LUẬN văn THẠC sĩ HAY các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế toán trên báo cáo tài chính tại các công ty xây dựng trên địa bàn tp hồ chí minh​

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

------------------------------

TRƯƠNG THỊ MỸ LIÊN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT
LƯỢNG THƠNG TIN KẾ TỐN TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÁC CƠNG TY XÂY DỰNG
TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành : 60340301

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2017

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

------------------------------

TRƯƠNG THỊ MỸ LIÊN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT
LƯỢNG THƠNG TIN KẾ TỐN TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH TẠI CÁC CƠNG TY XÂY DỰNG

TRÊN ĐỊA BÀN TP. HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số ngành : 60340301

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHẠM NGỌC TOÀN

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 09 năm 2017

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. PHẠM NGỌC TOÀN.
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
ngày 08 tháng 10 năm 2017.
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
TT
Họ và tên
Chức danh Hội đồng
1 PGS.TS. PHẠM VĂN DƯỢC
Chủ tịch
2 PGS.TS. TRẦN PHƯỚC
Phản biện 1
3 PGS.TS. NGUYỄN THỊ MỸ LINH
Phản biện 2
4 TS. PHAN VĂN DŨNG

Ủy viên
5 TS. TRẦN VĂN TÙNG
Ủy viên, Thư ký
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã được
sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn

PGS. TS Phạm Văn Dược

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


TRƯỜNG ĐH CƠNG NGHỆ TP. HCM
PHỊNG QLKH – ĐTSĐH

CỘNG HỊA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày 10 tháng 8 năm 2017

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Trương Thị Mỹ Liên

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 15/03/1987

Nơi sinh: ĐăKNơng

Chun ngành: Kế toán

MSHV:1541850024

I- Tên đề tài:
“CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG THƠNG TIN KẾ TỐN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CƠNG TY XÂY DỰNG TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH”
II- Nhiệm vụ và nội dung:
Đề tài nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng và đo lường mức độ ảnh hưởng của các
nhân tố này đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính tại các công ty xây dựng
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Xây dựng mơ hình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng
đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính tại các cơng ty xây dựng. Từ đó đề
xuất một số ý kiến nhằm nâng cao chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính tại các
cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
III- Ngày giao nhiệm vụ: 15/02/2017
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 31/8/2017
V- Cán bộ hướng dẫn: TS PHẠM NGỌC TOÀN
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
(Họ tên và chữ ký)

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(Họ tên và chữ ký)

Phạm Ngọc Toàn

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đề tài luận văn “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông
tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ

Chí Minh” là cơng trình của việc học tập và nghiên cứu thật sự nghiêm túc của bản thân.
Những kết quả nêu ra trong nghiên cứu này là trung thực và chưa từng được công bố trước
đây. Các số liệu trong luận văn nghiên cứu có nguồn gốc rõ ràng, được tổng hợp từ những
nguồn thông tin đáng tin cậy.
Tp. HCM, tháng 09 năm 2017
Tác giả

Trương Thị Mỹ Liên

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập khố học cao học tại trường Đại học
cơng nghệ Tp. HCM đến nay, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của quý
Thầy Cô, gia đình và bạn bè.
Với lịng biết ơn sâu sắc nhất, Tôi xin gửi đến quý Thầy Cô ở khoa Kế tốn – Tài
chính – Ngân hàng; phịng Quản lý khoa học và đào tạo sau đại học – Trường Đại học
Công nghệ Tp. HCM; tất cả quý Thầy Cô đã cùng với tri thức và tâm huyết của mình để
truyền đạt vốn kiến thức quý báu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho chúng tôi trong suốt
thời gian học tập tại trường.
Tôi chân thành cảm ơn TS. Phạm Ngọc Tồn đã tận tâm hướng dẫn tơi trong suốt
thời gian thực hiện đề tài luận văn. Nếu khơng có những lời hướng dẫn tận tình của thầy
thì tơi rất khó hồn thiện được luận văn này.
Mặc dù, tơi đã cố gắng rất nhiều trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện luận
văn. Nhưng do hạn chế về mặt thời gian cùng với việc thiếu kinh nghiệm trong nghiên cứu
nên đề tài luận văn chắc chắn còn nhiều hạn chế và thiếu sót. Tơi rất mong nhận được
những ý kiến đóng góp q báu của q Thầy Cơ để luận văn của tơi được hồn thiện hơn
nữa.
Tp. HCM, tháng 09 năm 2017

Tác giả
Trương Thị Mỹ Liên

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


MỤC LỤC
Trang bìa
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Tóm tắt nội dung
Mục lục
Danh mục chữ viết tắt
Danh mục từ viết tắt
Danh mục bảng biểu
Danh mục hình vẽ
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................................. 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................... 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ............................................................................................ 2
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ................................................................ 3
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................................... 3
5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI ........................................................................................................... 3
6. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN CHƯƠNG ......................................................................... 5
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC ............................................ 5
1.1 Các nghiên cứu nước ngoài ........................................................................................... 5
1.2 Các nghiên cứu trong nước ............................................................................................ 8
1.3 Nhận xét và khe hổng nghiên cứu ............................................................................... 11
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................................. 12
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CHẤT

LƯỢNG THƠNG TIN KẾ TỐN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC CƠNG TY
............................................................................................................................................ 13
2.1 Cơ sở lý luận về báo cáo tài chính ............................................................................... 13
2.1.1 Khái niệm về báo cáo tài chính ................................................................................ 13

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


2.1.2 Mục đích của báo cáo tài chính ................................................................................ 13
2.1.3 Hệ thống báo cáo tài chính của doanh nghiệp.......................................................... 14
2.1.4 Ngun tắc lập và trình bày BCTC .......................................................................... 15
2.1.5 Mơi trường pháp lý đối với của các công ty tại Việt Nam ...................................... 17
2.1.5.1 Luật kế toán và các Nghị định hướng dẫn thực thi Luật....................................... 17
2.1.5.2 Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam ................................................................ 18
2.1.5.3 Chế độ kế tốn ....................................................................................................... 19
2.2 Chất lượng thơng tin kế tốn ...................................................................................... 20
2.2.1 Thông tin ................................................................................................................... 20
2.2.2 Chất lượng thông tin ................................................................................................. 21
2.2.3 Chất lượng thơng tin kế tốn .................................................................................... 23
2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các
cơng ty ................................................................................................................................ 30
2.3.1 Hệ thống kiểm sốt nội bộ ........................................................................................ 30
2.3.2 Chính sách về thuế .................................................................................................... 32
2.3.3 Ứng dụng công nghệ thông tin ................................................................................. 33
2.3.4 Trình độ nhân viên kế tốn ....................................................................................... 34
2.3.5 Nhà quản trị............................................................................................................... 35
2.3.6 Đặc điểm của công ty xây dựng ............................................................................... 35
2.4 Lý thuyết nền ............................................................................................................... 38
2.4.1 Lý thuyết thông tin bất cân xứng .............................................................................. 38
2.4.2 Lý thuyết ủy quyền (Agency theory) ....................................................................... 39

2.4.3 Lý thuyết hành vi quản lý ......................................................................................... 40
2.5 Mơ hình nghiên cứu ..................................................................................................... 41
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................................. 44
CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 45
3.1 Thiết kế nghiên cứu ..................................................................................................... 45
3.1.1Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................... 45
3.1.1.1 Nghiên cứu định tính ............................................................................................. 45

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


3.1.1.2 Nghiên cứu định lượng .......................................................................................... 46
3.1.2 Quy trình nghiên cứu ................................................................................................ 47
3.1.3 Phương pháp chọn mẫu ............................................................................................ 48
3.1.4 Thiết kế bảng câu hỏi ................................................................................................ 48
3.2 Xây dựng thang đo ...................................................................................................... 49
3.3 Thực hiện nghiên cứu định lượng ............................................................................... 53
3.3.1 Tình hình thu thập dữ liệu nghiên cứu định lượng .................................................. 53
3.3.2 Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ................................................................................. 54
3.3.2.1 Mẫu dựa trên đặc điểm giới tính của đối tượng được phỏng vấn ......................... 54
3.2.2.2 Mẫu dựa trên đặc điểm công việc của đối tượng được phỏng vấn ....................... 55
3.3.2.3 Mẫu dựa trên đặc điểm thâm niên của đối tượng được phỏng vấn ...................... 55
3.4 Mơ hình nghiên cứu ..................................................................................................... 56
3.4.1 Mơ hình nghiên cứu .................................................................................................. 56
3.4.2. Các giả thuyết nghiên cứu ....................................................................................... 57
3.4.3 Mơ hình hồi quy các nhân tố tác động đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo
tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh .................................. 58
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................................. 60
CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................... 61
4.1 Giới thiệu khái quát về các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh . 61

4.2 Kết quả nghiên cứu ...................................................................................................... 61
4.2.1 Dữ liệu nghiên cứu.................................................................................................... 61
4.2.2 Đánh giá thang đo ..................................................................................................... 62
4.2.2.1 Đánh giá độ tin cậy của thang đo qua hệ số Cronbach alpha ............................... 62
4.2.2.2 Đánh giá độ tin cây thang đo biến độc lập ............................................................ 63
4.2.2.3 Đánh giá độ tin cậy thang đo biến phụ thuộc ........................................................ 65
4.2.3 Phân tích hồi quy đa biến ......................................................................................... 66
4.2.3.1 Mơ hình hồi quy tổng thể. ..................................................................................... 66
4.2.3.2 Kiểm định mức độ phù hợp của mơ hình .............................................................. 67
4.2.3.3 Kiểm định trọng số hồi quy ................................................................................... 68

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


4.2.4.4 Kiểm định hiện tượng đa cộng tuyến. ................................................................... 69
4.2.4.5 Kiểm định hiện tượng tự tương quan của phần dư. .............................................. 69
4.2.4.6 Kiểm định về phân phối chuẩn của phần dư. ........................................................ 69
4.2.4.7 Kiểm định giải định phương sai của sai số (phần dư) không đổi ......................... 71
4.2.4.8 Kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. ................................................................... 72
4.3 Bàn luận kết quả nghiên cứu ....................................................................................... 73
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 .................................................................................................. 76
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 77
5.1 Kết luận ........................................................................................................................ 77
5.2 Kiến nghị ...................................................................................................................... 78
5.2.1 Hệ thống kiểm soát nội bộ ........................................................................................ 78
5.2.2 Chính sách về thuế .................................................................................................... 80
5.2.3 Ứng dụng cơng nghệ thơng tin ................................................................................. 81
5.2.4 Trình độ nhân viên kế toán ....................................................................................... 84
5.2.5 Nhà quản trị............................................................................................................... 85
5.2.6 Đặc điểm công ty xây dựng ...................................................................................... 86

5.3 Những hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài .......................................... 87
KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 .................................................................................................. 88
Kết luận .............................................................................................................................. 89

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC SƠ ĐỒ VÀ HÌNH VẼ
Sơ đồ 1.1: Mơ hình nghiên cứu của Komala ........................................................................ 7
Hình 1.1: Khung lý thuyết nghiên cứu của Rapina ............................................................. 8
Hình 2.1: Mơ hình nghiên cứu đề xuất .............................................................................. 43
Hình 3.1: Quy trình nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế tốn
trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh .............. 47
Hình 3.2: Mơ hình nghiên cứu chính thức ........................................................................ 57
Hình 4.1 Đồ thị Histogram của phần dư đã chuẩn hóa ...................................................... 70
Hình 4.2 Đồ thị P-P Plot của phần dư đã chuẩn hóa .......................................................... 71
Hình 4.3 Đồ thị phân tán giữa giá trị dự đoán và phần dư từ hồi quy ............................... 72

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Tên gọi

viết tắt

1

Phần mềm kế toán

PMKT

2

Doanh nghiệp

DN

3

Cơng nghệ thơng tin

CNTT

4

Hệ thống thơng tin kế tốn

HTTTKT

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Tổng hợp các nhân tố tác động đến chất lượng thơng tin kế tốn theo các nghiên cứu
trước ..............................................................................................................................................42
Bảng 3.1: Thang đo chính thức được mã hóa ...............................................................................49
Bảng 3.3: Kết quả thống kê mơ tả mẫu khảo sát theo giới tính ....................................................54

Bảng 3.2: Thống kê kết quả gửi và thu về phiếu khảo sát .............................................................54
Bảng 3.4: Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát theo công việc .................................................. 55
Bảng 3.5: Kết quả thống kê mô tả mẫu khảo sát theo thâm niên .................................................. 56
Bảng 3.6: Các giả thuyết nghiên cứu ............................................................................................57
Bảng 4.1 Kết quả phân tích Crobach’s Alpha cho thang đo biến độc lập .....................................63
Bảng 4.2 Kết quả phân tích Crobach’s Alpha cho thang đo biến phụ thuộc .................................65
Bảng 4.3 Bảng tóm tắt mơ hình hồi quy ........................................................................................67
Bảng 4.4 Bảng ANOVA ................................................................................................................68
Bảng 4.5 Bảng trọng số hồi quy.....................................................................................................68
Bảng 5.1. Bảng sắp xếp thứ tự quan trọng theo hệ số Beta của các nhân tố ................................78

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


PHẦN MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Nền kinh tế của Việt Nam đang dần phát triển và mức độ hội nhập vào nền kinh tế
thế giới ngày càng sâu rộng thì vai trị của ngành kế tốn ngày càng được quan tâm. Hoạt
động của ngành kế toán sẽ cung cấp các báo cáo tài chính (BCTC) thể hiện thơng tin về
tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, từ đó sẽ tác động đến nhiều đối tượng
khác nhau không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà nó cịn mang tính tồn cầu. Do đó,
thơng tin kế tốn đóng một vai trị hết sức quan trọng đối với công tác quản lý doanh
nghiệp ở cấp độ vi mô. Hơn thế nữa, chất lượng của thông tin kế toán sẽ ảnh hưởng trực
tiếp và đáng kể đối với sự thành công hay thất bại của các quyết định kinh tế, hay nói
cách khác thơng tin trên BCTC ln đóng vai trị quan trọng đối với những người sử
dụng thơng tin tài chính, đặc biệt là những nhà đầu tư.
Ngành xây dựng tại Việt Nam nói chung và tại TP. Hồ Chí Minh nói riêng giữ một
vai trị quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, là một trong những lĩnh vực sản xuất vật
chất lớn của nền kinh tế. Ngành xây dựng tạo ra những tiền đề vật chất kỹ thuật, cơ sở hạ
tầng và những tài sản cố định mới, phục vụ đời sống con người và tạo điều kiện cho các

ngành kinh tế khác phát triển. Những báo cáo tài chính gần đây của các cơng ty xây dựng
cho dựng cho thấy ngành này đang có được những cơ hội phát triển tốt. Tuy nhiên, thực
trạng hiện nay cho thấy thái độ của người sử dụng thơng tin kế tốn cũng như người lập
thơng tin kế tốn đều ít quan tâm hay chưa thực sự quan tâm nhiều đến khía cạnh các
nhân tố tác động đến thơng tin trình bày trên các BCTC để đưa ra các nhận định về cơ hội
phát triển của doanh nghiệp hay các quyết định kinh tế có liên quan. Do đó, việc sử dụng
thơng tin kế tốn cũng có phần hạn chế và BCTC không phát huy được hết khả năng
truyền tải thơng tin. Vì vậy, vấn đề đặt ra là để hiểu và lập BCTC đúng, chất lượng hơn
hình thức thì ngồi yếu tố kỹ thuật kế tốn, địi hỏi người lập cũng như người sử dụng
phải chú ý đến những nhân tố ảnh hưởng đến thơng tin kếtốn trình bày trên BCTC để từ
đó có sơ sở tham chiếu khi sử dụng và lập BCTC hiệu quả hơn, có những quyết định kinh
tế phù hợp.

1

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Nhận thức được tầm quan trọng này nên tôi đã chọn đề tài “Các nhân tố ảnh
hưởng đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các công ty xây dựng
trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn này.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:
Mục tiêu nghiên cứu tổng quát: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin
kế tốn trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh.
Mục tiêu cụ thể:
(1) Xác định các nhân tố tác động đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài
chính của các cơng ty.
(2) Đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến chất lượng thông tin kế tốn
trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

(3) Đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo
tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Để đạt được các mục tiêu nghiên cứu, nghiên cứu cần trả lời được các câu hỏi sau:
(1) Các nhân tố nào ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế tốn trên báo cáo tài
chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh?
(2) Mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đó đến chất lượng thơng tin kế tốn trên
báo cáo tài chính của các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh như thế
nào?
(3) Các biện pháp nào để nâng cao chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài
chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh?
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Đối tượng nghiên cứu: Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thơng tin kế tốn
trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Không gian nghiên cứu: Các công ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí
Minh.
+ Thời gian nghiên cứu: từ tháng 2/2017 đến tháng 8/2017.
2

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu được thực hiện theo phương pháp định tính kết hợp với phương pháp
định lượng.
- Phương pháp định tính: Tổng kết các lý thuyết có liên quan, xây dựng dàn bài
thảo luận và tiến hành các cuộc thảo luận tay đôi (phỏng vấn các chuyên gia có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu), phân tích dữ liệu định tính, từ đó đưa ra giả thuyết nghiên cứu.
Những giả thuyết được xây dựng trong phần này sẽ được kiểm định bằng nghiên cứu
thực nghiệm trong tương lai.

- Phương pháp định lượng: Dựa vào các lý thuyết và những nghiên cứu trước đây
để đưa ra các giả thuyết nghiên cứu, xây dựng mơ hình nghiên cứu. Từ đó xây dựng
thang đo, bảng câu hỏi, thu thập dữ liệu. Dữ liệu thu thập được sẽ được xử lý, phân tích
bởi phần mềm thống kê SPSS.
5. Ý NGHĨA ĐỀ TÀI
Ý nghĩa khoa học
- Khái quát hóa và phát triển những vấn đề lý luận về chất lượng thông tin kế tốn,
báo cáo tài chính của các cơng ty, đóng góp về mặt lý luận xây dựng mơ hình các nhân tố
ảnh hưởng đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây
dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
- Vận dụng phương pháp kiểm định mơ hình hồi quy đa biến để đo lường mức độ
ảnh hưởng của các nhân tố đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các
cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
Ý nghĩa thực tiễn
Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế tốn trên báo cáo tài
chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời, đo lường
được mức độ của các nhân tố đến chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của
các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh. Từ đó, đề xuất các kiến nghị
nhằm nâng cao chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các cơng ty xây
dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.

3

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


6. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn có kết cấu gồm 5 chương:
- Chương 1: Tổng quan các nghiên cứu trước
- Chương 2: Cơ sở lý thuyết về các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thơng tin kế

tốn trên báo cáo tài chính của các cơng ty
- Chương 3: Phương pháp nghiên cứu
- Chương 4: Kết quả nghiên cứu
- Chương 5: Kết luận và kiến nghị

4

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
Các cơng trình nghiên cứu có liên quan trên thế giới cũng như ởViệt Nam và kết
quả nghiên cứu của họ có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc xác định mục tiêu nghiên
cứu của đề tài. Từ đó, xác định khoảng trống nghiên cứu và các vấn đề tiếp tục thực hiện,
làm cơ sở xác định mục tiêu của nghiên cứu. Cụ thể, một số nghiên cứu trong và ngoài
nước như sau:
1.1 Các nghiên cứu nước ngoài
Xu & ctg (2003),“ Key Issues Accounting Information Quality Management:
Australian Case Studies”: ngoài việc cung cấp nền tảng cơ sở lý thuyết về khái niệm và
thang đo đo lường chất lượng TTKT, qua phương pháp nghiên cứu định tính, tác giả đã
khám phá ra một số nhân tố tác động đến chất lượng thông tin kế toán, bao gồm các nhân
tố bên trong như yếutố con người và hệ thống (sư tương tác giữa con người với hệ thống
máy tính, giáo dục và nâng cao trình độ nhân viên, nâng cấp hệ thống), các vấn đề liên
quan đến các tổ chức (cơ cấu tổ chức, văn hóa tổ chức, các chính sách và chuẩn mực); và
yếu tố bên ngoài (kinh tế toàn cầu, mối quan hệ giữa các tổ chức và giữa các quốc gia, sự
phát triển công nghệ, thay đổi các quy định pháp lý). Thêm vào đó, các nghiên cứu tình
huống chủ yếu được thực hiện ở cả đơn vị thuộc khu vực tư và khu vực cơng, do đó kết
quả nghiên cứu này đã đóng góp vào hệ thống cơ sở lý luận rất hữu ích trong việc nghiên
cứu vấn đề có liên quan trong khu vực cơng, cũng như có thể sử dụng các nhân tố khám
phá này để kiểm định lại tại các quốc gia khác, chẳng hạn như tại Việt Nam.

Theo mơ hình nghiên cứu của Stoderstrom và Sun (2007), các nhân tố tác động tới
chất lượng TTKT đó là: Hệ thống pháp luật và chính trị, chuẩn mực kế tốn, việc trình
bày BCTC. Trong đó, chuẩn mực kế toán là nhân tố chịu sự chi phối của hệ thống pháp
luật và chính trị, vì pháp luật quy định các chuẩn mực kế tốn được ban hành. Việc trình
BCTC bao hàm bốn yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng TTKT: thị trường tài chính, chủ sở
hữu, cấu trúc vốn và hệ thống thuế. Bốn đặc tính chất lượng của TTKT theo chuẩn mực
là: tính phù hợp, tính trung lập, đáng tin cậy, và có thể hiểu được.
Ferdy van Beest và cộng sự (2009), nhóm nghiên cứu đã dựa vào các đặc tính của
chất lượng nêu trong “Khung lý thuyết hồn thiện cho báo cáo tài chính” của IASB và
5

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


FASB (2008) để thực hiện nghiên cứu. Các đặc điểm về chất lượng trong nghiên cứu bao
gồm: thích hợp, trình bày trung thực, dễ hiểu, có thể so sánh được, kịp thời. Các đặc tính
đó được xem là hợp lý khi lấy làm căn cứ trong việc hình thành các công cụ đánh giá về
chất lượng BCTC.
Các báo cáo thường niên ở Mỹ, Anh và Hà Lan được đem ra để sử dụng cho
nghiên cứu (231 báo cáo), nhóm nghiên cứu đã xây dựng bảng khảo sát với 21 biến quan
sát dựa vào hai đặc tính chất lượng cơ bản và bốn đặc tính chất lượng nâng cao. Sau q
trình nghiên cứu, nhóm tác giả đã đưa ra kết quả nghiên cứu với đặc tính thích hợp là yếu
tố quan trọng đứng đầu khi đánh giá chất lượng thông tin, sau đó mới đến hợp lệ, đáng tin
cậy. Kết quả nghiên cứu từ việc kiểm định mơ hình hồi quy tuyến tính bội của Ferdy van
Beest và cộng sự cũng đưa ra kết luận về sự ảnh hưởng của chuẩn mực kế tốn, mơi
trường pháp lý, quy mơ cơng ty, ảnh hưởng của ngành công nghiệp tới chất lượng BCTC
của các công ty niêm yết được khảo sát.
Komala (2012) với nghiên cứu “The influence of the accounting managers
knowledge and the top managements support on the accounting information system and
its impact on the quality of accounting information: a case of zakat institutions in

bandung”, nghiên cứu sự tác động của yếu tố trình độ hiểu biết của kế tốn trưởng
(Accounting Manager Knowledge) và yếu tố hỗ trợ của ban quản lý cấp cao (Top
management support) đến chất lượng TTKT gián tiếp thông qua nhân tố HTTTKT. Qua
tổng hợp lý thuyết nền và các nghiên cứu trước, tác giả đã làm rõ các khái niệm và thang
đo về: Hiểu biết của kế toán trưởng, hỗ trợ của ban quản trị cấp cao, HTTTKT, chất
lượng TTKT, từ đó đưa ra mơ hình và giả thuyết nghiên cứu.

6

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Sơ đồ 1.1: Mơ hình nghiên cứu của Komala

Hiểu biết của giám
đốc tài chính

Hỗ trợ của ban
quản trị cấp cao

Hệ thống

Chất lượng

thơng tin

thơng tin

kế tốn

kế tốn

(Nguồn: Komala (2012))
Nghiên cứu thực nghiệm tại 31 cơ quan tại Zakat, Indonesia với đối tượng khảo
sát là các nhà lãnh đạo của các cơ quan này, kết quả nghiên cứu cho thấy rằng sự hiểu
biết của kế toán trưởng và hỗ trợ của ban quản trị cấp cao ảnh hưởng đáng kể (63%) đến
HTTTKT. HTTTKT có ảnh hưởng (77.9%) đến chất lượng TTKT. Bên cạnh đó, nghiên
cứu cũng đã chỉ ra yếu tố sự hiểu biết của kế toán trưởng và hỗ trợ của ban quản trị cấp
cao tác động đáng kể đến chất lượng TTKT gián tiếp thông qua HTTTKT với mức ảnh
hưởng lần lượt là 45.3% và 31.0%.
Rapina, Padjadjaran University (2014), “Factors Influencing The Quality of
Accounting Information System and Its Implications On The Quality of Accouting
Information”–“Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng của hệ thống thơng tin kếtốn và
những hàm ý của nó đối với chất lượng thơng tin kế tốn”. Mục tiêu của nghiên cứu này
là để xác định ảnh hưởng của các yếu tố tổ chức (cam nhà quản trị, văn hóa tổ chức và cơ
cấu tổ chức) đến chất lượng của hệ thống TTKT và những tác động của nó đến chất
lượng của TTKT. Các đối tượng tham gia trong nghiên cứu này là các nhân viên kế toán
của 33 hợp tác xã ở Bandung, Indonesia. Khung lý thuyết nghiên cứu được trình bày theo
hình dưới đây:

7

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


Nhà quản trị

Văn hóa tổ chức

Chất lượng hệ

thống thơng tin kế
tốn

Chất lượng thơng tin kế
tốn

Cơ cấu tổ chức
(Nguồn: Rapina, Padjadjaran University)
Hình 1.1: Khung lý thuyết nghiên cứu của Rapina
Kết quả cho thấy sự cam kết của quản lý của nhà quản trị, văn hóa tổ chức và cơ
cấu tổ chức có ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng của hệ thống TTKT. Hơn nữa, nghiên
cứu cũng chỉ ra chất lượng của hệ thống TTKT có ảnh hưởng đến chất lượng của TTKT.
Việc tăng cường cam kết của nhà quản trị để quản lý tốt hơn, văn hóa tổ chức và cơ cấu
tổ chức tốt hơn giúp nâng cao chất lượng của TTKT.
1.2 Các nghiên cứu trong nước
Phan Minh Nguyệt (2014), “Xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các
nhân tố đến chất lượng thơng tin kế tốn trình bày trên BCTC của các công ty niêm yết ở
Việt Nam”, luận văn thạc sĩ, trường Đại học Kinh tế TP.HCM. Tác giả Phan Minh
Nguyệt đã sử dụng phần mềm SPSS 16.0 và mơ hình hồi quy tuyến tính để phân tích các
số liệu thu được từ việc khảo sát, cũng như xác định sự ảnh hưởng của các nhân tố tới
chất lượng TTKT ở các công ty niêm yết ở Việt Nam. Một số mơ hình được tác giả trình
bày trong luận văn được lấy làm định hướng cho nghiên cứu của mình là: mơ hình
DeLone và McLean (1992), mơ hình Nelson và các cộng sự (2005), mơ hình Maines và
Wahlen (2006), mơ hình Stoderstrom và Sun (2007) và nghiên cứu của Ferdy van Beest,
Geert Braam và Suzanne Boelens.
Có bảy nhân tố mà tác giả đưa vào kiểm định là: việc lập và trình bày BCTC, trình
độ nhân viên kế tốn, chi phí và lợi ích khi lập BCTC, rủi ro kiểm tốn BCTC của cơng
ty kiểm tốn đối với công ty niêm yết, mục tiêu lập BCTC, thuế, nhà quản trị công ty. Kết
quả nghiên cứu mà tác giả thu được cho rằng có hai nhân tố khơng ảnh hưởng tới chất
lượng TTKT trên BCTC là: trình độ nhân viên kế toán, mục tiêu lập BCTC. Từ những

8

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


kết quả đạt được, tác giả đã đề xuất một số giải pháp thiết thực giúp nhà quản trị công ty
niêm yết nâng cao chất lượng thông tin trên BCTC của cơng ty.
Nguyễn Hữu Bình (2014), “Ảnh hưởng của hệ thống kiểm sốt nội bộ đến chất
lượng hệ thống thơng tin kế toán của các doanh nghiệp tại TP.HCM”, luận văn thạc sĩ,
trường Đại học Kinh tế TP.HCM. Trong luận văn này, tác giả tập trung vào nghiên cứu
mối liên hệ giữa chất lượng hệ thống TTKT ở các doanh nghiệp có sử dụng cơng nghệ
thơng tin trong cơng tác kế toán ở TP.HCM với hệ thống kiểm soát nội bộ hữu hiệu.
Luận văn đã hệ thống hóa các cơ sở lý luận về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm
soát nội bộ hữu hiệu, chất lượng hệ thống thông tin, chất lượng hệ thống TTKT cũng như
mối quan hệ giữa hệ thống kiểm soát nội bộ và hệ thống TTKT.
Tác giả đã sử dụng thang đo chất lượng hệ thống thông tin của Gable và cộng sự
(2003) với 9 biến quan sát để đo lường chất lượng hệ thống TTKT, cùng với đó là sự kết
hợp 3 nhóm mục tiêu kiểm soát nội bộ (COSO, 2013) với các biến quan sát ở nghiên cứu
của Jokipii (2010) để đo lường hệ thống kiểm soát nội bộ hữu hiệu.
Kết quả nghiên cứu sau khi thu thập dữ liệu, khảo sát, xử lý dữ liệu khảo sát được
bằng phần mềm SPSS20/Stata 12 cho thấy: một hệ thống kiểm soát hữu hiệu thì đạt được
cả 3 mục tiêu hoạt động, mục tiêu báo cáo, mục tiêu tuân thủ và chất lượng hệ thống
TTKT chịu ảnh hưởng tương đối tích cực từ hệ thống kiểm soát nội bộ, nếu hệ thống
kiểm soát nội bộ hữu hiệu sẽ mang tới hệ thống thông tin chất lượng. Ngoài ra, tác giả
cũng kết luận rằng việc ứng dụng công nghệ thông tin vào trong công tác kế toán cũng
tác động tới chất lượng hệ thống TTKT, làm cho việc xử lý các dữ liệu kế toán được
nhanh chóng, chính xác hơn.
Phan Đức Dũng (2014), “.Đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến thông tin trên
BCTC của DN”. Kỷ yếu hội thảo khoa học, trường ĐH Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Phan Đức Dũng (2014), qua nghiên cứu đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến thông tin trên

BCTC của doanh nghiệp. Thông qua phương pháp nghiên cứu hỗn hợp với 280 mẫu là
những người làm kế tốn ở nhiều cơng ty cổ phần khác nhau, tác giả đã đề xuất và kiểm
định các nhân tố có ảnh hưởng đến chất lượng thơng tin trên BCTC của doanh nghiệp,
trong đó nhân tố bên ngồi có ảnh hưởng đáng kể là: Chính sách Thuế Nhà nước. Kết quả
9

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


nghiên cứu cho thấy chính sách thuế Nhà nước hợp lý được đánh giá là quan trọng nhất
và có tác động cùng chiều với chất lượng thông tin trên BCTC.
Cao Nguyễn Lệ Thư (2014), nghiên cứu: “Đánh giá các nhân tố bên trong doanh
nghiệp tác động đến chất lượng TTKT trên BCTC của các CTNY ở sở giao dịch chứng
khoán Tp. Hồ Chí Minh”. Luận văn Thạc sĩ, trường ĐH Kinh Tế TP.HCM. Tác giả đề
xuất 11 nhân tố được cho là có ảnh hưởng đến chất lượng TTKT trên BCTC trong mơ
hình kiểm định của mình bao gồm: (1) Quy mô doanh nghiệp; (2) Thời gian hoạt động
của doanh nghiệp; (3) Cấu trúc vốn của nhà nước; (4) Tác biệt chức danh chủ tịch HĐQT
và Tổng giám đốc; (5) Tỷ lệ thành viên độc lập HĐQT; (6) Quy mô HĐQT; (7) Sự tồn tại
của BKS; (8) Khả năng sinh lời; (9) Địn bẩy tài chính; (10) Khả năng thanh toán hiện
hành; (11) Tỷ lệ tài sản cố định. Kết quả kiểm định mơ hình của nghiên cứu cho thấy chất
lượng TTKT trên BCTC của các CTNY trên SGDCK TP.HCM bị ảnh hưởng bởi 3 nhân
tố: Quy mô của doanh nghiệp, tỷ lệ thành viên HĐQT không điều hành của doanh
nghiệp, kết cấu vốn của nhànước.
Phạm Thanh Trung (2016), “Đo lường mức độ tác động của các nhân tố đến chất
lượng thơng tin trình bày trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở
thành phố Hồ Chí Minh”, luận văn thạc sĩ, trường Đại học Kinh tế TP.HCM. Luận văn
hướng đến việc nhận diện và xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố tới chất lượng
thông tin trên BCTC của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở TP.HCM. Từ kết quả sau khi
phỏng vấn 10 chuyên gia là những người có kinh nghiệm về kinh tế, tài chính – kế tốn
tại trường Đại học Sài Gòn, đại học Kinh tế TP.HCM và một số đơn vị khác, nghiên cứu

các nguồn thông tin khác nhau có trình bày về đặc tính của chất lượng thơng tin, tác giả
đã đưa ra thước đo chất lượng thông tin trình bày trên BCTC của các doanh nghiệp vừa
và nhỏ tại TP.HCM cho luận văn của mình là: thích hợp, trung thực, dễ hiểu, có thể so
sánh, kịp thời.
Kết quả kiểm định đưa ra, các giả thuyết liên quan tới các nhân tố tác động tới chất
lượng thông tin BCTC là: hình thức sổ sách kế tốn, thuế, bộ máy kế toán, hệ thống tài
khoản kế toán, nhà quản lý, hệ thống chứng từ kế toán, mục tiêu lập BCTC đều được

10

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


chấp nhận. Mơ hình mà tác giả đưa ra được cho là phù hợp với hướng nghiên cứu trong
luận văn.
1.3 Nhận xét và khe hổng nghiên cứu
Cho tới thời điểm hiện tại, ở Việt Nam và nước ngồi có rất nhiều nghiên cứu về
chất lượng TTKT trên BCTC (của các loại hình cơng ty, các lĩnh vực kinh doanh khác
nhau). Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu cụ thể, chi tiết nào về chất lượng TTKT trên
BCTC tại các công ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh. Do cùng là hệ thống báo
cáo gồm nhiều báo cáo về tình hình tài chính và sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
(bao gồm: bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, báo cáo lưu
chuyển tiền tệ, thuyết minh BCTC) chỉ khác nhau về đặc điểm của nhóm cơng ty xây
dựng với nhóm các cơng ty khác (như các công ty niêm yết trên thị trường chứng khốn,
doanh nghiệp vừa và nhỏ,...) do đó tác giả kế thừa kết quả nghiên cứu từ những nghiên
cứu liên quan tới chất lượng TTKT trên BCTC cũng như nghiên cứu về các nhân tố ảnh
hưởng tới chất lượng TTKT trên BCTC để làm cơ sở cho nghiên cứu về các nhân tố ảnh
hưởng tới chất lượng TTKT trên BCTC tại các công ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí
Minh.
Từ những khoảng trống của các cơng trình mà tác giả đã trình bày ở trên nhằm xác

định hướng nghiên cứu của luận văn:
Việc đánh giá chất lượng thơng tin kế tốn trên BCTC của cơng ty xây dựng trên
địa bàn TP. Hồ Chí Minh dựa trên thước đo phù hợp nào? Các nhân tố nào ảnh hưởng
đến chất lượng thơng tin kế tốn trên BCTC của cơng ty xây dựng trên địa bàn TP.Hồ
Chí Minh và mức độ ảnh hưởng? Từ đó đề xuất các kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng
thơng tin kế tốn trên BCTC của công ty xây dựng trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

11

LUAN VAN CHAT LUONG download : add


KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Chương này trình bày tổng quát về vấn đề nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng đến
chất lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các công ty qua những nghiên cứu
liên quan trên thế giới và ở Việt Nam để làm cơ sở xây dựng mơ hình nghiên cứu và đưa
ra các giả thuyết nghiên cứu. Từ các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng đánh giá chất
lượng thơng tin kế tốn trên báo cáo tài chính của các cơng ty phụ thuộc vào nhiều yếu tố
khác nhau như: Hệ thống kiểm sốt nội bộ, chính sách về thuế, ứng dụng cơng nghệ
thơng tin, trình độ nhân viên kế tốn, nhà quản trị, đặc điểm công ty xây dựng, quy mô
công ty, rủi ro kiểm tốn BCTC, chuẩn mực kế tốn,…
Ngồi ra, chương này đã trình bày điểm khác biệt của đề tài các nghiên cứu trước,
thêm vào đó nghiên cứu về “Các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin kế tốn trên
báo cáo tài chính của các cơng ty xây dựng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” có sử
dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, có sự kết hợp phương pháp nghiên cứu định tính
và định lượng sẽ góp phần nâng cao ý nghĩa thực tiễn của đề tài.

12

LUAN VAN CHAT LUONG download : add