Chương 2 SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN

Chương 2
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA
GIAI CẤP CÔNG NHÂN


MỤC TIÊU
Về kỹ năng
Về kiến thức
Nắm vững quan điểm
của CN Mác- Lênin về
GCCN và SMLS của
GCCN

Phân tích SMLS của GCCN Việt
Nam trong tiến trình CM Việt
Nam, trong sự nghiệp đổi mới
và hội nhập hiện nay
Về tư tưởng

Xây dựng và củng cố niềm tin
khoa học, lập trường GCCN đối
với sự nghiệp xây dựng CNXH

2


NỘI DUNG
1. Quan điểm cơ bản của CN Mác – Lênin về giai cấp công nhân
và sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công nhân

2. Giai cấp công nhân và việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai

cấp công nhân hiện nay

3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
3


1.
QUAN ĐIỂM
CƠ BẢN CỦA
CN MÁC –
LÊNIN VỀ
GCCN VÀ
SMLS THẾ
GIỚI CỦA
GCCN

1.1. Khái niệm và đặc điểm của
GCCN

1.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của
GCCN
1.3. Những điều kiện quy định và
thực hiện sứ mệnh lịch sử của
GCCN
4


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
Giai cấp vô
sản

Giai cấp vô
sản hiện đại

Giai cấp công
nhân hiện đại
Giai cấp cơng
nhân đại
cơng nghiệp

GIAI CẤP
CƠNG
NHÂN

5


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
Các nhà kinh điển xác định GCCN trên 2 phương diện cơ bản:
Thứ
nhất,
khái
niệm

GCCN trên
phương diện
kinh tế - xã hội

GCCN trên
phương diện
chính trị - xã hội

GCCN

6


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
* Về phương diện kinh tế - xã hội
- Là sản phẩm, là chủ thể của nền sản xuất đại
CN;
- Là những người LĐ trực tiếp hay gián tiếp vận
hành các cơng cụ sản xuất có tính chất CN ngày
càng hiện đại và xã hội hóa cao.
- Lao động bằng phương thức công nghiệp với
những đặc điểm nổi bật:
+ Sản xuất bằng máy móc
+ LĐ có tính chất xã hội hóa,
+ NSLĐ cao;
+ Tạo ra tiền đề của cải vật chất cho XH mới

7


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân

* Về
phương
diện
chính trị
- xã hội

-

GCCN là sản phẩm XH của quá trình
phát triển TBCN

-

Trong quan hệ sản xuất TBCN:
GCCN là những người LĐ không sở
hữu TLSX chủ yếu của xã hội. Họ
phải bán sức lao động cho nhà tư
bản và bị bóc lột giá trị thặng dư.
8


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
Giai cấp
Vơ sản

* Về
phương
diện
chính trị
- xã hội

Giai cấp
tư sản
LLSX XH hóa
rộng lớn

QHSX dựa trên
chế độ tư hữu
TBCN về TLSX

Mâu thuẫn cơ bản của PTSX TBCN

9


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
➢ Khái niệm giai cấp công nhân
- Là một tập đồn xã hội hình thành và phát triển cùng với q trình phát triển của
nền cơng nghiệp hiện đại;
- Họ lao động bằng phương thức CN ngày càng hiện đại và gắn liền với quá trình sx
vật chất hiện đại, là đại biểu cho PTSX mang tính xã hội hóa ngày càng cao.
- Họ là người làm thuê do không có TLSX, buộc phải
bán SLĐ để sống và bị GCTS bóc lột GTTD; vì vậy
lợi ích cơ bản của họ và của GCTS đối lập nhau;
- Đó là giai cấp có sứ mệnh phủ định chế
độ TBCN, xây dựng thành cơng CNXH và
CNCS trên tồn thế giới.
10


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
➢ Khái niệm giai cấp công nhân
- Ở các nước TBCN, GCCN là những người
khơng có hoặc về cơ bản khơng có TLSX phải
làm th cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản

bóc lột giá trị thặng dư;
- Ở các nước XHCN, GCCN cùng nhân dân lao
động làm chủ những TLSX chủ yếu và cùng nhau
hợp tác LĐ vì lợi ích chung của tồn XH trong đó
có lợi ích chính đáng của mình.

11


1.1. Khái niệm và đặc điểm của giai cấp công nhân
Thứ hai,
đặc điểm
của

GCCN
với tư
cách là
một giai
cấp CM

- Đặc điểm nổi bật: LĐ bằng phương thức công nghiệp với đặc trưng
công cụ LĐ là máy móc, tạo ra NSLĐ cao, quá trình LĐ mang tính XH
hóa;
- GCCN là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp, là chủ thể
của quá trình sản xuất vật chất hiện đại -> là đại biểu cho LLSX tiên
tiến, PTSX tiên tiến, quyết định sự tồn tại và phát triển của XH hiện đại
- Là giai cấp cách mạng và có tinh thần cách mạng triệt để với những
phẩm chất đặc biệt về tính tổ chức, kỷ luật LĐ, tinh thần hợp tác và
tâm lý LĐ cơng nghiệp.

có SMLS
thế giới

Đây chính là những phẩm chất cần thiết để GCCN có vai trị lãnh đạo CM

12


1.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN

Thế nào
là một
giai cấp
mang
sứ
mệnh
lịch sử?

G/c mang SMLS
là g/c đứng ở vị
trí trung tâm của
HTKTXH và đại
diện cho LLSX
tiến bộ nhất của
thời đại

Cộng sản
chủ nghĩa

Tư bản

chủ nghĩa

Phong kiến

G/c Vô
sản
Tư sản >< Vô sản

Địa chủ >< Nông dân

G/c Tư
sản

Chiếm hữu
nô lệ
Cộng sản
nguyên thủy

Chủ nô >< Nô lệ

G/c Địa
chủ
13


1.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
Sứ mệnh lịch sử của GCCN

Xóa bỏ
chế độ

người bóc
lột người,
xóa bỏ
CNTB

Giải phóng
GCCN và
NDLĐ

Xây dựng
XH cộng
sản chủ
nghĩa văn
minh
14


1.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN

Sứ
mệnh
lịch sử
của
GCCN
thể
hiện
trên 3
ND

❖ ND kinh tế: GCCN là nhân tố hàng đầu của LLSX XH hóa cao; là

đại biểu cho QHSX mới, phù hợp với chế độ công hữu về TLSX, tiêu
biểu cho lợi ích của tồn XH.
❖ ND chính trị - XH: GCCN cùng với NDLĐ dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản, tiến hành CM chính trị để lật đổ quyền thống trị của
GCTS, xóa bỏ chế độ bóc lột, giành quyền lực về tay GCCN và
NDLĐ; sử dụng nhà nước của mình để cải tạo XH cũ, XD XH mới
❖ ND văn hóa, tư tưởng: GCCN thực hiện cuộc CM về văn hóa, tư
tưởng, XD hệ giá trị mới
15


1.2. Nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN
Đặc điểm SMLS của GCCN
❑ SMLS của GCCN xuất phát từ những tiền đề KT - XH của sản
xuất mang tính xã hội hóa;
❑ Thực hiện SMLS của GCCN là sự nghiệp CM của bản thân
GCCN cùng với đông đảo quần chúng và mang lại lợi ích cho đa số;
❑ SMLS của GCCN không phải là thay thế chế độ sở hữu tư nhân
này bằng một chế độ sở hữu tư nhân khác mà là xóa bỏ triệt để chế
độ tư hữu về TLSX;
❑ Việc GCCN giành lấy quyền lực thống trị XH là tiền đề để cải tạo
toàn diện, sâu sắc và triệt để XH cũ và XD thành công XH mới với
mục tiêu cao nhất là giải phóng con người
16


1.3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS của GCCN
1.3.1.
Điều
kiện

khách
quan
quy
định
SMLS
của
GCCN

Do địa vị kinh tế của GCCN

Do địa vị kinh tế của GCCN

- GCCN là sản phẩm của nền đại CN
→ đại diện cho PTSX tiên tiến, LLSX
hiện đại
- LĐ bằng phương thức công nghiệp
→ GCCN là người người sx ra của cải
chủ yếu cho XH, có vai trị quyết
định sự phát triển của XH hiện đại
→ GCCN là lực lượng phá vỡ QHSX
TBCN

- Là người tạo ra của cải vật chất
chủ yếu nhưng GCCN lại không SH
TLSX, phải bán SLĐ, bị bóc lột nặng
nề
- Là con đẻ của nền sản xuất đại
cơng nghiệp, GCCN có những phẩm
chất: tiên phong CM, có tinh thần
CM triệt để nhất; có tính tổ chức và

kỷ luật; có bản chất quốc tế.

GCCN là giai cấp đại biểu cho tương
lai, cho xu thế đi lên của tiến trình
phát triển lịch sử

17


1.3. Những điều kiện quy định và thực hiện SMLS của GCCN
1.3.1.
Điều
kiện
chủ
quan
thực
hiện
SMLS
của
GCCN

Sự phát triển của bản thân GCCN cả về số lượng
và chất lượng

Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan
trọng nhất để GCCN thực hiện SMLS của
mình

Sự liên minh giữa GCCN với GCND và các
tầng lớp LĐ khác

18


2. Giai cấp công nhân và việc thực hiện SMLS
của GCCN hiện nay

2.1. Giai cấp công nhân hiện nay

2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên thế giới
hiện nay
19


2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
Nêu những điểm tương đồng và khác biệt giữa
GCCN truyền thống TK XIX với GCCN hiện nay?

20


Điểm tương đối ổn định so với TK 19

2.1.
Giai
cấp
công
nhân
hiện
nay

-

-

GCCN vẫn là LLSX hàng đầu của XH
hiện đại;
Vẫn bị giai cấp tư sản và CNTB bóc lột
GTTD;
Phong trào cộng sản và công nhân ở
nhiều nước vẫn là lực lượng hàng đầu
trong cuộc đấu tranh vì hịa bình, hợp
tác, dân sinh, dân chủ…
Lý luận của CN Mác- Lênin vẫn mang giá trị
khoa học và CM, vẫn có ý nghĩa thực tiễn to lớn
21


Những biến đổi và khác biệt của GCCN hiện đại
❖ Xu hướng “trí tuệ hóa” tăng nhanh;

2.1.
Giai
cấp
cơng
nhân
hiện
nay

❖ Xu hướng “trung lưu hóa” gia tăng’;

❖ Đảng Cộng sản đã giữ vai trị lãnh đạo, cầm quyền
trong q trình XD CNXH ở một số quốc gia
❖ Cơ cấu xã hội, nghề nghiệp, thu nhập giữa các bộ
phận công nhân rất khác nhau trên phạm vi toàn
cầu cũng như ở mỗi quốc gia

22


2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên thế giới hiện nay
Về
nội
dung
KT - XH

- SMLS của GCCN đối với sự phát triển ngày
càng thể hiện rõ, thơng qua:
+ Vai trị của họ trong q trình sản xuất gắn
với cơng nghệ hiện đại,
+ Vai trò chủ thể của GCCN trong cuộc đấu
tranh vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ XH và
CNXH
- Mâu thuẫn lợi ích cơ bản giữa GCCN với GCTS ngày càng sâu sắc
ở từng quốc gia và trên phạm vi toàn cầu
23


2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên thế giới hiện nay

Về

nội
dung
chính trị
- XH

Ở các nước TBCN, mục tiêu đấu tranh trực tiếp của
GCCN và LĐ là chống bất công và bất bình đẳng XH,
mục tiêu lâu dài là giành chính quyền về tay GCCN và
NDLĐ

Ở các nước XHCN, SMLS của GCCN là thực hiện
thành công:
+ Sự nghiệp CNH, HĐH, đưa đất nước phát triển
nhanh, bền vững;
+ Sự nghiệp đổi mới toàn diện trong TKQĐ;
+ Xây dựng Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh

24


2.2. Thực hiện SMLS của GCCN trên thế giới hiện nay

Về
nội
dung
văn
hóa, tư
tưởng

➢ Đó là cuộc đấu tranh ý thức hệ giữa CNXH

và CNTB – đang diễn ra phức tạp, quyết liệt và
sự khủng hoảng, thoái trào tạm thời của phong
trào CM trên thế giới.
➢ Đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của
Đảng Cộng sản,
➢ Giáo dục nhận thức và củng cố niềm tin khoa
học đối với lý tưởng, mục tiêu của CNXH cho
GCCN và NDLĐ,
➢ Giáo dục và thực hiện chủ nghĩa quốc tế
chân chính của GCCN trên cơ sở phát huy chủ
nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc

25