Kết hôn theo nghi thức Thần Đạo ở Nhật Bản

KẾT HÔN THEO NGHI THỨC THẦN ĐẠO Ở NHẬT BẢN
Nguyễn Anh Huy, Trần Thị Phương Trà, Trần Ngọc Thế Trung,
Nguyễn Thị Tâm Như, Trần Thị Thùy Trang
Viện Công Nghệ Việt - Nhật, Trường Đại học Cơng Nghệ TP. Hồ Chí Minh
GVHD: ThS. Phạm Huỳnh Anh Việt, CN. Tiết Thụy Tường Vy

TĨM TẮT
Lễ cưới là nghi thức vơ cùng thiêng liêng và trọng đại đối với mỗi đôi uyên ương và gia đình của họ. Ở mỗi
quốc gia, mỗi dân tộc lại có những phong tục truyền thống khác nhau khi tổ chức ngày lễ đặc biệt này. Khơng
chỉ phía tổ chức mà cả những người tham dự lễ cưới đều cần có những hiểu biết nhất định đối với phong tục
từng vùng miền, quốc gia để có những ứng xử phù hợp. Xưa nay người ta thường vẫn hay biết đến Nhật Bản
là xứ sở của hoa anh đào, thiên nhiên đẹp, con người Nhật luôn lịch sự và trọng lễ nghĩa. Là một cường quốc
phát triển về khoa học kỹ thuật, nhưng người Nhật vẫn ln giữ gìn bản sắc dân tộc của mình. Điều đó được
thể hiện rõ qua phong tục cưới hỏi. Trong đó, lễ cưới theo nghi thức Thần Đạo hay còn được gọi là lễ cưới
trước sự chứng kiến của thần linh là một phong tục lâu đời của người Nhật và được tổ chức theo nghi lễ truyền
thống của đạo Shinto với những quy định chặt chẽ và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Đề tài này, nhóm tác giả sẽ nghiên
cứu về những điểm nổi bật, những nghi thức, trang phục, phong tục, và những điều cần lưu ý… trong lễ cưới
theo nghi thức thần đạo ở Nhật Bản.
Từ khóa: lễ cưới Nhật Bản, lễ cưới Nhật Bản, nghi thức Thần Đạo, lễ cưới Shinto
1. NGUỒN GỐC VỀ LỄ CƯỚI THEO NGHI THỨC THẦN ĐẠO
Lễ cưới Shinto (Thần Đạo) thường khơng phân biệt hồng gia hay dân thường. Lễ cưới có nguồn gốc từ thời
Muromachi (khoảng 500 năm trước) nhưng phải đến thời Minh Trị (Meiji), Nhật hoàng hướng dẫn cho Thái tử
Taisho tổ chức lễ cưới trước nơi thờ nữ thần mặt trời Amaterasu Oomikami thì nghi thức cưới này mới trở nên
phổ biến và được duy trì tới ngày nay. Lễ cưới theo phong cách Shinto thường được tổ chức ở nơi linh thiêng
như điện thờ, cơ dâu sẽ có sự thay đổi trang phục cưới trong suốt buổi lễ. Trong lễ cưới truyền thống này, cô
dâu sẽ mặc Shiromaku, Iro Uchikake, Hikifurisode; còn chú rể sẽ mặc Montsuki haori hakama.
Lễ cưới trước năm 1945
Lễ cưới Shinto còn được gọi là Shinzen kekkon (神前結婚) hay lễ cưới trước sự chứng kiến của thần linh, xuất
hiện thời trung đại, là một phong tục lâu đời của người Nhật. Lần đầu tiên đề cập đến một lễ cưới trong một
1373

cuốn sách Shinto là vào năm 1872; khơng có ghi chép về lễ cưới Thần đạo trong những năm 1880. Những lễ
cưới này chỉ giới hạn ở các gia đình của linh mục Shinto. Lễ cưới của hoàng gia và dân thường Nhật đều được
tổ chức theo nghi lễ truyền thống của đạo Shinto, với những quy định chặt chẽ và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Lễ
cưới theo nghi thức Thần đạo được tổ chức đơn giản theo quy mô gia đình, tuy nhiên tiệc chiêu đãi được tổ
chức hồnh tráng hơn, mời rất nhiều khách mời. Hoàng tử Yoshihito kết hôn với Kujo Sadako theo nghi thức
Thần đạo tại Cung điện Hoàng gia năm 1900, một trong những buổi lễ đầu tiên của loại hình này. Lễ cưới phản
ánh một sự thay đổi trong tư duy thời Meiji (1868 – 1912) về hôn nhân, đã cho phép hôn nhân hợp pháp để kết
hôn giữa chồng và vợ. Lễ cưới Shinto tiếp theo được thực hiện tại đền Hibiya Daijingu ở Tokyo vào năm 1901.
Sau đó, đền thờ như Ueno Shimotani và Tokyo Izumo Grand Shrine đã tổ chức lễ cưới. Những buổi lễ, tập
trung ở Tokyo, vẫn còn giới hạn cho giới tinh hoa. Ngay sau đó, lễ cưới được thực hiện ở nhiều thành phố, bắt
đầu từ Osaka và Kyoto, và bắt đầu thu hút sự đóng góp của hồi môn lớn,
Lễ cưới sau 1945
Sau khi bị tước đoạt tư cách là một tôn giáo của nhà nước vào năm 1945, đã có một sự gia tăng nhanh chóng
trong việc dân chủ hố các nghi lễ lễ cưới của Shinto, và nhiều người người lựa chọn chúng. Điều này cũng
phản ánh một phong trào quần chúng của các gia đình vào các thành phố và các căn hộ nhỏ hơn, khiến cho việc
tổ chức các buổi lễ trong nước trở nên khó khăn hơn. Giai đoạn này cững đã chứng kiến sự xuất hiện của ngành
công nghiệp lễ cưới thương mại, phát triển từ những cộng sự cho phép tổ chức lễ cưới lớn.
Lễ cưới Nhật Bản đương đại
Lễ cưới của người Shinto Nhật được giám sát bởi các linh mục, nhưng thường diễn ra ở khách sạn hoặc trong
những địa điểm đặc biệt được thiết kế để tổ chức lễ cưới. Khi tỷ lệ kết hôn của Nhật giảm, ít hơn lễ của Shinto
đang được thực hiện; con số này đã giảm từ 90% các buổi lễ xuống còn 50% kể từ những năm 1990. Lễ cưới
của Nhật Bản thường phản ánh lễ cưới của người Kitô giáo, bất kể đức tin cá nhân của cặp vợ chồng. Năm
1999, hai người đồng tính đã kết hơn trong một buổi lễ Shinto tại đền Kanamara ở Kawasaki, nhưng lễ cưới
đồng tính khơng phổ biến ở các đền thờ Shinto, và vị trí của Hiệp hội Shinto Shrines về lễ cưới đồng tính là
mơ hồ.
2. NGHI THỨC VÀ LỄ PHỤC TRONG LỄ CƯỚI THEO NGHI THỨC THẦN ĐẠO
Nghi thức trong lễ cưới
Mùa cưới tại Nhật Bản thường rơi vào hai mùa đẹp và lãng mạn nhất trong năm: Mùa xuân và mùa thu. Khi
tiết trời ấm áp, hoa anh đào nở rộ hay khi bầu trời rợp một sắc đỏ của lá phong thì cũng chính là lúc các cặp

đôi lên kế hoạch và tổ chức lễ cưới. Sau khi đăng ký kết hôn và được sự chấp thuận của pháp luật; các cặp đôi
tổ chức nghi lễ theo phong cách Shinto tại một ngôi đền; trước sự chứng kiến của các vị thần.

1374


Trước khi tổ chức lễ cưới, phía nhà cơ dâu sẽ viếng thăm chùa chiềng, hoặc tổ chức một bữa tiệc chia tay con
gái, cũng là lúc để cô dâu chào tạm biệt hàng xóm, láng giềng. Lễ cưới chính thức được tổ chức tại nhà chú
rể.
Trình tự của lễ cưới
Đầu tiên là Sanshin-no-gi hay còn gọi là lễ rước, lễ diễu hành, cặp đôi sẽ đi qua sân đền vào phịng chờ. Cả hai
phải có mặt trước thần linh. Đơi khi họ đi phía sau thần chủ và các vu nữ dưới một chiếc ô màu đỏ. Bước thứ
hai là “Haiden chakuza”, khi mọi người ngồi xuống. Cô dâu và chú rể ngồi gần thần linh nhất. Cô dâu ngồi bên
trái và chú rể bên phải. Một khi tất cả mọi người đã vào trong đền và yên vị, Thần chủ sẽ thực hiện một nghi
thức thanh tẩy cho cặp đơi. Đây được gọi là Shubatsu, có nghĩa là thanh tẩy. Thần chủ sẽ tiếp tục bằng việc đọc
Norito-Sojo – một bài nguyện trong Thần đạo, khẳng định cô dâu chú rể kết hôn trước sự chứng kiến của thần
linh và cầu chúc cho họ sống hạnh phúc trọn đời. Tiếp đến là nghi thức “Seishi soujo” là khi chú rể hoặc cơ
dâu (đơi khi cả hai) nói lời thề trước thần linh. Sau đó, các vu nữ sẽ múa để xin thần ban phước cho cặp đôi và
gia đình họ. Cặp đơi cịn dâng một nhành Tamagushi trước khi cúi đầu hai lần, vỗ tay hai lần và cúi đầu lần
nữa để tỏ lòng biết ơn với các vị thần. Tiếp theo, cặp đôi sẽ thực hiện một nghi thức mang tính biểu tượng gọi
là Seihai-no-gi hay trao chén rượu thánh. Đây là nghi thức cô dâu và chú rể sẽ nhận và uống 3 ngụm tương ứng
với những ly rượu thờ có kích thước bé, trung bình và to. Chén đầu tiên là bày tỏ lòng thành kính tổ tiên, chén
thứ hai là cầu mong cuộc sống vợ chồng ln hịa thuận, và chén thứ ba chúc cho là thế hệ tương lai thịnh
vượng và sung túc. Kế tiếp là nghi thức dâng cành Tamagushi (Tamagushi Hoen). Tại nghi thức này cô dâu và
cả chú rể cả hai đều sẽ dâng cành Tamagushi lên trước thần linh đánh dấu sự kết nối giữa hai người với vị thần
đó. Ngay sau đó là Kagura-Hono, hay cịn gọi là Vũ điệu dâng thần linh, được thực hiện bởi những vu nữ để
xin các vị thần ban phước cho cặp đơi và gia đình họ. Cuối cùng cặp đơi sẽ trao nhẫn cưới cho nhau. Để thắt
chặt tình thân, tất cả những người tham gia sẽ thực hiện một nghi thức được gọi là Shinzokuhai-no-gi, nghĩa là
nâng ly rượu gia đình. Cơ dâu và chú rể cùng các thành viên đại diện gia đình mỗi bên sẽ uống hai ly rượu
tượng trưng cho sự gắn kết giữa hai gia đình. Để kết thúc buổi lễ, thần chủ sẽ ban phát Saishu-aisatsu, như một

lời chúc phúc của thần linh, tất cả mọi người theo đó sẽ cúi đầu trước bàn thờ và cảm tạ.Tất cả các vị khách
dâng lời khấn tụng thần linh trước khi rời khỏi đền. Sau khi nghi lễ kết thúc, hầu hết các cặp đôi sẽ tổ chức tiệc
cưới để ăn mừng.
Lễ phục trong lễ cưới
Shiromaku: Trong lễ cưới theo Thần đạo, các cô dâu thường bắt đầu lễ cưới bằng việc mặc một bộ áo gọi là
Shiromaku. Bộ lễ phục trắng này chủ yếu được mặc trong lúc lễ cưới diễn ra. Nó biểu thị cho sự tinh khiết,
sạch sẽ và trinh tiết của người phụ nữ. Phục trang màu trắng này cũng biểu thị rằng cô dâu là một tấm vải trơn,
1375


có thể chấp nhận những suy nghĩ và giá trị của người chồng tương lai. Shiromaku bao gồm một bộ Furisode
kimono, khốc thêm lớp Kakeshita. Thêm vào đó, khăn quấn Maru obi hoặc Fukuro obi sẽ được đeo quanh
thắt lưng và được bọc lại bởi khăn obi age và cố định bằng dây Obi jime. Sau đó một bộ kimono giống như lớp
áo thứ hai được gọi là Uchikake sẽ được khốc ngồi cùng. Giày dép bao gồm vớ Tabi, dép Zori và các phụ
kiện đi kèm như ví Hakoseko, quạt gấp Sensu và đôi khi là một con dao Kaiken. Trong khi các cô dâu phương
Tây thường đeo khăn che mặt, thì bộ lễ phục Shiromaku lại có riêng một chiếc mũ trùm đầu màu trắng có kích
thước lớn được gọi là Wataboshi. Điều này được cho là để che giấu những linh hồn tội lỗi tồn tại trong mái tóc
dài của người phụ nữ cũng như khiến cho chú rể chỉ thấy được khuôn mặt của cô dâu. Các cơ dâu cũng có thể
chọn đội mũ Tsunokakushi trên bộ tóc giả Shimada được trang trí bằng những món đồ trang trí tóc Kanzashi.
Tóc giả được tạo kiểu theo phong cách Shimada thời Edo. Một số cơ dâu có thể đội Wataboshi trong buổi lễ
và sau đó chuyển sang Tsunokakushi cho tiệc chiêu đãi. Dù hầu hết các bộ lễ phục Shiromaku có màu trắng,
thì kimono cũng như wataboshi và nơ đi kèm có thể được viền bằng màu đỏ.
Iro – uchikake: Sau lễ cưới, các cô dâu sẽ xuất hiện trong tiệc chiêu đãi và đổi lễ phục từ Shiromaku sang Iro
uchikake. Iro uchikake thường có màu đỏ tươi nhưng cũng có thể là vàng hoặc các màu hiện đại hơn như tím
đậm hoặc xanh ngọc. Trang phục thường được thiết kế với họa tiết đặc biệt như hoa anh đào, con sếu hoặc các
họa tiết tiêu biểu khác của Nhật Bản. Những biểu tượng được chọn này thường có ý nghĩa mang lại sự may
mắn hoặc tài lộc.
Hikifuisode: Những cơ dâu tìm kiếm một chiếc áo cưới ít trang trọng hơn thường chọn mặc Hikifurisode. Đó
là một loại kimono cổ điển dành cho cơ dâu có thể được mặc trong tiệc chiêu đãi. Các Hikifurisode nói chung
là một O-furisode có chiều dài tay áo dài hơn. Bộ lễ phục này thường được mặc với một đuôi áo nhỏ và khơng

có nếp gấp ở hơng. Cơ dâu chọn mặc Hikifurisode sẽ thể hiện được phong cách cá nhân của riêng mình bằng
cách thêm vào các phụ kiện yêu thích của bản thân. Trong khi nhiều cơ dâu sử dụng Hikifurisode như một sự
thay đổi thứ ba cho lễ phục mặc trong lễ cưới của họ, một số người có thể chọn nó làm trang phục duy nhất cho
lễ cưới của mình vì nó có nhẹ hơn và thường rẻ hơn nhiều so với hai lựa chọn chuẩn kia.
Montsuki haori hakama: Trong khi trang phục cơ dâu có thể được chú ý nhiều nhất vì thay đổi nhiều lần
trong lễ cưới, chú rể chỉ cần khoác một bộ lễ phục thôi. Chú rể không cần phải thay đổi lễ phục nhiều lần như
cô dâu, họ chỉ mặc một bộ trang phục được gọi là Montsuki haori hakama. Lễ phục nam bao gồm một bộ
kimono chuẩn truyền thống được gọi là Montsuki. Bộ Montsuki này sẽ được trang trí với chiếc bờm hình dấu
riêng của gia đình, kèm theo đó là một chiếc quần dài Hakama sọc và áo khoác Haori.
Giống như những bộ vest hoặc tuxedo được mặc bởi các chú rể phương Tây, những bộ kimono trang trọng
được mặc trong lễ cưới theo phong cách Shinto cũng không có nhiều màu sắc. Chúng thường có màu đen hoặc
xám với bộ bờm trắng đi kèm. Loại trang phục này không chỉ được mặc bởi chú rể mà nhiều khách mời nam
đến dự lễ cưới cũng có thể mặc. Tuy nhiên một truyền thống đẹp đẽ của văn hóa Nhật Bản đang dần biến mất
đi một cách đáng tiếc, không chỉ do lễ cưới theo phong cách Ki-tô giáo ngày càng được ưa chuộng, mà còn bởi
1376


vì các cuộc hơn nhân của Nhật Bản đã giảm xuống mức thấp kỷ lục trong những năm gần đây.
3. NHỮNG ĐIỀU LƯU Ý TRONG TIỆC CƯỚI
Lời mời tham dự tiệc cưới: Ở Nhật Bản, lời mời được thông báo khá gần ngày cưới (có thể là 2 tháng trước
ngày cưới) và xuất hiện dưới dạng một tấm thiệp truyền thống, khơng phải do chính cặp vợ chồng gửi mà là
của cha của họ. Trong phong bì, bưu thiếp có thể được tìm thấy để trả lời cho dù bạn có tham dự hay khơng và
khách dự kiến sẽ trả lời lời mời trong một khung thời gian nhất định. Nếu bạn chắc chắn sẽ có mặt trong ngày
cưới để chúc phúc cho cơ dâu và chú rể thì hãy khoanh trịn vào ơ 出席 (tham dự). Trong trường hợp bạn khơng
thể đến dự thì cũng đừng vội trả lời ngay nhé, mà hãy để vài ngày hoặc một tuần. Điều này thể hiện rằng bạn
đã cố gắng sắp xếp thời gian hợp lý để có thể tham dự lễ cưới nhưng do công việc quá dày đặc. Khi không thể
đến dự lễ cưới thì hãy khoanh trịn vào ơ 欠席 (vắng mặt) và nên ghi lý do vắng mặt là do có việc bận đột xuất,
tránh ghi lý do như bị bệnh hoặc gia đình có chuyện khơng hay. Khi viết thiệp hồi đáp, bạn nên dùng bút có
màu mực đen ( bút lông, bút máy hoặc bút bi đen).
Trang phục phù hợp: Vì là một sự kiện đáng mừng nên việc lựa chọn trang phục để tham dự lễ cưới cũng vơ

cùng quan trọng. Khơng có q nhiều sự khác biệt trong cách chọn trang phục phù hợp để dự lễ cưới tại Nhật
so với các quốc gia khác. Bởi lẽ, đây là một sự kiện trang trọng, nên nguyên tắc bất thành văn là tất cả người
dự sẽ phải chọn cho mình những bộ trang phục trang trọng nhất (trừ trường hợp được thông báo riêng bởi ban
tổ chức lễ cưới về trang phục sao cho phù hợp với chủ đề và phong cách của lễ cưới)
-

Đối với phái nữ: khơng nên mặc đồ có màu trắng vì trùng với màu váy của cơ dâu, khơng nên mặc tồn

thân là màu đen vì ở nước Nhật trang phục màu đen là trang phục dành cho tang lễ, không nên chọn những bộ
trang phục quá màu sắc hoặc có họa tiết rối mắt, váy khơng nên q ngắn hoặc xẻ quá ngắn. Tốt nhất, chúng
ta hãy mặc thêm quần tất khi mặc váy. Tránh mang giày hở mũi. các phụ kiện phức tạp. Trong những lễ cưới
theo phong cách truyền thống, Kimono sẽ là sự lựa chọn ưu tiên. Tuy nhiên, nên chọn đúng loại Kimono phù
hợp dành cho mình nhé.
-

Đối với nam giới: Diện những bộ vest là sự lựa chọn hoàn hảo nhất bao gồm: Áo comple, sơ mi trắng,

quần tây và giày da. Song, không nên mặc tồn bộ vest trắng và cà vạt khơng nên chọn những màu quá sặc sỡ
Quà tặng chúc phúc: Được coi là luật “bất thành văn” và có truyền thống lâu đời tại “đất nước mặt trời mọc”,
tiền mặt chính là món q được lựa chọn bởi đa số người dân Nhật khi tham dự bất kỳ lễ cưới nào. Bởi lẽ, tiền
mừng sẽ phần nào giúp đỡ cho cơ dâu, chú rể về chi phí tổ chức lễ cưới hoặc chi phí mua sắm đồ đạc mới cho
những ngôi nhà mới để chuẩn bị cho cuộc sống hôn nhân. Khi bạn đã quyết định tham dự lễ cưới và gửi lại
giấy phản hồi sẽ tham gia, bạn nên chuẩn bị một phong bì, phong thư bọc bên ngồi tiền mừng, được gọi là

1377


goshugi-bukuro. Sẽ có rất nhiều loại hình dáng, mẫu mã và màu sắc với các hoa văn trang trí, họa tiết khác
nhau để du khách thoải mái lựa chọn nhất. Tuy nhiên, nên tránh những phong bì có màu chủ đạo là trắng hoặc
đen vì chúng thường được sử dụng cho tang lễ. Hãy chọn cho mình những chiếc phong bì trang nhã, màu sắc

tươi tắn, bắt mắt. Bên cạnh đó, tiền mừng trước khi được cho vào phong bì phải thật mới, phẳng phiu và khơng
được có những nếp gấp hay dính bẩn. Tốt nhất là bạn nên tới ngân hàng để rút tiền hoặc đổi tiền để đảm bảo
điều đó. Thêm một mẹo dành cho những người khơng kịp tới ngân hàng đổi tiền, hãy đặt một chiếc khăn dày
lên tờ tiền và là cho thật phẳng, sau khi mở ra, bạn sẽ thấy một kết quả khá bất ngờ đấy. Điều cuối cùng, đừng
quên ghi rõ họ tên của mình trên những chiếc phong bì, địa chỉ, kèm theo tấm thiệp trắng ghi rõ số tiền cùng
lời chúc gửi tới cặp đơi nhé. Sau đó, khi tới lễ cưới, gửi phong bì tới tay người phụ trách nhận quà mừng tại
quầy lễ tân.
KẾT LUẬN
So với lễ cưới Nhật Bản truyền thống (Thần đạo) thì hiện nay ở Nhật Bản cũng bị ảnh hưởng theo phong cách
lễ cưới của nhà hàng, khách sạn của phương Tây. Mục đích là để giảm bớt đi nhiều các thủ tục rườm rà và thể
hiện sự bắt nhịp của một quốc gia phát triển. Những hình thức cưới hỏi đã được giảm bớt đi nhiều nghi lễ hơn
khi được tổ chức tại nhà hàng và khách sạn. Đặc biệt đó là sự dễ dàng và tiện lợi hơn kể cả sự chiêu đãi bạn bè
nữa. Bạn sẽ thấy rằng, lễ cưới của người Nhật sẽ không khác là mấy so với người Việt chúng ta. Vì cả người
Việt lẫn người Nhật đều mang trong mình dịng máu của người Châu Á.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Shinzen kekkon, 3/2022,
/>[2] Lễ cưới ở Nhật Bản, nét văn hóa truyền thống ngàn năm, 3/2022,
/>[3] Jellyfish. Lễ cưới truyền thống Nhật Bản, 3/2022,
/>[4] Cinet. Nét duyên dáng trong trang phục cưới truyền thống của Nhật Bản, 3/2022,
/>[5] JINius. Nét duyên của váy cưới truyền thống Nhật Bản, 3/2022,
/>[6] Nghi thức hôn lễ ở Nhật Bản, 3/2022,
/>
1378