mới chương trình, biên soạn giáo trình tài liệu, đổi
mới phương pháp và phương tiện dạy học theo hướng hiện đại, từng bước tiếp
cận trình độ tiên tiến của các nước trong khu vực.
Về thực trạng của công tác GDTC hiện nay. Theo đánh giá của Bộ GD &
ĐT: Nhiều trường THPT hiện nay chưa nghiêm túc thực chương trình mơn thể
dục ngoại khóa theo quy định, hiện tượng cắt giảm thời lượng chương trình cịn
phổ biến. Chất lượng dạy học ngoại khóa mơn GDTC cịn thấp, giờ dạy mơn
GDTC ngoại khóa cịn đơn điệu, thiếu sinh động, thiếu sáng tạo; phương pháp
dạy học còn nghèo nàn, chưa được tích cực đổi mới. Việc đầu tư nguồn lực, vật
lực cho công tác dạy học và các hoạt động thể thao cho học sinh còn hạn chế, cơ
sở vật chất sân bãi dụng cụ còn chưa tương xứng với sự phát triển về quy mô của
các trường; đội ngũ giáo viên thể dục của các trường còn thiếu, chất lượng chưa
cao, chưa được thường xuyên bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ chuyên môn. Những
nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên đây là xuất phát từ nhận thức về vị trí, vai trị
của mơn GDTC cịn nhiều hạn chế trong các cấp giáo dục và cơ sở trường, chưa
coi đây là mặt giáo dục quan trọng trong chiến lược đào tạo nguồn nhân lực có
chất lượng cao có tri thức, sức khỏe và trách nhiệm với nghề nghiệp tương lai của
thế hệ trẻ, đặc biệt là học sinh trong các trường THPT.

Trong thời gian gần đây, trước yêu cầu đổi mới đồng bộ, toàn diện của
ngành Giáo dục và Đào tạo, Trường THPT Quỳ Hợp 2 xác định mục tiêu trước
mắt phải xây dựng thành công trường chuẩn quốc gia. Được sự ủng hộ của chính
quyền các cấp, của Sở GD&ĐT, sự đồng thuận của phụ huynh học sinh, BGH nhà
trường đã mạnh dạn đưa ra những chủ trương, những chính sách đột phá có tính
chiến lược đó là phát triển phong trào học tập ngoại khóa bằng các hình thức câu
lạc bộ, trong đó có nội dung học tập ngoại khóa mơn GDTC cho học sinh.
Từ năm học 2018 – 2021: Cơ sở vật chất, khuôn viên nhà trường xanh,
sạch, đẹp và khang trang, trang thiết bị hiện đại đáp ứng đủ nhu cầu dạy, học, vui
chơi giải trí cho học sinh. Cùng với đó chất lượng giáo dục nhà trường nâng lên
rõ rệt qua từng năm.

1


Nhưng trong những năm qua, công tác tập luyện ngoại khóa mơn GDTC
của nhà trường cịn gặp nhiều khó khăn: số lượng học sinh vào trường ngày một
tăng vì vậy cơ sở vật chất cũng như đội ngũ giáo viên chưa đáp ứng được yêu cầu
của công tác giảng dạy ngoại khóa mơn GDTC, các thiết bị và dụng cụ tập luyện
thể chất còn hạn chế, chất lượng chưa tốt vì vậy cũng ảnh hưởng phần nào đến
chất lượng tập luyện ngoại khóa mơn GDTC của nhà trường.
Với nhiệm vụ giáo dục đào tạo học sinh trường THPT Quỳ Hợp 2 có quy
mơ của nhà trường hiện nay trên gần 14000 học sinh khối 10, 11 và 12. Với số
lượng học sinh như vậy việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa mơn GDTC cho
học sinh cịn kém hiệu quả.
Để đáp ứng yêu cầu cấp bách đó, việc nghiên cứu các biện pháp nâng cao
chất lượng tập luyện ngoại khóa môn GDTC sẽ là một trong những giải pháp hữu
hiệu giúp cho trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An. các cơng trình nghiên cứu
trên đã đánh giá thực trạng cơng tác tập luyện ngoại khóa mơn GDTC trong nhà
trường, đề xuất biện pháp đổi mới chương trình tập luyện ngoại khóa mơn GDTC,

đổi mới nội dung hoạt động ngoại khóa…
Một trong những mục tiêu của cơng tác dạy học ngoại khóa mơn GDTC
trong các trường THPT là làm cho học sinh (HS) có sức khỏe tốt, đáp ứng yêu
cầu cơng tác sau này. Vì vậy nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân để khắc phục
nhằm nâng cao thể lực cho học sinh trong nhà trường là việc làm rất cần thiết góp
phần nâng cao kết quả.
Nghiên cứu về cơng tác dạy học ngoại khóa mơn GDTC của trường THPT nói
chung, các biện pháp nâng cao chất lượng dạy học ngoại khóa mơn GDTC trường
THPT Quỳ Hợp 2 nói riêng, Nhằm góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo
định hướng phát triển năng lực.Tiếp cận chương trình giáo dục phổ thơng
mới.Nâng cao chất lượng tập luyện ngoại khố đối với mơn học GDTC cho đến
nay chưa có cơng trình nào đề cập đến. Vì những lý do nêu trên, tôi lựa chọn và
tiến hành thực hiện đề tài: “ Một số biện pháp nâng cao hiệu quả tập luyện
ngoại khóa mơn Giáo dục thể chất ở trường THPT Quỳ Hợp 2”
II. Mục đích của nghiên cứu.
Trên cơ sở lý luận và thực tiễn đánh giá thực trạng những mặt cịn hạn chế
trong các hoạt động tập luyện ngoại khóa môn GDTC, đề tài xác định nguyên
nhân dẫn đến những mặt cịn hạn chế, từ đó tiến hành lựa chọn đề xuất biện pháp
có ý nghĩa thực tiễn và khả thi, nhằm góp phần nâng cao thể lực cho học sinh
Trường THPT Quỳ Hợp 2 - Nghệ An
III. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu trên, đề tài đề ra 2 nhiệm vụ nghiên cứu sau:
Nhiệm vụ 1: Đánh giá thực trạng công tác tập luyện ngoại khóa mơn GDTC
của học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An.
2


Nhiệm vụ 2: Lựa chọn, ứng dụng và đánh giá hiệu quả các biện pháp tổ
chức hoạt động tập luyện ngoại khóa mơn GDTC cho học sinh Trường THPT
Quỳ Hợp 2 – Nghệ An.

IV. Thời gian nghiên cứu.
Năm học 2020 - 2021và năm học 2021 - 2022
V. Đối tượng nghiên cứu.
Học sinh trường THPT Quỳ Hợp 2
VI. Phạm vi nghiên cứu.
- Khách thể nghiên cứu

+ Học sinh các khối lớp 10, 11, 12 Trường THPT Quỳ Hợp 2, huyện Quỳ
Hợp
+ Giáo viên Trường THPT Quỳ Hợp 2 và một số trường lân cận.
PHẦN 2: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I.TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Những quan điểm, đường lối của Đảng và nhà nước về công tác tập luyện
môn GDTC
Quan điểm xây dựng chương trình mơn Giáo dục thể chất tại
TT32/2018/TT-BGDĐT về chương trình giáo dục phổ phơng đã qn triệt đầy đủ
quan điểm, mục tiêu, yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực, kế hoạch giáo dục
và định hướng về nội dung giáo dục, phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả
giáo dục được quy định tại Chương trình tổng thể.
Chương trình mơn Giáo dục thể chất có tính mở, tạo điều kiện để học sinh
được lựa chọn các hoạt động phù hợp với thể lực, nguyện vọng của bản thân và
khả năng tổ chức của nhà trường; đồng thời tạo điều kiện để nhà trường xây dựng
kế hoạch giáo dục phù hợp với điều kiện thực tế và đặc điểm của mỗi địa phương.
Nội dung chương trình giáo dục thể chất trong các trường THPT được tiến
hành trong cả quá trình học tập của học sinh trong nhà trường bằng các hình thức:
+ Giờ học thể dục chính khố: Là hình thức cơ bản nhất của giáo dục thể
chất được tiến hành trong kế hoạch học tập của nhà trường. Vì việc đào tạo cơ
bản về thể chất, thể thao cho học sinh là nhiệm vụ cần thiết, nên trước hết phải có
nội dung thích hợp để phát triển các tố chất thể lực và phối hợp vận động cho học
sinh. Đồng thời, giúp các em có trình độ nhất định để tiếp thu được các kỹ thuật

động tác TDTT.
Bản thân giờ học TDTT có ý nghĩa quan trọng nhiều mặt đối với việc quản
lý và giáo dục con người trong xã hội. Việc học tập các bài tập thể dục, các kỹ
3


thuật động tác là điều kiện cần thiết để con người phát triển cơ thể một cách hài
hoà, bảo vệ và củng cố sức khoẻ, hình thành năng lực chung và chun mơn.
+ Giờ học ngoại khố - tự tập: Là nhu cầu và ham thích của một bộ phận
học sinh với mục đích và nhiệm vụ là góp phần phát triển năng lực, thể chất một
cách toàn diện, đồng thời góp phần nâng cao thành tích thể thao của học sinh. Giờ
học ngoại khố nhằm củng cố và hồn thiện các bài học chính khố và được tiến
hành vào giờ tự học của học sinh hay dưới sự hướng dẫn của giáo viên TDTT.
Ngồi ra cịn các hoạt động thể thao quần chúng ngoài giờ học bao gồm: Luyện
tập trong các câu lạc bộ, các giải thi đấu trong và ngoài trường được tổ chức hàng
năm, các bài tập thể dục vệ sinh chống mệt mỏi hàng ngày, cũng như giờ tự luyện
tập của học sinh, phong trào tự tập luyện rèn luyện thân thể. Hoạt động ngoại
khoá với chức năng là động viên lôi kéo nhiều người tham gia tập luyện các mơn
thể thao u thích, góp phần nâng cao sức khoẻ phục vụ học tập và sinh hoạt.
Đảm bảo cho TDTT phát triển đúng hướng, cần tạo sự quản lý thống nhất
của nhà nước và xúc tiến q trình xã hội hóa TDTT trong các tổ chức và cơ sở
hoạt động. Đánh giá công tác TDTT trong những năm qua, tại Chỉ thị 36/ CT –
TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng về cơng tác TDTT trong giai đoạn mới nêu
rõ : “Những năm gần đây, cơng tác TDTT đã có nhiều tiến bộ, phong trào TDTT
ở một số địa phương và ngành đã được chú ý đầu tư nâng cấp, xây dựng mới. Tuy
nhiên, TDTT nước ta cịn ở trình độ rất thấp, số người thường xun luyện tập thể
thao cịn rất ít, đặc biệt là thanh niên chưa tích cực tham gia tập luyện. Hiệu quả
GDTC trong trường học và trong các lực lượng vũ trang còn rất thấp. Đội ngũ cán
bộ TDTT còn thiếu và yếu về nhiều mặt. Nguyên nhân chủ yếu của những yếu
kém là do nhiều cấp ủy Đảng, chính quyền chưa nhận thức được đầy đủ và còn

xem nhẹ vai trò của TDTT trong sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng và phát huy nhân
tố con người, chưa thực sự coi TDTT là một bộ phận trong chiến lược phát triển
kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, chưa có chế độ phù hợp với yêu cầu phát
triển của TDTT. Quản lý của ngành còn kém hiệu quả, chưa phát huy hết vai trò
chủ động sáng tạo của tồn xã hội để phát triển TDTT”.
Trước tình hình mới, định hướng của Đảng về sự nghiệp TDTT: “Phát triển
TDTT là một bộ phận quan trọng trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội của
Đảng và Nhà nước, nhằm bồi dưỡng và phát huy nhân tố con người. Cơng tác
TDTT phải góp phần tích cực nâng cao sức khỏe thể lực, giáo dục nhân cách, đạo
đức, lối sống lành mạnh làm phong phú đời sống văn hóa, tinh thần của nhân dân,
nâng cao năng suất lao động xã hội và sức chiến đấu của các lực lượng vũ trang”.
Để đưa công tác GDTC trong nhà trường trở thành một khâu quan trọng,
cũng như xác định nhận thức đúng về vị trí GDTC trong nhà trường các cấp phải
được triển khai đồng bộ với các mặt giáo dục tri thức và nhân cách từ tuổi thơ cho
đến bậc đại học. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có văn bản quyết định ban hành quy
chế về công tác GDTC trong nhà trường các cấp, trong đó đã khẳng định: “GDTC
4


được thực hiện trong hệ thống nhà trường từ mầm non đến đại học, góp phần đào
tạo những cơng dân phát triển toàn diện. GDTC là một bộ phận hữu cơ của mục
tiêu giáo dục và đào tạo, nhằm giúp con người phát triển cao về trí tuệ, cường
tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức: Thể chất - sức
khỏe tốt là nhân tố quan trọng trong việc phát triển sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc” . Cũng như khẳng định: “GDTC trong nhà trường các cấp nhằm từng
bước nâng cao trình độ văn hóa thể chất và thể thao của học sinh, Góp phần phát
triển sự nghiệp TDTT của đất nước đáp ứng nhiệm vụ giao tiếp của học sinh,
Việt Nam và quốc tế” .
Trong Điều 16, Pháp lệnh TDTT đã khẳng định: “Nhà nước có trách nhiệm
thực hiện chương trình GDTC cho người học. Tổ chức hoạt động TDTT ngoại

khóa, xây dựng cơ sở vật chất cần thiết đáp ứng việc giảng dạy và hoạt động
TDTT trong nhà trường”.
Trong các trường học, GDTC có tác dụng tích cực trong việc hồn thiện cá
tính, nhân cách, những phẩm chất cần thiết và hoàn thiện thể chất cho học sinh.
Việc tiến hành GDTC nhằm giữ gìn sức khỏe và phát triển thể lực, tiếp thu những
kiến thức và kỹ năng vận động cơ bản, cịn có tác dụng chuẩn bị tốt về mặt tâm lý
và tinh thần của người cán bộ tương lai.
Trong hơn hai mươi năm qua, kể từ buổi lễ phát động “Toàn dân RLTT
theo gương Bác Hồ vĩ đại” (26/3/2000). Công tác GDTC và hoạt động thể thao
trong trường học đã có nhiều khởi sắc. Liên Bộ đã phối hợp xây dựng pháp lệnh
TDTT và đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, các vụ chức năng của
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban TDTT và Bộ y tế đã phối hợp xây dựng quy chế
về GDTC và y tế trường học được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo duyệt ký và
ban hành.
Theo Thông tư liên tịch Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban TDTT thống nhất
ban hành, TDTT trường học là một bộ phận đặc biệt quan trọng trong việc nâng
cao sức khỏe và thể lực, bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, ý chí, giáo dục nhân cách
cho học sinh góp phần đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
TDTT trong trường học là môi trường thuận lợi và giàu tiềm năng để phát hiện và
bồi dưỡng tài năng thể thao cho đất nước.
- Phát triển GDTC trường học theo hướng đổi mới và nâng cao chất lượng
giờ học thể dục nội khố, đa dạng hóa các hình thức hoạt động ngoại khóa, đồng
thời tổ chức chặt chẽ việc kiểm tra tiêu chuẩn RLTT đối với người học.
- Tăng cường phối hợp liên ngành giáo dục và TDTT, đồng thời đẩy mạnh
xã hội hóa và chuyên nghiệp hóa, tranh thủ các nguồn lực từ xã hội để xây dựng
và phát triển TDTT trường học.
- Tăng cường hợp tác, giao lưu quốc tế về TDTT trường học, góp phần
nâng cao vị thế của Thể thao Việt Nam trong khu vực và thế giới.
5

2. Mục tiêu, cơng tác tập luyện ngoại khóa mơn GDTC trong các trường
THPT.
Mục tiêu chung của công tác tập luyện GDTC tại TT32/2018/TT-BGDĐT
về cho học sinh phổ thông trong thời gian tới là:
-Hình thành, phát triển năng lực chăm sóc sức khoẻ:
Giáo viên tạo cơ hội cho học sinh huy động những hiểu biết, kinh nghiệm sẵn có
để hình thành ý thức và kiến thức về chăm sóc sức khoẻ; đồng thời tăng cường
giao nhiệm vụ ở nhà, đồng thời phối hợp với cha mẹ học sinh giúp đỡ học sinh
thực hiện nền nếp giữ gìn vệ sinh, chăm sóc sức khoẻ bản thân.
-Hình thành, phát triển năng lực vận động cơ bản:
Giáo viên khai thác ưu thế của Giáo dục thể chất là một loại hình giáo dục mà
nội dung chuyên biệt là dạy học vận động (động tác) và sự phát triển có chủ định
các tố chất vận động của con người. Các giai đoạn dạy học động tác nhằm hình
thành ở học sinh kĩ năng vận động, khả năng vận dụng vào thực tế. Việc tổ chức
các hoạt động vận động (bài tập và trò chơi vận động...) giúp cho học sinh hình
thành và phát triển được các tố chất thể lực cơ bản như: nhanh, mạnh, bền, khéo
léo, mềm dẻo… cũng như khả năng thích ứng của cơ thể và trí nhớ vận động.
- Hình thành, phát triển năng lực hoạt động thể dục thể thao:
Giáo viên vận dụng nguyên tắc giáo dục cá biệt, quan tâm phát hiện và hướng dẫn
học sinh tập luyện các môn thể dục thể thao phù hợp với sở thích, sở trường; tạo
cơ hội cho học sinh được quan sát và tham gia các trò chơi, các hoạt động cổ vũ
và thi đấu thể thao, từ đó khơi dậy niềm đam mê hoạt động thể dục thể thao, khả
năng hoạt động thể dục thể thao, phát triển khả năng trình diễn và thi đấu.
- GDTC nói chung và tập luyện GDTC ngoại khóa nói riêng là một trong 4
mặt giáo dục toàn diện cho học sinh Mặt khác, bản thân GDTC đã bao hàm các nội
dung của giáo dục tồn diện, bởi vậy cơng tác tập luyện ngoại khóa GDTC trong nhà
trường các cấp phải hướng vào thực hiện các nhiệm vụ chính:
+ Góp phần phát triển đúng đắn thể chất và củng cố sức khỏe .
+ Phát triển các tố chất thể lực .

+ Hình thành hứng thú bền vững và nhu cầu tập luyện một cách có hệ thống.
Tuổi học sinh phổ thơng vốn có những nét đặc thù, vì vậy trong việc chăm
sóc và giáo dục học sinh nói chung cũng như trong GDTC nói riêng cho lứa tuổi
này cần có những đặc trưng riêng: “Học tập, vui chơi và vận động là hoạt động
chủ đạo. Đó là những nhu cầu khơng thể thiếu được của học sinh phổ thông. Do
vậy trong nội dung GDTC cho học sinh phổ thông cần ưu tiên trước hết các
phương tiện là trò chơi vận động, bài tập phát triển chung, điền kinh( chạy, nhảy,
6


ném) và một số mơn thể thao như bóng đá, bóng chuyển, bóng bàn, cầu lơng, đá
cầu, võ, bóng ném, bóng rổ...”.
GDTC ngoại khóa là một trong những mục tiêu giáo dục toàn diện của Đảng
và Nhà nước ta và nằm trong hệ thống giáo dục quốc dân. GDTC được hiểu là:
“Quá trình sư phạm nhằm giáo dục và đào tạo thế hệ trẻ, hoàn thiện về thể chất và
nhân cách, nâng cao khả năng làm việc và kéo dài tuổi thọ của con người”.
3. Khái quát về hình thức và nội dung giờ học ngoại khóa mơn GDTC trong trường
THPT
GDTC ngoại khóa là một loại hình giáo dục nên nó là một q trình giáo
dục có tổ chức, có mục đích, có kế hoạch để truyền thụ những tri thức, kỹ năng,
kỹ xảo... từ thế hệ này cho thế hệ khác. Là nhu cầu và ham thích của học sinh với
mục đích và nhiệm vụ là góp phần phát triển năng lực, thể chất một cách toàn
diện, đồng thời góp phần nâng cao thành tích thể thao của học sinh. Giờ học
ngoại khố nhằm củng cố và hồn thiện các bài học chính khố và được tiến hành
vào giờ tự học của học sinh hay dưới sự hướng dẫn của giáo viên TDTT. Ngồi ra
cịn các hoạt động thể thao quần chúng ngoài giờ học bao gồm: Luyện tập trong
các câu lạc bộ, các giải thi đấu trong và ngoài trường được tổ chức hàng năm, các
bài tập thể dục vệ sinh chống mệt mỏi hàng ngày, cũng như giờ tự luyện tập của
học sinh, phong trào tự tập luyện rèn luyện thân thể. Hoạt động ngoại khoá với
chức năng là động viên lôi kéo nhiều người tham gia tập luyện các mơn thể thao

u thích, góp phần nâng cao sức khoẻ phục vụ học tập và sinh hoạt.
Tác dụng của giáo dục thể chất và các hình thức sử dụng TDTT có chủ
đích áp dụng trong các trường học là toàn diện, là phương tiện để hợp lý hố chế
độ hoạt động, nghỉ ngơi tích cực, giữ gìn và nâng cao năng lực hoạt động, học tập
của học sinh trong suốt thời kỳ học tập trong nhà trường, cũng như đảm bảo
chuẩn bị thể lực chung và chuẩn bị thể lực chuyên môn phù hợp với những điều
kiện của nghề nghiệp trong tương lai.
GDTC là một lĩnh vực TDTT xã hội với nhiệm vụ là: “Phát triển toàn diện
các tố chất thể lực và trên cơ sở đó phát triển thể chất, đảm bảo hồn thiện thể
hình, củng cố sức khỏe, hình thành theo hệ thống và tiến hành hoàn thiện đến
mức cần thiết các kỹ năng và kỹ xảo quan trọng cho cuộc sống. Đồng thời giáo
dục các phẩm chất đạo đức, giáo dục ý thức và nhân cách”. Chương trình GDTC
nói chung và ngoại khóa nói riêng trong các trường phổ thông nhằm giải quyết
các nhiệm vụ giáo dục: “Trang bị kiến thức, kỹ năng và rèn luyện thể lực của học
sinh”.
Chương trình chính khóa GDTC nói chung và ngoại khóa GDTC nói riêng
trong nhà trường phổ thông nhằm giải quyết các nhiệm vụ sau đây:

7


- Giáo dục đạo đức CNXH, rèn luyện tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ
luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực lành mạnh, tinh thần tự giác học tập và
rèn luyện thân thể, chuẩn bị sẵn sàng phục vụ sản xuất và bảo vệ tổ quốc.
- Cung cấp cho học sinh những kiến thức lý luận cơ bản về nội dung và
phương pháp luyện tập TDTT, kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ bản một số mơn
thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó bồi dưỡng khả năng sử dụng các phương tiện
nói trên để tự rèn luyện thân thể, nâng cao thể chất cho học sinh.
- Góp phần duy trì và củng cố sức khỏe của học sinh, phát triển cơ thể một
cách hài hịa, xây dựng thói quen lành mạnh và khắc phục những thói quen xấu

trong cuộc sống, nhằm đạt hiệu quả tốt trong quá trình học tập và đạt những chỉ
tiêu thể lực quy định cho từng đối tượng và năm học trên cơ sở tiêu chuẩn rèn
luyện thân thể theo lứa tuổi.
- Giáo dục óc thẩm mỹ cho học sinh và tạo điều kiện để nâng cao trình độ
thể thao cho học sinh.
Căn cứ vào những cơ sở lý luận đánh giá chất lượng giáo dục và mục đích
yêu cầu của chương trình GDTC theo quyết định 203/QĐ-TDTT ngày
23/01/1989 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, việc đánh giá chất lượng tập luyện ngoại
khóa mơn GDTC của học sinh được tiến hành theo các nội dung sau:
- Kiến thức lý luận và GDTC được quy định theo chương trình chính khóa
và ngoại khóa.
- Kỹ năng thực hiện kỹ thuật các môn thể thao
- Thực hiện các chỉ tiêu đánh giá kết quả GDTC theo nội dung tiêu chuẩn
rèn luyện thân thể.
- Tính chuyên cần và hứng thú tập luyện, thi đấu thể thao.
4. Phong trào Tập luyện ngoại khóa mơn GDTC của học sinh trong
trường phổ thông
- Hoạt động TDTT ngoại khóa là một trong những hình thức GDTC chủ
yếu nhất trong nhà trường phổ thơng, nó có tác dụng thu hút đông đảo học sinh
tham gia tập luyện. Trong những năm gần đây học sinh phổ thông đã tổ chức
nhiều hoạt động có tác dụng thiết thực cho việc rèn luyện thân thể và nâng cao
thành tích thể thao cụ thể như:
- Ở các trường hàng năm có tổ chức 1 đến 2 giải thi đấu một số môn thể
thao vô địch cấp trường. Nhất là ở thành phố đã có điều kiện tập luyện ở các lớp
năng khiếu, trong các câu lạc bộ và trong các đội tuyển địa phương ở từng môn
thể thao. Theo định kỳ hầu hết các trường đều tổ chức hội thi TDTT của trường
(Hay cịn gọi là Hội khỏe phù đổng) có chất lượng và trở thành truyền thống có ý
nghĩa giáo dục tốt . Nội dung hoạt động đa dạng và tiêu chuẩn rèn luyện thân thể
và chương trình Hội khỏe phù đổng.
8

- Các hoạt động ở tỉnh (thành phố, quận huyện): Hình thức hoạt động
TDTT chủ yếu trong học sinh phổ thông ở các tỉnh thành là giải vô địch từng môn
thể thao ở từng năm học và hội khỏe phù đổng theo chu kỳ 4 năm 1 lần được tổ
chức rộng rãi trên toàn quốc trong 63 tỉnh thành.
- Các hoạt động quy mơ tồn quốc và khu vực từ năm 1979 Bộ Giáo dục và
Đào tạo, Tổng cục TDTT và Trung ương Đồn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh đã có sáng kiến phát động cuộc vận động rèn luyện thân thể rộng rãi trong
học sinh phổ thông mà đỉnh cao của nó là Hội khỏe phù đổng tồn quốc định kỳ
4 năm tổ chức 1 lần.
II. THỰC TRẠNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nghiên cứu tổ chức hoạt động tập luyện
ngoại khóa mơn GDTC cho học sinh phổ thơng
Giáo dục thể chất là một lĩnh vực thể dục thể thao (TDTT) xã hội với
nhiệm vụ là: “Phát triển toàn diện các tố chất thể lực, và trên cơ sở đó phát triển
các năng lực thể chất, bảo đảm hồn thiện thể hình, củng cố sức khoẻ, hình thành
theo hệ thống và tiến hành hoàn thiện đến mức cần thiết các kỹ năng và kỹ xảo
quan trọng cho cuộc sống”. Đồng thời chương trình giáo dục thể chất trong các
trường THPT nhằm giải quyết các nhiệm vụ giáo dục đó là: “Trang bị kiến thức,
kỹ năng và rèn luyện thể lực cho học sinh”.
Theo chỉ thị 17- CT/TW của Ban Bí thư TW Đảng khóa VIII đã chỉ rõ
cơng tác giáo dục thể chất và thể thao của trường học trong giai đoạn mới cần có
sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Giáo dục và Đào tạo và ngành TDTT: Sự lãnh
đạo, chỉ đạo của các cấp bộ đảng và chính quyền các cấp. Sự phối hợp của các
ngành, các đoàn thể và tổ chức xã hội các cơ sở chính trị, kinh tế và xã hội trong
hoạt động TDTT trường học.
Theo tinh thần đó, cơng tác TDTT trong trường học cần được sự quan tâm
và tham gia của mọi lực lượng xã hội nhưng không phải là bao cấp, nhà trường
không thể thụ động và chờ đợi trợ cấp từ nhà nước, từ xã hội mà cần giữ vai trị

nịng cốt, tích cực, chủ động tìm các giải pháp và cách thức phù hợp với đặc điểm
và điều kiện riêng từng trường để nâng cao hiệu quả của công tác GDTC.
Xét dưới mọi góc độ việc GDTC, việc nâng cao hiệu quả GDTC có thể tiến hành
thực hiện trong giờ học chính khóa và trong hoạt động TDTT ngoại khóa.
Hoạt động TDTT ngoại khóa là hoạt động tự nguyện, tự giác và chủ yếu là
tự quản của học sinh có sự hỗ trợ tư vấn và định hướng của giáo viên. Đây là loại
hình hoạt động mở, học sinh đóng vai trị chủ đạo. Do đó nó cho phép học sinh
tham gia tích cực, thỏa mãn hứng thú tập luyện, nhu cầu vận động đa dạng và
phong phú. Học sinh có nhiều sáng kiến, hoạt động TDTT ngoại khóa sẽ cho các
em cơ hội phát triển tối đa năng lực, sáng tạo trong hoạt động TDTT ngoại khóa
9


phù hợp với điều kiện của họ. Nhờ quá trình giao tiếp thể thao các em có thêm
kinh nghiệm, nhận thức đúng hơn về bản thân, bạn bè và xã hội. Đây là điều kiện
thuận lợi để phát triển nhân cách và xây dựng lối sống tích cực, lành mạnh. Đây
cũng là cơ hội để giáo viên giúp học sinh nhận thức đúng và đủ về các giá trị
nhân văn của TDTT, định hướng hoạt động đúng nhằm đảm bảo đúng mục tiêu
GDTC.
Từ những vấn đề nói trên cho thấy việc tổ chức tốt các hoạt động TDTT
ngoại khóa cho học sinh có ý nghĩa quan trọng khơng chỉ nâng cao hiệu quả
GDTC mà cịn góp phần giáo dục đạo đức nhân cách và lối sống cho học sinh.
Đây là hướng nâng cao hiệu quả GDTC có nhiều tiềm năng.
Tuy nhiên để tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa đạt hiệu quả cao cần
phải có những điều kiện khách quan và chủ quan.
Nhiều cơng trình nghiên cứu về hoạt động TDTT ngoại khóa trong các
trường THPT đã chỉ rõ:
- Yếu tố quan trọng nhất là học sinh cần có nhận thức đúng và đủ về vai
trò, ý nghĩa của TDTT ngoại khóa và phải có hứng thú đối với hoạt động này.
- Việc tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa phải được sự quan tâm của Ban

giám hiệu, Chi bộ Đảng, Ban chấp hành Đoàn trường, Hội cha mẹ học sinh và sự
nhiệt tình của giáo viên bộ mơn.
- Phải có quy chế hoạt động TDTT ngoại khóa phù hợp với môi trường
giáo dục, phù hợp với nhu cầu, sở thích của học sinh.
- Phải có cán bộ giáo viên chuyên môn quản lý và hướng dẫn để định
hướng hoạt động.
Ngồi ra cịn phải có cơ sở vật chất để phục vụ cho tập luyện và thi đấu giải.
Các kết quả nghiên cứu của các cơng trình trên là những tư liệu hết sức
đáng quý trong lĩnh vực giáo dục thể chất cho học sinh nói chung và hoạt động
TDTT ngoại khóa cho học sinh nói riêng.
Tuy nhiên để tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa cịn phụ thuộc vào nhiều
yếu tố mang tính đặc thù như: Đặc điểm riêng của từng trường: nhu cầu, động cơ,
hứng thú tập luyện TDTT của từng đối tượng học sinh, điều kiện cơ sở vật chất
của nhà trường... Do vậy nghiên cứu tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa phù
hợp với mỗi trường vẫn là nhu cầu cấp thiết và mang tính thời sự.
Đề tài nghiên cứu tập trung vào mục đích nghiên cứu tổ chức hoạt động tập
luyện ngoại khóa mơn GDTC cho đối tượng học sinh Trường THPT Qùy Hợp 2 –
Nghệ An. Do vậy mục đích và hình thức của hoạt động ngoại khóa này khác với
hoạt động ngoại khóa dành cho học sinh các trường khác trong quá trình học tập
môn GDTC.
10


Mục đích của hoạt động ngoại khóa dành cho đối tượng này là giúp các em làm
quen với môi trường mới, những người bạn mới. Giúp các em tích cực tham gia hoạt
động tập thể để phát triển tâm sinh lý và thể chất một cách toàn diện.
Do vậy trong q trình tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa nâng cao thể
lực cho học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2. Trước hết phải nghiên cứu thực trạng
công tác GDTC, thực trạng nhận thức của học sinh, thực trạng tập luyện ngoại
khóa: Nguyên nhân ảnh hưởng đến TDTT ngoại khóa, nhu cầu điều kiện, hứng

thú tập luyện của các em: Các yếu tố môi trường, sân bãi, dụng cụ... Trên cơ sở
đó xây dựng phương án tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa có hình thức, nội
dung kế hoạch tập luyện phù hợp.
Nghiên cứu nội dung hoạt động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực cho đối
tượng học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 cần tập trung vào tập luyện các mơn thể
thao mà học sinh u thích. Bên cạnh đó còn cần phải lựa chọn các bài tập phát
triển thể lực để định hướng học sinh tập luyện. Các bài tập phát triển thể lực phải
được lựa chọn phù hợp với mục đích, nhiệm vụ của hoạt động TDTT ngoại khóa
khơng được sử dụng một cách tuỳ tiện và phải đảm bảo nguyên tắc chung là:
- Bài tập đơn giản, dễ thực hiện, sinh động, hấp dẫn và gây hứng thú vững
bền cho người tập.
- Bài tập phải có lượng vận động phù hợp với đối tượng học sinh THPT
cho cả nam và nữ.
Trong quá trình tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa cho học sinh Trường
THPT Quỳ Hợp 2 mỗi giờ lên lớp, giáo viên cần phải tăng cường giáo dục ý nghĩa
mục đích mơn học, thay đổi cách dạy để tạo ra khơng khí thi đua trong lớp học,
nâng cao năng lực giảng dạy, đặc biệt là phải biết sử dụng các phương pháp giảng
dạy phù hợp và linh hoạt. Trong mỗi tiết học nên áp dụng phương pháp trò chơi
và phương pháp thi đấu, liên tục cổ vũ, khích lệ, động viên để các em có động lực
tập luyện. Đưa ra chỉ tiêu phấn đấu ở từng nội dung và tồn lớp học, cải tiến giáo
trình phù hợp với nhu cầu và sở thích của HS . Đưa nội dung tiêu chuẩn rèn luyện
thể thao vào nội dung buổi học và nội dung kiểm tra đánh giá mơn học, kích thích
chun cần học tập của học sinh. Đồng thời, cũng cần phải tạo điều kiện đầu tư
về sân bãi và dụng cụ để học tập, tạo dựng phong trào TDTT tốt ở trong trường,
đề cao vị trí mơn học GDTC như những mơn học khác...
Tóm lại: Hoạt động TDTT ngoại khóa nâng cao thể lực cho học sinh
Trường THPT Quỳ Hợp 2 là hoạt động không bắt buộc và được tiến hành trên cơ
sở tự giác, tự nguyện. Chính vì vậy trong q trình tổ chức cần xây dựng nội
dung, hình thức phù hợp với nhu cầu, động cơ, sở thích tập luyện của các em. Nội
dung hoạt động cần định hướng vào các môn thể thao mà các em ưa thích, đồng

thời lồng ghép và định hướng cho học sinh tập luyện thêm các bài tập phát triển
thể lực. Q trình tổ chức cần có giáo viên hướng dẫn và quản lý. Có như vậy
chương trình hoạt động mới đảm bảo tính khoa học, thường xuyên và ổn định. Từ
11


đó đem lại hiệu quả thiết thực góp phần phát triển thể lực và nâng cao đời sống
tinh thần cho học sinh.
2. Đánh giá thực trạng công tác GDTC và các hoạt động TDTT ngoại
khóa của HS trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An
2.1. Thực trạng về chương trình giảng dạy môn GDTC cho học sinh
Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An
Chương trình mơn học GDTC của trường THPT Quỳ Hợp 2 được áp dụng
thực hiện cho 1400 học sinh thuộc ba khối lớp 10, 11 và 12. Giáo trình giảng
dạy do bộ mơn GDTC biên soạn, theo chương trình và tài liệu của Bộ
GD&ĐT quy định .
Chương trình mơn học GDTC được giảng dạy theo thời khóa biểu, tổng số
tiết là 70 tiết/năm, 2 tiết/tuần, 1 tiết học = 45 phút. Mỗi nội dung học đều có
kiểm tra, đánh giá và tổng kết. Nội dung kiểm tra, đánh giá là: Kỹ thuật và
thành tích mơn thể thao vừa học. Nội dung chương trình mơn học GDTC của
trường THPT Quỳ Hợp 2 được tổng hợp trong bảng 3.1.
Bảng 3.1. ND giảng dạy môn học GDTC trường THPT Quỳ Hợp 2
Thời lượng

Nội dung
Lý thuyết

Khối 10

Khối 11

Khối 12

2(2,0,0)

2(2,0,0)

2(2,0,0)

Thể dục (Nam: TD phát triển
8(0,7,1)
chung; Nữ TDNĐ)

7(0,6,1)

7(0,6,1)

Chạy ngắn

6(0,5,1)

0

0

Chạy tiếp sức

0

5(0,4,1)

6(0,5,1)

Chạy bền

6(0,5,1)

5(0,4,1)

6(0,5,1)

Nhảy cao

8(0,7,1)

6(0,5,1)

6(0,5,1)

Nhảy xa

0

6(0,5,1)

8(0,7,1)

Đá cầu

6(0,5,1)

5(0,4,1)

6(0,5,1)

Cầu lơng

6(0,5,1)

6(0,5,1)

7(0,6,1)

Thể thao tự chọn Bóng chuyền

10(0,9,1)

10(0,9,1)

10(0,9,1)

Thể thao tự chọn rổ

10(0,9,1)

10(0,9,1)

10(0,9,1)

8(0,4,4)

8(0,4,4)

Ôn tập kiểm tra học kỳ I, II Kiểm
8(0,4,4)
tra TCRLTT

12


Tổng cộng

70(2,56,12)

70(2,55,13)

70(2,56,12)

Ghi chú: Con số 10 (0,9,1), nghĩa là tổng số 10 tiết, trong đó gồm 0 tiết lý
thuyết, 9 tiết thực hành (ôn và học), 1 tiết kiểm tra.

Thực tế giảng dạy và quan sát sư phạm cho thấy: Bên cạnh những ưu
điểm của chương trình được thừa nhận như: Nội dung, kiến thức, sự phân bố
nội dung môn học ở các học kỳ là phù hợp với khả năng của học sinh. Song,
bên cạnh đó, vẫn bộc lộ một số hạn chế cơ bản.
Tìm hiểu rõ hơn về thực trạng nội dung chương trình GDTC ở trường
THPT Quỳ Hợp 2, đề tài tiến hành đánh giá chương trình giảng dạy môn GDTC
thông qua phỏng vấn bằng phiếu hỏi. Đối tượng là các chuyên gia trong lĩnh vực
GDTC, giáo viên đang giảng dạy tại trường THPT Quỳ Hợp 2. Kết quả được
trình bày trong bảng 3.2

Bảng 3.2. Kết quả tổng hợp ý kiến đánh giá của giáo viên về chương trình
GDTC hiện hành của trường THPT Quỳ Hợp 2 (n=30)
Kết quả
TT

Nội dung phỏng vấn

Khơng
đồng ý

Đồng ý
n

%

n

%

Những ưu điểm chính của chương trình
1

Mục tiêu chương trình phù hợp với định
25
hướng GDTC của Bộ GD&ĐT.

83,3% 5

2

Đã sử dụng những môn thể thao phổ cập,
24
phù hợp với khả năng tiếp thu của học sinh.

80%

3

Phân phối thời lượng chương trình cho từng
mơn học Thể thao đảm bảo cho học sinh có
20
đủ điều kiện hình thành kỹ năng và phát
triển các tố chất thể lực.

66,6% 10

33,4%

4

Phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất hiện có
23
của nhà trường.

76,6% 7

23,4%

70%

30%

16,7%

6 20%

Những hạn chế của chương trình
1

Mục tiêu chương trình chưa quan tâm đến
21
nhu cầu tập luyện của học sinh nhằm phát

9

13


huy tính tích cực trong học tập.
2

Cấu trúc nội dung chương trình chưa phát
25
huy được tính tích cực học tập của học sinh.

83,3% 5

16,7%

3

Nội dung chương trình chưa được biên soạn
theo phương pháp tích cực hóa học tập của 24
học sinh.

80%

6

20%

4

Nội dung chương trình chưa tạo điều kiện
để học sinh có khả năng chơi tốt 1 hay 2 27
mơn thể thao nào đó lâu dài.

90%

3

10%

Bảng 3.2 cho thấy: Giáo viên trường THPT Quỳ Hợp 2 đánh giá chương trình
mơn học GDTC hiện hành có những ưu điểm và những hạn chế như sau:
- Những ưu điểm chính của chương trình biểu hiện ở 4 mặt:
83,3% đồng ý với ‘‘Mục tiêu chương trình phù hợp với định hướng GDTC
của Bộ GD&ĐT’’; ‘‘Đã sử dụng những môn thể thao phổ cập, phù hợp với khả năng
tiếp thu của học sinh’’ có 80% đồng ý; ‘‘Phân phối thời lượng chương trình cho
từng mơn học tương đối hợp lý cho học sinh có đủ điều kiện hình thành kỹ năng

và phát triển các tố chất thể lực’’đồng ý 66,6%; ‘‘Nội dung chương trình phù hợp
với điều kiện CSVC hiện có của nhà trường’’ có 76,6% ý kiến đồng ý.
- Những những hạn chế của chương trình chủ yếu biểu hiện ở 4 điểm:
‘‘Mục tiêu của chương trình chưa quan tâm đến nhu cầu của học sinh
nhằm phát huy tính tích cực trong học tập’’(70%); ‘‘Cấu trúc nội dung chương
trình chưa phát huy được tính tích cực học tập của học sinh’’(83,3%); ‘‘Nội dung
chương trình chưa được biên soạn theo phương pháp tích cực hóa học tập của học
sinh’’(80%); ‘‘Nội dung chương trình chưa tạo điều kiện để học sinh có khả năng
chơi tốt 1 hay 2 mơn thể thao nào đó lâu dài’’, tỷ lệ đồng ý đạt (90%).
Tóm lại: Từ kết quả nêu trên và qua phỏng vấn trực tiếp các chuyên gia
trong lĩnh vực TDTT, kết hợp quan sát thực tiễn hoạt động giảng dạy, đề tài
có một số kết luận sau về ưu điểm và tồn tại của chương trình mơn học
GDTC ở trường THPT Quỳ Hợp 2.
Thứ nhất: Mục tiêu tổng quát phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn xã hội.
Thứ hai: Về nội dung chương trình:
- Nội dung chương trình chưa đáp ứng được mục tiêu đề ra và chưa đáp
ứng nhu cầu vui chơi giải trí của học sinh.
- Nội dung và phương pháp giảng dạy chưa phát huy được tính tự giác,
tích cực học tập của học sinh.
- Môn Thể thao tự chọn chưa đáp ứng được sở thích của đa số học sinh.
14


3.1.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên giảng dạy môn GDTC của trường
THPT Quỳ Hợp 2
Trong quá trình xây dựng và phát triển, trường THPT Quỳ Hợp 2 đã không
ngừng phát triển về số lượng cũng như chất lượng. Để đáp ứng nhu cầu mở rộng về
quy mô và nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội. Kết quả thực trạng
đội ngũ giáo viên giảng dạy mơn GDTC được trình bày ở bảng 3.3.
Bảng 3.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên giảng dạy GDTC của trường

THPT Quỳ Hợp 2

Năm cơng tác
Đối
tượng

Số
lượng

GV
Nam

06

Trình độ

Chính trị

<5
năm

5-10
năm

> 10
năm

Đại
học

Thạc
sỹ

Đảng
viên

Đồn
viên

0

0

06

06

0

05

0

Kết quả bảng 3.3 cho thấy: Tất cả giáo viên TDTT của trường đều có trình độ
đại học, tuy nhiên chưa có đồng chí nào đạt trình độ thạc sĩ .
3.1.3. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ công tác giảng dạy môn GDTC
và hoạt động TDTT của trường THPT Quỳ Hợp 2
Cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho luyện tập TDTT giữ vai trị rất
quan trọng. Nó là những điều kiện trực tiếp phục vụ tốt cho công tác giảng dạy
của giáo viên. Kết quả nghiên cứu thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ

tập luyện TDTT của trường THPT Quỳ Hợp 2 được trình bày ở bảng 3.4.
Bảng 3.4. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ công tác giảng dạy môn
GDTC và hoạt động TDTT ngoại khóa của trường THPT Quỳ Hợp 2
Tiêu chí đánh giá
Số
lượng Tốt Khá
TB

TT

Sân tập – dụng cụ

1

Đường chạy cự ly
4
ngắn 100m

x

2

Hố nhảy xa

2

x

3

Đệm nhảy cao

0

Nội dung sử dụng

15


TT
4
5
6
7

Sân tập – dụng cụ
Sân tập ngồi trời
(Bê tơng 3000m2)
Nhà thể chất
Sân vận động
(Sân cỏ 1000 m2)
Bàn bóng bàn

Số
lượng

Tiêu chí đánh giá

1
0

x

Cầu lơng, Đá cầu,
Thể dục, B chuyền

x

Sân bóng đá

x

1
01

Nội dung sử dụng

x

Kết quả ở bảng 3.4 cho thấy :
- Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ cho công tác GDTC và các hoạt động
TDTT ngoại khóa của nhà trường còn thiếu về số lượng và hạn chế về chất lượng.
Nó ảnh hưởng và hạn chế đến cơng tác GDTC và hoạt động TDTT ngoại khóa
của học sinh.
- Sân vận động chất lượng kém nên hiệu quả sử dụng thấp.
- Dụng cụ tập luyện còn chưa đa dạng, thiếu nhiều so với quy định của Bộ
giáo dục đào tạo. Đồng thời, một số mơn có mật độ sử dụng q cao như: Bóng
chuyền, Cầu lơng... cũng ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo chung.
Từ thực tế trên, trường THPT Quỳ Hợp 2 cần phải có kế hoạch đầu tư xã
hội hóa để cải tiến nâng cấp và xây dựng mới cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng

cụ tập luyện… sao cho phù hợp với thực tế đào tạo của nhà trường.
Thẳng thắn nhìn nhận thực trạng về cơ sở vật chất dành cho môn học
GDTC và các hoạt động ngoại khóa của trường THPT Quỳ Hợp 2 là chưa đủ tiêu
chuẩn và chưa đáp ứng được yêu cầu của Bộ Giáo dục và đào tạo. Mà chúng ta
biết rằng cơ sở vật chất là một trong những yếu tố quyết định chất lượng môn học
GDTC và các hoạt động ngoại khóa của học sinh.
3.1.4. Thực trạng hoạt động thể dục thể thao ngoại khóa của học sinh
Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An
Để đạt được kết quả đánh giá chúng tôi tiến hành quan sát sư phạm trong 4
tuần, vào thời điểm học kỳ 2.
Qua quan sát chúng tơi thấy rằng các buổi tập chính của các học sinh thường
vào các buổi chiều, vào các giờ học ngoại khố GDTC của chương trình mơn học.
Để tìm hiểu tầm quan trọng, nhu cầu và các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động
TDTT ngoại khóa của học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An, đề tài tiến
hành qua hình thức phỏng vấn bằng phiếu hỏi. Cụ thể: Đề tài tiến hành điều tra
trên 80 học sinh khối lớp 10; 100 học sinh khối lớp 11; 70 học sinh khối lớp 12
(Tổng cộng là 250 học sinh).
16


Nội dung phỏng vấn của học sinh bao gồm:
- Tầm quan trọng của tập luyện TDTT ngoại khóa?
- Bạn có nhu cầu tập luyện TDTT ngoại khóa khơng?
- Yếu tố nào ảnh hưởng đến việc tập luyện TDTT ngoại khóa?
Kết quả được trình bày ở bảng 3.5.
Bảng 3.5. Kết quả phỏng vấn học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 về
tầm quan trọng và nhu cầu hoạt động TDTT ngoại khóa.

TT

1

2

3

HS Khối 10

HS Khối 11

HS Khối 12

Tổng cộng

(n = 80)

(n = 100)

(n= 70)

(n= 250)

Nội dung
phỏng vấn

Số
Số
Số
Số Tỷ lệ
Tỷ

lệ
Tỷ
lệ
Tỷ
lệ
chọn
chọn
chọn
%
chọn
%
%
%
n
n
n
n

Tầm quan trọng của TDTT ngoại khóa?
Cần

10

12,5

12

12

14

20

36

14,4

Rất cần

21

26,3

38

38

20

28,5

79

31,6

Khơng cần

49

61,2

50

50

36

51,5

135

54

Bạn có nhu cầu tập luyện TDTT ngoại khóa khơng?
Có

51

63,75 60

60

40

57,14 151

60,4

Khơng

10

12,5

13

13

12

17,14 35

14

Khơng
nắm

thích 19

23,25 27

27

18

25,72 64

25,6

Yếu tố nào ảnh hưởng đến việc tập luyện TDTT ngoại khóa?

Khơng có GV 55
hướng dẫn

68,75 69

69

46

65,71 170

68

Khơng có thời 10
gian

12,5

17

17

10

14,29 37

14,8

Khơng có đủ 15
điều kiện sân

bãi dụng cụ

18,75 14

14

14

20

17,2

43

17


Kết quả bảng 3.5 cho thấy:
- Về tầm quan trọng của tập luyện TDTT ngoại khóa: Qua phỏng vấn 250 học
sinh cho thấy: Có 36 người, chiếm 14,4% số người cho rằng tập luyện TDTT ngoại
khóa là cần thiết; 79 người chiếm 31,6% tổng số người cho rằng tập luyện TDTT
ngoại khóa là rất cần thiết, tuy nhiên, có tới 135 người, chiếm 54% số người phỏng
vấn cho rằng tập luyện TDTT là khơng cần thiết. Chính những sai lầm về tầm quan
trọng của tập luyện TDTT ngoại khóa là một trong những nguyên nhân chính hạn
chế việc tập luyện TDTT ngoại khóa của học sinh Trường.
- Về nhu cầu tham gia tập luyện TDTT ngoại khóa: Đa số học sinh được
hỏi đều trả lời sẵn sàng tham gia học tập ngoại khóa chiếm 60,4%, cịn một số ít
khơng quan tâm lắm chiếm 14%, còn lại là số học sinh vì nhiều lý do mà khơng
thích tham gia hoạt động ngoại khóa chiếm 25,6%.
- Về những yếu tố ảnh hưởng tới việc tập luyện TDTT ngoại khóa: đại đa

số các ý kiến cho rằng nguyên nhân lớn nhất ảnh hưởng tiêu cực tới việc tập
luyện TDTT ngoại khóa là khơng có giáo viên hướng dẫn (chiếm 68%). Các
nguyên nhân khác như khơng có thời gian, khơng đủ điều kiện sân bãi, dụng cụ
có ý kiến lựa chọn ít hơn.
3.1.5. Ngun nhân ảnh hưởng đến hoạt động TDTT ngoại khóa của HS
trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An
Để giải quyết được các nội dung đặt ra trong quá trình điều tra đề tài đã
tiến hành phỏng vấn trực tiếp và bằng phiếu hỏi, đối với 30 cán bộ TDTT các
giáo viên đang trực tiếp giảng dạy ở các trường THPT trong huyện.
Nội dung câu hỏi là: Đánh giá mức độ cần thiết tổ chức hoạt động TDTT
ngoại khóa cho học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2. Kết quả điều tra được trình
bày trên bảng 3.6.
Bảng 3.6. Kết quả phỏng vấn giáo viên về mức độ cần thiết tổ chức tập
luyện TDTT ngoại khóa (n=30)
STT

Kết quả

Nội dung

n

%

1

Rất cần

24

80%

2

Cần thiết

5

16,6%

3

Có cũng được, không cũng được

1

3,4%

18


Phân tích bảng 3.6 cho thấy: Trong số 30 người được hỏi có 24 ý kiến cho
rằng tổ chức cho các em tập luyện TDTT ngồi giờ chính khóa là rất cần thiết
chiếm 80% và 5 ý kiến cho rằng cần thiết phải tổ chức cho các em tập luyện TDTT
ngồi giờ chính khóa chiếm 16,6%. Bên cạnh đó chỉ có 1 ý kiến cho rằng có cũng
được và khơng cũng được chiếm 3,4%. Từ đó cho thấy các ý kiến tán thành cho
việc tập luyện TDTT ngoại khóa góp phần nâng cao thể lực cho các em được tập
trung rất cao. Từ điều này chúng tôi thấy việc tổ chức cho các em học sinh Trường
THPT Quỳ Hợp 2 tập luyện TDTT ngoại khóa được đơng đảo các nhà chuyên môn
về công tác giáo dục thể chất ở nhà trường phổ thơng quan tâm. Chính vì vậy

chúng tơi xác định để góp phần nâng cao thể lực cho các em học sinh Trường
THPT Quỳ Hợp 2 thì cần thiết phải lựa chọn một số môn thể thao phù hợp, tổ chức
cho các em tập luyện ngồi giờ chính khóa. Song việc lựa chọn môn thể thao nào
cũng là một vấn đề mà chúng tôi đặt ra.
3.1.6. Nhu cầu tập luyện TDTT ngoại khóa của học sinh Trường THPT
Quỳ Hơp 2 – Nghệ An
Kết quả bảng 3.5 và bảng 3.6 cho thấy được tầm quan trọng của công tác
tập luyện TDTT ngoại khóa cho học sinh Trường THPT Quỳ hợp 2 – Nghệ An,
song để tổ chức được hoạt động ngoại khóa có hiệu quả thì việc cần thiết phải xác
định được nhu cầu tập luyện theo các hình thức hoạt động gắn với môn thể thao
cụ thể.
Để làm được điều này, đề tài tiến hành điều tra trên 80 học sinh Khối lớp
10; 100 học sinh Khối 11; 70 học sinh Khối 12 (Tổng số là 250 học sinh).
Nội dung câu hỏi cụ thể: Em thích tham gia tập luyện TDTT ngoại khóa
những mơn thể thao nào?
Kết quả phỏng vấn được trình bày tại bảng 3.7
Bảng 3.7. Nhu cầu tập luyện các mơn TDTT ngoại khóa của học sinh 3
khối Trường THPT Quỳ Hơp 2

TT

Môn

HS Khối 10

HS Khối 11

HS Khối 12

Tổng cộng

(n = 80)

(n = 100)

(n = 70)

(n = 250)

n

n

n

N

%

thể thao

%

%

%

1

Bóng đá

25

31,25 24

24

20

28,59 69

27,6

2

Đá cầu

14

17,5

16

16

9

12,85 39

15,6

3

Võ thuật

19

23,75 23

23

12

17,14 54

21,6

4

Aerobic

12

15

14

14

14

20

16

5

Cầu lông

5

6,25

17

17

12

17.14 34

40

13,6
19


6

Bóng chuyền

5

6,25

6

6

3

4.28

14

5,6

Kết quả bảng 3.7 cho thấy: Cả 06 mơn thể thao đề tài đưa ra phỏng vấn đều
được các em học sinh lựa chọn để tập luyện TDTT ngoại khóa: Mơn Bóng đá có
69 người chiếm tỷ lệ 27,6%; Mơn Đá cầu có 39 người chiếm 15,6%; Mơn Võ
thuật có 54 người chiếm 21,6%; Mơn Aerobic TT có 40 người chiếm tỷ lệ 16%;
Mơn Cầu Lơng có 34 người chiếm tỷ lệ 13,6%; mơn Bóng chuyền có 14 người
chiếm tỷ lệ 5,6%.
Từ những kết quả nhận xét trên có thể thấy rằng nhu cầu tập luyện thể thao
của các em học sinh 3 khối: 10, 11, 12 là rất phong phú, song phải nói rằng với
những mơn điều kiện tập luyện chưa cho phép, chi phí cho tập luyện cao thì có số
em ưa thích chiếm tỷ lệ thấp cịn những mơn điều kiện tập luyện dễ dàng , chi phí
cho tập luyện thấp phù hợp với điều kiện lứa tuổi thì có tỷ lệ các em ưa thích cao
hơn. Điều này hoàn toàn phù hợp với các điều kiện thực tế ở các địa phương nông
thôn hiện nay. Từ những phân tích trên chúng tơi thấy để lựa chọn mơn thể thao

để tập luyện ngồi giờ chính khóa đối với các em THPT thì cần quan tâm hơn đến
những mơn thể thao thuộc nhóm thứ 4. Đây cũng được coi là một trong những cơ
sở quan trọng trong việc lựa chọn mơn thể thao tập luyện ngoại khóa cho các em.
Bên cạnh 2 mơn Đá cầu và Bóng đá là một số môn thể thao như Võ, Cầu
lông, Aerobic cũng có tỷ lệ phần trăm các em ưa thích tương đối, nhỉnh hơn một
chút song phải nói mơn Bóng chuyền là có số các em ưa thích chiếm tỷ lệ thấp
hơn cả, điều này cho thấy đối với các em học sinh THPT thì mơn thể thao Bóng
chuyền chưa phù hợp so với lứa tuổi.
Từ những phân tích trên bảng 3.7 đề tài nhận thấy đối với các em học sinh
THPT việc đưa môn thể thao vào hoạt động ngoại khóa thì cần phải lựa chọn sao
cho đảm bảo phù hợp với điều kiện về cơ sở vật chất dụng cụ tập luyện và lứa
tuổi, giới tính và đặc biệt cần phải lựa chọn các môn thể thao mà các em ưa thích.
Điều này sẽ có tác động lớn đến quá trình tập luyện.
Qua kết quả phỏng vấn, điều tra cụ thể về các mặt đã trình bày lần lượt ở
trên cho thấy: Vấn đề sử dụng các mơn thể thao cho các em tập luyện ngoại khóa
góp phần nâng cao thể lực cho học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An là
cần thiết. Song phải nói rằng để lựa chọn mơn thể thao nào cũng cần dựa trên các
cơ sở vật chất, lứa tuổi, giới tính và được đơng đảo các em ưa thích từ đó mới thu
hút được các em tham gia đơng đảo và nâng cao thể lực được cho các em.
Tuy nhiên từ kết quả khảo sát, điều tra thực tiễn cho thấy một điều là hầu
hết các giáo viên đang trực tiếp tham gia giảng dạy thể dục ở các trường THPT
đều hướng tới là sử dụng các môn thể thao cho q trình hoạt động ngoại khóa
đối với các em học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An. Đây cũng là một
trong những vấn đề cần làm sáng tỏ trong q trình tổ chức hoạt động TDTT
ngoại khóa đối với các em học sinh.
20


3.1.7. Thực trạng thể lực của học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2, Nghệ
An

Để đánh giá được thực trạng trình độ thể lực của học sinh, đề tài tiến hành
lựa chọn ngẫu nhiên học sinh 3 khối: 10, 11 và 12 Trường THPT Quỳ Hợp 2.
Kiểm tra theo Test được Bộ GD & ĐT ban hành Quyết định 53/2008/QĐ- BGD
ĐT, ngày 18 tháng 9 năm 2008 ban hành về việc đánh giá xếp loại học sinh, sinh
viên các test gồm:
- Lực bóp tay thuận (Kg)
- Nằm ngửa gập thân (lần /30 giây)
- Bật xa tại chỗ (cm)
- Chạy 30m XPC (giây)
- Chạy con thoi 4 x 10m (giây)
- Chạy tùy sức 5 phút (m)
Kết quả kiểm tra được trình bày ở bảng 3.8.
Bảng 3.8. Thực trạng trình độ thể lực của học sinh Trường THPT Quỳ
Hợp 2 – Nghệ An
Lớp

Các Test
Lực bóp tay thuận( Kg)

Tốt
n

%

Đạt
n

%

15 18,75 48 60

Nằm ngửa gập thân (Lần/30 17 21,25 46 57,5
giây)

10
(n = 80)

11

Bật xa tại chỗ (cm)

14 17,5

Chạy 30m XPC (giây)

15 18,75 51 62,5

Không đạt
n

%

17 21,25
17 21.25

47 58,75 19 23,75
15 18,75

Chạy con thoi 4 x 10m 17 21,25 48 60
(giây)

15 18,75

Chạy tùy sức 5 phút (m)

13 16,25 54 67,5

13 16,25

Lực bóp tay thuận (Kg)

19 19

58 58

23 23

Nằm ngửa gập thân (Lần/30 18 20.00 54 60.00 18 20.00
giây)

(n = 100) Bật xa tại chỗ (cm)
Chạy 30m XPC( giây)

22 22

55 55

23 23

20 20

59 59

21 21
21


Chạy con thoi 4 x 10m 21 21
(giây)

58 58

21 21

Chạy tùy sức 5 phút (m)

18 18

62 62

20 20

Lực bóp tay thuận (Kg)

16 22,8

48 68,57 6

8,63

Nằm ngửa gập thân (Lần/30 13 18,57 45 64,28 12 16,97
giây)

12
(n= 70)

Bật xa tại chỗ (cm)

13 18,58 47 67,14 10 14,28

Chạy 30m XPC (giây)

16 22,85 42 60

12 17,15

Chạy con thoi 4 x 10m 18 25.71 46 60,01 10 14,28
(giây)
Chạy tùy sức 5 phút (m)

18 25.71 46 60.01 10 14,28

Qua bảng 3.8 cho ta thấy: Ở cả 6 test kiểm tra trên học sinh khối 10, khối
11 và khối 12 đều thu được kết quả kiểm tra chủ yếu ở mức độ trung bình theo
tiêu chuẩn đánh giá, xếp loại thể lực học sinh, sinh viên của Bộ GD & ĐT. Số
lượng học sinh có kết quả kiểm tra đạt loại tốt cịn ít, số lượng học sinh có kết quả
kiểm tra khơng đạt cịn cao.
Như vậy, việc nâng cao trình độ thể lực cho học sinh Trường THPT Quỳ
Hợp 2 – Nghệ An là vấn đề cần thiết và cấp thiết.
3. Lựa chọn biện pháp tổ chức hoạt động TDTT ngoại khóa nhằm

nâng cao thể lực cho học sinh Trường THPT Quỳ Hợp 2 – Nghệ An.
3.1. Cơ sở lý luận lựa chọn các biện pháp.
Quá trình nghiên cứu chúng tơi đã tham khảo các tài liệu, đặc biệt là các tài
liệu nói về TDTT trường học. Như vậy có thể thấy rằng trước khi lựa chọn biện
pháp hoạt động TDTT ngoại khóa cần phải căn cứ vào các cơ sở sau:
- Trước hết phải căn cứ vào chương trình giáo dục thể chất mà Bộ giáo dục
và Đào tạo đã ban hành, đồng thời phải bám sát vào chương trình, nội dung của
từng mơn thể thao thuộc nội dung sách giáo khoa thể dục đối với các khối của
học sinh THPT.
- Căn cứ vào mục đích, nhiệm vụ, yêu cầu của giáo dục thể chất cho thế hệ
trẻ trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Một trong những mục tiêu giáo dục thể
chất trong nhà trường phổ thông các cấp hiện nay là: “Mở rộng phong trào TDTT
quần chúng, động viên, tổ chức và hướng dẫn cho đơng đảo học sinh, tham gia các
hình thức tập luyện ở trong và ngoài trường học, trong các câu lạc bộ, các trường,
22