Nghị luận xã hội: Trung thực trong thi cử và trong cuộc sống

Nghị luận xã hội: Trung thực trong thi cử và trong cuộc sống
Đề bài:
Trong thư gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình, Tổng thống Mỹ A. Lin- cơn
(1809- 1965) viết: “xin thầy hãy dạy cho cháu biết chấp nhận thi rớt còn vinh dự
hơn gian lận khi thi” (Theo Ngữ văn 10, tập hai, NXB Giáo dục, 2006, tr. 135).
Từ ý kiến trên, anh/ chị hãy viết một bài văn ngắn (khơng q 600 từ) trình bày suy
nghĩ của mình về đức tính trung thực tong thi cử và trong cuộc sống.
(Câu II- 3đ- Đề Tuyển sinh Đại học 2009, Khối C)
-------------------• GỢI Ý
1. Hiểu được ý kiến của A. Lin- côn:
Tổng thống đề nghị nhà trường dạy cho con mình, cũng là dạy cho học sinh:
- Biết chấp nhận thi rớt (nếu mình chưa đủ tài).
- Tránh gian lận trong thi cử (đả kích tiêu cực trong thi cử).
=> Ý nghĩa câu nói: ca ngợi cách sống dũng cảm và trung thực.
2. Nêu suy nghĩ của bản thân:
Quan niệm của A.Lin- côn là đúng đắn với mọi thời đại.
- Học để thi đỗ là khát vọng chung của mọi học sinh.
- Nhưng sự trung thực trong thi cử, học tập mới là điều quan trọng.
- Mở rộng:
+ Trân trọng người thực tài, đả kích những kẻ gian dối, háo danh.
+ Trân trọng người trung thực, dũng cảm, đả kích thói giả dối, bất tài, vơ dụng.
3. Rút ra bài học cho bản thân:
- Luôn nghiêm khắc với bản thân mình trong rèn luyện.
- Ln coi trọng vấn đề thực học để trở thành những con người thực tài.
---------------------------------------• ĐÁP ÁN CỦA BỘ GDĐT:
1. Giải thích ý kiến (0.5đ):


- Về nội dung trực tiếp, lời của A. Lin- côn muốn khẳng định: chấp nhận thi rớt
một cách trung thực còn vinh dự hơn thi đỗ nhờ gian dối.
- Về thực hất, ý kiến này đề cập đến đức tính trung thực của con người.

2. Bàn luận về trung thực trong thi cử và trong cuộc sống (2.0đ):
- Trong khi thi (1.0đ):
+ Trung thực là phải làm bài bằng thực lực và chỉ chấp nhận đỗ đạt bằng thực chất
của mình. Cịn gian lận là làm mọi cách để đỗ bằng được, không cần thực chất
(0.5đ).
+ Người trung thực phải là người biết rõ: Trung thực trong khi thi dù thi rớt vẫn
vinh dự hơn đỗ đạt nhờ gian lận. Đối với tư cách của một thí sinh, trung thực trong
khi thi là điều quan trọng hơn cả. (0.5đ).
- Trong cuộc sống (1.0đ):
+ Trung thực là coi trọng thực chất, ln thành thực với mình, với người, khơng
chấp nhận gian dối trong bất kì mối quan hệ nào, cơng việc nào. Trung thực là một
phẩm chất cao đẹp làm nên nhân cách con người và đức tính cần thiết cho cuộc
sống, góp phần tích cực thúc đẩy tiến bộ xã hội. Sống trung thực là một niềm hạnh
phúc cao quý. (0.5đ).
+ Thiếu trung thực là làm những điều gian dối, khuất tất. Thiếu trung thực không
chỉ biến con người thành đê tiện mà còn khiến cho cuộc sống lâm vào tình trạng
thực giả bất phân, ngay gian lẫn lộn. Sống trung thực không phải lúc nào cũng dễ
dàng nhưng không trung thực sẽ là một người thiếu nhân cách và có thể gây ra
nhiều nguy hại cho xã hội. (0.5đ).
3. Bài học nhận thức và hành động (0.5đ):
- Bản thân cần nhận thức sâu sắc trung thực là một giá trị làm nên nhân cách của
mình; ngay cả khi phải đối diện với thất bại, thua thiệt vẫn cần sống cho trung
thực.
- Đồng thời cần không ngừng tu dưỡng để có được phẩm chất trung thực mà hành
động cụ thể lúc này là trung thực trong khi thi; cần khẳng định và bảo vệ sự trung
thực, kiên quyết đấu tranh với mọi hiện tượng thiếu trung thực đang tồn tại khá
phổ biến tron xã hội.


-----------------------------------• GỢI Ý LÀM BÀI:

Trong thư gửi thầy Hiệu trưởng của con trai mình, Tổng thống Mỹ A.Lin- cơn viết:
“Xin thầy hãy dạy cho cháu biết chấp nhận thi rớt còn vinh dự hơn gian lận trong
khi thi”. Về nội dung trực tiếp, lời của A. Lin- côn muốn khẳng định: chấp nhận thi
rớt một cách trung thực còn vinh dự hơn thi đỗ nhờ gian dối. Về thực chất, ý kiến
này đề cập đến đức tính trung thực của con người. Đó là đức tính trung thực trong
thi cử và trong cuộc sống.
Xét ở khía cạnh thứ nhất của câu nói, trung thực trong khi thi tức là phải làm bài
bằng thực lực và chỉ chấp nhận đỗ đạt bằng thực chất của mình. Điều này trái với
gian lận trong thi cử tức là làm mọi cách để thi đỗ bằng được mà không cần thực
chất.
Người trung thực phải biết rõ: Trung thực trong khi thi, dù bị rớt, vẫn vinh dự hơn
đỗ đạt nhờ gian lận. Đối với tư cách của một thí sinh, trung thực vẫn là quan trọng
hơn cả. Tại sao vậy?
Thi cử là một khâu quan trọng trong giáo dục để đánh giá đúng, đánh giá chính xác
kiến thức cũng như năng lực của một học sinh, tránh những trường hợp không hề
hiếm trong xã hội hiện nay: ngồi nhầm lớp, học giả- bằng thật,… Trung thực trong
học tập và thi cử sẽ giúp phản ánh đúng kết quả học tập của học sinh, giúp học sinh
nhìn nhận đúng năng lực của mình. Từ đó, học sinh sẽ có hướng phấn đấu tích cực
để khắc phục tình trạng của mình.
Đối với xã hội, thiếu trung thực trong học tập và thi cử là một việc làm khó có thể
chấp nhận được. Vấn đề sẽ như thế nào nếu tất cả học sinh đều thiếu trung thực
trong học tập và thi cử? Ra trường, đi làm, những học sinh đó sẽ ơm theo những
tấm bằng đỏ chói, cao q nhưng thực chất kiến thức lại vơ cùng hạn hẹp, đầu óc
lại rỗng tuyếch…. Vậy, vấn đề “Vinh dự” trong câu nói của A. Lin- cơn là gì trong
khi nhiều thí sinh đã rất vênh vang nhờ gian lận trong thi cử mà được bằng nọ, cấp
kia, cịn nhiều “cơ chiêu, cậu tú” lại rất buồn bã, thậm chí đánh mất niềm tin ở cả
chính mình khi khơng đỗ đạt chỉ vì q trung thực trong khi thi. Theo A. Lin- cơn,
“vinh dự” ở đây chính là sự chiến thắng bản thân mình. Ở đâu đó, người ta nói:

Chiến thắng chính mình là chiến thắng vĩ đại nhất. Một học viên lái xe sẽ gây tai
nạn nếu học hành chểnh mảng và thiếu trung thực trong cuộc thi lấy bằng lái. Một
sinh viên ý khoa sẽ cho bệnh nhân uống nhầm thuốc nếu cũng học hành chểnh
mảng mà vẫn ra trường với bằng bác sĩ loại ưu. Một sĩ quan quân đội sẽ “ăn đạn”
nếu không trung thực rèn luyện nghiêm túc trong trường quân sự…Cái “vinh dự”
theo A. Lin- cơn nói cịn là “nhân cách” của một con người. Con người ấy, thí sinh
ấy có thể thi rớt vì trung thực nhưng cịn giữ lại được nhân cách, giữ lại được niềm
tin ở cuộc đời. Trái lại, con người ấy, thí sinh ấy sẽ bị bơi mờ về nhân cách. Nhục
nhã biết bao khi nhân cách bị bôi mờ! Một người khác vu oan cho ta, đổ tội cho ta,
bôi nhọ ta, ta đã không chịu nổi, huống hồ tự ta lại bơi nhọ mình, sỉ nhục mình chỉ
vì thiếu trung thực trong thi cử.
Nhưng ý nghĩa câu nói của A. Lin- cơn chưa dừng lại ở đó. Lời ấy cịn nhắc chúng
ta phải trung thực trong cuộc sống. Tức là, trong cuộc sống, ta phải coi trong thực
chất, ln thành thực với mình, với người, khơng chấp nhận gian dối trong bất kỳ
mối quan hệ nào, công việc nào. Trung thực là một phẩm chất cao đẹp làm nên
nhân cách con người và là đức tính cần thiết cho cuộc sống, góp phần tích cực thúc
đẩy tiến bộ xã hội. Sống trung thực là một niềm hạnh phúc cao quý.
Ngược lại, thiếu trung thực trong cuộc sống là làm những điều gian dối, khuất tất.
Thiếu trung thực không chỉ biến con người thành đê tiện mà cịn khiến cho cuộc
sống lâm vào tình trạng thực giả bất phân, ngay gian lẫn lộn. Sống trung thực
không phải lúc nào cũng dễ dàng nhưng không trung thực sẽ mất nhân cách (như
đã nói ở trên) và có thể gây ra nhiều nguy hại cho xã hội. Một sự thiếu trung thực
trong việc xử lý nước thải của Công ty Bột ngọt VEDAN đã gây thiệt hại biết bao
nhiêu cho đời sống, kinh tế, sức khỏe, môi trường,… của người dân hai bên bờ
sông Thị Vải (Đồng Nai). Một sự thiếu trung thực trong sản xuất sữa bột ở Trung
Quốc đã khiến cho biết bao trẻ em vô tội mang bệnh suốt đời, thậm chí là tử vong.
Một sự thiếu trung thực nhỏ trong xây dựng cũng có thể gây ra gẫy sập cả một
cơng trình kiến trúc lớn. Một sự thiếu trung thực trong thơng tin tình báo có thể là
mầm mống của một cuộc chiến tranh lớn khiến “thây chất thành núi, máu chảy
thành sông”…Hậu quả của việc thiếu trung thực gây ra trong cuộc sống thật không

thể lường hết được!
Tuy nhiên, trong cuộc sống này, cái gì cũng có tính tương đối của nó. Khơng phải
lúc nào ta cũng trung thực một cách cứng nhắc. Bởi vì, có những lúc, sự trung thực
của ta có thể gây ra bất lợi cho người khác, cho số đông, cho tập thể. Một người
mẹ dối con về bệnh tật nguy kịch của mình để con có tâm lý tốt bước vào kỳ thi là
điều có lợi hay có hại? Một bác sĩ giấu bệnh nhân tình trạng “gần đất xa trời” để
anh ta sống nốt quãng đời ngắn ngủi cịn lại trong vui vẻ là có lợi hay có hại? Một
Hạ Thiên (trong phim “Nghĩa nặng tình thâm”) giấu Thượng Mẫn (người yêu) tình
trạng sắp chết của mình đễ Mẫn rời xa anh, đi tìm một tình yêu mới là có lợi hay
có hại? Ta thử nghĩ xem, vì sao Pu- skin lại viết: “Cầu em được người tình như tơi
đã u em” (Tơi u em)? Hóa ra, trong cuộc sống này, đôi khi, thiếu trung thực
cũng là một vẻ đẹp, một tấm lịng cao thượng.
Nhưng nói gì thì nói, trung thực vẫn là một đức tính quan trọng mà mỗi người cần
có và phải có. Trung thực làm nên nhân cách. Ngay cả khi phải đối diện với thất
bại, thua thiệt, ta vẫn cần phải sống cho trung thực. Có như thế, ta mới có thể
ngẩng cao đầu mà sống và cảm thấy thanh thản ở cõi lòng. Làm người, ta cần
khơng ngừng tu dưỡng để có được phẩm chất trung thực. Làm người đi học, ta cần
trung đặc biệt trong thi cử để đánh giá được đúng năng lực của ta. Suy cho cùng,
câu nói của A. Lin- cơn là một bài học làm lịng q giá cho mỗi chúng ta.
Sống thật với bản thân, với gia đình và xã hội
Sống ở đời,mỗi người đều có một cách sống riêng,một quan điểm riêng.Nhưng dù
là ai,dù mang quan điểm sống thế nào,mỗi con người vẫn cần phải là một thể thống
nhất giữa bên trong với bên ngoài,một sự kết hợp hài hoà giữa tâm hồn và thế
xác.Như trong vở kịch Hồn Trương Ba,Da Hàng Thịt,nhà văn Lưu Quang Vũ có
viết:
“Khơng thể bên trong một đằng,bên ngồi một nẻo được.Tơi muốn được là tơi tồn
vẹn”
“ Bên trong”,nghĩa đen dùng để chỉ nơi khuất tầm mắt,nơi khơng nhìn thấy

được,nhưng ở đây lại có nghĩa là phần nội tâm,phần sâu sắc trong tâm hồn của mỗi


con người,nơi chứa đựng tất cả những suy nghĩ,đánh giá của con người về những
gì diễn ra xung quanh.Cịn “bên ngồi”,là nơi có thể quan sát được rõ ràng,nơi
khơng có gì che lấp,nhưng ở đây,ta hiểu “bên ngồi” là nơi con người dùng để biểu
lộ cảm xúc của trái tim,cảm xúc của tâm hồn.”Tồn vẹn”,tồn vẹn khơng phải là
khơng có sai sót,tồn vẹn khơng phải là phải hồn hảo đến từng chi tiết nhỏ
nhặt,toàn vẹn ở đây chỉ đơn giản là con người ta được sống thật với lương tâm,với
bản thân của mình.
Con người ta cần nên sống thật với chính mình.Vì con người vốn là một thể thống
nhất giữa tinh thần và thể xác,và nếu không sống thật với chính mình,con người sẽ
gây ra đau khổ,tai hoạ cho gia đình,cho những người xung quanh,và làm cho chính
mình bị tỗn thương khi suốt ngày phải giấu cảm xúc,phải mang bộ mặt giả tạo như
mang một chiếc mặt nạ,như thế thì làm sao có thể sống tốt,làm sao có thể mang
đến hạnh phúc cho những người thương yêu xung quanh họ.
Nhưng giữa đời thường,có mấy ai dám sống thật với chính bản thân mình?Cịn
vướng bận giữa những toan tính đời thường,mấy ai có can đảm nói thật hết những
suy nghĩ của mình.Ví như một cơng nhân đi làm,khi nghe giám đốc nói về một vấn
đề nào đó,nghĩ rằng giám đốc nói sai,nhưng là cơng nhân,có ai dám nói thẳng
thừng rằng cấp trên của mình đã sai.Hay như một học sinh đứng trước giáo
viên,khi được hỏi rằng có hiểu bài cặn kẽ hay khơng,thì dù thế nào,người học trị
ấy vẫn sẽ trả lời rằng có,dù đơi khi sự thật khơng phải là như vậy.Chối bỏ bản thân
có đơi khi là đánh mất luôn cả cơ hội để thay đổi mọi thứ.Nếu như người cơng
nhân sống thật với chính mình,có thể sẽ gây được ấn tượng với cấp trên,và có thể
được thăng tiến hơn,học sinh nếu nói thật long mình với giáo viên,khi đó,khoảng
cách giữa thầy và trị sẽ được rút ngắn hơn,và kết quả học tập cũng sẽ được cải
thiện hơn nhiều.
Ngay từ bây giờ,cần xây dựng cách sống thật với bản thân cho mọi người,cho xã
hội,để xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.Để khơng cịn những lúc dối người,dối

mình,để mỗi cá nhân trong một tập thể có thể có thể phát huy được toàn vẹn năng
lực của bản thân.Khi biết sống thật với chính mình,người ta sẽ biết cách trân trọng
chính mình và rồi sẽ là đến trân trọng những người xung quanh,sẽ khơng cịn ai


làm hại ai,cuộc sống sẽ được xây dựng tốt đẹp hơn rất nhiều.
Như vậy,quan niệm sống thật với bản thân như đã được đề cập đến trong đoạn văn
của nhà văn Lưu Quang Vũ là lời nhắc nhở chung cho tất cả mọi người,hãy sống
thật với bản thân.Có thể nói,sống thật với chính mình là một trong những chuẩn
mực cao nhất của nhân cách con người.

Hãy sống trọn vẹn nhất
Có một quan niệm sống mà nhà văn Lưu Quang Vũ đã đưa ra cho chúng ta trong
vở kịch Hồn Trương Ba , da hàng thịt là : “ Không thể bên trong một đằng , bên
ngoài một nẻo được . Tơi muốn được là tơi tồn vẹn “. Vậy thực chất câu nói của
Lưu Quang Vũ như thế nào ? Quan niệm sống mà ơng muốn đưa ra là gì ?
Quan niệm sống mà nhà văn muốn nói đến chính là hãy sống thành thật với chính
mình,sống để giữa tinh thần và thể xác của là một sự thống nhất .“ Bên trong, bên
ngồi “ ở đây chính là bên trong tâm hồn , về mặt tinh thần . Còn bên ngoài là
những cư xử , về mặt thể xác . “ Một đằng, một nẻo” chỉ sự trái ngược nhau . “ Bên
trong một đằmg , bên ngoài một nẻo “ chỉ sự trái ngược nhau giữa tinh thần và thể
xác . “ Toàn vẹn “ là sự trọn vẹn hoàn toàn , một sự thống nhất chung .
Do vậy, điều đầu tiên mà Quang Vũ muốn đặt ra ở đây là : Con người luôn cần
một sự thống nhất chung giữa bên trong và bên ngoài. Thật vậy, điều đó là điều
thực sự quan trọng cần có đối với mỗi người chúng ta bởi con nguời là một thực
thể thống nhất giữa hai mặt tinh thần và thể xác. Nếu như sự thống nhất đó khơng
cịn thì ta khơng cịn là chính ta nữa. Ví dụ đơn giàn là nếu như ta là một con người
quyết tâm nhưng lại có những hành động trái ngược với sự quyết tâm do thì ta
khơng cịn là một người quyết tâm như ta muốn nữa. Điều thứ hai mà nhà văn
muốn nói đến đó là : Con người phải sống thật với chính mình. Song để sống thật

với bản thân mình chính là điều xuất phát từ trái tim, hiểu những gì mà mình cần
và hãy là chính mình. Nếu khơng sống thực với mình thì con người sẽ đau khổ và
sẽ gây ra đau khổ, tai họa cho người khác. Bởi vì khi đó ta đang tự lừa dối chính
bản thân mình, lừa dối người khác. Và rồi sự lừa dối đó sẽ làm chính bản thân


mình dằn vặt, đau khổ, mọi người sẽ nhìn nhận người đó là một người khác chứ
khơng phải là chính bãn thân họ. Chẳng hạn có một ai đó với vẻ bề ngoài rất đỗi
hiền thục, tốt bụng nhưng bên trong lại độc ác,suy tính những chuyện có hại cho
người khác dựa vào vẽ bề ngồi của mình thì khi đó chính người đó đã gây ra sự
đau khổ, tai họa cho người khác.
Vì thế chúng ta hãy sống một cách trọn vẹn nhất , giữa suy nghĩ và hành động ,
giữa bên trong và bên ngồi ln có sự thống nhất. Hãy nhìn xung quanh chúng ta,
những người biết sống thành thực với bản thân mình thì họ ln cảm thấy hạnh
phúc. Họ có những suy nghĩ và hành động ln có một sự thống nhất. Lúc đó họ
đã là chính họ trong mắt người khác. Như khi ta ghét một ai thì ta cứ nói
ghét,khơng phải bên trong ghét bên ngoài lại tỏ vẻ rất yêu mến người đó,làm
những điều mà ta khơng thích để thể hiện sự u mến của mình. Nhưng bên cạnh
đó cịn có những kẻ khơng hề xem trọng bản thân mình, ln làm những điều trái
ngược với chính mình để đạt được mục đích của mình. Thế nên chúng ta hãy làm
những gì mà chính con người chúng ta mong muốn mà khơng gây hại đến người
khác, hãy nhìn nhận những gì mà bản thân mình đang có
Hãy trung thực với bản thân, đừng tự lừa dối mình và lừa dối những người xung
quanh. Điều quan trọng hãy là chính mình trong mọi tình huống, hãy sống một
cách trọn vẹn nhất và hãy để sự thống nhất giữa tinh thần và thể xác của mỗi người
luôn tôn tại. Tất cả những điều ấy cũng góp phần tạo nên điều kỳ diệu cho con
người chúng ta, bởi vì “ Mỗi người chúng ta là một điều kỳ diệu”
Một bài học cần thiết cho mỗi người
Mỗi con người đều có một cách sống riêng .Nhưng chúng ta phải biết sống thật với
chính bản thân cùa mình .Vì thế chúng ta hãy tìm hiểu câu nói của Lưu Quang Vũ

để hiểu rõ hơn về quan niệm sống của mỗi người và để làm theo một cách đúng
đắn hơn :
”Không thể bên trong một đàng , bên ngồi một nẻo được. Tơi muốn được là tơi
trọn vẹn “.


Câu nói trên , dường như cũng là một bài học dạy cho con người ta phải biết sống
thật , sống tốt. Sống thật là phải ngay thẳng , không được bên ngoài đối xử tốt với
mọi người nhưng sự thật bên trong là làm những việc xấu , những hành động ác.
Sống thật là phải sống với những lý tưởng , mục đích mà mình. Ngày nay, do nhu
yếu làm đẹp lòng nhau đã khiến cho người ta ngày một cách xa hơn với sự thật.
Cái quyền lợi ích kỷ được che đẩy bởi cái hình thức tử tế mà đơi khi chính ta cũng
tưởng lầm mình đang vì kẻ khác. Lối sống làm cho con người tốt hơn và đẹp hơn.
Nhưng cái tốt và cái đẹp nếu không đi chung với cái chân thật, như bộ ba không
thể tách rời chân-thiện-mỹ, thì cái đó chỉ làm một thứ trang sức hời hợt. Nghệ thuật
“đắc nhân tâm” có thể tạo nên hương vị mặn nồng và trôi chảy giữa các mối quan
hệ gần xa trong xã hội, nhưng nếu khơng cẩn trọng thì nó chính là cái bẫy sập để
cho ta tự đánh mất chính mình . Thói thường người ta rất dễ bị thu hút bởi những
lời nói ngọt lịm, trau chuốt và đầy lễ độ. Cho nên để được thang điểm cao trong
mắt người khác, ta đã khơng ngần ngại và có khi phải cố gắng để nặn ra những
điều cho thật phù hợp với suy nghĩ hay sở thích của đối phương, trong khi lịng ta
trống rỗng, vơ vị hay hồn tồn tương phản. Con ng ười phải sống thật với chính
mình , vì con người là một thực thề thống nhất giữa hai mặt tinh thần. N ếu kh ơng
s ống thật với mình thì con người sẽ cảm thấy đau khổ , không nhửng thế òn gây ra
tai hại cho những người xung quanh. Đâu phải có ít kẻ trong nhân gian này đã
khoc ngậm ngùi khi khơng tìm thấy con người chân thật của mình. Cái giá quá đắt
phải trả cho những lần đổi chác mạnh tay với cuộc đời mà không ai được thần linh
dự báo. Có khi loanh quanh cả trăm năm trong trời đất mà họ cũng khơng tìm ra
cái tinh khôi đã lạc mất trong một trận giông bão cuồng điên của thời niên thiếu.
Khơng có cái tinh khơi hồn phách thì làm sao có thể sống, có thể yêu thương. Dù ta

có muốn tiếp tục những vai diễn cuộc đời cho quên hết những sự thật đang phơi
bày giữa cõi lịng thì ta cũng khơng thể nào trốn tránh mãi được, đêm đêm ta vẫn
phải một mình đối diện với nó. Rượu, các chất gây nghiện khác hay bao cuộc vui
rồi cũng sẽ tan; người đến rồi cũng trở về với chính họ thơi. Lúc ấy ta mới thấy
mình đáng thương tội nghiệp tới dường nào. Thương cho cái nhận thức sai lầm,
tưởng rằng sự vay mượn giả tạo có thể che đậy được những bế tắc khổ đau hay


những ước vọng sâu thẳm cả đời.Ta hãy ý thức lại đời sống của mình trong thời
gian qua và kiểm tra lại mình vẫn cịn là chính mình hay đang miệt mài trên con
đường tha hóa. Ta vẫn cịn kịp. Mỗi ngày hãy tự soi mình trong gương thật lâu để
ta cịn cơ hội nhìn lại con người hiện tại của mình. Sau lớp phấn son ấy, sau bộ đồ
chỉnh chu ấy, sau bộ mặt nghiêm nghị thần thái ấy, ta la ai? Hãy hỏi như vậy nhiều
lần và tìm cho ra câu trả lời từ sâu thẳm trái tim. Và hãy nở nụ cười thật tươi nếu ta
vẫn còn tiếp xúc được chính mình.Ta cũng nên có vài phút trong ngày để ngồi nghĩ
lại mình, nhìn lại từng hanh vi cử chỉ của mình trong từng quan hệ dù thân mật
nhất, để thấy được trong sự thật của chúng có bóng dáng của sự trá hình khơng?
Nếu phát hiện đã có trong những trường hợp bất khả kháng hay chưa chủ động nhớ
ra thì ta cũng nên tự hối với lịng, hứa lần sau sẽ vượt qua mà khơng để thất bại
như lần đó nữa.Nhiều lần tự thanh lọc chính mình như vậy sẽ tập cho ta thói quen
mới, sống thật. Tại vì chỉ có sống thật mới có thể đem lại cho ta mơt đời sống bình
an, hạnh phúc và tự do chân thật. Chỉ có sống thật mới có thể ni dưỡng cho
những liên hệ tồn tại vững bền. Mọi sự vay mượn hay giả tạo đều sẽ tan biến trong
một sớm một chiều như sương như khói.
Ta hãy can đảm đối diện với sự thật, sống với sự thật. Có thể ta vẫn chưa quen và
thậm chí nhiều người trong xã hội cũng khơng quen. Hãy nhân danh sự hiểu biết
và thương yêu mà ta kiên trì bám lấy đời sống thật để nhắc nhở mọi người cùng
làm theo. Hãy trả lại cho cõi đời đáng yêu này sự thật đúng y như bản chất của nó,
có như thế thì ta mới cịn niềm tin vào hạnh phúc và tình thương khơng phải là ảo
mộng . Mình lừa dối những người xung quanh khơng khác nào mình đã tự lừa dối

chính bản của mình.

Hãy sống trung thực với bản thân và với mọi người
Trong làng kịch nói Việt Nam, nhà văn nhà soạn kịch Lưu Quang Vũ - một hiện
tượng đặc biệt của sân khấu kịch trường những năm tám mươi của thế kỉ XX. Ơng
có tài ở nhiều lĩnh vực như viết truyện ngắn, soạn kịch,... nhưng ông được xem là
một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt nam


hiện đại. Trong các vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" của Lưu Quang Vũ, là
vở kịch có quan niệm về cách sống rất sâu sắc, đoạn cuối vở kịch câu nói độc thoại
nội tâm nhân vật Trương Ba trong thân xác anh hàng thịt làm cho chúng ta có
nhiều suy nghĩ về quan niệm sống: "Khơng thể bên trong một đằng bên ngồi một
nẻo được. Tơi muốn là tơi tồ vẹn."
Con người chúng ta có hai phần: bên trong là linh hồn, bên ngoài là thể xác. Thể
xác và linh hồn phải thống nhất hài hịa thì con người mới tới nhân cách hoàn
thiện. Trong tác phẩm, Trương Ba là một ơng lão gần sáu mươi, thích trồng vườn,
yêu cái đẹp, tâm hồn thanh nhã, giỏi đánh cờ. Chỉ vì sự tắc trách của Nam Tào
gạch nhầm tên mà Trương Ba chết oan. Theo lời khuyên của “tiên cờ” Đế Thích,
Nam Tào, Bắc Đẩu “sửa sai” bằng cách cho hồn Trương Ba được tiếp tục sống
trong thân xác của anh hàng thịt mới chết gần nhà. Nhưng điều đó lại đưa nhân vật
Trương Ba lại mắc phải nghịch cảnh linh hồn của mình phải gửi nhờ trong thân
xác của người khác. Do phải sống tạm bợ, lệ thuộc, Trương Ba dần bị xác hàng thịt
làm mất đi bản chất trong sạch, ngay thẳng của mình. Ý thức được điều đó, Trương
Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt. Câu
nói "Khơng thể bên trong một đằng bên ngồi một nẻo được. Tơi muốn là tơi tồ
vẹn." thể hiện quan niệm sống của chính tác giả đó là: con người phải sống là
chính mình, chân thật, khơng giả dối. Bởi chỉ khi chúng ta là chính mình thì mới có
thể tự do thực hiện mong muốn, ước mơ, lí tưởng của mình; tâm hồn mình mới nhẹ
nhàng thanh thản. Và sống chân thật thì mọi người mới q mến, u thương. Còn

khi chúng ta sống giả tạo, tạm bợ, sống phụ thuộc vào người khác sẽ bị người ta
chi phối, sai khiến, phải làm những việc mình khơng muốn, khiến mình trở nên xa
lạ, đơn độc và đáng ghét trước mặt mọi người. Việc khơng hài hồ giữ linh hồn và
thể xác ảnh hưởng rất nhiều đến cách sống của chúng ta, khi con người phải sống
trong dung tục thì tất yếu cái dung tục sẽ ngự trị, sẽ thắng thế, lấn át và tàn phá
những gì trong sạch, đẹp đẽ, cao quý ở con ngừơi. Thể xác chúng ta làm mà linh
hồn của chúng ta xấu hổ - thông qua nhân vật Trương Ba cho ta thấy sự mâu thuẩn
gay gắt giữa "bên trong" và "bên ngồi" khi nó khơng hoà hợp thống nhất. Khi
phải sống nhờ, sống gửi trong thân xác người khác, khơng được là chính bản thân


mình thì cuộc sống gần như vơ nghĩa. Khi chúng ta sống khơng thực với chính bản
thân mình thì từng ngày từng ngày linh hồn của chúng ta sẽ mài mịn rồi chết đi,
khi ấy chúng ta khơng cịn là một con người tồn vẹn. Thực tế ngày nay vì danh và
lợi có rất nhiều người chọn cách sống "bên trong một đằng bên ngoài một nẻo", họ
nghĩ thế này nhưng họ lại làm trái ngược lại, dần dần họ đánh mất chính bản thân
mình. Với cách sống sai lệch đáng phê phán như thế từng ngày từng ngày sẽ đưa
họ ra xa những người thân bạn bè. Vì vậy con người phải dũng cảm đấu tranh để
được sống trung thực, được là chính mình một cách “tồn vẹn”. Vở kịch của Lưu
Quang Vũ khơng chỉ có ý nghĩa về mặc nghệ thuật mà nó cịn cho chúng ta thấy
quan niệm sống qua những câu độc thoại nội tâm của nhân vật. Qua tác phẩm
chúng ta rút ra được bài học cho chính chúng ta. Chúng hãy trung thực với bản
thân mình, đừng tự lừa dối mình cũng như lừa dối những người xung quanh.Đấy là
nguy cơ đẩy con người đến chỗ bị tha hóa vì danh và lợi vì nhu cầu của chính bản
thân chúng ta.
Vở kịch "Hồn Trương Ba, da hàng thịt" cho chúng ta nhiều suy nghĩ về quan niệm
sống của con người. Nó cũng cho chúng ta nhiều bài học về lối sống không trung
thực. Chỉ khi chúng ta là chính mình thì cuộc sống mới có ý nghĩa, mới đáng sống.
Chứ đừng vì danh lợi mà đánh mất linh hồn cao đẹp của chúng ta.

Tôi-Bạn-chúng ta hãy cùng nhau sống chân thực cho dù cuộc đời này có nhiều
chuyển biến ra sao...
Cuộc sống có rất nhiều những triết lý,những câu nói mang những ý nghĩa vô cùng
sâu sắc. Trong vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt, nhà văn Lưu Quang Vũ có
viết: “Khơng thể bên trong một đằng, bên ngồi một nẻo được. Tơi muốn được là
tơi tồn vẹn”. Đây cũng là câu nói mang ý nghĩa sâu sắc về hiện thực,về con người
và cuộc sống của chúng ta.
Trong cuộc sống ồn ào với những lo toan,mỗi chúng ta gần như tự đánh mất những
giá trị,phẩm chất của chính mình.Mỗi ngày chúng ta đều đứng trước gương nhưng


có bao giờ ta tự hỏi mình là ai chưa? Mình đã sống đúng với những gì mà mình
muốn khơng hay "bên trong một đằng,bên ngồi một nẻo"? Có những việc mình
muốn thực hiện theo đúng những gì mình suy nghĩ nhưng trên thực tế mình lại
hành động nó khác đi như thế chính là " bên trong một đằng bên ngoài một
nẻo"."Bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo" là 1 suy nghĩ khơng thống
nhất,ln có 2 mặt,khơng có sự nhất quán trong mọi vấn đề.Mỗi chúng ta đều
không muốn mình như thế.Ai cũng mong muốn cho mình ln đuọc " tồn
vẹn"."Tồn vẹn" chính là ngun vẹn,được là chính mình,được sống đúng với
những suy nghĩ của mình. Khi chúng ta sống thật với bản thân mình thì chúng ta sẽ
cảm thấy vui vẻ, yeu đời và có một cách nhìn với cuộc sống lạc quan hơn
Bản thân tơi rất tán đồng với cách suy nghĩ của nhà văn Lưu Quang Vũ.Con người
sinh ra mang trong mình một cái tơi riêng biệt,đều rất tốt đẹp,không hề xấu xa.
Nhưng theo thời gian,những tác động của cuộc sống đầy cuồng quay, dầy những
hỉ,nộ,aí,ố đã làm thay đổi con người họ,làm cho họ quên đi bản thân mình:được
sinh ra để sống,để tạo ra một cuộc đời khác, sống cho đáng sống.Con người chỉ khi
được đớn đau và vui sướng,được sống với niềm đam mê,được u thương,được là
chính mình,được có những khao khát và hồi bão mới thực sự trưởng thành,mới
thực sự là Tơi trong cuộc sống này.Con người phải luôn sống thật với bản thân
mình.Bởi con người là một thực thể thống nhất giữa hai mặt tinh thần và thể

xác.Nếu không sống thật thì con người sẽ rất đau khổ và gây đau khổ,tai họa cho
người khác,cho gia đình, cho xã hội và đặc biệt cho chính mình.
Tơi khơng phải là thiên tài cũng không phải kẻ xấu xa,tôi là một sợi chỉ góp phần
dệt nên tấm thảm rực rỡ của đời sống.Tơi là tơi,tơi tin rằng cuộc đời và hướng đi
của mình là do mình tự chọn. Sau những phấn đấu,khổ đau,vinh quang,cái cuối
cùng nhận được gọi là số phận. ôi và tất cả chúng ta sinh ra để đấu tranh cho cuộc
sống của chính mình, để làm cho đời thêm đẹp. Nhưng thật đáng tiếc, không phải
ai cũng nhận ra giá trị của chính mình nên đã hủy hoại chính cuộc đời mình. Họ
sống khơng thật với bản thân,họ dần dần mất đi những giá trị đạo đức vốn có của
mình.Họ có thể thỏa mãn những nhu cầu vật chất nhưng những gì thuộc về tinh
thần của họ đều khơng có,đều miễn cưỡng.Những người như thế thì ln phải sống


trong sự dè dặt,đau khổ,khơng hạnh phúc.Bên cạnh đó cũng có những người ln
đấu tranh cho cái tơi của mình được bộc lộ.Trong một câu hát của cố nhạc sĩ Trịnh
Công Sơn cũng như trên chiếc xe tang chở nghệ sĩ Huyh2 Phúc Điền trở về với
lịng đất mẹ có một dịng chữ là:" Tơi là ai mà u q cuộc đời này".Những con
người mà có thể thấu hiểu đựoc câu nói đó là những người đã sống thật với bản
thân.Họ làm tất cả mọi thứ,hoc hãnh diện với thành công,họ đau khổ với những
thất bại của họ..Nhưng tất cả những điều đó cho thấy họ là những con người sống
thật với bản thân.
Trong suốt thời ấu thơ, tôi mãi tự do như con chim nhỏ.Bầu trời trong tôi là mẹ, là
lời ru,là sự hạnh phúc của 1 đứa trẻ ln là có sự diều dắt của gia đình,và đặc biệt
là tơi ln đựoc gia đình sắp đặt cho mình … Rồi những ngày rong chơi thỏai mái
ấy cũng qua đi. Tôi lao đầu vào học tập với biết bao niềm hăng say. Cuộc đời
không phải lúc nào cũng suôn sẻ, luôn luôn là những khúc quanh co không thể
lường trước. Nếu khéo léo và đầy niềm tin thì sẽ vượt qua.Nhưng rồi một ngày tơi
quay đầu nhìn lại những gì mình đã có,đã trải qua rồi bất chợt tơi hỏi :" Tất cả
những điều mình có bây giờ có thực sự là những điều mình mong muốn, mình
muốn có và có phải là chính mình khơng?" Những câu hỏi đó tồn tại trong tơi rất

lâu,nhưng tơi biết chỉ có mình,khi thực sự là mình thì mới có thể trả lời được
những câu hỏi đó.Gia đình thật sự chính là chỗ dựa bình yên cho chúng ta vì vậy
các bậc phụ huynh hãy để cho con em của sống thật sự với những ước mơ,hoài
bão,với những điều mà các em muốn.Hãy cho con em mình là chính chúng.Khơng
chỉ trong gia đình,trong nhà trường và xã hội hãy để cho mỗi cá nhân ln là chình
họ.Nhà trường,xã hội hãy cũng nên tạo ra nhiều sân chơi để mọi người thể hiện cái
tơi, bản lĩnh của họ
Con nguời vẫn đang sống, có nhiều người đang bắc những chiếc cầu của tình yêu
thương, cũng có người đang xây những bức tường ngăn cách. Tôi là một đứa con
của đời sống. Tôi yêu đời sống theo cách của riêng tôi. Ngày trôi đi, tôi tìm cho
mình những chân trời mới. Để thấy mỗi người có những ước mơ và những nỗi đau
riêng, để thấy tấm long ai bao dung, để thấy những con tim vượt qua số phận,
những khát khao to lớn, để kịp nhìn lại mình và thêm yêu mọi người. Hãy chạm


vào những phím đàn thăng trầm của cuộc sống và lắng nghe dư âm của nó đọng
lại, hãy biết ơn cuộc đời vì những giá trị làm người mà ta nhận được, những kinh
nghiệm ta trải qua và như thế. Bạn và tôi hãy cùng nhau sống thật với bản thân cho
dùc on người thật hiện tại cũng như tương lai, chuyển biến liên tục, rất khó biết nó
như thế nào.

Sống chân thực sẽ gặp hạnh phúc
Trong xã hôi luôn tồn tại song song sự thật và sự giả dối. Con người phải sống thật
với chính mình, với mọi người để không thấy hổ thẹn với lương tâm, với cuộc dời.
Đó là một quan niệm sống tốt đẹp mà mổi chúng ta cần phải có để hồn thiện bản
thân mình. Trong vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” nhà văn Lưu Quang Vũ
có viết: “Khơng thể bên trong một đằng, bên ngồi một nẻo được. Tơi muốn là tơi
tồn vẹn”. Để làm rõ ý kiến trên, ta hãy cùng tìm hiểu ngụ ý trong lời nhà văn
muốn gửi gắm đến chúng ta là gì.
Trương Ba là một ơng lão gần sáu mươi, thích trồng vườn, yêu cái đẹp, tâm hồn

thanh nhã, giỏi đánh cờ. Chỉ vì sự tắc trách của Nam Tào gạch nhầm tên mà
Trương Ba chết oan. Theo lời khuyên của Đế Thích, Nam Tào, Bắc Đẩu "sửa sai"
bằng cách cho hồn Trương Ba được tiếp tục sống trong thân xác của anh hàng thịt
mới chết gần nhà. Do phải sống tạm bợ, lệ thuộc, Trương Ba dần bị xác hàng thịt
làm mất đi bản chất trong sạch, ngay thẳng của mình. Ý thức được điều đó, Trương
Ba dằn vặt, đau khổ và quyết định chống lại bằng cách tách ra khỏi xác thịt. “Bên
trong một đằng” có nghĩa là bản chất thực bao gồm những hiểu biết, suy nghĩ của
con người. “Bên ngoài một nẻo” là những hành vi trái với suy nghĩ của bản thân.
“Tôi toàn vẹn” thể hiện bản lĩnh của con người, được sống thật với lương tâm, với
suy nghĩ của mình.
Từ câu nói trên ta có thể hiểu con người là một thực thể thống nhất giữa tinh thần
và thể xác. Không thể có một tâm hồn thanh cao trong một thân xác phàm tục, tội
lỗi. Khi con người bị chi phối bởi những nhu cầu bản năng của thân xác thì đừng
chỉ đổ tội cho thân xác, không thể tự an ủi, vỗ về mình bằng tâm hồn. Sống sao cho


ra con người quả không hề dễ dàng, đơn giản. Khi sống nhờ, sống gửi, sống chắp
vá, khi không được là mình thì cuộc sống ấy thật vơ nghĩa. Chẳng hạn như nhân
vật Lí Thơng trong truyện cổ tích Thạch Sanh-Lí Thơng ngồi mặt tỏ ra là một
người tốt bụng, luôn quan tâm, giúp đỡ Thạch Sanh thế nhưng ẩn sau lớp mặt nạ
đó hắn là một kẻ tính tốn, ln âm mưu với mẹ mình hịng đạt được những lợi ích
cho riêng mình mà khơng màn đến hiểm nguy cho người khác. Người sống “bên
trong một đằng, bên ngoài một nẻo” là điển hình cho hạng người xấu, chỉ biết dối
mình, dối người và phải gánh chịu những hậu quả xấu.
Bên cạnh đó, nếu khơng sống thật với mình thì con người sẽ đau khổ và gây đau
khổ cho người khác. Trong cuộc sống, người trung thực luôn được mọi người nể
trọng vì họ biết sống thật với chính mình, khơng lừa dối lương tâm mình và khơng
làm hại đến người khác. Người sống hai mặt luôn phải trằn trọc, lo âu, sợ sệt
những hành vi xấu của mình sẽ bị phát hiện, càng nghĩ họ sẽ càng lún sâu và trở
thành người xấu. Câu nói của nhà văn Lưu Quang Vũ mang ý nghĩa triết lí về nhân

sinh, về hạnh phúc con người. Con người có thể chạy theo những ham muốn tầm
thường về vật chất, chỉ thích hưởng thụ đến nỗi trở nên xấu xa. Ngoài ra cịn phê
phán tình trạng con người phải sống giả, khơng dám và cũng khơng được sống là
bản thân mình. Đó nguy cơ đẩy con người đến chỗ bị tha hóa do danh và lợi.
Mỗi chúng ta cần phải trung thực với bản thân mình, phải là một cái “tơi tồn vẹn”,
biết suy nghĩ và chịu trách nhiệm về mọi hành động của mình. Ta phải tránh xa lối
sống “bên trong một đằng, bên ngồi một nẻo”, có như vậy ta mới thấy cuộc sống
này thật đẹp vì mình biết đối xử tốt với mọi người xung quanh và được mọi người
yêu quý. Từ câu nói của nhà văn Lưu Quang Vũ, ta rút ra được bài học cho bản
thân là: Hãy sống thực với bản thân, đừng tự lừa dối mình và lừa dối những người
xung quanh. Sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống hài hòa giữa thể
xác và tâm hồn. Con người phải vượt lên trên hoàn cảnh để vượt qua nghịch cảnh
để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị tinh thần cao quý.
Sống trong cuộc đời này con người phải sống sao cho thật tốt, thật có ích cho đời
và nhất là phải sống thật với chính mình. Nhà văn Lưu Quang Vũ muốn gửi tới
người đọc thông điệp: Đươc sống và làm người thì quý giá thật nhưng phải là cái


“tơi tồn vẹn” của chính mình chứ khơng phải của ai khác, được sống trọn vẹn với
những giá trị vốn có cịn khó hơn. Vậy chúng ta hãy sống đẹp, sống đúng với chính
mình để thấy rằng cuộc sống này thật đẹp và đáng sống biết bao!

Sống thực là một điều nên làm
Trong cuộc sống, khi mà mỗi ngày luôn là một thử thách mà chúng ta phải vượt
qua thì nhân cách ngay thẳng là chìa khóa giúp chúng ta đứng vững trước mọi cam
go. Tuy nhiên, có nhiều cách để thể hiện một nhân cách kiên định như cách chúng
ta giữ vững lập trường, biết phân biệt cái gì là đúng,… và ln là chính bản thân
cũng là một cách. Vì vậy, nhà văn Lưu Quang Vũ đã viết trong vở kịch Hồn
Trương Ba, Da Hàng Thịt rằng “không thể bên trong một đằng, bên ngồi một nẻo
được. Tơi muốn được là tơi tịan vẹn”, đó khơng chỉ là một lời thọai đơn thuần mà

còn thể hiện một quan niệm sống đúng đắn.
“Bên trong” ở đây ý nói suy nghĩ của chúng ta, “bên ngoài” là cách mà chúng ta
thể hiện những suy nghĩ, quan điểm của mình. Cả câu văn của Lưu Quang Vũ ý
nói lý trí và thể xác là một thể thống nhất, khơng thể có mâu thuẫn cũng như là một
lời khẳng định về quan niệm sống đúng đắn của tác giả.
Thật vậy, chúng ta khơng thể nào sống trái với bản chất của mình, vì đó là bài học
dạy chúng ta học cách chấp nhận và đối mặt với sự thật. Sống thật với bản thân,
chúng ta sẽ cảm thấy cuộc sống thật thoải mái, bởi chúng ta bíết rằng nếu sống
khơng đúng với bản chất của mình, chúng ta sẽ khó mà có được cảm giác thanh
thản trong lịng. Bên cạnh đó, có một điều trong cuộc sống, rằng chúng ta cảm thấy
thoải mái bên những thứ đã trở nên quen thuộc với ta , vậy nếu như con người
khơng được là chính bản thân mình mà bị buộc phải trở thành một người hồn tồn
khác xa với bản chất vốn có thì cảm giác sẽ khó chịu như thế nào? Lấy ví dụ như
trong một gia đình, người cha muốn con mình sau này sẽ nối nghiệp cha quản lý
nhà máy của gia đình, nhưng đứa con lại mơ ước được trở thành một kiến trúc sư.
Đương nhiên, nếu đủ chính chắn, người con sẽ quyết định theo đuổi ước mơ của
mình. Qua đó, ta thấy được quyết tâm là chính mình của người con, vậy người


sống thật với bản thân là người bản lĩnh. Đồng thời, người sống đúng với bản chất
vốn có cũng là người biết mình thật sự muốn gì và biết mình cần phải làm gì. Lấy
ví dụ trên, người con quyết định theo đuổi giấc mơ cũng có nghĩa anh ta biết điều
gì thật sự quan trọng với mình và biết rõ mình cần phải làm gì để đạt được mục
tiêu.
Hiện nay, trong xã hội, không phải ai cũng sống thật với bản thân như câu nói của
Lưu Quang Vũ. Nhiều người sống trái với bản chất vốn có, lừa dối bản thân, đơn
thuần chỉ vì họ khơng thể chấp nhận hiện thực trái với những gì họ mong muốn,
như trong tình u, khơng phải ai cũng được đáp lại tình cảm, một số chấp nhận sự
thật và vượt qua được nhưng một số khác lại tự lừa dối bản thân, ngộ nhận, họ tạo
ra một vỏ bọc và sống trong đó để rồi chua xót nhận ra mình khơng cịn là bản thân

nữa. Lấy một ví dụ khác, trong cuộc sống luôn tồn tại một số người nhu nhược, sẵn
sàng biến mình thành một người khác xa bản thân theo ý của người khác, cuộc đời
của họ rồi sẽ là những chuỗi ngày sống trong dày vò và nuối tiếc. Lấy ví dụ về gia
đình trên, nếu đứa con chiều ý cha, thì việc từ bỏ ước mơ hay việc từ chối sống
thật với bản thân mình sẽ dẫn đến sự hụt hẫn và nuối tiếc về sau, không những vậy,
đứa con còn phải giả vờ trước mọi người là mình thoải mái với thực tại trong khi
bên trong lại là một sự dày vị về mơ ước mà mình đã từ bỏ. qua ví dụ trên, ta cũng
thấy được sống không thật với bản thân là lừa dối mọi người xung quanh nhưng
trên hết là lừa dối chính mình. Khi chúng ta lừa dối một ai đó, một lúc nào đó
chúng ta sẽ thấy hổ thẹn, và khi chúng ta bị lừa dối bởi ai đó, chúng ta sẽ mất lịng
tin vào người đó, sống trái với bản thân, một lúc nào đó ta sẽ thấy nuối tiếc, và sẽ
mất dần niềm tin vào bản thân khi biết rằng ta đang sống trong một lời nói dối, hậu
quả mà nó mang lại sẽ phá hủy cuộc đời của chúng ta.
Là thanh niên nói riêng và cơng dân nói chung, để sống thật với bản thân, chúng ta
phải học cách chấp nhận thử thách và đương đầu với khó khăn, sống đúng với bản
chất vốn có của mình để sau này sẽ không phải hổ thẹn với bản thân, không lừa dối
chính mình cũng như mọi người xung quanh. Nhưng quan trọng nhất là sống thật
để cảm thấy thoải mái khi biết những quyết định mình đưa ra hồn tồn tuỳ thuộc
vào mình.


Tóm lại, việc sống thật với bản thân qua câu nói của nhà văn Lưu Quang Vũ là một
quan niệm sống đúng với mọi trường hợp, nó giúp tạo ra cho chúng ta một hương
vị riêng để góp cho đời, không những giúp chúng ta vượt qua cam go, thử thách
mà cịn giúp hình thành trong ta tính kiên định. Qua đó giúp ta thấy được vai trị
quan trọng trong việc xây dựng tính cách của mỗi người. Ngồi ra sống thật với
bản thân còn như một khẩu ngữ kêu gọi mọi người đừng lừa dối bản thân mà hãy
là chính mình!