Phần mở đầu

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập- Tự do -Hạnh phúc
MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Mã số…………………………………………..
1. Tên sáng kiến:

Giải pháp giúp giáo viên thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp 1
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chuyên môn tiểu học
3. Mô tả bản chất của sáng kiến:
3.1 Tình trạng giải pháp đã biết:
Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp mới
Ở bậc học tiểu học học sinh lớp 1 là học sinh đầu cấp, các em còn bỡ ngỡ xa
lạ với môi trường mới. Nhiều em chưa ý thức được mình, chưa hình thành thói
quen chuẩn mực đạo đức…Giáo viên chủ nhiệm phải ân cần hướng dẫn các em
từng bước, giúp các em thực hiện tốt nhiệm vụ học sinh tiểu học đó là: thực hiện
tốt nhiệm vụ học tập, chấp hành nội qui nhà trường, đi học đều và đúng giờ, kính
trọng lễ phép với thầy cơ, đồn kết thương u giúp đỡ bạn bè …. Qua nhiều
năm giảng dạy tôi nhận thấy công tác chủ nhiệm lớp trong trường học là một
công việc rất quan trọng đối với giáo viên. Nó có tác dụng nhiều mặt đối với học
sinh. Vì vậy cơng tác chủ nhiệm tốt sẽ là điều kiện thuận lợi, là động lực hỗ trợ
tích cực cho việc giảng dạy của người thầy đạt kết quả tốt.
Qua thực tiễn giảng dạy tôi nhận thấy việc áp dụng phương pháp trước đây
có những ưu điểm và hạn chế sau:
Ưu điểm :
- Phụ huynh quan tâm đến con mình, học sinh tương đối ngoan, đi học chuyên
cần, đồ dùng học tập tương đối đầy đủ
- Bản thân đã làm công tác chủ nhiệm nhiều năm- luôn yêu nghề, mến trẻ

-1-

- Nhiệt tình trong cơng tác, thường xun học tập trau dồi về chuyên môn
nghiệp vụ
Hạn chế :
- Tổng số học sinh là 18. Trong đó có 9 học sinh nghèo
- Trình độ tiếp thu của học sinh khơng đồng đều. Học sinh yếu qua khảo sát đầu
năm : 4 học sinh. Điều này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng học tập của các em
- Có 3 học sinh chưa ngoan còn gây gổ với các bạn trong lớp
- Học sinh còn thụ động chưa mạnh dạn phát biểu xây dựng bài
- Chưa tạo sự hứng thú trong học tập để kích thích sự tìm tịi học hỏi của các
em.
3.2 Nội dung giải pháp đề nghị công nhận là sáng kiến:
- Mục đích của giải pháp:
Cơng tác chủ nhiệm tốt nhằm tạo điều kiện thuận lợi, là động lực hỗ trợ tích
cực cho việc giảng dạy của người thầy đạt kết quả tốt, đồng thời góp phần đào
tạo thế hệ trẻ trở thành những con người mới xã hội chủ nghĩa.
- Nội dung giải pháp:
Tính mới của sáng kiến
Từ những tình trạng giải pháp đã biết để cơng tác giảng dạy đạt kết quả tốt
hơn, tôi đã cải tiến phương pháp, hình thức chủ nhiệm lớp cho phù hợp với khả
năng, đặc điểm, tình hình lớp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ
Công tác chủ nhiệm lớp được thực hiện theo 5 bước vì vậy sự khác biệt
trong đổi mới phuong pháp cũng được thể hiện như sau:
TT Các bước thực hiện
1
Các mặt giáo dục
+ Đức dục

Giải pháp cũ

Giải pháp mới

- Giáo dục học sinh - Biết phân biệt yêu ghét rõ
qua lời nói chỉ thường ràng, có thái độ đúng đắng,
xuyên nhắc nhở động làm theo cái đúng ủng hộ
-2-


viên
+ Trí dục

cái tốt

- Học sinh cịn thụ - Đưa ra những phương
động

chưa phát huy pháp và hình thức học tập

được

tính tích

cực mới

trong học tập

- Đề ra giải pháp thi đua
học tập như tổ chức cho
học sinh học theo nhóm.
- Tích cực học tập tự giác

học và làm bài ở nhà đầy
đủ

+ Lao động

- Chưa có thói quen lao -Biết sử dụng một số dụng
động chỉ làm theo sự cụ thông thường như kéo,
hướng dẫn của giáo chổi…
viên

+ Giáo dục thể chất

- Tác phong chậm chưa - Thực hiện được một số
tự luyện tập một mình

kĩ thuật và vệ sinh tập
luyện, có tác phong nhanh
nhẹn có ý thức kĩ luật cao

2

+ Giáo dục thẩm mĩ

- Chưa phân biệt được - Biết yêu cái đẹp,biết làm

Công tác tổ chức

cái đẹp
đẹp cho bản thân
- Giáo viên áp đặt học - Giáo viên gợi ý cho học

sinh phải thực hiện sinh tự chọn ra đội ngũ cán
nhiệm vụ

bộ lớp qua sự theo dõi,
quan sát hướng dẫn của

3

giáo viên
Xây dựng đội ngũ - Chưa biết giúp đỡ bạn - Nhiệt tính giúp đỡ các
học sinh tích cực

4

trong học tập.

bạn học, xây dựng đơi bạn

giúp đỡ nhau trong học tập
Giáo dục học sinh cá - Theo dõi quan sát - Tìm hiểu nguyên nhân,
-3-


biệt

riêng từng em

tâm sinh lý của học sinh từ
đó có biệt pháp gaio1 dục
riêng

- Tuyên dương kịp thời

5

những em có tiến bộ
Giáo dục thông qua - Khen thưởng vào cuối - Giáo viên phát động
công tác thi đua- năm học

phong trào thi đua, ln

Khen

theo dõi, kiểm tra, tổng

thưởng,

kỷ

luật

kết, có phần thưởng cho
những em thực hiện tốt

Các bước thực hiện cụ thể của giải pháp mới
a.Thực hiện tốt các mặt giáo dục.
Qua tìm hiểu tình hình của nhà trường và đặc điểm tình hình thực tế lớp 1 3
mà tơi phụ trách, tôi đã xác định mục tiêu hướng phấn đấu cho từng mặt giáo dục
cụ thể như sau :
a.1Đức dục:
Ở tiểu học, quá trình giáo dục đạo đức nhằm hình thành cho học sinh

những cơ sở ban đầu của những phẩm chất đạo đức. Để giáo dục các em về
phẩm chất đạo đức, cần giải quyết đồng bộ nhiều vấn đề nhằm giúp học sinh có
ý thức ( Nhận thức, niềm tin…) về phẩm chất đó, có thái độ tích cực và có hành
vi, thói quen hành vi tương ứng. Vì vậy cơng tác giáo dục đạo đức phải thực hiện
các nhiệm vụ sau :
Giáo dục ý thức đạo đức: Đối với từng chuẩn mực đạo đức hay phẩm chất
nhân cách, trước hết cần cho học sinh hiểu: Trong những tình huống tương tự
hay đối với chuẩn mực đạo đức đó, những tri thức đạo đức đó giúp các em phân
biệt được cái đúng- cái sai, cái tốt – cái xấu, cái thiện – cái ác. Từ đó các em làm
theo cái đúng, ủng hộ cái tốt, tán thành cái thiện và đấu tranh phê bình, tránh cái
xấu, cái sai, cái ác.
-4-


Giáo dục thái độ, tình cảm đạo đức: Đời sống tinh thần của con người nói
chung hay trẻ em nói riêng sẽ trở nên khô cứng, nếu như con người đó khơng
biết u, khơng biết ghét, khơng có cảm xúc. Giáo dục tình cảm cho học sinh là
một nhiệm vụ hết sức quan trọng nhưng cũng rất khó khăn, bởi vì các tác động
đến thế giới nội tâm thế giới cảm xúc của những đứa trẻ. Giáo dục tình cảm đạo
đức cho trẻ là thức tỉnh chúng ở những rung động trái tim đối với hiện thực xung
quanh, làm cho chúng biết yêu, ghét rõ ràng có thái độ đúng đắn đối với các hiện
tượng đời sống tập thể .
Giáo dục hành vi, thói quen hành vi: Tơi đã giáo dục đạo đức cho học sinh
theo “Năm điều Bác Hồ dạy” thiếu niên nhi đồng, cung cấp và hình thành cho
học sinh những chuẩn mực hành vi đạo đức qua các môn học, thông qua việc tổ
chức các hoạt động ngịai giờ lên lớp .
Ví dụ : Tổ chức cho các em thi đọc, thi viết chữ đẹp, thi văn nghệ, thi đua học
tập và rèn luyện ….để các em có ý thức đạt tốt các nhiệm vụ học tập, luôn học
bài và làm bài đầy đủ, tham gia thường xuyên các buổi hoạt động ngòai giờ, làm
vệ sinh lớp học, luyện tập thể dục, thể thao. Biết vâng lời kính trọng ơng bà, cha

mẹ, anh chị em. Đối với thầy cơ phải kính trọng lễ phép, đối với bạn bè phải tơn
trọng, địan kết. Có lịng u q hương, đất nước, gìn giữ và bảo vệ của cơng.
Ngịai ra tơi cịn trao đổi với học sinh về cách ăn mặc, nói năng, đi đứng, cư
xử với mọi người sao cho đúng. Muốn làm tốt những điều này, trước hết tơi ln
hịan thiện mình từ lời ăn, tiếng nói, cách đi đứng, ăn mặc, lúc nào cô cũng là
tấm gương sáng cho học sinh noi theo.
Vì vậy, đến nay các em trong lớp ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, ăn nói văn
minh, lịch sự . Đối với những em cố tình vi phạm nội qui của lớp, trường, tơi
kiên nhẫn động viên uốn nắn thường xuyên để các em có ý thức đạo đức tốt hơn.
a.2 Về trí dục:
Nhiệm vụ của giáo viên tiểu học là dạy đủ các môn học bắt buộc, ngịai ra
cịn tham gia đầy đủ cơng tác khác của lớp, của trường. Dạy học sinh bằng sự
-5-


nhiệt tình, mang hết năng lực truyền thụ kiến thức cho học sinh theo phương
pháp mới.
Nhiệm vụ của học sinh là học tập, nắm vững những mục tiêu cơ bản về kiến
thức, kỹ năng các môn học đã quy định, biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống.
Học tập là nhiệm vụ hàng đầu của học sinh. Giáo viên phải khuyến khích ở các
em lịng ham muốn học tập, tạo cho các em có hứng thú học tập, mở rộng hiểu
biết và trau dồi kỹ năng, khắc phục khó khăn hịan thành mọi nhiệm vụ. Để làm
được việc này tơi cùng các em đề ra giải pháp thi đua trong học tập.
- Tổ chức hình thức học nhóm, đối với những em yếu, kém chọn những em
học giỏi kèm cặp giúp đỡ, giáo viên luôn theo dõi, bồi dưỡng thêm.
- Tổ chức truy bài cho học sinh 15 phút đầu giờ học , có nhận xét hàng tháng,
hàng kỳ, gửi tới bậc phụ huynh giúp đỡ thêm.
- Từ những hình thức trên đến nay lớp học rất tiến bộ, tự giác học và làm bài ở
nhà đầy đủ, giữ gìn vở sạch, chữ đẹp tốt, thi đua nhau trong học tập, ý thức tự
giác cao trong học tập.

a. 3 Về lao động:
- Giáo dục học sinh yêu lao động, biết gìn giữ thành quả lao động, tích cực
tham gia bất kỳ công việc nào do lớp và trường tổ chức. Trong lao động trước
hết các em phải có thái độ học tập tốt. Đồng thời tơi hình thành cho các em một
số kỹ năng và thói quen đối với lao động, biết sử dụng một số dụng cụ thông
thường như: Kéo, chổi…Có thói quen lao động tự phục vụ và lao động giúp đỡ
người thân trong gia đình. Bất kỳ một công việc nào các em cũng sắp xếp nơi
làm việc ngăn nắp, sạch sẽ, an tòan. Sau khi các em làm xong giáo viên kiểm tra,
khen, động viên nhắc nhở kịp thời để các em sửa chữa. Các em phải được tham
gia đầy đủ các hình thức lao động:
- Lao động học tập.
- Lao động dọn vệ sinh lớp học .
- Nhặt rác, nhặt lá bàng rụng ở sân trường.
-6-


- Lao động tự phục vụ.
- Lao động giúp đỡ gia đình những việc nhỏ.
Để giáo dục lao động cho các em tôi đã tổ chức đồng bộ các loại hình lao
động này.
a.4 Giáo dục thể chất.
Qua các giờ học thể dục giúp học sinh nắm vững những kiến thức, kỹ năng,
kỹ xảo được vận dụng tối thiểu trong chương trình học, tạo thành cơ sở cho việc
rèn luyện thể chất cho học sinh. Trong một tiết thể dục các em thực hiện được
một số kỷ luật và vệ sinh tập luyện, biết vận dụng những điều đã học vào nề nếp
sinh hoạt ở trường, tự giác, tích cực trong giờ thể dục, có tác phong nhanh nhẹn,
có ý thức kỷ luật cao. Giúp học sinh tự luyện tập vào buổi sáng sớm ở nhà khi
ngủ dậy, tập thể dục giữa giờ học.
a.5 Giáo dục thẩm mỹ:
Ở trường tiểu học giáo viên có nhiệm vụ giáo dục thẩm mỹ cho các em. Giáo

viên phát triển những tình cảm thẩm mỹ cho các em qua quá trình lĩnh hội kiến
thức, giúp học sinh biết yêu cái đẹp, hiểu biết và biết làm đẹp bản thân cũng như
làm đẹp cuộc sống xung quanh mình.
Giáo dục cho các em nhận thấy cái đẹp trong giờ học, hoạt động ngoài giờ
lên lớp, giáo dục thẩm mỹ trong mơn nghệ thuật. Ngồi ra các mơn học khác
cũng phục vụ cho giáo dục thẩm mỹ.
Ví dụ : Môn âm nhạc giúp các em cảm nhận cái hay, cái đẹp của âm thanh, giai
điệu.
b. Làm tốt công tác tổ chức lớp .
b.1 Chọn đội ngũ cán bộ lớp có năng lực quản lý:
Những em có năng lực quản lý là những em có ý thức tổ chức kỷ luật, có
năng lực học tốt, có ý thức tự quản tốt, có tinh thần trách nhiệm vì tập thể, thẳng
thắn, trung thực, nhanh nhẹn, hoạt bát, có đầu óc tư duy sự việc để làm nòng cốt,
là chỗ dựa vững chắc, là cánh tay đắc lực giúp giáo viên chủ nhiệm trong quá
-7-


trình giảng dạy và giáo dục đạo đức, thúc đẩy phong trào học tập và các mặt hoạt
động khác. Chính vì thế khi mới nhận lớp chủ nhiệm lớp, tơi đã theo dõi các em
về lực học, về ý thức và chọn học sinh làm lớp trưởng, làm lớp phó phụ trách
học tập, lao động, văn thể mĩ phù hợp với khả năng của từng em.
b.2 Sắp xếp chỗ ngồi:
Sau khi nhận lớp, nhận phịng học tơi tiến hành sắp xếp chỗ ngồi. Tôi yêu cầu
các em xếp hàng em nào thấp đứng trước, cao đứng sau. Sau đó tơi gọi các em
đứng trước vào ngồi bàn nhất, lần lượt đến hết lớp. Làm như vậy để học sinh
không thắc mắc ngồi bàn đầu hay cuối. Sau khi phát hiện học sinh yếu, học phụ
đạo thì ưu tiên ngồi bàn nhất để tôi dễ giúp đỡ các em . Sang học kỳ II thì tơi sẽ
hóan chuyển vị trí ngồi cho cả lớp để tạo sự công bằng cho các em.
b.3 Hướng dẫn cán sự lớp làm việc:
- Họp ban cán sự lớp: Đánh giá tình hình lớp đầu năm học, rút ra kinh nghiệm

trong việc quản lý lớp.
- Tự bản thân các em đánh giá, nhận xét, nêu những tồn tại của lớp, mỗi em tự
đánh giá, khẳng định mình.
- Sau đó tơi góp ý bình đẳng như là một cán sự lớp, phải thảo kế hoạch chuẩn
bị cho buổi họp đầu năm của lớp.
- Vạch kế hoạch chi tiết cho từng hoạt động, giao cho từng cán sự lớp chịu
trách nhiệm về việc được giao.
c. Xây dựng đội ngũ học sinh tích cực.
Trước hết giáo viên cần tìm hiểu để phát hiện ra những em học sinh chấp
hành tốt nội quy của lớp, của trường, được các bạn tin tưởng, q mến. Sau đó
tơi giao cho các em những nhiệm vụ riêng, thay mặt giáo viên kiểm tra, theo dõi
…giúp đỡ các bạn trong học tập. Dựa theo địa bàn nơi ở của các em, xây dựng
đôi bạn giúp đỡ nhau sao cho phù hợp, những em học giỏi nhiệt tình giúp đỡ
những em học kém.

-8-


Cuối tuần vào giờ sinh hoạt, các nhóm báo cáo kết quả học tập của nhóm
mình cho giáo viên và cả lớp nghe. Sau đó cơ rút kinh nghiệm của từng nhóm,
nhóm nào học tiến bộ thì khen ngợi, nhóm nào chưa tiến bộ thì động viên các em
tuần sau tiến bộ hơn và giao nhiệm vụ tuần tới cho các em .
d. Giáo dục học sinh cá biệt:
Dựa vào điều tra khảo sát, phân loại từng mặt của học sinh đầu năm, cộng
với qui trình theo dõi những hành vi của học sinh trong và ngịai lớp tơi đã kết
hợp các biện pháp giáo dục, mang lại kết quả tốt, rút ra được những kinh nghiệm
sau:
d.1 Đối với các em đạo đức và học tập chưa tốt:
Trước hết phải tìm hiểu kỹ nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến em
đó vi phạm về đạo đức, ý thức tự giác và kết quả học tập chưa cao…..

Ví dụ : + Nói dối ơng bà, cha mẹ, cơ giáo.
+ Ham chơi, quên học.
+ Cha mẹ không quan tâm đến việc học ở nhà của các em.
d.2 Giải pháp giáo dục:
Tác động vào tư tưởng, tình cảm và danh dự của từng em, mềm dẻo nhưng
cương quyết và luôn nhận xét công bằng “ Tế nhị” về sai lầm của em đó trước
lớp. Theo tơi nghĩ đối với những em này do suy nghĩ còn hạn chế nên hành động
bộc phát, hiếu thắng chứ bản chất không phải là xấu có thể hướng thiện được. Vì
vậy bản thân tơi ln coi trọng các em từ cách xưng hô, lời ăn, tiếng nói, nhận
xét khen động viên nhắc nhở, tạo điều kiện cho các em thấy được lỗi lầm, thầy
cô quý trọng mình và ý thức về sự đền ơn trỗi dậy.
Luôn theo dõi mọi hoạt động của học sinh này, nếu thấy tiến bộ dù nhỏ cũng
khen hoặc tuyên dương kịp thời để gây hứng thú phấn đấu cho các em, tạo điều
kiện cho các em học tập tốt hơn.
Gặp gỡ trực tiếp với phụ huynh hoặc thông qua sổ liên lạc để trao đổi, kết
hợp nhà trường với gia đình giáo dục các em. Đến nay lớp khơng cịn học sinh
-9-


cá biệt. Nhờ các biện pháp trên các em học tập rất chăm chỉ, ngoan ngõan, giáo
viên không phải nhắc nhở nhiều như đầu năm học.
e. Giáo dục thông qua công tác thi đua – Khen thưởng, kỷ luật.
Việc xây dựng các phong trào thi đua của lớp có tác dụng rất lớn trong việc
học tập và rèn luyện đạo đức của các em, nó là cái đích trong khoảng thời gian
ngắn để các em vươn tới.
Muốn đạt được mục đích đó địi hỏi giáo viên sau khi đã phát động phong
trào thi đua phải luôn theo dõi, kiểm tra và mỗi đợt phát động phải tổng kết, có
phần thưởng cho những em thực hiện tốt.
Ví dụ : Phát động phong trào thi đua học tập tốt đạt điểm 10 chào mừng ngày
20/11, 22/12; 8/3, 26/3,19/5….Hoạt động theo chủ điểm là con đường giáo dục

quan trọng, chính nó biến q trình giáo dục trẻ em trở nên hiện thực hơn, sinh
động hơn.
* Thi đua vở sạch chữ đẹp.
Tuần học thứ nhất giáo viên quy định sổ sách và vở ghi của học sinh. Tuần thứ
hai giáo viên tiến hành kiểm tra sách vở đã mua đủ chưa, kiểm tra bọc bìa, dán
nhãn cho đúng quy định, kết hợp kiểm tra đồ dùng học tập. Em nào chưa có đầy
đủ thì giáo viên nhắc nhở để học sinh mua cho đủ.
Giữa kỳ I: Tổ chức cho các tổ kiểm tra cho vở và chữ, phân loại vở, chữ thi
đua giữa các tổ.
Cuối kỳ I: Giáo viên cùng cán bộ lớp kiểm tra từng tổ viên, em nào viết chữ
xấu, vở để quăn mép, sờn bìa, vở ghi chưa đúng quy định, giáo viên nhắc nhở,
hướng dẫn cách gìn giữ, luyện viết nhiều hơn nữa để học kỳ II các em gìn giữ và
viết chữ đẹp hơn.
Tiếp đó giáo viên chọn một vài bộ vở sạch chữ đẹp của lớp, cho cả lớp xem
và học tập bạn.
3.3 Khả năng áp dụng của giải pháp:
- 10 -


Với sáng kiến Giải pháp giúp giáo viên thực hiện tốt công tác chủ nhiệm
lớp 1
Trong thực tế, mỗi giáo viên đều có những suy nghĩ, kinh nghiệm riêng
nhằm mục đích cuối cùng là nâng cao chất lượng dạy và học. Nếu giáo viên
nghiên cứu vận dụng tốt thì cơng tác chủ nhiệm lớp của giáo viên sẽ đạt hiệu
quả cao, chất lượng giáo dục tòan diện cho học sinh tốt hơn. Đề tài có khả năng
áp dụng rộng rãi ở các trường tiểu học.
3.4. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng giải
pháp
Bằng những kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm mà bản thân tôi đã thực
hiện qua nhiều năm, cùng với sự nhiệt tình, áp dụng một số kinh nghiệm về công

tác chủ nhiệm mới đã làm thay đổi một cách có hiệu quả.
Nội dung được nêu ra cụ thể như sau:
- Ý thức tự quản lớp tốt, đội ngũ cán bộ năng động.
- Phong trào thi đua và rèn luyện đạo đức tốt, phong trào văn nghệ thể dục thể
thao diễn ra sôi nổi giữa các tổ và cá nhân.
- Tham gia tích cực các phong trào thi đua do nhà trường phát động như: An
tịan giao thơng, hoa điểm mười, hái hoa học tập, quyên góp ủng hộ bạn nghèo,
chất độc màu da cam, ủng hộ đồng bào bị bão lụt, ni heo đất xây nhà tình
bạn…
- Hoạt động ngòai giờ lên lớp phối hợp chặt chẽ với phụ huynh, các đòan thể
trong nhà trường.
- Kết quả giáo dục học lực và hạnh kiểm đến cuối năm học như sau:
Lớp 13

Học lực

Hạnh kiểm

SS: 18
G
13

K
72.2 4

22.2 1

TB

Y

5.6

- 11 -

Đ
18

100%

CĐ
0

0%


3.5. Những người tham gia tổ chức áp dụng sáng kiến lần đầu
(nếu có) : khơng
3.6. Những thơng tin cần được bảo mật: không
3.7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
- Trình độ: Giáo viên đạt trung học sư phạm trở lên
- Cơ sở vật chất phải đảm bảo đủ trang thiết bị : phòng học, bàn ghế học
sinh, máy chiếu …..
3.8.Tài liệu kèm theo gồm:
- Bản vẽ sơ đồ: khơng
- Bản tính tốn: khơng
- Các tài liệu khác: không

Mỏ Cày Bắc, ngày 16 tháng 05 năm 2018

- 12 -

- 13 -