Bài ca dao nhân sinh pdf

Bài ca dao nhân sinh


Ăn bắp chà vui
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Ăn
bắp (ngô) chà vui (vôi) ; Ch
ỉ cuộc sống sinh hoạt vật chất rất kham khổ, túng thiếu.
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 5356 )
Ăn bựa hôm lo bựa mai
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Tình cảnh nghèo túng, quẩn
bách phải chạy ăn từng bữa. Quanh năm chỉ lo cho mấy cái tàu há mồm, ăn bựa
hôm lo bựa mai. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 5376 )
Ăn bát cơm dẻo nhớ nẻo đường đi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 -ăn bát cơm dẻo tức là được
hậu đãi, nhớ nẻo đường đi là nhớ đường đến nơi đã hậu đãi mình. 2- Người ta
thường nhớ tới nơi mình được hưởng hậu tình, nơi mình có kỷ niệm đẹp. Đi xa h
ơn
hai mươi năm rồi mà khi trở về nó vẫn không quên lối vào nhà bà cụ ấy,đúng là ăn
bát cơm dẻo nhớ nẻo đường đi. Nghĩa bóng: Phải nhớ công ơn người cho mình
được sung túc Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 5359 )
Ăn cơm với cáy thì ngáy o o…
Ăn cơm thịt bò thì lo ngay ngáy
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * A great fortune is a great
slavery Ý nói: Nghèo nhưng luôn luôn thanh thản Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5518 )
Ăn cho đều tiêu (kêu) cho sòng (cho khắp)
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Share and share alike Xuất

xứ: - Đại Chúng (Câu số 5438 )
Đạ hèn thấy thịt bò đen chớ sờ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đạ
(đã) hèn thấy thịt bò đen chớ sờ; Thịt bò đối với người hèn yếu khó tiêu. Xuất xứ: -

Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14367 )
Đạ quyết thì hành, đạ đan thì lận
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đạ
(đã) quyết thì hành, đạ (đã) đan thì lận; Quyết tâm làm xong việc, không bỏ việc
dở dang. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14460 )
Đạ quyết thì liều
Gẫm như con trẻ chơi diều đứt dây
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đôi
ta đã quyết thì liều, Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14461 )
Ăn nhạt mới biết thương mèo
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5753 )
Ăn nhiều ở chẳng bao nhiêu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5756 )
Ăn no hôm trước lo được hôm sau
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
10659 )
Ăn no vác nặng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5785 )
Ăn phải dành, có phải kiệm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5843 )
Ăn quả cây táo, rào cây thầu dầu

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5853 )
Ăn tại phủ, ngủ tại công đường
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
10715 )
Ăn thì nhiều chứ ở có bao nhiêu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5863 )
Ăn tiêu nhớ đến mùi hành
Có ăn nem gà, chả vịt cũng nhớ rau canh thuở nào
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5884 )
Ăn tôm cấu đầu
Ăn trầu nhả bã
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Tục ăn trầu có ở hầu hết các
nước Đông Nam Á; Xem: Trầu Cau Trong Ca Dao Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5897 )
Ăn trộm có tang, chơi ngang có tích
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
5924 )
Ăn với chòm ở với xóm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * (Chòm xóm là các quần cư
nhỏ ở nông thôn; nhiều nhà ở liền nhau thì thành một xóm, vài ba nhà sát nhau thì
thành một chòm. Cùng chòm với nhau thì miếng ăn thức uống thường dùng chung;
còn quan hệ hữu hảo thì phải mở rộng ra cả xóm) . Có quan hệ tử tế với cộng đồng
nơi mình ở thì cuộc sống của mỗi người mới yên ổn, tốt đẹp. Ăn với chòm ở với
xóm cho tốt không thì cháy nhà nỏ ai đến chữa. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh
(Câu số 5973 )
Đơm ra bát anh bát tôi
Bát nào lắm cái tôi lôi vào lòng

Bát nào gạn đục gạn trong
Thì tôi run rủi vào lòng cho anh
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
15841 )
Đầu má xương chó
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * (Má; chó) 1- Cùng một giuộc,
một đồng một cốt. Bố con nhà nó cũng là một đồ đầu má xương chó cả đấy 2 - Giả
dối, lừa đảo. Cái thứ hàng nó đưa đi tiếp thị là loại đầu má xương chó đó. Xuất xứ:
- Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14802 )
Đầu năm gặp nạn cháy nhà,
Cuối năm anh bạn Thạch Hà tới chơi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Cách nói ngoa để trêu dân
Thạch Hà (Hà Tĩnh) của người nơi khác. Họ cho rằng người Thạch Hà vốn hay
làm phiền người khác cho nên ai cũng ngại tiếp. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 14810 )
Đầu xương sôống đến môống lộ khu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đầu
xương sôống (sống) đến môống (mống) lộ khu (đít); Bao quát, rà soát hết mọi thứ,
mọi nhẽ (thường dung để chê người nói năng, vặn hỏi quá cặn kẽ, chi li). Hỏi chi
(gì) mà hỏi từ đầu xương sôống đến môống lộ khu có trời mà trả lời được cho mi
(mày). Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14873 )
Đập đi hò đứng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Người kém cỏi về năng lực,
suốt đời không bao giờ chủ động làm việc gì chỉ nhất nhất làm theo sự chỉ dẫn của
người khác như than phận trâu ngựa. Con nớ có thằng chồng hiền như đất, đập đi
hò đứng. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14588 )
Đập bò bỏ bầy
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Tách ra một việc có lợi
cho bản thân để làm, bỏ mặc những việc liên đới khác trong phần trách nhiệm của
mình. Này, đừng quen thói đập bò bỏ bầy, việc dọn dẹp đống rác ni (này, mi (mày)

định đùn cho ai rứa (thế) hả? 2 – Làm việc qua loa xong chuyện, vô trách nhiệm,
không cần biết kết quả ra sao. Anh thì cứ đẩy con đến lớp rồi là ph
ủi tay xong việc,
khác chi đập bò bỏ bầy. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14584 )
Đã yêu thì yêu cho chắc,
Đã trục trặc thì trục trặc cho luôn.
Đừng như con thỏ đứng đầu truông,
Khi vui giỡn bóng, khi buồn giỡn trăng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đạ
(đã) yêu thì yêu cho chắc; Đạ (đã) trục trặc thì trục trặc cho luôn; Yêu cần phải có
thái độ yêu ghét dứt khoát, rõ ràng. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
13714 )
Được ăn được nói, được gói mang về
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ hạng người đắc ý khi
được thỏa mãn mọi thứ. Hay thật, ông ta đến nói chuyện với cơ quan tui (tôi) về
đạo đức cách mạng, về đức liêm khiết của ngư
ời cán bộ, xong rồi cũng nhận phong
bì một cách vui vẻ, thật là được ăn được nói, được gói mang về. Xuất xứ: - Miền
Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16248 )
Được bựa nào xào bựa ấy
Bựa nào không thấy đắp chiếu nằm không
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Được bựa nào xào bựa (bữa) ấy, Bựa nào không thấy đắp chiếu nằm không; Chỉ
hạng người sống theo kiểu gặp chăng hay chớ, thà chịu khổ chứ không chịu khó,
lười biếng, thụ động, không chịu làm việc, sống vất vưởng. Xuất xứ: - Mi
ền Trung,
Nghệ Tĩnh (Câu số 16253 )
Được cả chì lẫn chài
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * To gain hook, line and sinker
Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số 16256 )

Được Cao Xá thiên hạ há mồm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * (Cao Xá thuộc Diễn Châu).
Cao Xá được mùa bội thu thì vùng khác bị hạn hoặc úng thủy. Xuất xứ: - Miền
Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16262 )
Được chăng hay chớ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * X. Được bựa nào xào bựa ấy
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16263 )
Được dập mất đè
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Được việc này thì hỏng việc
khác được cái này thì mất cái khác. Không tham được mô, ở đời được đập mất đè.
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16270 )
Được méng nào xào méng nớ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * X. Được bựa nào xào bựa ấy
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16282 )
Được mùa cau, đau mùa lúa;
Được mùa lúa, úa mùa cau
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Năm nào được mùa lúa thì
mất mùa cau và ngược lại. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16290 )
Được mùa tháng năm nhìn trăng rằm tháng tám
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Mùa tháng năm thường năng
suất thấp, dù có được mùa thì dự trữ lương thực cũng chẳng được là bao; mùa
tháng mười năng suất thường cao hơn, nhưng lại hay mất mùa vì lụt bão, vì thế
người dân dù có được mùa tháng năm, nhưng vẫn còn tuỳ thuộc vào tình hình thời
tiết tháng tám. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16297 )
Được thời ngồi ghế, thất thế ngồi trệt
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Lẽ đời là vậy, gặp thời vận,
làm nên thì có vị thế oai phong trong thiên hạ, thất thế thì đành chịu phận lép vế
thấp hèn. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16306 )
Được tru anh lại bán bò,
Được o má thắm quên o chưa chồng.

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Được tru (trâu) bán bò, Được o (cô) má thắm quên o chưa chồng.; Có mới nới cũ,
có cái có giá trị hơn thì phủ nhận, coi thường cái cũ. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 16308 )
Đại cứt ga lấy tấm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đại
(đãi) cứt ga (gà) lấy tấm; Chỉ loại người bủn xỉn, keo kiệt đến mức đê ti
ện. Cái loại
người đãi cứt ga lấy tấm thì chơi với nó làm gì? Xuất xứ: - Mi
ền Trung, Nghệ Tĩnh
(Câu số 13738 )
Đất làng Trù, tru Dao Tác
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Làng Trù còn gọi là kẻ Trù
tên Nôm của làng Phù Lưu Hạ, nay thuộc xã Phù huyện Can Lộc, Hà Tĩnh là nơi
đất đai màu mỡ, trù phú. Dao Tác tên làng, nay thuộc thôn Đồng Tiến, xã Thuận
Lộc, thị xã Hồng Lĩnh, Hà Tĩnh. Dao Tác là một làng cổ, trước còn tên gọi là Nhà
Dào. Thế kỷ XIX thuộc xã Nguyệt Ao tổng Lai Thạch, huyện La Sơn Sau này
chuyển về huyện Can Lộc. Khi thành lập thị xã Hồng Lĩnh (1991) thì nhập về TX
Hồng Lĩnh. Trâu làng Dao Tác nổi tiếng khoẻ mạnh chọi hay, cày giỏi; (Theo Bùi
Thiết - TỪ ĐIỂN HÀ TĨNH - sở VHTT Hà Tĩnh xuất bản năm 2000 - mục từ Kẻ
Trù tr.317, Dao Tác tr. 121) . Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14434 )
Đất Văn Tràng chạy cá
Đất Trung Hạ đết vôi
Đất Kỳ Thọ bầy tui
Bắt ba nạm cáy hôi
Về đâm đâm phơi phơi
Đưa ra trửa chợ mà ngồi
Ruốc tui ngon lắm mệ ơi
Ngon bằng năm ruốc bể
Ngon bằng mười ruốc bể.

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 14723 )
Đầu đội Lèn, chân đạp Câu
Tứ đại công hầu, nhất đế vương.
Bao giờ thây chết đầy đường,
Câu sơn đáo địa, Trần vương ra đời
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 14775 )
Đầu ở độ sau phỉnh thổ lấy nhà.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đầu
ở độ (ở nhờ) sau phỉnh thổ (dỗ dành, lừa gạt) lấy nhà. Đầu ở độ (ở nhờ) sau phỉnh
thổ (dỗ dành, lừa gạt) lấy nhà. Ban đầu ở nhờ về sau phỉnh phờ, dỗ dành tìm cách
chiếm nhà người ta. Ở đời, việc vay mư
ợn, nhờ vả chung chạ với nhau phải hết sức
cảnh giác vì thói đời hay lật lọng, tráo trở Cậu chơi với nó phải cẩn thận, loại
người ấy đầu ở độ sau phỉnh thổ lấy nhà. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu
số 14825 )
Đầu cua mắt tre
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ hạng người ương bướng,
ngang ngạnh, lì lợm, bất chấp tất cả. Xóm ta bựa ni (hôm nay), không biết ở mô
(đâu) kéo về một bọn đầu cua mắt tre, rồi lôi thôi với chúng đó. Xuất xứ: - Miền
Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14758 )
Đầu dây múi nhợ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỗ quan trọng để thắt nút
các quan hệ tình cảm. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14767 )
Đầu gối Lèn, chận đạp
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Câu Lèn Hai Vai (Di
ễn Minh)
và hòn Câu tên chữ là Câu Sơn (Diễn Hải) - là hai đ
ịa danh thuộc huyện Diễn Châu

Nghệ An. Khi chết, các thầy địa lý trị huyệt đều lấy hướng đầu ở phía lèn Hai Vai,
chân ở giữa hòn Câu Dân trong vùng còn truyền tụng câu ca sau; Đầu đội Lèn,
chân đạp Câu, Tứ đại công hầu, nhất đế vương. Bao giờ thây chết đầy đường, Câu
sơn đáo địa, Trần vương ra đời. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14608
)
Đầu gúi quá tai,
Niêu mốt thì giận, niêu hai thì mừng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đầu
gúi (gối) quá tai; Dáng ngồi rũ rượi của kẻ già yếu, ốm đau không còn s
ức lực hoặc
của kẻ lười biếng, ươn hèn, siêng ăn nhác làm. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh
(Câu số 14611 )
Đầu hôm suốt sáng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Liên tục, suốt đêm, không bị
gián đoạn một lúc nào. Bựa (hôm) qua không hiểu răng (sao) mà mình thức đầu
hôm suốt sáng, khôông tài mô (nào) nhấp mắt được Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 14625 )
Đập tắn bỏ dùi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đập
tắn (rắn) bỏ dùi; Hành động không kiên quyết nửa vời, không có hiệu quả. Không
thể đập tắn nửa dùi được, phải làm cho ra môn ra khoai thì hắn mới biết tay. Xuất
xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14600 )
Đập toe tông đục
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đập
toe (vỡ) tông đục; (Tông đục; cán đục thường làm bằng gỗ). Đập mạnh và liên tục
làm cán đục bị nứt, bị xé đến mức toè ra. Bựa ni (hôm nay) uống mô (đâu) say tợn
(dữ), về nhà hắn đập toe tông đục. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
14601 )
Đắc thời đắc thế
Như Kê thành Phụng

Suy thời suy thế
Như Phụng thành Kê
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Nam, An
Giang (Câu số 2260 )
Đắt chợ hơn béo lợn
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1- Giá trị vật hạng tùy thuộc
vào phiên chợ (hiếm thì đắt, nhiều thì rẻ) hơn là giá trị tự thân của mặt hàng. 2 - Ở
đời, gặp thời, tốt số nhiều khi còn hơn tài giỏi, có năng lực. Học hành như hắn mà
làm nên ông này bà lọ đúng là đắt chợ hơn béo lợn. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 14409 )
Đắt chè hơn rẻ nác
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đắt
chè hơn rẻ nác (nước); Mua chè về tự nấu nước dù đắt vẫn còn rẻ hơn là mua nước
chè đã nấu. Mua nguyên liệu dù đắt còn hơn mua sản phẩm đã đư
ợc chế biến. Xuất
xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14408 )
Đắt như quế, ế như gộ sài tân
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đắt
như quế, ế như gộ (gỗ) sài tân; Quế là thứ cây có giá trị kinh tế cao vì vỏ của nó
chứa Tinh dầu thơm, dung làm dược liệu và sản xuất mỹ phẩm nên bán rất đắt. Sài
tân là thứ gỗ tạp chỉ để làm củi cho nên giá bán rất rẻ. Đối sánh những sự vật có
giá trị trái ngược nhau, hoặc cùng một vật nhưng giá trị trái ngược ở những thời
điểm khác nhau. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14444 )
Đặng Sơn người đẹp nước trong,
Dâu non xanh bại, tơ tằm vàng sân
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Dâu
non xanh bại (bãi), tơ tằm vàng sân ; Đặng Sơn là đ
ịa danh hiện nay bao gồm Đặng
Sơn, Bắc Sơn, Nam Sơn thuộc huyện Đô Lương, Nghệ An. Con gái vùng này xinh
đẹp và có nghề truyền thống là nuôi tằm dệt vải. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ

Tĩnh (Câu số 14166 )
Đẻ con mô cắt rún con nấy
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đẻ
con mô cắt rún (rốn) con nấy; Đã việc gì phải làm dứt điểm, tránh để dây dưa lằng
nhằng. Mang hàng đến thì thu tiền luôn, dứt luôn từng đợt - đẻ con mô cắt rún con
nấy cho chắc ăn. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14924 )
Đếm Tiền cho gấy đi chợ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ng
ữ: Đếm
Tiền cho gấy (vợ) đi chợ; Chỉ đàn ông keo kiệt. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh
(Câu số 15057 )
Đến đây hỏi thật một lời,
Đầu dây múi nhợ đã có ai rồi là chưa ?
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15085 )
Đến đây mượn nống quay tằm
Nơi ăn chẳng có nơi nằm cũng không
Đến đây mượn nón quay tơ
Nơi ăn chẳng có, nơi đợi chờ cũng không.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Mượn nống (nong) quay tằm; Xử lí linh hoạt trong làm ăn, huy động hết mọi
nguồn lực theo mùa vụ. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15088 )
Đến mai đến mốt tốt ngày
Bắt bò cao óng đi cày đất cang
Bắt o con gái nghềnh ngàng
Đan sọt cho chắc mà mang quách về.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15097 )
Đến Nghệ Cửa Hội khó vào,
Ra Thanh mắc phải Cửa Trào khó ra.

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15107 )
Đến ta mới biết của ta
Trăm nghìn năm trước biết là của ai
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
15117 )
Đền Cờn, đền Quả, Bạch Mã, Chiêu Trưng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Đền Cờn, đền thờ Tứ Vị
Thánh Nương, ở xã Quỳnh Phương, Quỳnh Lưu, Nghệ An. Tương truyền, vào thời
Nam Tống (Trung Quốc), có một hoàng hậu, hai công chúa và một nữ tỳ bị quân
Nguyên đánh đuổi dạt vào cửa Cờn thuộc địa phận xã Quỳnh Phương và tuyệt
mệnh ở đó. Vì quan hệ liên minh chống Nguyên - Mông nên nhân dân địa phương
đã chôn cất tử tế, lập miếu thờ phụng. Về sau trong một lần vua Trần Anh Tông đi
đánh Chiêm Thành qua đây, được Tứ Vị Thánh Nương báo mộng về quân tình đối
phương nên vua đã thắng trận. Để ghi nhớ công ơn nhà vua cho xây đền thờ và
phong thần cho Tứ Vị Thánh Nương. Từ đó hương hỏa không dứt, đền nổi tiếng
linh thiêng một vùng. 2 - Đền Quả thờ Lý Nhật Quang tại xã Ngọc S
ơn, Đô Lương,
Nghệ An. Lý Nhật Quang, hoàng tử thứ tám của vua Lý Thái Tổ ông đã có công
hướng dẫn dân sở tại khai hoang lập nên nhiều làng mạc vùng này nên được nhân
dân địa phương tôn thờ và triều đình phong thần cho ông sau khi mất, cho lập đền
thờ, tục gọi là đền Quả. Ngoài đền Quả ở Ngọc Sơn Đô Lương, Lý Nhật Quang
còn được thờ nhiều nơi trong khu vực Nghệ Tĩnh, nhưng đáng kể nhất là đền Cả
(còn gọi là đền Lớn hoặc Tam toà đại vương) tại làng Ích Hậu, Can Lộc, Hà Tĩnh.
Tại vùng đất tây nam Hồng Lĩnh, ông cùng hai vương hầu nhà Lý là Lý Đạo
Thành, Lý Thái Giai đã giúp dân khai hoang lập nên nhiều làng trong đó có làng
Kẻ Nhật (đến đời Lê đổi tên là Ích Hậu). Vì thế dân địa phương thờ chung cả ba
ông và gọi là Tam toà đại vương. Sang đời Trần, công việc khẩn hoang vùng này
lại được hai vương hầu nhà Trần là Trần Quang Khải và Trần Khánh Dư tiếp tục.
Sau khi mất, hai ông này cùng được hợp tự trong đền Đền Bạch Mã ở xã Võ Liệt,

Thanh Chương, Nghệ An. Đền Bạch Mã thờ tướng quân Phan Đà, một tướng trẻ
nổi tiếng thao lược của nghĩa quân Lam Sơn, từng lập nhiều chiến tích oanh liệt,
được Bình Định Vương Lê Lợi rất yêu mến. Ông người cao lớn hùng dũng, dung
mạo rất đẹp, Lê Lợi ban cho ông một chiến mã màu trắng (bạch mã), một bộ giáp
trắng. Lúc ra trận, trông ông kiêu hùng như Mã Siêu thời Tam Quốc. ông vì mê hát
bội mà bị giặc Minh phục kích rồi tử trận. Sau Lê Thái Tổ cho lập đền thờ ông tại
nơi ông mất, tục gọi là đền Bạch Mã. 3 - Đền Chiêu Trưng thờ Lê Khôi. Ông là
cháu ruột, con người anh trai của Lê Lợi và là một võ tướng từng lập được nhiều
chiến công trong nghĩa quân Lam Sơn. Quân công hiển hách nhất của ông là cùng
với đại tướng quân Lê Vấn chỉ huy 3000 thiết đột quân phối hợp với cánh quân Lê
Sát tiến công quân Minh ở đồn Xương Giang tháng mười năm Đinh Mùi (11-
1427)
bắt sống bọn Thôi Tụ, Hoàng Phúc và 3 vạn quân giặc. Năm sau ông cùng Tư mã
Lê Liệt đem quân vào trấn thủ Thuận Hoá. Thời Lê Thánh Tông, ông được phong
hàm Tư mã tham tri chính sự, thời Lê Nhân Tông thăng Tiếp chức Khâm sai Tiết
chế thủy bộ chủ doanh, Thượng tướng quân nhập nội thiếu uý tư mã. Năm Thái
Hòa thứ 4 (1446), ông vâng mệnh làm tướng trong đội quân đi đánh Chiêm Thành
do Bình chương Lê Thụ làm Tiết chế. Ông cùng Lê Thụ chỉ huy quân đội vây
thành Chà Bàn bắt sống vua Chiêm là Bí Cai giải về triều. Khi qua cửa Nam Giới,
ông lâm trọng bệnh rồi mất tại đây. Vua Nhân Tông nghe tin bãi triều ba ngày rồi
sai quân đến cửa Nam Giới tổ chức điếu tang trọng thể và xây lăng mộ cho ông ở
phía tây chân núi Long Ngâm, nay thuộc xã Thạch Kim, Thạch Hà, Hà Tĩnh. Nhân
dân địa phương cảm công đức của ông đã lập đền thờ ông tại đây. Năm Thuận
Thiên thứ 2 (1429), Lê Thái Tổ xét công bình Ngô, ông được xếp hạng công thần,
được phong tước Đinh thượng hầu. Tục gọi là đền Chiêu Trưng là vì ông được
triều Lê truy phong tước Chiêu Trưng đại vương; lại còn có tên gọi là đền Võ M
ục,
tức là gọi theo tên thuỵ của ông. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15071
)
Đỉa Nậy Na, ma Xối Ải

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đỉa
Nậy Na, ma Xối Ải; (Nậy Na là một cái đìa (đầm nhỏ), Xối Ải là một bãi tha ma,
cả hai địa danh này đều nằm ở vùng Phú Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh. Nậy Na lắm đỉa,
Xối ải nhiều ma). Chỉ điều kiện khắc nghiệt của một vùng đất Xuất xứ: - Miền
Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15324 )
Đỉa Trậm Cà, ma Rú Đất
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Ý nghĩa tương t
ự câu đỉa Nậm
Na, ma Xối ải. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15327 )
Định Lự tốt nết đẹp ngài
Ngàn năm lưu sử, muôn đời ghi công
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ng
ữ: Định
Lự tốt nết đẹp ngài (người); Định Lự là một làng cổ ở xã Tân Lộc, huyện Can Lộc,
Hà Tĩnh. Nơi đây có nhiều truyền thống đẹp, nhân dân thuần hậu, chăm chỉ l
àm ăn,
trai thanh, gái lịch. ………… Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15382 )

Địt khỏi khu, tru khỏi ràn
Chớ nghe mồm thiên hạ mà tàn hại nhau.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Địt
(rắm) khỏi khu (đít), tru (trâu) khỏi ràn (chuồng); 1- Không còn trong tầm khống
chế, kiểm soát nữa. 2 - Không còn tang chứng, bằng chứng để bắt tội. Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15390 )
Đọi cơm ăn sẻ đọi cà ăn chung
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1- Sự san sẻ nhường nhịn
nhau trong hoàn cảnh thiếu thốn, nghèo túng. 2 - Ân tình sâu nặng nên đồng cam
cộng khổ trong mọi cảnh đời. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15617 )
Đỏ cọng nóng nác
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đỏ

cọng (gọng) nóng nác (nước); 1 - Nói về việc luộc tôm, cua chưa kịp chín (đỏ
cọng) đã vớt ra ăn. 2 - Nóng vội, hấp tấp. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu
số 15446 )
Đỏ mày cay mắt
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Dễ bị kích động, dễ xúc động.
Thằng ni lạ thật, động một chút là đỏ mày cay mắt. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15490 )
Đỏ như mồng gà ri
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đỏ
như mồng gà ri (gà rừng); Đỏ đậm và tươi màu. Xuất xứ: - Mi
ền Trung, Nghệ Tĩnh
(Câu số 15508 )
Đốt giấy lấy xôi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ việc làm b
ịp bợm của bọn
thầy cúng, phù thủy; đất văn cúng, vàng mã là giả, nhưng lấy xôi thịt mới là mục
đích. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16031 )
Đồ ăn đong
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ hạng người sống tạm bợ,
gặp chăng hay chớ. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15414 )
Đồ ăn mặn
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ hạng người lao động vất
vả Giàu như hắn cũng là đồ ăn mặn Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
15415 )
Đồ đứng đàng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15463 )
Đồ ải ải
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ loại người khó bảo, tính
nết thất thường, ương sượng, đồng bóng. Nhởi (chơi) với cái đồ ải ải như hắn có

ngày mắc vạ . Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15395 )
Đồ bỏ bụi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Chỉ người hoặc vật không
đáng giá, không đáng quan tâm, có thể vứt bỏ không thương tiếc. 2 - Chỉ hạng
người hư hỏng, ăn tàn phá hại, đáng phải vứt bỏ, loại trừ. Xuất xứ: - Miền Trung,
Nghệ Tĩnh (Câu số 15422 )
Đồ bợt bợt
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * (Cây rẻ quạt, một loại cây
thuốc nam thuộc họ gừng, lá xếp đối xứng nhau xoè ra trông như cái qu
ạt; củ giống
củ gừng, vị cay lẫn đắng dùng để chữa ho). Loại người không đáng tin cậy vì
không có bản lĩnh, ý chí, lập trường dao động, quan điểm sống không rõ ràng, lẫn
lộn. Cái đồ bợt bợt như hắn thì làm được việc chi. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15425 )
Đồ cắm đụa lộ khu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đồ
cắm đụa (đũa) lộ khu (đít); Làm những việc trẻ con, vô tích sự, ngu xuẩn. Mần ăn
như cái đồ cắm đụa lộ khu. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15427 )
Đồ cá tràu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đồ
cá tràu (cá quả, hay cá lóc); Cá tràu là loại cá khoẻ, khi cạn nước hoặc động nước
vọt rất mạnh khỏi chỗ trú ẩn để tìm nơi ở mới. Hàm chỉ loại người hay luồn lách
len lỏi, hay trắng trợn vượt mặt kẻ khác. Nhởi ( chơi) mần (làm) chi với cái đồ cá
tràu nớ (ấy). Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15426 )
Đồ can ranh
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15428 )
Đồ chết đâm chết chém
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15433 )

Đồ chết đàng, chết sá
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đồ
chết đàng (đường), chết sá; Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15434 )
Đồ chết dậm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đồ
chết dậm (dẫm) Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15432 )