BÀI 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO (TIẾT 2)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG

HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2022 - 2023
Giáo viên: Vũ Thị Thanh Huyền
Bộ môn: Sinh học
Đơn vị công tác: Trường THPT Phả Lại – Thành phố Chí Linh

Tháng 12 năm 2022


Hoạt động: Khởi động


HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Trò chơi: " Lắp ghép"
Luật chơi:
- Chia lớp thành 2 nhóm: Nhóm 1: hoa Hướng dương và nhóm 2: hoa
Hồng
- Mỗi nhóm cử 4 bạn để nhận sơ đồ và mảnh ghép để hoàn thành các nội
dung kiến thức.
- Mỗi nhóm có 1 phút chọn ra những nội dung chính xác để ghép vào hình.
Nhóm chiến thắng sẽ là nhóm có nhiều mảnh ghép chính xác nhất.


HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Hoạt động nhóm(2 phút):
Tham khảo hình 12.2 sgk
trang 74.
Sử dụng các mảnh kiến thức

hoàn thành sơ đồ sau:


TRUYỀN TIN TẾ BÀO


HÌNH THÀNH
KIẾN THỨC

TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

II

1

Tiếp nhận tín hiệu

2

Truyền tín hiệu

3

Đáp ứng tín hiệu


BÀI 12: TRUYỀN TIN TẾ BÀO


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO

II. TRUYỀN TIN
TRONG TẾ BÀO
2. Truyền tín hiệu.
* Ví dụ về truyền
tín hiệu tế bào.


Thảo luận
nhóm
Yêu cầu:
- Chia lớp thành 4 nhóm.
- Quan sát hình và thơng tin SGK hồn
thành nội dung phiếu học tập.
- Sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn để thực
hiện hoạt động nhóm.
Thời gian: 5 phút


QUAN SÁT HÌNH
Nhóm 1. Chỉ
ra các yếu tố
tham gia truyền
tín hiệu trong
tế bào.

Nhóm 3. Thực chất
truyền tín hiệu tế bào
là gì? Tại sao q
trình truyền thơng tin
từ phân tử tín hiệu là

q trình khuếch đại
thơng tin?

Nhóm
2.
Trình bày diễn
biến của q
trình truyền tín
hiệu trong tế
bào.

Nhóm 4.
- Chỉ ra phân tử
đích và sự biến đổi
của nó.
- Chỉ ra tên tín hiệu
và sản phẩm quay
trình truyền tin.

Hồn thành PHT(5 phút)

Hình 2: Q trình truyền tin trong
tế bào


BÁO CÁO SẢN PHẨM
1. Các nhóm trưng bày kết quả thảo luận.
2. Đại diện nhóm trình bày nội dung thảo luận.
3. Giáo viên đưa ra nội dung chính xác
4. Các nhóm cịn lại nhận xét nội dung.

Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

2. Truyền tín hiệu.
* Các yếu tố tham gia
truyền tin trong tế bào:
+ Phân tử tín hiệu.
+ Thụ thể tiếp nhận trong
tế bào(thụ thể nội bào)
+ Các phân tử trung gian.
+ Phân tử đích trong tế bào

Nhóm 1. Chỉ ra các yếu tố
tham gia truyền tín hiệu trong tế
bào.


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO
2. Truyền tín hiệu.

* Diễn biến q trình truyền tin tế bào:
1. Tín hiệu đi qua màng tế bào, bám vào
thụ thể bên trong TBC tạo thành phức hợp
tín hiệu – thụ thể.
2. Thụ thể tín hiệu đi vào nhân đến phân tử
đích: ADN
3. Thụ thể tín hiệu đã hoạt hóa kích thích

sự phiên mã của gene(ADN) để tổng hợp
mARN và Pr

Nhóm 2. Trình bày diễn biến của
q trình truyền tín hiệu trong tế bào.


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
* Lưu ý:
- Tùy loại thơng tin mà
q trình truyền tín
hiệu có thể qua 1
hoặc nhiều các phân
tử trung gian.
- Thơng tin có thể làm
bất hoạt hoặc hoạt
hóa các phân tử kế
tiếp.


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

2. Truyền tín hiệu.

* Sự truyền tín hiệu bên trong tế
bào thực chất sự chuyển đổi tín
hiệu từ phân tử thụ thể qua các
phân tử liền kề tới phân tử đích
trong tế bào.

=> Khuếch đại thơng tin.

Nhóm 3. Thực chất truyền tín hiệu tế bào là
gì? Tại sao q trình truyền thơng tin từ phân
tử tín hiệu là q trình khuếch đại thông tin?


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

2. Truyền tín hiệu.
* Kết luận:
-Truyền tín hiệu thực chất là sự chuyển đổi tín hiệu giữa các phân tử
trong con đường truyền tin của tế bào.
- Quá trình truyền tín hiệu:
Thụ thể bên trong tế bào tiếp nhận tín hiệu -> cấu hình của nó bị
biến đổi chuyển trạng thái từ bất hoạt sang hoạt động ->Thụ thể hoạt
động lại tác động tới phân tử liền kề - > các phận tử liền kề hoạt động > đến phân tử đích cuối cùng của chuỗi chuyển đổi tín hiệu trong tế
bào.


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

* Phân tử đích: phân tử cuối cùng
nhận tín hiệu để đưa ra đáp ứng:
ADN(gen)
- Khi tín hiệu đến phân tử đích sẽ
chuyển từ trạng thái bất hoạt sang
hoạt động để đáp ứng thơng tin.

Q trình truyền tín hiệu tăng
tổng hợp Pr cho tế bào.

Nhóm 4. Chỉ ra phân tử đích và sự
biến đổi của nó.
Chỉ ra tên sản phẩm và tín hiệu
q trình truyền tin.


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

3. Đáp ứng tín hiệu.
- Là sự đáp ứng của tế bào trước
thơng tin mà nó nhận được.
- Đáp ứng của tế bào rất đa dạng.

Quan sát hình: Chỉ ra hình
thức đáp ứng của tế bào
trong quá trình bên?

Phiên
mã
Dịch mã


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

3. Đáp ứng tín hiệu.

- Là sự đáp ứng của tế bào trước thơng tin mà nó nhận được.
- Đáp ứng của tế bào rất đa dạng:
+ Tăng cường phiên mã, dịch mã…
+ Tạo ra enzyme giúp tế bào sửa chữa các sai sót trong DNA khi nó nhận
được tín hiệu là gene bị tổn thương.
+ Làm thay đổi hình dạng tế bào giúp tế bào có thể di chuyển hướng tới
nguồn tín hiệu.
+ Tạo ra các tín hiệu là yếu tố tăng trưởng gửi đến tế bào khác khiến tế
bào nhận tiến hành phân bào.....


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

3. Đáp ứng tín hiệu.
* Lưu ý:Cùng
một hình
loại tínhoạt
hiệu động
có thể gây
nhau hỏi
ở cácsau:
tế bào
Quan sát
cặpđáp
đơiứng
trảkhác
lời câu
Cùng
khác

nhaunhận
của cơmột
thể. tín hiệu ở các tế bào khác nhau có đáp ứng
giống nhau không?


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

3. Đáp ứng tín hiệu.

Điều gì sẽ xảy ra nếu một loại
phân tử trong chuỗi truyền tin
nội bào không được hoạt hóa?


Bài 12. TRUYỀN TIN TẾ BÀO
II. TRUYỀN TIN TRONG TẾ BÀO

3. Đáp ứng tín hiệu.
Nếu một loại phân tử trong chuỗi
truyền tin tế bào khơng được hoạt hóa
thì tín hiệu không được đáp ứng => tế
bào sẽ không hoạt động bình thường
=> dẫn đến bị bệnh.
* Vai trị: Truyền tin tế bào giúp tế bào
tồn tại, sinh trưởng và sinh sản, biến đổi
để thích nghi...

Hoạt động: Luyện tập


AI NHANH HƠN?

Chia lớp
thành 2 đội
chơi.
Trả lời bộ
câu hỏi
trong vòng 2
phút
Đồng hồ

GÓI CÂU HỎI 1
1. Truyền tin giữa các tế bào là:
Sự phát tán và nhận các phân tử tín hiệu qua lại giữa các tế bào
2. Hình ảnh sau là truyền tin: Trực tiếp

3. Truyền tin tế bào gồm 3 giai đoạn:
Tiếp nhận, truyền tín hiệu, đáp ứng.
4. Thực chất của truyền tín hiệu trong tế bào:
Chuyển đổi tín hiệu giữa các phân tử trong tế bào.
5. Kết quả của truyền tín hiệu trong tế bào:
Đáp ứng tín hiệu của tế bào.


AI NHANH HƠN?

Chia lớp

thành 2 đội
chơi.
Trả lời bộ
câu hỏi
trong vòng 2
phút

GÓI CÂU HỎI 2
1. Truyền tin trong tế bào là:
Là q trình truyền tín hiệu giữa các phân tử trong tế bào đến tế
bào đích
2. Hình ảnh sau là truyền tin:
Nội tiết
3. Các yếu tố tham gia truyền tin tế
bào:
Tín hiêu, Thụ thể tiếp nhận, phân tử đích
4. Cùng một loại tín nhiệu nhưng gây đáp ứng:
Khác nhau ở các tế bào khác nhau củ cơ thể.
5. Đáp ứng tín hiệu trong tế bào nhằm:
Thay đổi họat động trong tế bào để tế bào tồn tại, sinh sản và
thích nghi.