NHẬN DẠNG VÀ PH N TÍCH RỦI RO KINH DOANH CỦA CÔNG TY CP BĐS UPLAND

1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

TÊN ĐỀ TÀI KHOÁ LUẬN:
NHẬN DẠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO KINH DOANH
CỦA CƠNG TY CP BĐS UPLAND

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Hà

TS. Trần Thị Hoàng Hà

Mã SV: 18D100132
Lớp: K54A3

Hà Nội, Năm 2021


2

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Tên đề tài khoá luận: Nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh

của Cơng ty CP BĐS Upland

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Hà

TS Trần Thị Hoàng Hà

Mã SV: 18D100132
Lớp: K54A3

Hà Nội, Năm 2021


3

TĨM LƯỢC
1. Tên đề tài: “Nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của Công ty CP BĐS
Upland”
2. Sinh viên thực hiện: Nguyễn Thị Hà
3. Lớp HC: K54A3
4. Mã sinh viên: 18D100132
5. Giáo viên hướng dẫn: TS. Trần Thị Hoàng Hà
6. Thời gian nghiên cứu đề tài: Năm 2021
7. Mục tiêu nghiên cứu đề tài:
Một là, hệ thống hóa cơ sở lý luận nhận dạng và phân tích rủi ro của doanh
nghiệp bao gồm: các khái niệm, đặc điểm, nội dung của nhận dạng và phân tích rủi ro
của doanh nghiệp.

Hai là, tiến hành phân tích và đánh giá thực trạng cơng tác nhận dạng và phân
tích rủi ro tại Công ty CP BĐS Upland để thấy được những thành tựu đã đạt được và
hạn chế mà Công ty còn tồn tại.
Ba là, từ cơ sở lý luận đã được hệ thống cùng với những đánh giá khách quan
về thực trạng của nhận dạng và phân tích rủi ro tại Công ty CP BĐS Upland đề tài đưa
ra các giải pháp đề xuất nhằm hồn thiện cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro của
Cơng ty.
8. Nội dung chính
Khóa luận gồm có phần mở đầu và 3 chương chính:
Phần mở đầu: Nêu tổng quan về đề tài nghiên cứu bao gồm tính cấp thiết
nghiên cứu đề tài nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của Cơng ty CP BĐS
Upland, tổng quan tình hình nghiên cứu ở Việt Nam , các vấn đề nghiên cứu, mục tiêu
nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và kết cấu đề
tài.
Chương 1: Đề cập đến một số cơ sở lý luận cơ bản về nhận dạng và phân tích
rủi ro bao gồm: Các khái niệm và lý thuyết có liên quan và nội dung nghiên cứu đề tài
“Nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của Công ty CP BĐS Upland”, các nhân tố
ảnh hưởng đến cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro của doanh nghiệp.
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng cơng tác nhận dạng và phân tích rủi
ro kinh doanh của Công ty CP BĐS Upland thông qua kết quả các phương pháp thu


4

thập và xử lý dữ liệu, bao gồm thực trạng về hoạt động nhân dạng và phân tích rủi ro
của Công ty, các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động nhân dạng và phân tích rủi ro, các
kết luận về thực trạng cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của Công ty
CP BĐS Upland.
Chương 3: Đề xuất và kiến nghị để giải quyết vấn đề nhận dạng và phân tích rủi
ro kinh doanh tại Cơng ty CP BĐS Upland.

5

LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành tốt khóa luận tốt nghiệp với đề tài: “Nhận dạng và phân tích rủi
ro kinh doanh của Công ty CP BĐS Upland” cùng với sự cố gắng của bản thân, em đã
nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ từ phía nhà trường, các thầy cô và các anh
chị trong Công ty CP BĐS Upland.
Lời đầu tiên cho em xin gửi tới nhà trường, các thầy cô giáo khoa Quản trị kinh
doanh cùng các thầy cô giáo trong nhà trường lời cảm ơn chân thành nhất vì đã cung
cấp cho em những kiến thức về chuyên ngành Quản trị kinh doanh cũng như tạo điều
kiện cho em được tiếp cận với thực tế.
Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô giáo hướng dẫn Trần Thị
Hoàng Hà. Trong thời gian làm khóa luận tốt nghiệp, em đã nhận được sự hướng dẫn
tận tình từ cơ. Cơ đã giúp em rất nhiều trong việc bổ sung và hồn thiện kiến thức cịn
thiếu để hồn thành khóa luận tốt nghiệp một cách tốt nhất.
Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của Ban giám đốc cùng tồn thể nhân
viên của Cơng ty CP BĐS Upland đã cung cấp thông tin và tạo mọi điều kiện giúp đỡ
em trong suốt thời gian em thực tập tại cơng ty để em có thể nắm bắt được những kiến
thức thực tế và hoàn thành đề tài nghiên cứu.
Tuy nhiên do thời gian, điều kiện có hạn và cách tiếp cận còn hạn chế về kiến
thức cũng như kinh nghiệm cho nên khóa luận này khơng tránh khỏi những khiếm
khuyết, em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của thầy cơ để khóa luận của em
được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Ký tên
Hà
Nguyễn Thị Hà

6

MỤC LỤC
TĨM LƯỢC

3

LỜI CẢM ƠN

5

PHẦN MỞ ĐẦU

10

1.

Tính cấp thiết của đề tài

10

2.

Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

10

3.

Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu

11

4.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

12

5.

Phương pháp nghiên cứu

12

6.

Kết cấu đề tài

13

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHẬN DẠNG VÀ PHÂN
TÍCH RỦI RO TRONG DOANH NGHIỆP
14
1.1.

ro.

Rủi ro và quản trị rủi ro trong doanh nghiệp

14

1.1.1.

Khái niệm rủi ro

14

1.1.2.

Khái niệm rủi ro trong kinh doanh

14

1.1.3.

Khái niệm quản trị rủi ro

14

1.1.4.

Vai trị của quản trị rủi ro

15

1.2.
1.2.1.

Phân tích nội dung nghiên cứu nhận dạng rủi ro và phân tích rủi
15
Nhận dạng rủi ro

15

1.2.1.1.

Khái niệm

15

1.2.1.2.

Nội dung của nhận dạng rủi ro

16

1.2.2.

Phân tích rủi ro

18

1.2.2.1.

Khái niệm phân tích rủi ro

18

1.2.2.2.

Nội dung của phân tích rủi ro

18

1.2.3.
Các nhân tố ảnh hưởng đến nhận dạng và phân tích rủi ro của
doanh nghiệp
20
1.2.3.1.

Các nhân tố bên ngoài doanh nghiệp

20

1.2.3.2.

Các nhân tố bên trong doanh nghiệp

22

CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG NHẬN DẠNG
VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO TRONG KINH DOANH CỦA CƠNG TY CP BĐS
UPLAND
23
2.1.
2.1.1.

Khái qt về cơng ty CP BĐS Upland

Q trình hình thành và phát triển của cơng ty

23
24


7

2.1.2.

Tầm nhìn, sứ mệnh

24

2.1.3.

Sơ đồ cơ cấu tổ chức

25

2.1.4.

Lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh

26

2.1.5.

Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2018-2020

27

2.2.
Thực trạng cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của
công ty CP BĐS Upland
29
2.2.1.

Thực trạng cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro của cơng ty
29

2.2.1.1.

Nhận dạng rủi ro

29

2.2.1.2.

Phân tích rủi ro

33

2.2.2.
Thực trạng nhân tố ảnh hưởng đến cơng tác nhận dạng và phân
tích rủi ro của cơng ty
37
2.2.2.1. Các nhân tố bên ngồi doanh nghiệp

37

2.2.2.2.

41

Các nhân tố bên trong doanh nghiệp

2.3.
Các kết luận về việc nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của
công ty CP BĐS Upland
41
2.3.1.

Những thành công và nguyên nhân

41

2.3.2.

Những hạn chế và nguyên nhân

42

CHƯƠNG 3: ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
NHẬN DẠNG VÀ PHÂN TÍCH RỦI RO TẠI CƠNG TY CP BĐS UPLAND

43

3.1. Phương hướng hoạt động của công ty CP BĐS Upland trong giai đoạn
tới

43
3.1.1. Định hướng chung của công ty CP BĐS Upland

43

3.1.2. Định hướng riêng về công tác nhận dạng và phân tích rủi ro của cơng
ty
43
3.2. Quan điểm nhận dạng và phân tích rủi ro của cơng ty
3.2.1.
Hồn thiện cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro dựa trên
nguyên tắc hướng vào mục tiêu

44
44

3.2.2.
Công tác nhận dạng và phân tích rủi ro gắn liền với trách nhiệm
của nhà quản trị
45
3.2.3.
Thực hiện cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro với phong cách
chun nghiệp và căn bản
45
3.2.4.
Hồn thiện cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro phải được tiến
hành đồng thời với việc phát triển kinh doanh
45
3.3. Các đề xuất và kiến nghị hồn thiện cơng tác nhận dạng và phân tích
rủi ro của cơng ty

46


8

3.3.1.
Đề xuất một số giải pháp hồn thiện cơng tác nhận dạng và phân
tích rủi ro trong Cơng ty.
46
3.3.1.1. Giải pháp hồn thiện cơng tác nhận dạng rủi ro

46

3.3.1.2. Giải pháp hồn thiện cơng tác phân tích rủi ro

46

3.3.1.3. Giải pháp kiểm soát và tài trợ rủi ro

47

3.3.1.4. Giải pháp khác

47

3.3.2.

48

Một số kiến nghị với nhà nước

KẾT LUẬN

49

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

50

PHỤ LỤC

51


9

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Hình 2.1: Bản tuyên bố sứ mệnh của cơng ty CP BĐS Upland
Hình 2.2 Cơ cấu tổ chức Công ty CP BĐS Upland
Bảng 2.1: Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty CP BĐS Upland giai đoạn
2018- 2020 
Bảng 2.2 Các phương pháp nhận dạng rủi ro của Công ty CP BĐS Upland
Bảng 2.3 Các loại rủi ro được nhận dạng của công ty
Bảng 2.4 Thống kê tần suất rủi ro xảy ra của Công ty CP BĐS Upland
Biểu đồ 2.1 : Kết quả điều tra thực tế về những rủi ro có thể gặp phải trong q
trình hoạt động Cơng ty CP BĐS Upland
Biểu đồ 2.2 : Kết quả điều tra thực tế về mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến
hoạt động nhận dạng và phân tích rủi ro của Cơng ty CP BĐS Upland

10

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ và hội nhập kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp
Việt Nam đang có rất nhiều cơ hội để phát triển về cả quy mô và thị phần. Hội nhập
kinh tế không chỉ mang đến cơ hội tuyệt vời về vốn, công nghệ, nguồn nhân lực mà
còn là đòn bẩy giúp các doanh nghiệp Việt Nam gỡ bỏ các rào cản thị trường để vươn
ra nước ngoài sánh vai với nước bạn. Bên cạnh những cơ hội tuyệt vời thì các doanh
nghiệp cũng phải đối mặt với những rủi ro không hề nhỏ. Sự phát triển mạnh mẽ đã
khiến cho cường độ cạnh tranh trên thị trường gay gắt hơn bao giờ hết, sự biến đổi khó
lường từ các yếu tố mơi trường kinh tế - xã hội đã trở thành những rủi ro rất lớn đối
với doanh nghiệp để có thể tồn tại và phát triển. Bên cạnh đó sự xuất hiện của dịch
bệnh Covid – 19 lại khiến khó khăn chồng chất khó khăn. Việc vận hành và quản trị
trong trong nghiệp cũng gặp khơng ít khó khăn do những rủi ro từ cả trong và ngoài
doanh nghiệp gây ra. Đặc biệt trong ngành bất động sản – ngành có cường độ cạnh
tranh khốc liệt, thì những rủi ro này càng gây ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp tại
lĩnh vực này.
Là một trong những công ty trong lĩnh vực bất động sản, công ty CP BĐS
Upland đang phải đối mặt với rất nhiều rủi ro từ bên ngoài cũng như bên trong nội tại
doanh nghiệp. Qua q trình thực tập tại cơng ty CP BĐS Upland, em nhận thấy cơng
ty chưa có phịng ban chuyên trách về hoạt động quản trị rủi ro cũng như cịn nhiều
thiếu sót, hạn chế trong cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh. Nhận thấy
tầm quan trọng của hoạt động quản trị rủi ro, những hạn chế trong công tác này của
công ty kết hợp với những kiến thức được học tập tại nhà trường em xin lựa chọn đề
tài “ Nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của cơng ty CP BĐS Upland” để
làm đề tài nghiên cứu khóa luận của mình.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Liên quan tới hoạt động quản trị rủi ro trong doanh nghiệp có rất nhiều cơng
trình nghiên cứu, sau đây là một số cơng trình nghiên cứu có liên quan:

[1] Trần Hùng (2017), giáo trình “Quản trị rủi ro”, Đại học Thương mại.
Giáo trình khái quát về rủi ro trong kinh doanh và các hoạt động quản trị rủi ro
trong doanh nghiệp, từ đó ta có thể dễ dàng tiếp cận được những vấn đề này. Bên cạnh
đó giáo trình cịn nêu lên tầm quan trọng đặc biệt của công tác quản trị rủi ro đối với


11

sự phát triển của doanh nghiệp. Giáo trình đề cập chi tiết tới các hoạt động: nhận dạng
rủi ro, phân tích rủi ro, đo lường rủi ro và đánh giá rủi ro, kiểm soát và tài trợ rủi ro
giúp cho ta có cơ sở lý luận cụ thể để áp dụng trong thực tiễn doanh nghiệp.
[2] Phạm Thu Phương, (2020), “Nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của
Cơng ty Cổ phần giải pháp xây dựng Hà Thành BQP”, khóa luận tốt nghiệp, Khoa
Quản trị doanh nghiệp thương mại, Đại học Thương Mại. Tác giả đã nêu lên được thực
trạng cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro của công ty cổ phần giải pháp xây dựng
Hà Thành BQP. Bên cạnh đó xem xét nguyên nhân, đánh giá thực trạng và đưa ra
những đề xuất biện pháp để cải thiện cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro cho công
ty.
[3] Bùi Quang Diệu, (2019), “Nhận dạng và phân tích rủi ro của Cơng ty Cổ
Phần Thiết Kế Kiến Trúc Việt”, Khóa luận tốt nghiệp, Khoa Quản trị doanh nghiệp
thương mại, Đại học Thương Mại. Khóa luận đã chỉ ra được thực trạng hoạt động nhận
dạng và phân tích rủi ro của cơng ty từ đó đã chỉ ra được những thành cơng và hạn chế
mà cịn tồn tại. Tác giả đã đưa ra được những giải pháp để cải thiện hai hoạt động này
của công ty.
[4] Trương Thị Thảo, (2018), “Hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro tại Công ty
Cổ Phần Tư Vấn Và Xây Dựng Đơ Thị Hà Nội”, Khóa luận tốt nghiệp, Khoa quản trị
doanh nghiệp thương mại, Đại học Thương Mại. Tác giả đã nêu lên thực trạng công
tác quản trị rủi ro tại doanh nghiệp, chỉ ra được những thành công, hạn chế và đưa ra
được những kiến nghị biện pháp phù hợp để cải thiện quá trình quản trị rủi ro của
doanh nghiệp.

[5] Phạm Bích Ngọc, (2018), “Hồn thiện cơng tác quản trị rủi ro tại Cơng ty
Cổ Phần Tập Đồn Tân Long”, Khóa luận tốt nghiệp, Khoa quản trị doanh nghiệp
thương mại, Đại học Thương Mại. Tác giả đã đưa ra được những thành công, hạn chế
của công ty và đã có những đề xuất hợp lý trong việc cải thiện q trình quản trị rủi ro
cho cơng ty.
Tồn bộ những giáo trình và luận văn trên đã đóng góp cho em cơ sở lý luận về
nhận dạng và phân tích rủi ro, quản trị rủi ro trong doanh nghiệp.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
● Mục tiêu nghiên cứu:


12

Đề xuất giải pháp nhằm hồn thiện cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro của
cơng ty CP BĐS Upland.
● Nhiệm vụ nghiên cứu:
-

Hệ thống một số lý luận cơ bản về nhận dạng và phân tích rủi ro trong doanh
nghiệp

-

Phân tích và đánh giá thực trạng nhận dạng và phân tích rủi ro trong kinh doanh
của Cơng ty CP BĐS Upland

-

Đề xuất và kiến nghị để giải quyết vấn đề nhận dạng và phân tích rủi ro của
Cơng ty CP BĐS Upland

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Công tác nhận dạng và phân tích rủi ro kinh doanh của
Cơng ty CP BĐS Upland.
Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: Đề tài nghiên cứu tại Công ty CP BĐS Upland trong phạm vi
hoạt động của công ty ở Hà Nội.
Về thời gian: Đề tài nghiên cứu thực trạng cơng tác nhận dạng và phân tích rủi
ro sử dụng dữ liệu từ năm 2018 đến năm 2021 của Công ty CP BĐS Upland và đưa ra
kiến nghị giải quyết vấn đề nhận dạng và phân tích rủi ro của công ty đến năm 2026.
Về nội dung nghiên cứu: Tập trung nghiên cứu hai nội dung chủ yếu của quy
trình quản trị rủi ro gồm: nhận dạng rủi ro và phân tích rủi ro.
5. Phương pháp nghiên cứu
● Phương pháp thu thập dữ liệu.
⮚ Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp.
Dữ liệu thứ cấp được thu thập thơng qua số liệu, tài liệu ở các phịng ban của
Công ty. Dữ liệu thứ cấp được sử dụng bao gồm: Báo cáo kết quả hoạt động kinh
doanh các năm 2018, 2019, 2020 từ phịng kế tốn, mơ hình cơ cấu tổ chức. Các tài
liệu về công tác nhận dạng và phân tích rủi ro của Cơng ty và các sách, giáo trình,
khóa luận có liên quan đến đề tài nghiên cứu của khóa trước.
⮚ Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp.
Phiếu điều tra khảo sát: Phương pháp này thu thập dữ liệu thông qua phiếu điều
tra bao gồm các câu hỏi về một số vấn đề liên quan đến cơng tác nhận dạng và phân
tích rủi ro tại Công ty. Phiếu điều tra gồm 6 câu hỏi, chủ yếu là các câu hỏi đóng, câu


13

hỏi tập trung làm rõ về sự hiểu biết và quan điểm của cán bộ nhân viên trong Công ty
về rủi ro và cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro tại Công ty. Em tiến hành phát

phiếu khảo sát cho tồn bộ nhân viên của Cơng ty CP BĐS Upland.
Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Thực hiện tiến hành phỏng vấn giám đốc tại
Công ty thông qua việc đưa ra các câu hỏi phỏng vấn nhằm tìm hiểu về thực trạng
cơng tác nhận dạng và phân tích rủi ro, những ưu và nhược điểm đang tồn tại trong
quá trình thực hiện tại Cơng ty CP BĐS Upland đồng thời tìm hiểu về các giải pháp
mà Cơng ty đã thực hiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác công tác nhận dạng và phân
tích rủi ro trong thời gian tới.
Phương pháp quan sát: đây là phương đơn giản để nắm bắt tình hình trong cơng
ty, thơng qua việc quan sát trực tiếp các hoạt động và thái độ của ban lãnh đạo cũng
như nhân viên trong công ty để đánh giá được thực trạng đang diễn ra tại công ty.
● Phương pháp xử lý dữ liệu.
Với các dữ liệu thu thập được, em sử dụng 3 phương pháp phân tích: phương
pháp thống kê, phương pháp so sánh, phương pháp phân tích tổng hợp làm phương
pháp chính để phân tích dữ liệu.
Phương pháp phân tích thống kê: Phân tích các số liệu về tình hình kết quả hoạt
động kinh doanh Cơng ty trong 3 năm 2018, 2019, 2020, từ đó đưa ra kết luận về tình
hình nhận dạng và phân tích rủi ro của Cơng ty.
Phương pháp so sánh, đối chiếu số liệu: Từ những dữ liệu đã thống kê được,
tiến hành so sánh các chỉ tiêu thực tế đạt được với chỉ tiêu kế hoạch, chỉ tiêu qua các
năm với nhau từ đó thấy được sự thay đổi thể hiện trực tiếp qua các con số. Phân tích
các số liệu vừa thu thập và so sánh đưa ra nhân định và kết luận phù hợp, chính xác.
Phương pháp phân tích tổng hợp: Phân tích kết quả điều tra khảo sát, phỏng
vấn. Qua các số liệu tiến hành thu thập được tiến hành phân tích, so sánh, từ đó rút ra
kết luận.
6. Kết cấu đề tài
Ngoài phần mở đầu và kết luận thì khóa luận được kết cấu làm 3 chương như
sau:
-

Chương 1: Một số lý luận cơ bản về nhận dạng và phân tích rủi ro trong doanh

nghiệp.


14

-

Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng nhận dạng và phân tích rủi ro trong
kinh doanh của Cơng ty CP BĐS Upland.

-

Chương 3: Đề xuất và kiến nghị để giải quyết vấn đề nhận dạng và phân tích rủi
ro tại Công ty CP BĐS Upland.

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHẬN DẠNG VÀ PHÂN TÍCH
RỦI RO TRONG DOANH NGHIỆP
1.1.

Rủi ro và quản trị rủi ro trong doanh nghiệp

1.1.1. Khái niệm rủi ro
Rủi ro là một thuật ngữ được mọi người dùng một cách phổ biến trong cuộc
sống thường ngày. Có nhiều quan điểm khác nhau để tiếp cận đến khái niệm về rủi ro.
Sau đây là một số quan điểm phổ biến.
Theo cách hiểu thông thường của người Á Đông: Rủi ro là những thiệt hại, mất
mát, nguy hiểm hoặc các yếu tố liên quan đến nguy hiểm, khó khăn hoặc điều khơng
chắc chắn có thể xảy ra cho con người.
Ở phương Tây: Rủi ro là sự bất trắc có thể đo lường được, vừa mang tính tích
cực, vừa mang tính tiêu cực. Rủi ro có thể mang đến những tổn thất mất mát cho con

người nhưng cũng có thể mang lại những lợi ích, những cơ hội.
Từ những quan điểm trên, có thể hiểu rủi ro như sau: “Rủi ro là một biến cố
không chắc chắn mà nếu xảy ra thì sẽ gây tổn thất cho con người hoặc tổ chức nào
đó.”
1.1.2. Khái niệm rủi ro trong kinh doanh
Khái niệm rủi ro trong kinh doanh:
Theo Trần Hùng( 2017): “Rủi ro trong kinh doanh một biến cố không chắc chắn
trong kinh doanh mà nếu xảy ra thì sẽ gây tổn thất cho cá nhân hoặc tổ chức tham gia
hoạt động kinh doanh.”
Rủi ro trong kinh doanh cũng là sự bất định của một sự kiện hay điều kiện, hoặc
của một tình huống kinh doanh mà nếu xảy ra sẽ tác động đến việc đạt mục đích kinh
doanh của cá nhân/ tổ chức, có thể cản trở việc thực hiện các mục đích kinh doanh của
doanh nghiệp.
1.1.3. Khái niệm quản trị rủi ro
Theo Trần Hùng( 2017) định nghĩa về quản trị rủi ro được hiểu như sau:


15

“ Quản trị rủi ro là quá trình nhận dạng, phân tích( bao gồm cả đo lường và
đánh giá) rủi ro, xây dựng và triển khai kế hoạch kiểm soát, tài trợ để khắc phục các
hậu quả của rủi ro.”
Nhà quản trị trong doanh nghiệp phải thực hiện các hoạt động nhận dạng, phân
tích, đo lường đánh giá rủi ro và tìm ra các biện pháp kiểm sốt, tài trợ khắc phục rủi
ro để có thể lường trước được những gì có thể xảy ra đối với doanh nghiệp và có
những biện pháp xử lý thích hợp nhằm giúp cho doanh nghiệp phát triển một cách tốt
nhất. Hoạt động quản trị rủi ro khơng chỉ là phịng ngừa rủi ro mà cịn tìm cách khắc
phục rủi ro một cách tốt nhất giúp chủ động đương đầu và xử lý mọi tình huống rủi ro
xảy ra và có thể xảy ra đối với doanh nghiệp.
1.1.4. Vai trò của quản trị rủi ro

Quản trị rủi ro có vai trị quan trọng trong doanh nghiệp nó gắn liền với các
hoạt động quản trị khác trong doanh nghiệp như quản trị chiến lược, quản trị sản xuất
và thể hiện cụ thể như:
Thứ nhất, nhận dạng và giảm thiểu, triệt tiêu những nguyên nhân gây ra rủi ro
trong hoạt động của tổ chức/ doanh nghiệp từ đó tạo dựng mơi trường bên trong và
mơi trường bên ngoài an toàn cho tổ chức/ doanh nghiệp.
Thứ hai, quản trị rủi ro giúp hạn chế, xử lý một cách tốt nhất các tổn thất và
những hẩu quả không mang muốn khi rủi ro xảy ra( mà tổ chức/ doanh nghiệp không
thể né tránh được), giúp tổ chức/ doanh nghiệp nhanh chóng phục hồi, ổn định và phát
triển góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động, hiệu quả kinh doanh.
Thứ ba, tạo điều kiện cho tổ chức/ doanh nghiệp thực hiện tốt nhất các mục tiêu
đều ra, tổ chức triển khai các chiến lược hoạt động của tổ chức, chiến lược và chính
sách kinh doanh của doanh nghiệp.
Thứ tư, tận dụng các cơ hội kinh doanh, biến cái rủi thành cái may nhằm sử
dụng tối ưu các nguồn lực của tổ chức/ doanh nghiệp trong các hoạt động trong kinh
doanh.
1.2.

Phân tích nội dung nghiên cứu nhận dạng rủi ro và phân tích rủi ro.

1.2.1. Nhận dạng rủi ro
1.2.1.1.

Khái niệm

Theo Trần Hùng( 2017): “Nhận dạng rủi ro là quá trình xác định một cách liên
tục và có hệ thống các rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động kinh doanh của doanh


16

nghiệp. Nhận dạng rủi ro nhằm tìm kiếm các thơng tin về: Tên, loại rủi ro, các mối
hiểm họa các mối nguy hiểm.”
1.2.1.2.

Nội dung của nhận dạng rủi ro

● Tầm quan trọng của nhận dạng rủi ro:
Nhận dạng rủi ro là giai đoạn đầu tiên trong quy trình quản trị rủi ro của doanh
nghiệp, vì vậy nó có vai trị quan trọng, là cơ sở, tiền đề để triển khai có hiệu quả các
bước tiếp theo trong quy trình quản trị rủi ro.
Việc xác định tên và loại rủi ro cùng những đặc trưng của chúng( tần suất, biên
độ,...) là cơ sở để các nhà quản trị có thể xây dựng ma trận rủi ro và xác định mức độ
ưu tiên, cách thức phân tích, đánh giá cũng như chủ động xây dựng kế hoạch kiểm
soát, tài trợ rủi ro phù hợp nhất, hiệu quả nhất. Việc xác định mối nguy chính là cơ sở
xác định nguyên nhân của các rủi ro, giúp các nhà quản trị có các phương án thay thế
các mối nguy hiểm hiện hữu và có sự can thiệp, điều chỉnh hành vi mất an toàn của
các đối tượng có liên quan, từ đó giảm thiểu rủi ro hoặc giảm thiểu tổn thất khi buộc
phải đối mặt với rủi ro.
Nhiệm vụ của quá trình nhận dạng rủi ro là xác định danh sách các rủi ro có thể
xảy ra trong hoạt động của doanh nghiệp, sắp xếp, phân loại, phân nhóm và chỉ ra các
rủi ro đặc biệt nghiêm trọng. Trên cơ sở đó giúp các nhà quản trị có thể chủ động trong
việc ứng phó với rủi ro, là cơ sở để đảm bảo tính hiệu quả của công tác quản trị rủi ro
và ngược lại, các công việc khác trong quản trị rủi ro sẽ không thể được thực hiện hiệu
quả nếu việc nhận dạng rủi ro chưa được quan tâm đúng mức và thực hiện một cách
khoa học.
● Cơ sở nhận dạng rủi ro
Nguồn gốc rủi ro có thể đến từ các yếu tố sau:
Thứ nhất, các yếu tố của môi trường vĩ mơ như các yếu tố về kinh tế, chính trị
pháp luật, kỹ thuật cơng nghệ, văn hóa xã hội, các yếu tố tự nhiên.

Thứ hai, các yếu tố của môi trường vi mô bao gồm các yếu tố chủ yếu như
khách hàng, nhà cung ứng, đối thủ cạnh tranh hay các cơ quan hữu quan.
Thứ ba là các yếu tố của mơi trường bên trong doanh nghiệp, có ảnh hưởng
quan trọng, trực tiếp và thường xuyên tới hoạt động quản trị của doanh nghiệp như tài
chính, nhân lực, cơ sở vật chất, văn hóa doanh nghiệp,…
● Nhóm đối tượng rủi ro (nguy cơ rủi ro):


17

Nhóm đối tượng rủi ro hay đối tượng chịu tổn thất khi rủi ro xảy ra bao gồm: tài
sản, nhân lực và trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp.
⮚ Nguy cơ rủi ro về tài sản là khả năng tổn thất về tài sản vật chất (tài sản hữu
hình: động sản và bất động sản; tài sản vơ hình: thương hiệu, quyền tác giả, sự
hỗ trợ về chính trị,…), tài sản tài chính (các loại cổ phiếu và trái phiếu). Tài sản
có thể bị hư hỏng, bị hủy hoại hay tàn phá mất mát hoặc giảm giá trị theo nhiều
cách khác nhau. Việc vận hành, sử dụng tài sản của doanh nghiệp trong q
trình sản xuất kinh doanh có thể phát sinh hỏng hóc, mất mát, suy giảm giá trị
do sự thay đổi nhanh chóng của khoa học kỹ thuật và công nghệ hoặc biến động
giá cả trên thị trường. Tài sản vơ hình của doanh nghiệp như thương hiệu, danh
tiếng cũng có thể bị suy giảm do nhiều nguyên nhân khác nhau.
⮚ Nguy cơ rủi ro về trách nhiệm pháp lý là nguy cơ có thể gây ra các tổn thất về
trách nhiệm pháp lý đã được quy định. Trong quá trình hoạt động kinh doanh
của mình, doanh nghiệp có thể thường xuyên phải đối mặt với những rủi ro về
trách nhiệm pháp lý như: thuế, bảo hiểm xã hội, bị người lao động khởi kiện,
tranh chấp hợp đồng, thất thốt tài chính, mất cắp tài sản,...
⮚ Nguy cơ rủi ro về nguồn nhân lực là rủi ro liên quan đến “tài sản con người”
của doanh nghiệp. Rủi ro có thể gây tổn thương hoặc tử vong cho các nhà quản
lý, cơng nhân viên hay các đối tượng có liên quan đến doanh nghiệp như khách
hàng, nhà cung cấp, người cho vay, các cổ đơng. Vì vậy quản trị rủi ro về

nguồn nhân lực phải quan tâm đến các lợi ích về kinh tế và thể chất của con
người.
● Có rất nhiều phương pháp nhận dạng rủi ro, dưới đây là một số phương
pháp:
Phương pháp chung: Xây dựng bảng liệt kê (thiết lập bảng kê) là việc đi tìm câu
trả lời cho câu hỏi đặt ra trong các tình huống nhất định, để từ đó nhà quản trị có
những thông tin nhận dạng và xử lý các đối tượng rủi ro. Bảng liệt kê thực chất là liệt
kê các tổn thất tiềm năng( có thể xuất hiện trong tương lai).
Mục đích của việc thiết lập bảng kê là:
✔ Nhắc nhở các nhà quản trị về các tổn thất có thể có ứng với từng rủi ro cụ thể
✔ Thu thập thông tin diễn tả cách và mức độ doanh nghiệp gặp phải các tổn thất
tiềm năng đó


18

✔ Hình thành một chương trình tài trợ rủi ro, trong đó trọng tâm là chương trình
bảo hiểm, gồm cả giá và các tổn thất phải tri trả.
Cơ sở của việc thiết lập bảng kê là các nguồn rủi ro cơ bản, các tài sản có thể có
của doanh nghiệp, môi trường và các hoạt động của doanh nghiệp.
Các phương pháp nhận dạng cụ thể:
✔ Phương pháp phân tích báo cáo tài chính.
✔ Phương pháp sơ đồ, phương pháp thanh tra hiện trường.
✔ Phương pháp làm việc với bộ phận khác của doanh nghiệp.
✔ Phương pháp làm việc với bộ phận bên ngồi .
✔ Phương pháp phân tích hợp đồng.
✔ Phương pháp nghiên cứu số liệu tổn thất trong quá khứ.
1.2.2. Phân tích rủi ro
1.2.2.1.

Khái niệm phân tích rủi ro

Theo Trần Hùng( 2017): “Phân tích rủi ro là q trình nghiên cứu những hiểm
họa, xác định những nguyên nhân gây ra rủi ro và phân tích những tổn thất.”
1.2.2.2.

Nội dung của phân tích rủi ro

Phân tích rủi ro bao gồm ba cơng đoạn đó là phân tích hiểm họa, phân tích
nguyên nhân rủi ro và phân tích tổn thất, hậu quả.
● Phân tích hiểm họa: là q trình phân tích những điều kiện hay yếu tố tạo ra rủi
ro hoặc những điều kiện, yếu tố làm tăng mức độ tổn thất khi rủi ro xảy ra. Để
phân tích các điều kiện, yếu tố tạo ra rủi ro, có thể sử dụng phương pháp điều
tra bằng các mẫu điều tra khác nhau hoặc là thơng qua q trình kiểm sốt
trước, kiểm soát trong và kiểm soát sau để phát hiện ra mối hiểm họa. Để thực
hiện cuộc điều tra cần xác định một danh sách nhắc nhở người kiểm tra về các
mối hiểm họa có thể có.
● Các bước phân tích hiểm họa bao gồm
⮚ Liệt kê tất cả các hiểm họa đã biết
⮚ Thu thập số liệu liên quan đến các hiểm họa đã biết này
⮚ Xác định những hậu quả có thể xảy ra
⮚ Thảo luận các biện pháp có thể sử dụng nhằm đề phịng và giảm nhẹ hiểm họa
⮚ Viết báo cáo phân tích hiểm họa.
● Phân tích nguyên nhân rủi ro:


19

Có thể chia thành các nhóm nguyên nhân như
Liên quan đến con người: những nguyên nhân liên quan đến con người thuộc

nhóm nguyên nhân chủ quan. Các rủi ro có thể bắt nguồn từ sự bất cẩn, chủ quan của
con người trong quá trình làm việc, vận hành thiết bị, dây chuyền sản xuất,... dù cho
họ có am hiểu về những thiết bị đó hoặc chưa có sự am hiểu thành thục về chúng.
Liên quan đến yếu tố kỹ thuật: sự trục trặc kỹ thuật của các thiết bị , dây chuyển
sản xuất do thiếu sự bảo dưỡng định kỳ hoặc kiểm tra an toàn trước khi vận hành, hoặc
những sai sót trong khâu thiết kế của nhà sản xuất là một trong những nguyên nhân
của các rủi ro đáng tiếc.
Nguyên nhân rủi ro một phần phụ thuộc vào yếu tố kỹ thuật còn một phần phụ
thuộc vào yếu tố con người. Vì vậy việc phân tích có thể và cần kết hợp cả hai nguyên
nhân.
● Phân tích tổn thất:
Theo Trần Hùng( 2017): “Tổn thất là sự thiệt hại một đối tượng nào đó phát
sinh từ một biến cố bất ngờ ngoài ý muốn của chủ sở hữu( hoặc người chiếm hữu sử
dụng)”
Phân loại tổn thất có thể dựa vào một số tiêu thức như : “ đối tượng bị thiệt
hại”, “hình thái biểu hiện”, “khả năng lượng hóa”. Có thể phân tích tổn thất thơng qua
hai cách thức là phân tích tổn thất đã xảy ra và tổn thất dự báo
Trường hợp thứ nhất: phân tích những tổn thất đã xảy ra. Dự trên kết quả đo
lường những tổn thất đã xảy ra để dự đoán những tổn thất sẽ xảy ra. Trong đó, cơ sở
quan trọng để phân tích tổn thất là phân tích biên độ của rủi ro. Dĩ nhiên là, biên độ rủi
ro càng lớn thì tổn thất sẽ càng cao nếu doanh nghiệp thực sự phải đối mặt với rủi ro.
Trường hợp thứ hai: phân tích những tổn thất dự đốn. Căn cứ vào hiểm họa,
nguyên nhân rủi ro người ta dự đoán những tổn thất có thể có của các rủi ro ngay cả
khi chúng vẫn còn ở dạng tiềm ẩn, những rủi ro chưa từng xuất hiện trong quá khứ
nhưng vẫn có thể nhận dạng chúng trong quá trình sử dụng các phương pháp nhận
dạng để dự báo rủi ro. Khi đó có thể dự đốn được những tổn thất có thể xảy ra.
Ngồi việc phân tích mức độ và tần số tổn thất, các nhà quản trị rủi ro còn phải
đặc biệt chú trọng đến phân tích chi phí rủi ro/ tổn thất.
● Các phương pháp phân tích rủi ro
✔ Phương pháp thống kê kinh nghiệm

20

✔ Phương pháp xác suất thống kê
✔ Phương pháp phân tích cảm quan
✔ Phương pháp chuyên gia
✔ Phương pháp xếp hạng các nhân tố tác động
1.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến nhận dạng và phân tích rủi ro của doanh
nghiệp
1.2.3.1.

Các nhân tố bên ngồi doanh nghiệp
● Mơi trường vĩ mơ

-

Các yếu tố kinh tế

Là nhóm yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến hoạt động của tổ chức với
những nhân tố như: thu nhập quốc dân, tỷ trọng phát triển, thu nhập bình quân, tốc độ
tăng trưởng,... một nền kinh tế khỏe là một nền kinh tế có sức đề kháng cao, có khả
năng giải quyết khủng hoảng một cách tốt nhất theo hướng minh bạch, chi phí thấp,
tính bền vững cao. Một nên kinh tế không ổn định, thường xuyên khủng hoảng sẽ
mang đến rủi ro lớn cho các doanh nghiệp.
-

Các yếu tố tự nhiên

Điều kiện tự nhiên là những yếu tố ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh doanh của

doanh nghiệp và có thể gây ra rất nhiều rủi ro khác nhau cho doanh nghiệp trên quy
mô rộng, gây tổn thất nặng nề. Các yếu tố môi trường tự nhiên như bão, lũ lụt, hạn
hán, động đất, núi lửa,.. Mà đây là những rủi ro khó nhận biết, xảy ra bất ngờ nên rất
khó kiểm sốt nhằm ứng phó khi rủi ro này xảy ra. Chính vì thế mà gây ảnh hưởng
trực tiếp và khó khăn cho công tác quản trị rủi ro của doanh nghiệp.
-

Các yếu tố chính trị, pháp luật

Mỗi quốc gia tồn tại và phát triển đều có một thể chế chính trị nhất định. Phát
triển kinh tế ln có mối quan hệ biện chứng với chính trị. Kinh doanh trong mơi
trường chính trị ổn địn thì sẽ có nhiều cơ hội phát triển hơn, ít các rủi ro, hiểm họa có
thể xảy ra cho doanh nghiệp. Mơi trường chính trị khơng ổn định doanh nghiệp sẽ
ln gặp phải những khó khăn khơng thể lường trước được và những rủi ro này thường
là tiền đề cho chuỗi các rủi ro khác.
-

Các yếu tố kỹ thuật công nghệ

Ảnh hưởng lớn trực tiếp đến chiến lược kinh doanh của các lĩnh vực, ngành
cũng như các doanh nghiệp. Khoa học kỹ thuật phát triển, công nghệ mới có thể tạo