Phân tích kiêu binh nổi loạn

Phân Tích Kiêu Binh Nổi Loạn
I. Dàn Ý Phân Tích Kiêu Binh Nổi Loạn:
1. Mở bài
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
2. Thân bài:
2.1. Nội dung chính và chủ đề:
- Nội dung chính: Đoạn trích kể về việc kiêu binh nổi loạn, giết chết Quận
Huy, phế Trịnh Cán để lập Trịnh Tông làm chúa.
- Chủ đề: tái hiện lại tình cảnh khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.
2.2 Phân tích chủ đề:
a. m mưu của Trịnh Tơng:
- Trịnh Tông nghe theo lời xúi giục của Dự Vũ và Gia Thọ lên kế hoạch lật
đổ Quận Huy.
- Trịnh Tơng cho người làm cơm mời rượu, rồi khích động tinh thần của
đám kiêu binh.
=> Trịnh Tông, Dự Vũ và Gia Thọ là những kẻ hèn nhát, "ném đá giấu tay",
mượn tay người để làm được việc của mình.
b. Diễn biến cuộc nổi loạn:
* Trước khi nổi loạn:
+ Bằng Vũ khởi xướng, đứng đầu, là kẻ điêu toa, chuyên xui nguyên giục
bị.
=> Lời nói của Bằng Vũ càng khiến cho tinh thần của đám kiêu binh trở
nên sục sôi.
+ Quận Huy biết tai họa xảy ra nhưng vẫn không nâng cao cảnh giác, cho
đó là tin đồn nhảm.
=> Khơng đề phòng, thiếu mưu lược.
* Trong cuộc nổi loạn:
- Hành động của đám kiêu binh:


+ Bằng Vũ đánh ba hồi, báo hiệu cho đám kiêu binh.

=> Thực hiện theo đúng kế hoạch và lời thề đã bàn tính trước.
+ Đám kiêu binh tức thì nhảy nhót hăng hái, xơ lấn vào trong phủ.
+ Đập phá, tấn công vô cùng mạnh bạo.
+ Dùng câu liếm móc cổ Quận Huy kéo xuống, đánh đấm túi bụi, giết chết
tại chỗ. Đồng thời lấy gạch đập vỡ đầu Hồng Lương rồi vứt xuống hồ
Thủy Qn.
=> Hành động vơ cùng ghê rợn, tàn nhẫn, cho thấy sức mạnh kinh hồng
của đám đơng.
- Tâm trạng của Quận Châu khi đứng trước sự uy hiếp của đám kiêu binh:
run sợ, phải chạy đến mở cửa.
- Hành động của Quận Huy:
+ Giương cung định bắn nhưng bị đứt dây, vớ súng nạp đạn nhưng mồi lửa
tịt không cháy.
=> Quận Huy biết được sự việc diễn ra nhưng khơng có sự đề phịng, chuẩn
bị, coi thường kẻ địch, đám đông. Cuối cùng, phải nhận lấy kết cục bi
thảm.
* Kết cục của cuộc nổi loạn:
- Anh em Quận Huy chết, Trịnh Tông lên ngôi chúa.
* Sau khi cuộc nổi loạn diễn ra:
- Đám kiêu binh vẫn lộng hành, bức ép chúa cũ, trả thù các đại thần vô
cùng tàn nhẫn.
- Trịnh Tông bất lực, khơng thể kiểm sốt, sai người lén đến bắt phứa dân
thường để chém ra oai. Tuy nhiên, việc lùng người để giết vẫn xảy ra.
=> Trịnh Tông đứng đầu nhưng khơng có tài cán, khơng thể kiểm sốt được
tình hình.
2. 3. Đánh giá:
a. Nội dung:
- Tác phẩm đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy hỗn loạn vào thời

Trịnh Sâm.
- Đồng thời, tác phẩm còn cho thấy sức mạnh của đám đơng. Đám đơng có
thể đưa một người lên cao nhưng cũng có thể phế truất họ bất cứ lúc nào.
- Bài học về sự đề phòng, cảnh giác trước nanh vuốt của kẻ thù.
b. Nghệ thuật:
- Yếu tố tự sự kết hợp với miêu tả khiến câu chuyện hiện lên một cách sinh
động, cụ thể.
- Lối kể hấp dẫn, các sự kiện được kể theo trình tự hợp lí, rành mạch.
- Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối lập độc đáo.
- Nhân vật được xây dựng thông qua lời nói và hành động.
3. Kết bài:
- Khẳng định giá trị của đoạn trích.

Bài văn mẫu Phân tích bài Kiêu binh nổi loạn (học sinh giỏi)

II. Bài Văn Mẫu Phân Tích Kiêu Binh Nổi Loạn:


"Kiêu binh nổi loạn" là một trong những đoạn trích nổi bật của tiểu thuyết
chương hồi "Hoàng Lê nhất thống chí" do nhóm tác giả Ngơ Gia Văn Phái
sáng tác. Trích đoạn "Kiêu binh nổi loạn" thuộc hồi thứ hai của tác phẩm,
xoay quanh việc kiêu binh làm loạn, giết chết anh em nhà Quận Huy, phế
truất Trịnh Cán và đưa Trịnh Tông lên ngôi chúa. Văn bản đã tái hiện lại
một cách sinh động tình cảnh khủng hoảng của xã hội lúc bấy giờ.
Mở đầu đoạn trích, Trịnh Tơng hỏi Dự Vũ về việc bên ngồi lịng người ra
sao. Vốn có thù với Quận Huy, Dự Vũ thuận nước, đẩy thuyền "Nhà chúa
bỏ con cả, lập con út, thiên hạ đều căm ghét, nhất là quân lính lại càng bất
bình". Câu nói của Dự Vũ đã phơi bày tồn bộ hiện thực trong phủ chúa
cũng như xã hội. Trong triều đại phong kiến, ngôi vua thường được trao
truyền cho con cả, cũng là đích tử. Tuy nhiên, hành động "bỏ trưởng lập

thứ" của chúa Trịnh khiến lịng người khơng phục, lại thêm hành động đàn
áp của Quận Huy càng thổi bùng lên cơn tức giận của dân chúng. Cũng như
Dự Vũ, Gia Thọ bày kế cho thế tử: "Lòng người như thế, nếu lấy nghĩa khí
mà khích động, khiến cho họ một lịng tơn phù, thì việc lớn ắt thành". Nghe
theo lời hai người, Trịnh Trông cho Dự Vũ làm cơm rồi khích động tinh
thần của đám kiêu binh. Hành động của Trịnh Tông, Dự Vũ và Gia Thọ chỉ
chứng minh họ là những kẻ hèn nhát, "ném đá giấu tay", mượn tay người để
làm được việc của mình.
Đúng như dự đốn, những lời của Trịnh Tơng đã đánh trúng vào suy nghĩ
và mong muốn của đám kiêu binh. Mọi người ai nấy đều đồng thuận "Nay
vương tử đã ngỏ ý cho biết như thế, thì việc này chẳng khó gì.". Trước lúc
nổi loạn, qn lính họp bàn, Bằng Vũ đứng ra khởi xướng. Thấy lời Bằng
Vũ thuyết phục, cả bọn bầu hắn làm chủ mưu, "giao cho gã đánh trống
trước để thúc giục ba quân". Lời nói của Bằng Vũ càng khiến cho tinh thần
của đám kiêu binh trở nên sục sơi. Trong lúc đó, Quận Huy biết tai họa sắp
xảy ra nhưng vẫn khơng chút phịng bị. Người nhà khuyên hắn nên bế tân


chúa đi trốn, "rồi gọi quân bên ngoài vào bắt bọn gian" nhưng Quận Huy để
ngồi tai, cho đó là tin đồn nhảm. Quận Huy vì thiếu phịng bị và mưu lược
nên mới nhận kết cục bi thảm sau đó.
Theo kế hoạch đã bàn tính trước, Bằng Vũ mở màn cuộc nổi loạn bằng ba
hồi trống. Đám kiêu binh nghe thấy thì "nhảy nhót hăng hái, cùng câm binh
khí xơ lấn nhau mà vào trong phủ". Khung cảnh lúc này trở nên hỗn loạn
hơn bao giờ hết. Lúc ấy, cửa đóng then cài, đám người bị nhốt bên trong
vẫn khơng ngừng hò reo, "quát tháo long trời lở đất". Quận Huy sai Quận
Châu ra kiểm sốt tình hình. Châu chỉ biết sợ hãi mà làm theo. Đứng trước
lời đe dọa của đám người, Quân Châu sợ hãi mở cửa. Quận Huy làm tướng
mà lực bất tòng tâm trước mũi nhọn của kẻ thù. Quả là hèn nhát làm sao.
Được thời, đám người xông vào đập phá, tấn công vô cùng mạnh bạo. Để

đàn áp quân lính, Quận Huy "giương cung định bắn nhưng bị đứt dây, vớ
súng nạp đạn nhưng mồi lửa tịt không cháy". Rõ ràng, Quận Huy biết được
mọi việc sẽ diễn ra nhưng khơng đề phịng, chuẩn bị, coi thường kẻ địch và
đám đơng. Qn lính được dịp dùng câu liếm móc cổ Quận Huy kéo xuống,
đánh đấm túi bụi, giết chết tại chỗ. Đồng thời, lấy gạch đập vỡ đầu Hoàng
Lương rồi vứt xuống hồ Thủy Quân. Có thể thấy, cuộc chiến đã được đẩy
lên đỉnh điểm cùng với sự tức giận, bất mãn của đám người. Họ ra tay
không chút đắn đo, vô cùng ghê rợn, tàn nhẫn. Những chi tiết trên đã cho
thấy sức mạnh kinh hồng của đám đơng.
Kết cục, anh em Quận Huy chết, Trịnh Tông lên ngôi chúa. Tuy nhiên, sau
khi cuộc nổi loạn diễn ra, đám kiêu binh vẫn ngang nhiên làm càn, cưỡng
bách chúa cũ, trả thù các đại thần một cách tàn nhẫn. Trịnh Tông bất lực,
không thể kiểm soát, sai người lén đến bắt phứa dân thường để chém ra oai.
Tuy nhiên, việc lùng người để giết vẫn xảy ra. Trịnh Tông lên làm chúa,
đứng đầu thiên hạ nhưng khơng có tài cán, khơng thể kiểm sốt được tình
hình khiến cho xã hội vẫn khơng ngừng biến loạn, đảo điên.


Như vậy, tác phẩm đã tái hiện lại một giai đoạn lịch sử đầy hỗn loạn vào
thời Trịnh Sâm. Đồng thời, cho thấy sức mạnh của đám đông. Đám đông có
thể đưa một người lên cao nhưng cũng có thể phế truất họ bất cứ lúc nào.
Ngồi ra, đoạn trích còn gửi gắm bài học về sự đề phòng, cảnh giác trước
nanh vuốt của kẻ thù. Bên cạnh nội dung, các yếu tố nghệ thuật cùng góp
phần thể hiện chủ đề của tác phẩm. Tác giả đã vận dụng linh hoạt yếu tố tự
sự kết hợp với miêu tả cùng lối kể hấp dẫn để câu chuyện hiện lên một cách
sinh động, cụ thể. Các sự kiện được kể theo trình tự hợp lí, rành mạch.
Biện pháp nghệ thuật so sánh, đối lập độc đáo. Tính cách, đặc điểm của
nhân vật được khắc họa thơng qua lời nói và hành động.
Như vậy, đoạn trích "Kiêu binh nổi loạn" đã phơi bày sự thối nát của phủ
chúa và thái độ căm phẫn của đoàn kiêu binh với chúa Trịnh và Quận Huy.

Chỉ qua một đoạn trích ngắn nhưng tác giả đã phản ánh được tình hình xã
hội dưới thời chúa Trịnh. Đồng thời, gửi đến những bài học lớn lao, ý
nghĩa.