phan tich tam bi kich cu tuyet quyen lam nguoi cua chi pheo trong tac pham cung ten cua nam cao

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

TẬP LÀM VĂN Ngữ Văn 11
Đề: Phân tích tấn bi kịch cự tuyệt quyền làm người của “Chí Phèo” trong tác phẩm
cùng tên của Nam Cao
---------------------------o0o--------------------------Khi Đơi lứa xứng đơi (tức Chí Phèo) xuất hiện trên văn đàn (1941) thì văn học hiện
thực phê phán đã qua một thời kỳ phát triển rực rỡ. Là người đến muộn, nhưng Nam Cao
đã tự khẳng định mình bằng những khám phá nghệ thuật mới mẻ, đem đến cho văn học
đương thời một tiếng nói riêng đặc sắc.
Hơn năm mươi năm đã trơi qua, tác phẩm Chí Phèo ngày thêm được khẳng định,
được khám phá từ những góc độ mới mẻ và chắc chắn sẽ tồn tại vĩnh viễn trong lịch sử
văn học Việt Nam như một tác phẩm ưu tú.
Dưới một ngọn bút tài hoa, linh hoạt, giàu biến hoá: khi kể, khi tả, khi sắc lạnh tàn
nhẫn, lúc hài hịa bỡn cợt, lúc trữ tình thắm thiết, khi triết lý sắc bén, khi quằn quại đau
đớn... cuộc sống cứ hiện lên với biết bao tình huống, bao cảnh ngộ, bao chi tiết sống động.
Đôi khi, chỉ một cử chỉ, một lời nói, một phác thảo đơn sơ... mà hiện lên một chân dung,
lộ ngun hình một tính cách... Cứ thế, tác phẩm tạo nên một sức lôi cuốn hấp dẫn từ
dòng đầu tiên cho đến dòng kết thúc. Gấp sách lại rồi, ta vẫn bị ám ảnh không thôi bởi
tiếng kêu cứu của một con người bị tước mất quyền làm người. Một tiếng nói khát khao
muốn trở về lương thiện nhưng bị chặn đứng ở mọi nẻo, và một kết thúc bi thảm đắng cay.
“Bi kịch của một con người bị khước từ quyền làm người” đó là chủ đề xun suốt
tồn bộ hình tượng của tác phẩm, được nhà văn đặt ra như một tiếng kêu cứu thảm thiết,
bức xúc, tạo nên giá trị nhân đạo đặc sắc của tác phẩm Chí Phèo.
Khác với các nhà văn hiện thực phê phán đương thời, trong tác phẩm Chí Phèo, Nam
Cao khơng đi sâu miêu tả q trình đói cơm rách áo, bần cùng khốn khổ... của người nơng
dân, mặc dù trong thực tế, đó cũng là một hiện thực phổ biến. Nam Cao trăn trở, băn
khoăn suy ngẫm nhiều hơn về một hiện thực còn thảm khốc, bức xúc hơn cả đói rét bần
cùng, đó là hiện thực về sự tha hóa, một mối đe dọa thảm khốc trong xã hội đương thời;
về nhân phẩm bị vùi dập, chà đạp bởi cả một guồng máy thống trị bạo tàn. Vấn đề nhân
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

phẩm, vấn đề quyền con người được đặt ra, chi phối cảm hứng sáng tạo trong nhiều sáng
tạo của Nam Cao, trong đó Chí Phèo là tác phẩm thể hiện trực tiếp, tập trung và mãnh liệt
hơn cả.
Mở đầu tác phẩm là tiếng chửi ngoa ngoắt, thách thức của Chí Phèo đang ngật
ngưỡng trên đường say, đập vào ý thức người đọc một ấn tượng mạnh mẽ. Hãy nghe nhà
văn miêu tả: “Hắn vừa đi vừa chửi. Bao giờ cũng thế, cứ rượu xong là hắn chửi. Bắt đầu
hắn chửi trời. Có hề gì? Trời có của riêng nhà nào? Rồi hắn chửi đời. Thế cũng chẳng sao:
đời là tất cả nhưng cũng chẳng là ai. Tức mình, hắn chửi tất cả làng Vũ Đại. Nhưng cả
làng Vũ Đại, ai cũng tự nhủ: “Chắc nó trừ mình ra!”. Không ai lên tiếng cả. Tức thật! Tức
thật! Ờ! Thế này thì tức thật! Tức chết đi được mất! Đã thế, hắn phải chửi cha đứa nào
không chửi nhau với hắn. Nhưng cũng không ai ra điều. Mẹ kiếp! Thế có phí rượu khơng?
Thế thì có khổ hắn khơng? Không biết đứa chết mẹ nào đẻ ra thân hắn cho hắn khổ đến
nông nỗi này? A ha! Phải đấy, hắn cứ thế mà chửi, hắn cứ chửi đứa chết mẹ nào đẻ ra thân
hắn, đẻ ra cái thằng Chí Phèo”.
Đây là tiếng chửi của một tên say rượu, một tiếng chửi vô thức. Nhưng nhiều khi
trong vô thức, con người lại thể hiện chính mình nhiều hơn khi tỉnh.
Qua tiếng chửi của Chí Phèo, người đọc cảm thấy như đang đối diện với một con
“người - vật” quái gỡ đơn độc ở tận cùng của sự khổ đau, đang trút lên cuộc đời - tất cả
cuộc đời - tiếng nói hằn học, phẫn uất, đầy thống khổ của mình.
Và cũng qua tiếng chửi của Chí Phèo, cùng một lúc người đọc nhận ra ba thái độ khác
nhau: thái độ hằn học thù địch của Chí; thái độ khinh miệt dửng dưng của người đời; thái
độ phẫn uất thương cảm của tác giả thể hiện qua giọng văn vừa xót xa vừa tàn nhẫn. Đằng
sau một tiếng chửi vô thức của người say, hay rõ hơn, hòa nhập vào tiếng chửi vơ thức ấy,
là tiếng nói đầy ý thức nhân văn của nhà nghệ sĩ, tiếng nói phản kháng mãnh liệt đối với
hiện thực, tiếng nói xót xa đau đớn trước số phận bi thảm của con người. Và chính tiếng
nói ấy, ngay từ trang đầu tiên đã thực sự đánh thức tấm lòng nhân ái nơi người đọc.
Và cứ thế, cuộc đời Chí Phèo, theo lời kể của nhà văn, hiện lên dần như một cuộn phim bi

thảm.
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Kể từ khi hắn là một đứa trẻ trần truồng và xám ngắt bên cái lò gạch cũ bỏ không, cho
đến khi hắn bơ vơ, đi ở cho người này đến người khác rồi làm canh điền cho Lý Kiến và
cuối cùng bị bắt giam vô cớ và tù tội oan uổng... Nhà văn không miêu tả thật chi tiết q
trình Chí Phèo bị đối xử ra sao trong suốt chặng đường dài ấy, nhà văn chỉ tập trung miêu
tả cái kết cục, cái hậu quả thảm khốc của nó.
Qua một kết cấu khơng theo trình tự thời gian - chủ yếu theo mạch dẫn dắt tâm lý của
người kể chuyện - người đọc hiểu ra: trước kia Chí vốn là người lương thiện. Chỉ sau khi
ở tù về, hắn mới hoá thành một người khác hẳn, bị tước mất cả nhân tính lẫn nhân hình
với “cái đầu thì trọc lốc, cái răng cạo trắng hớn, cái mặt thì đen và rất cong cong, hai mắt
gườm gườm trông gớm chết”. Với vẻ dường như lạnh lùng, nhà văn viết: “Bây giờ thì hắn
đã trở thành người khơng tuổi rồi. Ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi hay là ngồi
bốn mươi? Cái mặt hắn khơng trẻ cũng khơng già; nó khơng cịn phải là mặt người; nó là
mặt một con vật lạ, nhìn mặt những con vật có bao giờ biết tuổi?”. Sau khi ở tù về, hắn đã
trở thành con quỉ dữ của làng Vũ Đại mà khơng tự biết. Cuộc đời hắn khơng có ngày
tháng bởi những cơn say triền miên. “Hắn ăn trong lúc say, ngủ trong lúc say, thức dậy
vẫn còn say, đập đầu rạch mặt, chửi bới doạ nạt trong lúc say, uống rượu trong lúc say, để
rồi say nữa, say vơ tận. Chưa bao giờ hắn tỉnh và có lẽ chưa bao giờ hắn tỉnh táo để nhớ
rằng hắn có ở đời. Có lẽ hắn cũng khơng biết rằng hắn là con quỉ dữ của làng Vũ Đại để
tác quái cho bao nhiêu dân làng. Hắn biết đâu hắn đã phá bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát
bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao
nhiêu người lương thiện...
Tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt hắn mỗi lần hắn qua”… Đoạn văn chất chứa
biết bao nỗi thống khổ của một thân phận đã khơng cịn được sống cuộc sống của một con
người. Những năng lực vốn có của con người - năng lực cảm xúc, ý thức - hầu như bị tiêu

hủy, chỉ còn lại một năng lực đâm chém, phá phách. Bị đối xử tàn bạo. Chí Phèo đã phản
kháng lại bằng sự bạo tàn. Đó là “sự phẫn nộ tối tăm” như Lênin đã từng nói. Trong tác
phẩm Chí Phèo, Nam Cao đã chỉ ra rằng Chí Phèo khơng phải là một ngoại lệ. Cùng với
hắn cịn có Binh Chức, Năm Thọ. Đó là kết quả tất yếu của một lơgic: một khi đã có Bá
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Kiến, Lý Cường, Đội Tảo… thì ắt là sẽ có Chí Phèo, Năm Thọ, Binh Chức. Đó không
phải chỉ là sản phẩm của sự thống trị mà thậm chí cịn là một phương tiện tối cần thiết để
thống trị. “Khơng có những thằng đầu bị thì lấy ai mà trị những thằng đầu bị”. Chính Bá
Kiến đã rút ra kết luận quan trọng ấy. Như thế, xã hội khơng chỉ đẻ ra Chí Phèo mà cịn
tiếp tục ni dưỡng Chí Phèo, biến những con người như Chí Phèo thành một công cụ
thống trị của chúng. Nguy cơ và thảm hại thay, những người nông dân vốn lương thiện, bị
huỷ hoại về nhân cách, bị biến thành công cụ, phương tiện thống trị cho kẻ thù mà không
tự biết. Đúng như nhà phê bình Nguyễn Đăng Mạnh đã nói: “Khi Chí Phèo ngất ngưởng
bước ra từ những trang sách của Nam Cao thì người ta liền nhận ra rằng đây mới là hiện
thân đầy đủ những gì gọi là khốn khổ tủi nhục nhất của người dân cày ở một nước thuộc
địa: bị giày đạp, bị cào xé, bị huỷ hoại, từ nhân tính đến nhân hình. Chị Dậu bán chó, bán
con, bán sữa nhưng chị cịn được là con người. Chí Phèo phải bán cả diện mạo và linh
hồn của mình để thành con quỉ dữ của làng Vũ Đại”. Chỉ ra hậu quả thảm khốc của sự bạo
tàn, lên tiếng chất vấn và tố cáo gay gắt sự thống trị bạo tàn, nhà văn đã soi sáng vào quá
trình miêu tả một cảm hứng nhân văn sâu sắc.
Nhưng điều đặc sắc và đáng quí hơn nữa ở Nam Cao là ngay trong khi miêu tả nhân
vật bị tha hóa đến chỗ tận cùng, Nam Cao vẫn phát hiện trong chiều sâu của nhân vật bản
tính tốt đẹp vốn có, chỉ cần một chút tình thương chạm khẽ vào là có thể sống dậy mãnh
liệt, tha thiết. Sự xuất hiện của nhân vật Thị Nở trong tác phẩm có một ý nghĩa thật đặc
sắc. Con người xấu “ma chê quỷ hờn” ấy, kỳ diệu thay, lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã
rọi vào chốn tăm tối của Chí Phèo, thức tỉnh, gợi dậy bản tính người nơi Chí Phèo, thắp

sáng một trái tim đã bị ngủ mê qua bao ngày tháng bị vùi dập, hắt hủi. Sau cuộc gặp gỡ
ngắn ngủi với Thị Nở, Chí Phèo giờ đây đã nhận ra nguồn ánh sáng ngoài kia rực rỡ biết
bao, nghe ra một tiếng chim vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá, tiếng lao
xao của người đi chợ bán vải… Những âm thanh ấy bao giờ chả có. Nhưng hơm nay Chí
mới nghe thấy. Chao ôi là buồn, trong cái phút tỉnh táo ấy, Chí Phèo như đã thấy tuổi già
của hắn, đói rét, ốm đau và cơ độc - cái này cịn sợ hơn đói rét và ốm đau.
Cũng may Thị Nở mang bát cháo hành tới. Nếu khơng, hắn đến khóc được
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

mất…Nhìn bát cháo bốc khói mà lịng Chí xao xuyến bâng khng. “Hắn cảm thấy lịng
thành trẻ con, hắn muốn làm nũng với Thị như làm nũng với mẹ…Ôi sao mà hắn hiền!
Hắn thèm lương thiện - Hắn khát khao làm hòa với mọi người”…Từ một con quỷ dữ, nhờ
Thị Nở, đúng hơn nhờ tình thương của Thị Nở, Chí thực sự được trở lại làm người, với tất
cả những năng lực vốn có của con người: thương yêu, cảm xúc, ao ước…Té ra, chỉ cần
một chút tình thương, dù là tình thương của một con người dở hơi, bệnh hoạn, thơ kệch,
xấu xí…cũng đủ để làm sống dậy cả một bản tính người nơi Chí. Thế mới biết sức cảm
hóa của tình thương kỳ diệu biết chừng nào!
Bằng chi tiết này, Nam Cao đã soi vào tác phẩm một ánh sáng nhân đạo thật đẹp đẽ Nhà văn như muốn hòa vào nhân vật để cảm thông, chia sẻ những giây phút hạnh phúc
thật hiếm hoi của Chí Phèo…
Nhưng, bi kịch và đau đớn thay, rốt cuộc thì ngay Thị Nở cũng khơng thể gắn bó với
Chí Phèo. Một chút hạnh phúc nhỏ nhoi cuối cùng vẫn khơng đến được với Chí. Và thật
là khắc nghiệt, khi bản tính người nơi Chí trỗi dậy, cũng là lúc Chí hiểu rằng mình khơng
cịn trở về với lương thiện được nữa. Xã hội đã cướp đi của Chí quyền làm người và vĩnh
viễn không trả lại. Những vết dọc ngang trên mặt, kết quả của bao nhiêu cơn say, bao
nhiêu lần đâm chém, rạch mặt ăn vạ… đã bẻ gãy chiếc cầu nối Chí với cuộc đời. Và, như
Đỗ Kim Hồi nói, “một khi người được nếm trải chút ít hương vị làm người thì cái xúc
cảm người sẽ không thể mất… Đấy là mối bi thảm tột cùng mà cách giải quyết chỉ có thể

là cái chết”. (Tạp chí Văn học số 3, 1990 trang 32)
Cái chết bi thảm của Chí Phèo là lời kết tội đanh thép cái xã hội vô nhân đạo, là tiếng
kêu cứu về quyền làm người, cũng là tiếng gọi thảm thiết cấp bách: Hãy cứu lấy con
người! Hãy yêu thương con người! Đó là giá trị nhân văn đặc sắc khiến cho tác phẩm Chí
Phèo ln ln mới.
Bài làm 2
Nam Cao là một nhà văn hiện thực lớn của nền văn học Việt Nam trước Cách mạng.
Sau Cách mạng, ông hăng hái tham gia làm báo kháng chiến. Ơng có nhiều đóng góp
quan trọng đối với việc hồn thiện phong cách truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam ở nửa
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

đầu thế kỷ 20.
Chí Phèo là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của nền văn học hiện thực Việt
Nam trước Cách mạng. Bằng ngòi bút sắc sảo, nghệ thuật khắc họa nhân vật đặc sắc, Nam
Cao đã làm nổi bậc tấn bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của nhân vật Chí Phèo.
Qua nhân vật Chí Phèo, nhà văn đã lí giải thành cơng ngun nhân vì sao người nơng
dân hiền lành bị tha hóa từ nhân tính đến nhân hình một cách tàn tệ đến vậy
Q trình tha hóa của nhân vật Chí Phèo trải qua hai giai đoạn. Mỗi giai đoạn là một
bước chuyển biến mạnh mẽ sức sống trong nhân vật.
Thứ nhất, từ một anh nông dân hiền lành như cục đất Chí Phèo bị đẩy vào tù. Khơng
tội lỗi gì, bất ngờ Chí bị đẩy vào vịng lao lí, bị tước đoạt quyền sống. Bước ra khỏi nhà tù,
Chí Phèo trở thành một "con quỷ" gớm ghiếc, côn đồ và tàn bạo.
Thứ hai, khi Thị Nở đánh thức khát vọng sống lương thiện và mong muốn trở lại với
mọi người, Chí Phèo lại hiền lành như lúc ban đầu. Cánh cửa bước vào cuộc đời rộng mở
trước mắt Chí Phèo. Thế nhưng, trớ trêu thay, chỉ vì sự cản trở của bà cơ, Thị Nở đã đoạn
tuyệt tình nghĩa với Chí sau năm ngày chung sống hạnh phúc. Chí Phèo hụt hẫng, bất lực
và bế tắc. Cánh cửa phục thiện đóng sầm trước mặt hắn, lạnh lùng và tàn nhẫn. Một lần

nữa, Chí Phèo bị cự tuyệt quyền làm người. Bi kịch cuộc đời Chí Phèo bị đẩy đến mức
cùng cực.
Khắc họa tấn bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của nhân vật Chí Phèo, Nam Cao
đã tỏ ra rất vững vàng và bản lĩnh. Lần đầu tiên trên trang văn, người ta thấy một kẻ dị
dạng nhân hình bước ngật ngưỡng trong cơn say. Lần đầu tiên, người ta thấy một nhân vật
bị hủy hoại tàn bạo và khủng khiếp đến như vậy. Nhân vật Chí Phèo đã thực sự mất hết
tính người, sống bằng kiếp thú vật, hồn tồn bản năng. Chí Phèo ngập ngụa trong cơn
say triền miên từ ngày này qua ngày khác. Khơng có sự đê hèn và tàn ác nào mà Chí Phèo
khơng dám làm.
Nam Cao đã dũng cảm ghi nhận hiện thực cuộc sống dù biết rằng dó là một hiện thực
tàn nhẫn có thể khiến người ta thấy đau lịng và khiếp sợ. Ơng khơng hề lảng tránh hay tơ
vẽ nó bằng sắc màu giả tạo của nghệ thuật ngôn từ. Ông muốn mỗi trang văn phải là "cái
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

sự thật ở đời" chân thực và chính xác.
Khơng để nhân vật rơi vào sự tầm thường, dung tục, Nam Cao đã phát hiện vẻ đẹp ẩn
sâu bên trong họ. Bên trong cái điên cuồng của Chí Phèo là khát vọng lương thiện bị đè
nén khủng khiếp. Nó thơi thúc con người vươn lên tìm kiếm nguồn sống. Nhưng trước
những trở lực quá lớn của xã hội thực dân nửa phong kiến, nó khơng có cách nào khác là
phản kháng một cách tiêu cực. Sự phản kháng tự phát ấy không mang lại kết quả tốt đẹp
nào. Cuối cùng, nhân vật thực sự rơi vào tuyệt vọng.
Trước đây, Chí Phèo là một chàng trai nơng dân hiền lành, lương thiện và có lịng tự
trọng. Chỉ vì cái thói ghen bóng ghen gió của cụ Bá Kiến, Chí Phèo đã bị cụ thẳng tay đẩy
vào nhà tù. Trải qua bảy, tám năm bị đầy đọa, chung sống với lớp người dưới đáy xã hội,
tâm hồn Chí Phèo đã bị nhuộm đen. Từ một anh Chí Phèo hiền lành, lương thiện, ra tù
biến thành Chí Phèo với bộ mặt gớm giếc, linh hồn chất đầy thù hận và tội lỗi. Phần
người trong Chí Phèo đã bị thui chột đi. Từ mặt mũi, nhân cách đều biến tướng thật đáng

sợ. Cái đầu thì trọc lóc, cái răng cạo trắng cỡn, cái mặt thì đen và rất câng câng, hai mắt
gườm gườm gớm giếc.
Trong cái xã hội tàn bạo ấy, càng hiền lành,nhẫn nhục bao nhiêu thì lại càng bị chà
đạp bấy nhiêu. Hắn muốn sống thì phải cướp giật, ăn vạ, gây gổ với mọi người. Muốn thế
thì phải cao, phải mạnh, phải hung bạo. Thế là Chí Phèo tìm đến rượu như một cứu cánh
giúp hắn quên đi cuộc đời. Hắn sống trong những cơn say triền miên và làm bất cứ cái gì
người ta sai hắn làm. Cùng với thời gian, Chí Phèo mất đi khả năng nhận thức. Hắn khơng
cịn nhận ra nổi cái bóng của mình, khơng nhớ nổi mình là ai, bao nhiêu tuổi. Mọi người
đều cho Chí Phèo là một con vật chứ khơng phải là con người nữa.
Những chuỗi ngày say sưa vô tận, những tiếng chửi vơ lí,những hành động liều lĩnh
hung hãn chính là sự giãy dụa tuyệt vọng của một con người muốn tìm về con đường
lương thiện mà khơng được.
Trước những hành động điên cuồng và hình dáng quái dị của Chí Phèo, ta chỉ thấy
đáng thương hơn là đáng giận. Bởi lẽ chính nhà tù thực dân, sự áp bức bốc lột nặng nề
của giai cấp thống trị, những định kiến tồi tệ và thái độ hắt hủi nhục mạ của những người
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

xung quanh đã đẩy Chí Phèo đến con đường đó. Đẻ ra anh Chi Phèo hiền lành là một bà
mẹ tội nghiệp và khốn nạn đã lén lút vứt con mình ở cái lị gạch cũ. Cịn đẻ ra thằng lưu
manh Chí Phèo , mất hết tính người là cái xã hội thực dân phong kiến đầy rẫy bất công,
vô nhân đạo.
Nếu nhân vật chị Dậu trong tác phẩm "Tắt đèn" của Ngô Tất Tố đã phải bán con, bán
sữa nhưng chị còn được là con người, cịn Chí Phèo phải bán cả diện mạo và linh hồn của
mình để trở thành con quỹ dữ của làng Vũ Đại. Tất cả chỉ để được tồn tại mà thôi.
Nhưng, ở đáy sâu của tâm hồn cằn cõi và lạnh lẽo ấy vẫn cịn có những mầm mống
tốt đẹp mà hoàn cảnh phủ phàng của xã hội kia chưa đủ sức làm thui chột hết. Nam Cao
đã không bỏ rơi nhân vật của mình. Ơng dõi theo từng bước chân của Chí Phèo trong đêm

tối, trong cơn say, trong giấc ngủ, nhìn ngắm nhân vật bằng tấm lịng đồng cảm sâu sắc.
Trong cái thân xác đáng thương ấy, Nam Cao đã phát hiện ra có một mầm lương thiện hãy
cịn thổn thức. Nó muốn vực dậy, muốn trào ra nhưng khơng thể tự mình làm được.
Cuộc gặp gỡ giữa Chí Phèo và Thị Nở sau cuộc rượu say ở nhà Tư Lãng phải chăng là
sắp đặt của tạo hóa? Tình cờ mà như là định mệnh đã sẵn bày. Cái tình mềm mại của Thị
Nở và bát cháo hành ấm nóng tình người đã đánh thức dậy những tình cảm tốt đẹp, những
khát khao ước mơ khi xưa của Chí Phèo về một gia đình đầm ấm, hạnh phúc. Nó như một
thứ phép màu xoa dịu mọi khổ đau, hàn gắn mọi vết thương và làm rung động mọi tế bào
của Chí Phèo. Sau cái đêm hạnh phúc, Chí phèo cứ thấy có cái gì đó lâng lâng khắp người
khó lí giải.
Thì ra, đó là cảm giác hạnh phúc. Hắn hạnh phúc vì có một người phụ nữ ở bên canh,
dịu dàng và yêu thương. hắn hạnh phúc vì lần đầu tiên có một người khơng sợ hãi, khơng
chạy trốn khỏi hắn. Cũng là lần đầu tiên có một người cho hắn một bữa ăn ngon lành mà
trước đây hắn phải rạch mặt ăn vạ hoặc cướp giật mới có được. Những quyền lợi ấy có gì
to tát đối với con người đâu? Nhưng chao ơi, đối với Chí Phèo thì đó là cả một ân huệ lớn
lao.
Chút tình thương yêu mộc mạc của Thị Nỡ đã đốt cháy lên ngọn lửa lương tri còn leo
lét nơi đáy lòng của Chí Phèo, đánh thức dậy bản chất lương thiện vốn có trong hắn. Con
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

người xấu xí "ma chê quỹ hờn" ấy kì lạ thay lại là nguồn ánh sáng duy nhất đã rọi vào
chốn tăm tối của Chí Phèo. Thức tỉnh, gợi dậy bản tính người ở hắn, thắp sáng một trái
tim đã bị ngủ mê qua bao tháng ngày bị dập vùi, hắt hủi.
Một thành công nổi bật của Nam Cao trong tác phẩm "Chí Phèo" là đã phát hiện,
miêu tả được những phẩm chất tốt đẹp của Chí ngay khi hắn đã bị biến chất, tha hóa.
Ngay khi Chí Phèo điên cuồng như một con thú, tưởng chừng như lịng thương đã cạn
kiệt thì vẫn cịn có một người biết thương cảm hắn. Ở cái làng Vũ Đại, Thị Nở là người

duy nhất hiểu Chí Phèo, đồng cảm với Chí Phèo. Thị vốn là người xấu xí, đã gánh chịu
nhiều điều miệt thị, khinh bỉ của con người nên dễ dàng thấu cảm cho nỗi khổ đau đang
cuộn xé trong con người của Chí - một kẻ cơ đơn, bị người đời ruồng bỏ.
Bát cháo hành của Thị Nở, Chí Phèo xúc động và muốn khóc, giúp Chí Phèo nhận ra:
cái đau khổ lớn nhất của con người, khơng phải là sự đói cơm rách áo, mà sự thiếu thốn
tình thương. Bát cháo hành chính là liều thuốc thần làm sống dậy sự rung cảm mà bấy lâu
tưởng chừng như đã chất trong tim Chí phèo, đánh thức dậy trong hắn khát vọng sống và
sống tốt đẹp.
Cuộc gặp gỡ với Thị Nở đã thức tỉnh ở Chí Phèo niềm mơ ước của một thuở xa xưa
chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, cố dồn vốn để nuôi thêm con lợn. Chí Phèo mong
muốn Thị Nở sẽ là chiếc cầu nối, đưa Chí Phèo trở về, hịa nhập với cộng đồng xã hội.
Sau cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với Thị Nở, tâm trạng Chí Phèo hồn tồn thay đổi. Chí
Phèo giờ đây đã nhận ra nguồn ánh sáng ngồi kia rực rỡ biết bao. Nghe thấy tiếng chim
hót vui vẻ, tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá trên sơng, tiếng cười nói bàn tán
của những người đàn bà đi chợ về... bao nhiêu âm thanh quen thuộc của cuộc sống bấy
lâu nay vậy mà giờ đây Chí Phèo mới nghe thấy bởi hắn ln chìm ngập trong những cơn
say.
Hôm nay, những âm thanh ấy, vọng đến tai hắn, bỗng trở thành tiếng gọi của sức sông
và đã lay động sâu xa tâm hồn Chí Phèo. Trái tim tưởng chừng như trái đá của hắn đã dần
dần sống dậy. Cái phần người trong Chí Phèo cũng hồi sinh "hắn thèm lương thiện, hắn
khao khát làm hòa hòa với mọi người". Từ một "con quỷ dữ", nhờ có tình thương yêu của
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Thị Nở - dù đó là tình thương của một con người xấu xa, thô kệch, dở hơi cũng đủ để làm
sống dậy một bản tính người nơi Chí Phèo. Thế mới biết, sức cảm hóa của tình thương kì
diệu đến chừng nào.
Nhưng đau đớn thay, chút tình thương của Thị Nở khơng đủ mạnh để cứu lấy Chí

Phèo. Bởi ngồi Thị Nở ra, khơng hề có lấy một cơ manh nào, chẳng hề có một bàn tay
thân thiện nào chìa ra dắt Chí Phèo trở về cuộc sống lương thiện. Con đường trở lại làm
người của hắn vừa mới hé mở đã bị đóng sầm lại. Một chút hạnh phúc nhỏ nhoi cuối cùng
vẫn không đến được với Chí Phèo. Khắc nghiệt làm sao khi bản tính người trổi dậy nơi
Chí Phèo cũng là lúc Chí Phèo hiểu rằng mình khơng cịn trở về với lương thiện được nữa.
Xã hội đã cướp đi của Chí Phèo quyền làm người và vĩnh viễn không trả lại.
Những vết dọc ngang trên mặt - kết quả bao cơn say, bao lần đâm thuê chém mướn,
rạch mặt ăn vạ,... đã ngăn cản Chí trở về với cuộc đời lương thiện. Những định kiến của
xã hội đã khơng cho phép Chí đặt chân lên nhịp độ hi vọng. Con đường trở về với cuộc
sống lương thiện vừa mới kịp lóe lên trong đầu hắn, như một ngọn lửa chỉ kịp le lói đã bị
cuộc đời dội gáo nước lạnh làm cho tắt ngầm.
Chí Phèo một lần nữa bị hắt hủi và ruồng bỏ một cách phủ phàng. Chí đã bị chính Thị
Nở cự tuyệt, người mà hắn nghĩ sẽ là cây cầu duy nhất đưa hắn về với cuộc sống lương
thiện. Thị Nở không phải không yêu hắn, không phải không muốn lấy hắn nhưng vì bà cơ
và những định kiến xã hội đã níu giữ lấy Thị, khơng cho Thị được kết duyên với Chí Phèo.
Chí Phèo đã cố níu lấy tay Thị Nở lúc Thị vùng vằng ra về nhưng bất lực. Hắn hụt hẫng
và rơi vào vực thẳm tuyệt vọng: "ơm mặt khóc rưng rức".
Một lần nữa, Chí Phèo tìm đến rượu. Nhưng lần này Chí Phèo càng uống lại càng tỉnh
Càng tỉnh lại càng thấm thía sâu sắc nổi đau bi kịch của mình. Trong cơn đau đớn phẫn
uất, Chí Phéo quyết định trả thù. Hắn vác dao đến nhà Bá Kiến đòi lương thiện. Đau đớn
và thống thiết thay, là tiếng phẫn uất của Chí Phèo: "Ta muốn làm người lương thiện, ai
cho ta lương thiện. Làm thế nào cho mất được những vết mảnh trại trên mặt này. Tao
không thể là người lương thiện được nữa. Biết khơng, chỉ cịn một cách... biết khơng...".
Căm thù cao độ và khơng cịn lối thốt nào khác, Chí Phèo đã giết Bá Kiến rồi tự sát, lấy
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

sự hủy diệt đời mình để giải quyết bế tắc của số phận.

Qua truyện ngắn Chí Phèo Nam Cao đã khái quát một hiện tượng xã hội ở nông thôn
Việt Nam trước năm 1945, một bộ phận nông dân lao động lương thiện bị đẩy vào con
đường tha hóa, lưu manh hóa. Nhà văn đã kết án đanh thép cái xã hội tàn bạo tàn phá cả
thể xác và tâm hồn người nông dân lao động, đồng thời khẳng định bản chất lương thiện
của họ, ngay trong khi họ bị vùi dập mất cả nhân hình, nhân tính.
Chí Phèo chính là tiếng kêu cứu thiết tha của những người bất hạnh; là tiếng nói bảo
vệ và đấu tranh cho quyền được làm người của những con người lương thiện; là mong
ước được sống và sống hạnh phúc, khơng cịn những thế lực đen tối của xã hội đẩy họ vào
chỗ khốn cùng, bế tắc, đầy bi kịch xót xa của lớp người nơng dân khốn cùng.
Bài làm 3
Bình luận về nhân vật Chí Phèo một nhà phê bình văn học viết: "Khi chị Dậu, anh
Pha xuất hiện trên những trang sách của dòng văn học hiện thực phê phán, người ta cứ
nghĩ nỗi khổ của người nông dân ở một nước thuộc địa nửa phong kiến đến như thế là
cùng. Nhưng khi Chí Phèo khật khưỡng bước ra từ những trang sách của Nam Cao, người
ta liền mới nhận ra rằng đây là hiện thân của những gì khốn khổ, tủi nhục nhất". Chị Dậu
phải bán chó, bán con, bán cả dòng sữa ngọt ngào của đời mình nhưng dầu sao chị vẫn
được gọi là người. Cịn Chí Phèo phải bán cả diện mạo và linh hồn của mình để trở thành
con quỷ dữ của làng Vũ Đại. Và khi ý thức nhân phẩm được trở về thì lại bị xã hội lạnh
lùng cự tuyệt để phải tìm đến cái chết thảm thương. Tấn bi kịch thê thảm và độc đáo của
nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên được Nam Cao diễn tả thấm thía và cảm động
là ở chỗ đó.
Lai lịch = đoạn đời 1 - xuất thân của Chí Phèo là một người nơng dân lương thiện.
Lai lịch của Chí Phèo là một số khơng trịn trĩnh. Hắn là một thằng khơng cha, khơng
mẹ, khơng bà con thân thích, khơng một tấc đất cắm dùi. Ngay từ khi mới sinh ra, hắn đã
bị vứt bên cái lị gạch cũ bỏ khơng. Hắn được một người thả ống lươn mang về ni, sau
đó cho người đàn bà goá mù. Và người đàn bà goá mù bán cho bác Phó Cối. Suốt quãng
đời niên thiếu, Chí Phèo khơng có tuổi thơ. Hắn phải sống kiếp bơ vơ đi ở cho hết nhà
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

này sang nhà nọ. Đến tuổi trưởng thành, Chí Phèo làm anh canh điền cho nhà Bá Kiến,
một tên địa chủ kiêm cường hào khét tiếng độc ác, gian hùng. Tuy phải làm thân trâu
ngựa, bị áp bức bóc lột thậm tệ nhưng đã có một thời Chí Phèo là người nơng dân lương
thiện, khoẻ mạnh về thể xác, lành mạnh về tâm hồn.
Bi kịch 1 = đoạn đời 2 - Chí Phèo đặt ra vấn đề xã hội: người nơng dân bị tha hố,
đầy đoạ, lăng nhục...
Nhưng quãng đời lương thiện của Chí Phèo đã bị chấm dứt nhanh chóng bởi bàn tay
độc ác của giai cấp thống trị. Chỉ vì một cớ ghen tng vu vơ, Bá Kiến đã đẩy Chí Phèo
vào tù. Mỉa mai thay, nhà tù, cái công cụ cải tạo con người của chế độ thực dân đã tiếp tay
cho bọn cường hào phong kiến để giết chết phần người trong Chí Phèo. Từ làng Vũ Đại
vào tù, Chí Phèo là một con người; ở tù ra, về làng Vũ Đại, Chí Phèo là một con quỷ. Sau
bảy, tám năm biệt tích trở về, Chí Phèo xuất hiện trước mắt dân làng với một bộ dạng rất
kì qi: "cái đầu trọc lóc, cái răng cạo trắng hớn, hai con mắt gườm gườm trơng gớm chết.
Nhìn mặt hắn người ta nghĩ là mặt của một con vật lạ".
Nam Cao vốn là một nhà văn chú trọng đi sâu vào đời sống nội tâm nhân vật hơn là
chú trọng vẻ bề ngoại, rất ít khi ơng tả ngoại hình nhân vật kĩ lưỡng như tả Chí Phèo lúc
này. Bởi một khi đã trở thành quỷ dữ, Chí Phèo khơng thể mang khn mặt khoẻ mạnh và
lành như đất của anh Chí ngày nào. Quá trình tha hố, lưu manh hố của hắn là q trình
diễn ra trên cả hai phương diện: ngoại hình và tính cách, nhân hình và nhân tính. Trên
đường đến nhà Bá Kiến, tay cầm cổ chai, Chí Phèo vừa đi vừa chửi bới, nguyền rủa
nhưng dường như đằng sau tiếng chửi lảm nhảm của Chí Phèo là ý thức mơ hồ về bi kịch
về cuộc đời mình, là nỗi căm phẫn vật vã, tuyệt vọng của một con người thèm khát được
giao tiếp với đồng loại. Mà tội nghiệp thay, khát khao được giao tiếp của Chí đơn giản chỉ
là có được một tiếng người chửi lại hắn. Làng Vũ Đại để mặc hắn trong sự im lặng đáng
sợ. Trong nỗi cơ đơn, đáp lại hắn hoạ may chỉ có mấy con chó. Thành ra Chí Phèo cũng
chỉ là một con vật sống giữa sự lạnh nhạt của xã hội loài người.
Giờ đây, để tồn tại với bọn cường hào (ăn thịt người khơng biết tanh), Chí Phèo
khơng thể hiền lành nhẫn nhục như trước nữa. Bởi càng hiền lành, nhẫn nhục thì càng bị

Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhấn xuống bùn. Muốn sống phải gây gổ, cướp giật, ăn vạ, muốn thế phải liều lĩnh, mạnh
mẽ, những thứ ấy Chí Phèo tìm thấy ở rượu. Cho nên, cuộc đời Chí Phèo giờ đây được
tính bằng những cơn say, những tội ác. Đó là một cuộc đời sống vô thức, một công cụ tội
ác trong tay bọn thống trị... "Hắn say thì hắn làm bất cứ việc gì người ta sai hắn làm...
Hắn tác oai tác quái cho bao nhiêu dân lành, phá bỏ bao nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao
nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao
nhiêu người dân lương thiện". Mọi hành động, tội ác của Chí Phèo là sự phản ứng gay gắt,
quyết liệt của người nông dân lương thiện bị dồn tới bước đường cùng. Nhưng tính chất
tha hố, lưu manh của Chí Phèo đã làm cho những phản ứng đó trở nên mất phương
hướng, tiêu cực, rất nguy hiểm, dễ bị kẻ thù mua chuộc, lợi dụng. Càng ngày, Chí Phèo
càng rơi sâu vào vực thẳm của đau thương và tội lỗi, trượt dài trên con đường tha hố, lưu
manh khơng lối thoát. Hắn lâm vào một tấn bi kịch đầy nghịch lí: vừa là nạn nhân đau
thương của giai cấp thống trị, vừa là con quỷ dữ đối với dân làng Vũ Đại. Mọi người đều
sợ và tránh mặt Chí Phèo mỗi lần hắn đi qua.
Như vậy, đẻ ra người nông dân lương thiện là một bà mẹ hiền lành, tội nghiệp nào đó
lén lút vứt đứa con vào một cái lị gạch bỏ khơng. Nhưng đẻ ra một thằng Chí Phèo lưu
manh, tha hố bị đầy đoạ, lăng nhục, bị cướp cả nhân tính và nhân hình, bị đối xử như
một con vật là toàn bộ xã hội thực dân phong kiến bất công, tàn bạo, vô nhân đạo thời bấy
giờ.
Bi kịch 3 = đoạn đời 3: bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người
Nhưng bi kịch của Chí Phèo khơng chỉ dừng lại ở đó. Chí Phèo cịn lâm vào một tấn
bi kịch đau đớn hơn: bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người. Giữa bóng tối mênh mơng của
cuộc đời, vào một đêm trăng thơ mộng, Chí Phèo được gặp Thị Nở, một người đàn bà xấu
đến ma chê quỷ hờn. Được sự săn sóc giản dị bằng tình u thương mộc mạc, chân thành
khơng tính tốn của người đàn bà khốn khổ là Thị Nở, bản chất người nơng dân lao động

lương thiện trong Chí Phèo đã thức dậy. Nam Cao đã giành cho Chí Phèo những trang văn
xuôi cảm động đầy chất thơ để miêu tả tình yêu và qúa trình thức tỉnh chất người trong
hắn. Lần đầu tiên tỉnh dậy sau những cơn say vơ tận, Chí Phèo lắng nghe từng âm thanh
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

náo nức của cuộc sống vang động vào tâm hồn mình: những âm thanh quen thuộc như
tiếng chim hót, tiếng gõ mái chèo anh thuyền chài đuổi cá trên sơng, tiếng chuyện trị của
mấy người đàn bà đi chợ về... Đó là âm thanh cuộc sống gia đình hạnh phúc ngày nào
cũng diễn ra nhưng chỉ hơm nay Chí Phèo mới nghe thấy. Bởi sau một thời gian dài, Chí
Phèo bị xã hội thực dân phong kiến với bọn cường hào độc ác, nhà tù tàn bạo làm cho mù
điếc tâm hồn. Giờ đây tâm hồn hắn đã được Thị Nở với bát cháo hành chứa đựng bên
trong hương vị của tình yêu chân thành và hạnh phúc giản dị thấm thía làm cho sáng tỏ.
Lần đầu tiên hắn biết buồn vì sự cơ độc; cũng là lần đầu tiên hắn biết nhớ, biết hồi tưởng
về quá khứ với ước mơ một gia đình hạnh phúc, yên vui, bình dị. Cuộc gặp gỡ với Thị Nở
có ý nghĩa như một tia chớp loé lên trong cuộc đời tăm tối triền miên của Chí Phèo. Nó
giúp Chí Phèo nhận ra tình trạng bi đát và tuyệt vọng của số phận mình:
"Nhìn phía trước người thân chẳng có
Ngó sau lưng quá khứ rợn ghê người"
Tình yêu thương đã thức tỉnh con người, khơi dậy trong hắn nỗi khát khao lương
thiện. Chí Phèo rưng rưng cảm động. Chí Phèo muốn làm hồ với mọi người biết bao,
nghĩa là hắn vơ cùng tha thiết muốn kết nạp trở lại cái xã hội bằng phẳng của những con
người lương thiện. Thị Nở là cái cầu đưa Chí Phèo trở về cuộc sống lương thiện và câu trả
lời của Thị Nở quyết định số phận của Chí: được kết nạp trở lại xã hội loài người hay vĩnh
viễn bị đầy đoạ trong kiếp sống thù hận. Chí Phèo hồi hộp hi vọng. Nhưng cánh cửa hi
vọng vừa hé mở thì lại bị đóng sầm ngay lại vì bà cơ của Thị khơng cho Thị đâm đầu đi
lấy một thằng chỉ có một nghề là rạch mặt ăn vạ. Nhưng trách gì bà cơ - bà cô là hiện thân
của thành kiến, định kiến bất công, vô nhân đạo của làng Vũ Đại, của xã hội cũ. Lâu nay,

mọi người trong làng quen coi hắn là quỷ dữ mất rồi! Chí Phèo đã sống những giây phút
hạnh phúc nhất của cuộc đời trong tình yêu, lại rơi vào những giây phút đau đớn nhất của
tấn bi kịch tinh thần. Rượu không thể làm hắn say... "hắn cứ thoang thoảng thấy hơi cháo
hành" - cái hương vị của tình người, tình thương u mà Chí không thể quên được dù chỉ
nếm trải trong một lần ngắn ngủi; hắn ơm mặt khóc rưng rức. Giọt nước mắt của Chí Phèo
là sự thể hiện cao nhất đỉnh điểm của nỗi đau đớn khi nhận ra mình đã bị cự tuyệt quyền
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

làm người.
Chí Phèo lại uống rượu và xách dao ra đi. Nhưng hắn không rẽ vào nhà Thị Nở như
dự định ban đầu mà đến thẳng nhà Bá Kiến. Trong cơn đau khổ và tuyệt vọng, Chí Phèo
trở thành người nơ lệ thức tỉnh, một đầu óc sáng suốt nhất làng Vũ Đại, hắn hiểu ra, thấm
thía tội ác của kẻ đã cướp cả hình người và hồn người của mình là Bá Kiến. Chí Phèo lần
này quyết đến để trả thù. Đứng trước Bá Kiến, Chí Phèo đã chỉ tay vào mặt lão và dõng
dạc đòi quyền làm người, địi được làm lương thiện. Chí Phèo đã vung dao lên giết chết
Bá Kiến. Giết xong Bá Kiến, Chí Phèo quay lại tự giết mình. Chí Phèo chết vì khơng tìm
được lối thốt, vì xã hội khơng cho hắn sống. Ý thức nhân phẩm đã trở về, Chí Phèo
khơng bằng lịng kiếp sống thú vật nữa nên đã tìm đến cái chết. Chí Phèo chết trên
ngưỡng cửa trở về cuộc sống và cái chết của Chí cũng là một cái chết thê thảm của một
con vật. Nó có ý nghĩa tố cáo xã hội một cách sâu sắc và mãnh liệt.
Trước đây để bám lấy cuộc sống, Chí Phèo đã từ bỏ nhân phẩm. Giờ đây ý thức nhân
phẩm đã trở về thì Chí Phèo lại phải thù tiêu cuộc sống của mình. Gấp trang sách lại ta
cịn nghe văng vẳng đâu đây câu hỏi của Chí Phèo: "Ai cho tao lương thiện?". Đó là một
câu hỏi chứa chất phẫn uất đau đớn làm day dứt hàng triệu trái tim người đọc: làm thế nào
để cho con người được sống cuộc sống con người trong cái xã hội tàn bạo vùi dập nhân
tính ấy? Câu hỏi của Chí Phèo là "Một câu hỏi lớn. Khơng lời đáp" thật ai ốn, tuyệt vọng!
Đấy cũng chính là bi kịch lớn nhất ở nhân vật yêu quý này.

Từ số phận nhân vật Chí Phèo, Nam Cao muốn khái quát một hiện tượng phổ biến ở
nông thôn nước ta trước Cách mạng: một bộ phận nông dân lao động lương thiện bị đẩy
vào con đường tha hoá, lưu manh hoá.
Sáng tạo ra nhân vật Chí phèo với gương mặt khơng tuổi, chằng chịt đầy vết sẹo và
với tâm hồn mang nỗi đau quằn quại của một con người bị cự tuyệt quyền làm người,Nam
Cao đã mang lại cho người đọc một cái nhìn hồn tồn mới, ở một góc độ mới về nơng
dân: cái nhìn vào cõi tinh thần, vào chiều sâu bi kịch. Viết những trang văn đau đớn thấm
đẫm nước mắt về bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí, Nam Cao đã cắm cho
mình một cái mốc vinh quang trên con đường trở thành nhà văn lớn của văn học hiện thực
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

và văn xi Việt Nam thế kỉ XX.
Bài làm 4
Có ý kiến cho rằng: Nếu khơng viết: "Chí Phèo", Nam Cao đã để lại cho Văn học Việt
Nam một khoảng trống lớn. Chí Phèo là tác phẩm đầu tay của Nam Cao trình làng với bạn
đọc, ngay từ khi xuất hiện nó đã trở thành một vấn đề, một kiệt tác của trào lưu văn học
hiện thực. Đây là tác phẩm tiêu biểu viết về người nông dân bởi đến đây người đọc mới
hiểu thế nào là tận cùng nỗi khổ của người nông dân Việt Nam trong xã hội phong
kiến.Nếu như ở những tác phẩm của các nhà văn hiện thực khác: Ngô Tất Tố, Nguyễn
Công Hoan... hình ảnh người nơng dân chỉ hiện lên với những áp bức bất công, bị dồn
đến bước đường cùng, nhưng họ vẫn cịn giữ được con người mình, nhưng đến với Nam
Cao thì đã có những khám phá phát hiện mới mẻ, ông không chỉ phát hiện ra bi kịch bị
bần cùng hóa mà cịn khám phá phát hiện ra bi kịch bị lưu manh tha hóa bị cự tuyệt quyền
làm người của người nông dân.
Mở đầu trang văn, Nam Cao đã để cho Chí Phèo xuất hiện bằng một hình ảnh hết sức
sống động độc đáo: Chí Phèo khật khưỡng vừa đi vừa chửi: tiếng chửi của Chí Phèo ngay
lập tức cho người đọc hình dung về một sự việc bất bình thường. Vì lẽ gì mà một con

người phải cất lên những tiếng chửi như vậy? Tại sao những tiếng chửi đó lại khơng được
đáp trả...? Nhưng chúng ta sẽ thấy tiếng chửi này không phải là bâng quơ, khơng đơn giản
mà nó rất logic, rất có dụng ý. Ban đầu hắn chửi trời đến chửi đời rồi chửi ngay tất cả làng
Vũ Đại... nhưng đối tượng của những tiếng chửi này là mơ hồ không xác định đến khi hắn
chửi không biết đứa nào đẻ ra thân hắn cho hắn khổ thế này... thì đối tượng đã được xác
định. Chí Phèo chửi để nhận thức nguyên nhân dẫn đến bi kịch của bản thân. Nhưng ngay
lập tức hắn hiểu rằng tiếng chửi của hắn là vô vọng, hắn thấy thấm thía nỗi khốn khổ của
số phận, hắn đã phải cất tiếng chửi để thèm mong có ai đó chửi lại hắn, để hắn có thể
được giao tiếp với đời, với người. Vậy mà không người nào chịu chửi lại hắn, có nghĩa là
tất cả mọi người đã dứt khối khơng coi hắn là người. Chửi lại hắn nghĩa là còn thừa nhận
hắn là người, còn bằng lịng giao tiếp đối thoại với hắn. Chí chửi cả làng Vũ Đại với hy
vọng sẽ có ai đó chửi lại. Nhưng hắn chỉ nhận lại một sự im lặng đáng sợ, và Chí vẫn cịn
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

lại một mình Chí trong sa mạc cơ đơn: hắn cứ chửi rồi lại nghe, chỉ có ba con chó dữ với
một thằng say rượu.
Bằng cách mở đầu truyện độc đáo thế này, tác giả không chỉ giới thiệu mà còn bắt đầu
hé mở cho người đọc thấy tình trạng bi đát của một số phận, đó là số phận người nông
dân bị xã hội tàn phá về tâm hồn, hủy diệt cả nhân tính, do đó bị phủ nhận giá trị, tư cách
làm người. Nỗi thống khổ của Chí Phèo ban đầu tất cả là con số không: không nhà, không
cửa, không cha mẹ, không họ hàng thân thích, khơng một tấc đất cắm dùi... Nhưng đó
mới chỉ là mở đầu, nỗi khổ đau đớn nhất của Chí Phèo là bị cả xã hội quay lưng lại, bị
cướp mất linh hồn người, bị loại ra khỏi xã hội loài người, phải sống kiếp sống tối tăm
của thú vật. Từ quá khứ đến hiện tại, từ bản chất đến hiện tượng Chí Phèo đã biến đổi.
Trong quá khứ Chí Phèo là một con người hiền như cục đất, có bản chất lương thiện, từ
khi vào làm canh điền cho nhà Bá Kiến, rồi bị Bá Kiến đẩy vào tù, sau 7-8 năm ở tù ra,
Chí Phèo đã rơi vào vơ thức và bị lưu manh tha hóa, tất cả mọi hành động của Chí Phèo

đều phải thơng qua rượu, đều diễn ra trong vô thức : đâm thuê, chém mướn, cướp bóc,
rạch mặt ăn vạ... Những tội ác của Chí cứ đầy lên trong con mắt người dân làng Vũ Đại.
Tưởng như số phận cuộc đời của Chí Phèo sẽ mãi mãi trượt dài trên cái dốc lưu manh
tha hóa và rơi vào vực sâu của kiếp sống tội lỗi; nhưng sự xuất hiện Thị Nở đã đưa Chí
Phèo từ vực sâu của kiếp sống lưu manh tha hóa đến bến bờ của cõi đời lương thiện. Đây
có thể xem là một sự kiện trọng đại, một biến cố mở ra một bước ngoặt của cuộc đời Chí
Phèo, đưa Chí Phèo trở lại với kiếp người. Sự xuất hiện của Thị Nở cùng bát cháo hành
đã biểu hiện cho sự đồng cảm và tình người nhân hậu. Người đàn bà xấu đến ma chê quỷ
hờn kia lại là người duy nhất ở làng Vũ Đại biết được sao có lúc nó hiền đến thế. Hơi ấm
của bát cháo hành chính là hơi ấm của tình người nhân hậu đã làm cho con người lương
thiện bấy lâu chìm khuất trong hình ảnh của con quỷ dữ, thằng đầu bò đã phục sinh, giờ
đây sức sống tâm hồn đã trỗi đậy trong Chí Phèo.
Sau khi con người lương thiện phục sinh, tính cách tâm hồn con người Chí Phèo đã
tỉnh dậy lắng nghe những âm thanh bình dị mộc mạc hàng ngày mà lâu nay Chí quên lãng.
Chí bỗng hồi tưởng về những kỉ niệm của thời êm đẹp :Ao ước có một gia đình nho nhỏ,
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, chúng lại bỏ một con lợn để làm vốn liếng, khá giả
thì mua dăm ba sào ruộng làm....Đáng lẽ ra hắn cũng sẽ có được một cuộc sống bình
thường như bao người khác nhưng giờ đây khi hắn tỉnh dậy hắn mới thấy hắn đã già mà
vẫn cịn cơ độc hắn vẫn đang sống bên lề cuộc đời một cách khốn nạn, hắn cảm thấy buồn,
cảm thấy tủi nhục. Hơn lúc nào hết, lúc này hắn mong ước được làm người, được trò
truyện...
Nhưng những giây phút được yêu của cuộc sống lứa đơi Chí Phèo - Thị Nở thật ngắn
ngủi, hạnh phúc vừa hé mở đã khép lại. Chí Phèo và Thị Nở đã dắt tay nhau tới ngưỡng
cửa cuộc đời nhưng bị từ chối phũ phàng bởi định kiến xã hội mà bà cô Thị Nở là đại diện.
Khi tỉnh dậy và đối diện với hiện thực, Chí Phèo mới giật mình và nhận thức một cách

sâu sắc hơn, rằng hắn đã bị từ chối khỏi cộng đồng và không thể trở thành người lương
thiện trong con mắt mọi người được nữa.
Khi con người lương thiện trong Chí Phèo đã phục sinh thì hắn lại càng khao khát
được làm người hơn bao giờ hết. Nhưng khao khát vẫn chỉ là khao khát, như ánh cầu
vồng vụt tắt sau cơn mưa, như ngọn lửa nhỏ bị dập tắt khi mới vừa được nhen nhóm khát
vọng làm người của hắn đã bị cự tuyệt hồn tồn. Chí lại trở về với sự cơ độc, và đau đớn,
xót xa khi nhận ra mình đã khơng cịn đường về quay trở lại: Không được! Ai cho tao
lương thiện? Làm thế nào để mất những hết mảnh chai trên mặt này? Đây chính là sự tự ý
thức cao độ của Chí Phèo về bi kịch của bản thân mình. Hình ảnh những vết mảnh chai
trên mặt chính là dấu vết của những năm tháng tội đồ. Hình ảnh này đã hằn sâu trong tâm
trí của người dân làng Vũ Đại và trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng đối với họ. Trong con
mắt của mọi người, Chí Phèo là con quỷ dữ. Thằng đầu bị và hình ảnh này khơng thể tẩy
xóa đi được nữa. Chính định kiến đã ngăn cản bước chân của Chí Phèo tìm về với cõi đời
lương thiện.
Hơn ai hết, Thị Nở là người đem lại cho Chí Phèo sự đồng cảm về tình người nhân
hậu, nhưng chính Thị Nở cũng là người đẩy Chí Phèo đến bờ vực của cái chết. Thị vừa là
phương tiện, là công cụ lại vừa là nạn nhân của định kiến.
Đến đây, Chí Phèo rơi vào bi kịch của sự lựa chọn giữa sự sống và nhân cách cái Và
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

cuối cùng, Chí Phèo đã tìm đến cái chết để khẳng định nhân cách của mình Chí Phèo cầm
dao đâm chết Bá Kiến - kẻ thù lớn nhất của đời mình rồi tự sát. Chí Phèo đã lựa chọn một sự lựa chọn nghiệt ngã, nhưng đó là cách duy nhất để con người lương thiện trong
Chí được sống, để nhân cách con người của hắn được tồn lại.
Hành động tự sát của Chí Phèo là cuộc chiến đấu mạnh mẽ nhất, dữ đội nhất và là
cuộc chiến đấu cuối cùng giữa con người hiền như cục đất và con quỷ dữ thằng đầu bò.
Trong cuộc quyết đấu này, Chí Phèo đã chết, nhưng nhân cách lương thiện đã trỗi dậy và
tỏa sáng, đó cũng chính là chiến thắng tất yếu của cái thiện đối với cái ác, đồng thời cũng

là sự thể hiện rõ ràng nhất của tư tưởng nhân đạo và tinh thần nhân văn của ngòi bút Nam
Cao.
Bài làm 5
Trong giai đoạn văn học 1930-1945, chủ yếu các tác giả đều viết về số phận những
người nơng dân, nhưng mỗi người đều có lối viết, lối khai thác các nhân vật của riêng
mình. Cịn riêng Nam Cao, ơng lại muốn tìm tịi, khai thác về nỗi khổ của những người
nông dân lương thiện. Nam Cao sinh ra trong 1 gia đình nơng dân ở làng Đại Hồng, cả
cuộc đời ơng vất vả lận đận, ông là người giàu tình yêu thương, nặng ân tình đặc biệt là
đối với những người nông dân nghèo khổ bị áp bức. Năm 1951, Nam Cao hy sinh, ông
xứng đáng là 1 nhà văn- chiến sĩ, có thể coi là ngòi bút đại thụ của nền văn học Việt Nam.
Tác phẩm "Chí Phèo" đã trải qua 3 lần đổi tên, nhan đề đầu tiên là "Cái lò gạch cũ", sau
khi được in thành sách nhà xuất bản đã tự ý đổi tên thành "Đôi lứa xứng đôi", sau này,
Nam Cao mới đổi lại tên thành "Chí Phèo", tác phẩm được coi là kiệt tác của nhà văn
Để hiểu rõ được bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người của Chí phèo, người đọc phải
hiểu được bi kịch là gì? Bi kịch là nỗi buồn, các nhà văn thường khai thác từ những mẫu
thuẫn xung đột gay gắt và thường kết thúc bằng cái chết của nhân vật chính. Trong truyện
ngắn "Chí phèo", tác giả khơng chỉ đi sâu vào khai thác mẫu thuẫn giai cấp mà còn khai
thác cả mâu thuẫn trong chính nhân vật. Chí phèo được sinh ra là con người với đầy đủ
các bản chất của 1 người bình thường, có dự đinh, ước mơ, là 1 người nông dân hiền lành
lương thiện, biết phân biệt tốt xấu đúng sai. Nhưng rồi sau đó, Chí bị đẩy vào con đường
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

bần cùng hóa, tha hóa, bị tước đoạt mất nhân tính, bị loại ra khỏi xã hội lồi người. Để rồi
sau đó, khi hắn muốn quay trở lại làm 1 con người lương thiện thì lại bị từ chối phũ phàng
và cuối cùng hắn chết trên ngưỡng cửa trở về với cuộc đời
Ngay từ khi sinh ra, Chí đã bị bỏ rơi, được 1 anh thả ống lươn nhặt được trong buổi
sáng sớm tinh sương ở lò gạch bị bỏ khơng ngồi đồng vằng. Con người đến với cuộc đời

như bị quẳng ra đấy, bơ vơ, trơ trọi. May thay, nhờ sự cưu mang, đùm bọc của người dân
làng Vũ Đại mà hắn đã được sống, được trở thành người nông dân hiền lành lương thiện,
giàu tự trọng. Nhưng vì ghen tng vu vơ mà lí Kiến đã đẩy hắn đi tù, nhà tù thực dân đã
biến hắn trở thành kẻ "trông đặc như 1 thằng sắng đá" rồi sau đó bá Kiến thực hiện nốt
cơng đoạn cuối cùng là biến Chí trở thành tay sai của mình. Chí Phèo bị lợi dụng, trở
thành kẻ chun đi đâm thuê chém mướn, mỗi ngày hẳn bán rẻ linh hồn mình cho quỷ
bằng vài đồng vài hào để rồi cuối cùng hắn biến mình thành 1 con quỷ thật sự "Nhìn mặt
hắn người ta khơng đốn được là bao nhiêu tuổi, nó vàng vàng mà lại sạm màu gio, nó lằn
ngang lằn dọc khơng biết bao nhiêu là vết sẹo "rồi hắn còn suốt ngày sau rượu" cứ rượu
vào là hắn chửi". Trong tiếng chửi lảm nhảm của Chí cịn lã nỗi cơ độc, hắn khao khát
được giao tiếp với mọi người dù chỉ là tiếng chửi, nhưng chẳng ai đáp lại hẳn, chẳng đi
chấp nhận hẳn, bởi vì "hắn đã đạp đổ bao nhiêu hạnh phúc, đập nát biết bao cảnh yên vui,
làm chảy máu và nước mắt của biết bao nhiêu con người lương thiện" Nhưng hắn làm
nhiều điều ác như vậy bỏi vì hắn lúc nào cũng say. Cũng viết về những người nông dân
nhưng Nam Cao khơng khái thác theo lối mịn cũ là khổ vì sưu cao thuế nặng, khổ vì
nghèo đói mà Nam Cao khai thác nỗi đau tinh thần của con người. Bị tàn phá mất nhân
hình, bị tước đoạt mất nhân tính, bị loại ra khỏi xã hội loại người.
Và có lẽ, cuộc đời hắn sẽ cứ như vậy nếu như không gặp thị Nở. Thị Nở đã đến với
hắn, cho hắn cảm nhận được tình yêu thương, cho hắn biết yêu và được yêu, lần đầu tiên
hắn được "1 người đàn bà cho". Hắn yêu thị, muốn làm nũng với thị như với mẹ, và lúc
này hắn đã hoàn toàn tỉnh táo, phần linh hồn người của hắn đã trở về nhờ có thị Nở.
"Chao ơi! Muốn làm hịa với mọi người biết bao "hắn lập luận rất đơn giản là lại chặt chẽ,
hắn hi vọng thị sẽ là cầu nối cho hắn trở về với cuộc đời bằng phẳng lương thiện. "Thị Nở
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

có thể sống n ổn với hẵn thì tại sao mọi người lại khơng thể, rồi mọi người sẽ thấy hắn
chả làm hại ai rồi sẽ từ từ tiếp nhận hắn trở về với cuộc sống bằng phẳng". Hắn lại hy

vọng, lại ước mơ về 1 gia đình hạnh mà có thị Nở. Nhưng hy vọng chẳng kéo dài được
lâu, thị chợt nhớ ra ở nhà còn có 1 bà cơ và thị muốn quay trở về để hỏi ý kiến bà cô.
Nhưng bà cô đã không chấp nhận Chí bởi nghĩ hắn là thằng khơng cha không mẹ, suốt
ngày chỉ đi ăn vạ, đâm thuê chém mướn. Cầu nối đưa hắn đến với cuộc đời đã gãy, cánh
của cuộc đời đóng sầm lại ngay trước mặt hắn. Ở đây, Nam Cao đã khéo léo lồng bi kịch
bị cự tuyệt quyền làm người vào bị kịch bị cự tuyệt tình yêu. Nếu như lúc trước hắn khổ
nhưng ít nhất lúc đó hẳn cũng say, khơng nhận thức được. Còn bây giờ hắn đã tỉnh, nỗi
khổ nhân lên thành niềm thống khổ, chẳng cịn 1 ai có thể đón hắn đến với cuộc đời nữa
rồi
Tác giả đã sử dụng ngịi bút diễn tả tâm lí nhân vật bậc thầy, tác giả cịn đưa cả ngịi
bút của mình cho chính nhân vật, để nhân vật có thể tự nói lên được sự đau khổ. Lúc nghe
thị trút hết tức giận lên đầu hắn, hẳn từ từ hiểu rồi "ngẩn người", hắn hụt hẫng bàng hồng,
thống thấy 1 hương cháo hành thoảng qua mũi. Rồi khi thị đi, hắn đã nắm tay níu kéo thị,
hắn níu kéo sợi dây cuối cùng cứu vớt cuộc đời hắn nhưng thị Nở lại dứt khốt tuyệt tình,
hắn rơi vào tình trang tuyệt vọng, hắn đau đớn mà khóc lóc. Rồi hắn lại tìm tới rượu,
nhưng càng uống hắn lại càng tỉnh, hương rượu hòa lẫn mới mùi thơm cháo hành khiến
hắn càng đau đớn. Rồi hắn quyết định vác dao ra đi, hăn lảm nhảm là sẽ đi tới nhà thị để
giết bà cô nhưng cuối cùng hắn lại đi tới nhà bá Kiến, có lẽ bởi vì hắn ý thức được ai mới
là người đẩy hắn tới nước này. Trước mặt tên cáo già bá Kiến, Chí đã nói những lời hồn
tồn tỉnh táo, dõng dạc "Tao muốn làm người lương thiện", câu nói thể hiện được khát
vọng muốn hồn lương, trở về với xã hội lồi người. Tuy nhiên, chính lúc này, Chí đã
thấm thía được bi kịch của cuộc đời mình rằng hắn sẽ khơng bao giờ có thể quay trở về
cuộc đời lương thiện được nữa rồi. Ai sẽ cho hắn lương thiện? Ai sẽ giúp hắn làm người
lương thiện? Đau đớn căm thù kẻ đã hại mình, Chí rút dao ra, "chém túi bụi vào người bá
Kiến" rồi hắn cũng tự tử, Chí Phèo đã chết trên ngưỡng cửa trở về với cuộc đời
Có thể nói, Nam Cao đã rất thành công trong việc khai thác nỗi khổ về mặt tinh thần,
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nỗi đau về thể xác của những người nông dân xưa. Kết hợp với nghệ thuật miêu tả tâm lí
nhân vật, ngơn ngữ giản dị, tự nhiên mà sống động càng làm tôn lên tài năng của Nam
Cao. Qua tác phẩm, tác giả muốn gửi gắm lòng đồng cảm sâu sắc với bi kịch của nhân vật,
niềm tin về bản chất hiền lành lương thiên của con người sẽ ln cịn đó. Hơn nữa, tác
phẩm được viết lên như 1 lời kêu cứu, cứu lấy quyền làm người, cứu lấy quyền sống,
quyền được hưởng hạnh phúc lứa đối của con người.
Bài làm 6
Khi Chí Phèo: "Ngật ngưởng bước ra từ những trang sách của Nam Cao, thì người ta
liền nhận ra rằng đây mới là hiện thân đầy đủ những gì gọi là khốn khổ, tủi nhục nhất của
người dân cày ở một nước thuộc địa, bị cào xẻ, bị hủy hoại từ nhân tính đến nhân hình.
Chị Dậu bán con, bán chó, bán sữa nhưng chị vẫn cịn được là con người. Chí Phèo phải
bán cả diện mạo và hồn của mình để trở thành con quỷ dữ". (Nguyễn Đàng Mạnh). Trong
muôn vàn nỗi khốn khổ tủi nhục mà Chí đã nếm trải, khơng thể khơng chú ý đến cái bỉ
kịch bị cự tuyệt quyền làm người của y.
Đó cũng là chủ đề xuyên suốt tạo nên giá trị nhân đạo, giá trị hiện thực của tác phẩm
Chí Phèo.
"Bi kích là tình cảm éo le đầy đau thương, bế tắc chưa có lối thốt mà cịn người phải
chịu đựng". Hiểu theo nghĩa ấy, số phận Chí Phèo là một chuỗi dài bi kịch mà bi kịch sau
bao giờ cũng đau đớn hơn bi kịch trước. Nhiều ngươi khẳng định, Chí xuất hiện sau tiếng
chửi, điều ấy đúng! Nhưng có lẽ chưa đủ. Nam Cao thường giới thiệu với ngươi đọc ở
giai đoạn quan trọng nhất của số phận nhân vật. Đọc những dòng dầu tiên của tác phẩm,
độc giả thấy xuất hiện một nhân vật chưa nêu tên, dường như chỉ có một hành động, một
cuộc độc thoại. Nhờ biện pháp nghệ thuật tăng cấp nhơ những câu văn ngắn, nhịp văn vấp
tưởng chừng như các câu văn bị xó rách, bị cắt vụn mà ngươi đọc có cảm giác được
chứng kiến tận mắt sự quằn quại của Chí trong cơn đau bị cự tuyệt quyền làm ngươi. Chí
chửi trời (đấng tối cao của mn lồi), Chí chửi làng "cái cộng đồng gần gũi, thiêng liếng
của con người"... Nhưng không ai lên tiếng cả.Người ta không lên tiếng vì người ta khơng
cơng nhận Chí là người. Cả làng Vũ Đại khơng ai hiểu Chí, giá có một ngươi để chửi
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhau, có lẽ Chí cịn đỡ khổ. Bởi vì người ta sống – dù là để chửi nhau cũng khơng thể
chửi một mình.Chí chỉ cịn biết chửi người đẻ ra y. Chửi người đẻ ra mình thì cũng là chửi
chính bản thân mình. Tiếng chửi của Chí thể hiện sự vật vã, dẫu là vô ý thức, để tìm căn
nguyên của đau khổ. Nhưng khốn khổ thay. Chí càng bế tắc. Giá như ngày ấy ở làng Vũ
Đại có một người lên tiếng cũng như sau đó, thị Nở "Khơng chỉ biết cho mà cịn biết
giữ"… giá như… giá như… chỉ cần một lần giá như xảy ra, chỉ cần một trong hàng nghìn
người làng Vũ Đại coi Chí là người thì tấn bi kịch của đời Chí sẽ khơng có cơ hội xảy ra.
Nhưng chuyện gì đã xảy ra thì nó đã xảy ra. Nam Cao ngược dòng thời gian trở lại với
quá khứ để dẫn dắt người đọc, giúp họ thấu hiểu quá trình bị cự tuyệt quyền làm người từ
thấp đến cao của Chí, đồng thời ơng cũng chỉ rõ căn ngun dẫn Chí đến tình trạng ấy.
Chí là "một đứa con hoang", "một anh đi thả ống lươn một buổi sáng đã thấy hắn trần
truồng và xám ngắt trong cái váy đụp để bên một lị gạch bỏ khơng; anh ta rước lấy và
mang cho một người đàn bà góa bụa". Năm từ "một" tồn tại trong câu văn dài, dường như
đã báo trước cuộc đời cơ độc triền miên của Chí. Ngay từ khi cất tiếng khóc chào đời. Chí
đã bị người mẹ, người đời cự tuyệt quyền làm người. Chí trở thành kẻ khơng cha, khơng
mẹ, cũng may cho đời Chí, có lẽ vì lớn lên cùng những người lao động. Chí trở thành anh
canh điền khỏe mạnh, biết tự trọng, "biết khơng thích những cái gì mà người ta khinh".
Anh khát khao có "một gai đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải". Nhưng
đời đã không dành cho Chí cái àm anh có thể với trong tầm tay.
Một cơn ghen vu vơ của Bá Kiến đã đẩy Chí vào tù. Cái thế lực phong kiến cấu kết
với nhà tù thực dân tước bỏ quyền tự do của Chí gần bảy – tám năm. Đấy là lần thức ai
Chí bị cự tuyệt quyền làm người. Nhà tù đã biến Chí thành con người khác. "Hắn về lần
này trơng khác hẳn". Quyền làm người của Chí đã bị cự tuyệt bởi nhà tù đã cướp đi của y
một phần nhân hình. Ở tù ra trơng hắn như một thằng "săng đá" (lính tẩy), đầu trọc lốc
răng cạo trắng hớn, mặt đen lại rất "cơng cơng" — "câng câng" thì còn ra cái mặt người.
"Hắn mặc quần nái đen với cái áo tây vàng, cái ngực phanh ra đầy những nét chạm trổ

phượng với một ông tướng cầm trùy trông gớm chết". Đó là hình dạng của kẻ cơn đồ,
hung hãn chỉ biết gây gổ, đâm chém, về làng hôm trước, hơm sau. Chí đã uống rượu say
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

nhè, điên cuồng lao vào trả thù Bá Kiến bằng cách ăn vạ, chửi đổng. Nếu như trả thù là
cái quyền thơng thường (ốn thì trả ốn, ân thì trả ân) thì Bá Kiến lại cũng đã khéo léo
tước ln quyền ấy cửa Chí. Khơng trả được thù, Chí lại từng bước trở thành tay sai cho
kẻ thù, trở thành công cụ mù quáng của Bá Kiến. Hắn chỉ còn biết rạch mặt, ăn vạ để đòi
tiền, để đâm chém những ai không cùng phe cánh với chính kẻ thù. Từ đó, hắn chìm trong
cơn say, hắn ăn trong lúc say, ngủ trong lúc say và đánh nhau trong cơn say, "Hắn đã phá
tan bao nhiêu gia đình, đạp vỡ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt bao nhiêu
người lương thiện". Cứ như thế đời hắn trượt dài. Nhìn vào mặt hắn, người ta không biết
hắn bao nhiêu tuổi. Đời hắn đã xem như đời bỏ đi, nhân hình bị hủy hoại, nhân tính bị xói
mịn. Cả làng Vũ Đại đều tránh mặt, mỗi lần hắn qua. Ngay bản thân hắn cũng đã quên sự
có mặt của hắn ở trên đời. Có thể nói trước khi gặp thị Nở, Chí đã bị cự tuyệt quyền làm
người đến cao độ. Nhưng có lẽ hắn khơng nhận ra điều ấy hoặc nhận ra một cách vô thức,
khơng tìm thấy lối thốt. CHí đành phải dấn thân vào cuộc đời say rượu, chửi đổng, ăn vạ,
đâm thuê, chém mướn.
Người ta sẽ đỡ khổ, nếu khống biết mình sống trong cái khổ. Người ta sẽ đỡ đau đớn
khi bị tước quyến làm người mà không hể hay biết. Trước khi gặp thị Nở, Chí Phèo chưa
nhận thức được tấn bi kịch của đời mình. Chí đâu có biết cái cách người ta sản sinh ra hắn
là tước đoạt dần quyền làm người của hắn. Đúng lúc Chí dấn thân đến chỗ tột cùng của sự
tha hóa, đúng lúc người ta tưởng Chí sẽ triền miên trong cuộc đời một con quỷ dữ thì
Nam Cao đã phát hiện trong chiều sâu tâm linh nhân vật một đốm lửa nhỏ nhoi bừng sáng.
Chí ao ước trở thành làm người lương thiện. Vai trị, vị trí của thị Nở trong tác phẩm là rất
quan trọng. Con người "dở hơi, xấu ma chê quỷ hờn", lại là nguồn sáng duy nhất ở làng
Vũ Đại có thể chiếu sáng cõi đời tăm tối của Chí. Cơ thể đàn bà của thị khơng khơi gợi

bản năng thú vật ở y. Tình thương của thị đã khơi dậy cái tính người mà lâu nay Chí đã
đánh mất. Sau cuộc tình ngắn ngủi với thị Nở. Chí nghe được âm thanh của cuộc sống mà
lâu nay hắn không để ý. Sau bao nhiêu năm, bây giờ hắn mới nghe thấy tiếng chim hót,
ngồi kia vui vẻ quá, tiếng cười nói của người đi chợ, tiếng thuyền chài gõ mái chèo đuổi
cá. Những âm thanh đấy gợi nhớ trong Chí những ước mơ rất người đã có từ thuở xa xưa.
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Lần đầu tiên Chí cảm thấy buồn, rồi hắn "sợ tuổi già, đói rét, ốm đâu và cơ độc – cơ độc
cịn sợ hơn đói rét và ốm đau". Bát cháo hành của thị Nở đã đánh thức trong Chí những
tình cảm lành mạnh. Ăn cháo mà hắn thấy mắt ươn ướt. Chỉ cần một sự thương yêu – dù
là tình yêu của kẻ dở hơi, của một người con giá q lứa lỡ thì, có dịng giống mả hủi,
cũng đủ làm sống lại bản tính người đã chết. Sức cảm hóa của tình thương thật vơ biên.
Nam Cao đã thực sự hóa thân vào nhân vật để cảm thông, để chia sẻ những giây phúc
hạnh phúc rất người của Chí. Thế là sau hơn hai mươi năm bị cự tuyệt quyền làm người.
Chí Phèo đã tự tìm cho mình con đường trở lại làm người. Chí đã tạo ra chiếc cầu nối để
làm hòa với thế giới người. Chiếc cầu nối ấy chính là thị Nở. Thị có thể sống chung với
hắn thì làng Vũ Đại cũng có thể chấp nhận hắn. Nhưng bi kịch và đau đớn thay cho Chí.
Thị Nở khơng thể gắn bó với Chí. Vì theo bà cơ Thị, "đàn ơng đã chết hết cả rồi hay sao
mà phải lấy một thằng không cha, không mẹ chi biết rạch mặt ăn vạ".
Thế là một chút hạnh phúc nhỏ nhoi Chí đã có ở trong tay một lần nữa lại bị ý thức xã
hội tước đoạt. Thị Nở là chiếc cầu vồng sau cơn mưa, Chí đau đớn nghĩ ra rằng chẳng có
chiếc cầu nào đưa Chí trở về với cuộc sống con người nữa. Xã hội với quan niệm tàn nhẫn
đã cự tuyệt đến cao độ quyền được sống, được làm người của Chí. Khơng ai cho Chí làm
người lương thiện, kể cả khi Chí địi làm người lương thiện. Chí khơng thể xóa được
những vết sẹo đã vạch lên trên mặt mình, Chí đau xót cảm thấy: "Khơng được nữa rồi chỉ
còn cách này". Chỉ còn cách chết trong, hơn sống đục. Chí đã nói những câu cuối cùng
"địi lương thiện" với Bá Kiến và cũng là tự nói với bản thân mình. Hành động giết Bá

Kiến và tự sắt của Chí cho người đọc thấy cuối cùng rồi Chí cũng trả được mối thù.
Nhưng cái giá phải trá của Chí là quá đắt. Cái chết của Chí là lời tố cáo mạnh mẽ đối với
xã hội vô nhân, là lời kêu cứu khẩn thiết về quyền làm con người.
Bài làm 7
Cịn điều gì đau đớn và xót xa hơn khi ta vẫn hiện hữu trong cộng đồng, nhưng lại bị
chính cộng đồng đó ruồng rẫy, bỏ mặc, đó là bi kịch đau xót nhất của con người – bi kịch
bị cự tuyệt quyền làm người. Bằng ngòi bút sắc sảo của một nhà văn hiểu đời và hiểu
người, Nam Cao đã tái hiện chân thực, đầy xúc động bi kịch bị cự tuyện quyền làm người
Trang chủ: ht t p s : / / v n d o c . c o m / | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188