Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
MỘT SỐ BIỆN PHÁP
GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
HỌC SINH KHUYẾT TẬT HÒA NHẬP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC.
PHẦN I.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Học sinh khuyết tật là đối tượng thiệt thòi nhất trong số những trẻ thiệt thịi.
Dưới góc độ giáo dục thì học sinh khuyết tật là do những tổn thương về cơ thể hoặc
suy giảm những chức năng nhất định, gây khó khăn trong các hoạt động cá nhân, tập
thể, xã hội, trong học tập, vui chơi và lao động. Trước đây, có quan điểm cho rằng
trẻ bị khuyết tật là gánh nặng cho gia đình và xã hội. Nhưng ngày nay, trẻ khuyết tật
được hiểu là trẻ chậm phát triển, mà trẻ chậm phát triển khơng có nghĩa là các em đã
mất hết khả năng hồi phục và phát triển của bản thân. Nếu có cơ hội học tập hay
tham gia các hoạt động tập thể, các em có thể phát triển tốt khả năng, năng lực và
các sở trường của mình. Do đó, Giáo dục hịa nhập là một xu thế, là một sự tất yếu
của thời đại và Giáo dục hòa nhập được bộ Giáo dục và Đào tạo xác định là hướng
đi đúng đắn nhất nhằm đảm bảo sự bình đẳng và cơng bằng cho học sinh khuyết tật,
học sinh có hồn cảnh khó khăn.
Giáo dục hịa nhập là phương thức giáo dục, trong đó học sinh khuyết tật cùng
học với học sinh bình thường trong trường phổ thơng ngay tại nơi trẻ sinh sống. Hịa
nhập khơng có nghĩa là chỉ xếp chỗ cho những em khuyết tật ở trong lớp và cũng
không phải tất cả mọi học sinh trong một lớp học đều phải đạt trình độ hồn tồn
như nhau trong mục tiêu giáo dục. Giáo dục hòa nhập là hỗ trợ cho cho học sinh
khuyết tật cơ hội bình đẳng, tiếp nhận sự giáo dục với những hỗ trợ cần thiết trong
lớp học, phù hợp với đặc điểm của trẻ. Thông qua giáo dục hịa nhập các em có
được sự thay đổi về tình trạng bệnh tật của mình, cũng như phục hồi những chức
năng đang bị thiếu hụt. Sự hỗ trợ cần thiết đó được thể hiện trong việc điều chỉnh
nội dung, chương trình, đồ dùng dạy học, các phương tiện hỗ trợ khác và các kĩ năng
giảng dạy.
Đã hai mươi năm trực tiếp làm công tác giảng dạy, bản thân tôi gặp khơng ít
đối tượng học sinh khuyết tật với nhiều dạng khác nhau như: Trí não, khiếm thính,
khiếm thị … Tuy nhiên mỗi em lại có những biểu hiện riêng về bệnh tình, những
điểm hạn chế khác nhau, song tất cả đều có cùng một điểm chung là ít nói, tự ti, mặc
cảm và ngại giao tiếp với mọi người xung quanh, nhất là đối với người lạ. Mặc dù,
có nhiều em khuyết tật rất muốn được phát triển về tất cả mọi mặt, thèm muốn được
hoạt động vui chơi, học tập như các bạn cùng trang lứa. Các em rất cần có người gần
gũi để chia sẻ, hỗ trợ đặc biệt và dần dần xóa đi những tự ti, mặc cảm giúp các em
rút ngắn khoảng cách với các bạn bình thường khác trong lớp học, trong nhà trường
và nơi cư trú. Để đạt được điều đó, tơi đã tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, trải nghiệm
1
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
phương pháp với mong muốn mình làm được điều gì đó nhằm giảm bớt những thiệt
thòi mà các em đang gánh chịu, hy vọng giúp các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn trong
cuộc sống đồng thời góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và giảng dạy. Vì vậy tơi
đã chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục học sinh khuyết tật trong
nhà trường Tiểu học”
PHẦN II. NỘI DUNG
I. Thực trạng về việc Giáo dục học sinh khuyết tật học hòa nhập:
1. Thuận lợi:
Hiện nay, Đảng và nhà nước hết sức quan tâm đến đối tượng học sinh khuyết
tật. Các cấp, các ngành, phụ huynh, cộng đồng ngày càng nhận thức đúng đắn và
quan tâm hơn đến công tác GD cho học sinh khuyết tật. Điều đó được quy định rất
rõ trong một số văn bản quy phạm pháp luật như: Luật phổ cập GDTH; Luật giáo
dục và chăm sóc trẻ em; Pháp lệnh về người tàn tật; Thông tư 39/2009/ TTBGD&ĐT, ngày 29 tháng 12 năm 2009 thơng tư ban hành quy định Giáo dục hịa
nhập cho trẻ có hồn cảnh khó khăn; Thơng tư 03/TT-BGDĐT ngày 29-1-2018 về
giáo dục hòa nhập đối với người khuyết tật; Quyết định số 338/QĐ-BGDĐT ngày
30-1-2018 về giáo dục người khuyết tật giai đoạn 2018-2020; Thông tư 22/2016/TTBGD ĐT ngày 22-9-2016 về sửa đổi bổ sung một số điều về đánh gia học sinh tiểu
học ban hành kèm theo thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28-2014; Kế hoạch
369 /PGD&ĐT ngày 14/10/2018 về tập huấn công tác tư vấn tâm lý học sinh tiểu
học năm học 2018-2019.
Ban lãnh đạo nhà trường có kế hoạch chỉ đạo sát sao về công tác giáo dục trẻ
khuyết tật học hòa nhập trong nhà trường. Đối xử hết sức công bằng và tạo mọi điều
kiện thuận lợi nhất cho các em được học tập, hoạt động, phục hồi chức năng và sớm
hịa nhập với bạn bè. Có sự quan tâm đặc biệt về vật chất cũng như tinh thần đối với
các em.
Giáo viên, cán bộ y tê, nhân viên nhà trường hết sức quan tâm và có phần ưu
ái đến đối tượng học sinh khuyết tật để các em bớt sự tự ti, mặc cảm về bản thân.
Giáo viên được tham gia tập huấn, bồi dưỡng đầy đủ về phương pháp giáo
dục học sinh học hòa nhập do Phịng GD&ĐT tổ chức. Bản thân khơng ngừng học
hỏi, nghiên cứu tài liệu, xây dựng kế hoạch Bồi dưỡng thường xuyên gồm 4 Modun
để vận dụng trong quá trình giáo dục: TH 9: Hướng dẫn, tư vấn cho học sinh tiểu
học; TH 12: Lập kế hoạch dạy học tích hợp các nội dung giáo dục ở tiểu học; TH
41: Giáo dục kĩ năng sống qua các hoạt động giáo dục; TH 44: Thực hành GD bảo
vệ môi trường trong một số môn học ở tiểu học.
Phần lớn phụ huynh đã tạo điều kiện cho các em đến trường học hòa nhập và
hy vọng con em được phát triển trong môi trường giáo dục lành mạnh, để các em có
thể khắc phục được một số chức năng cịn yếu.
2. Khó khăn:
2
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
- Nhận thức về công tác giáo dục học sinh khuyết tật vẫn chưa đồng đều trong
các cấp, các ngành, giáo viên, phụ huynh và cộng đồng.
- Điều kiện gia đình các em học sinh khuyết tật cịn nhiều khó khăn, phụ
huynh chưa quan tâm đúng mức đến công việc học tập của con em, vẫn còn mang
nặng tư tưởng tự ti, mặc cảm về khiếm khuyết của con em mình.
- Giáo viên dạy học sinh khuyết tật là các giáo viên làm chủ nhiệm lớp. Ngồi
việc giảng dạy trên lớp cịn phải làm công việc khác liên quan đến công tác chủ
nhiệm nên việc đầu tư về đồ dùng dạy học riêng cho đối tượng học hịa nhập là rất
khó khăn.
- Bên cạnh đó một số giáo viên chưa thật sự kiên trì, bền bỉ trong quá trình
giáo dục các em. Chưa tìm hiểu, nắm bắt đặc điểm tâm lý học sinh khuyết tật một
cách kĩ càng, thấu đáo, chưa mạnh dạn, linh hoạt trong đổi mới phương pháp, nội
dung và tổ chức các họat động phù hợp với từng đối tượng khuyết tật.
- Cơ sở vật chất phục vụ dạy học chưa đáp ứng được yêu cầu đối với tất cả
các dạng khuyết tật. Chế độ bồi dưỡng cho giáo viên tham gia dạy học và giáo dục
học sinh học hịa nhập chưa được quan tâm.
- Chưa có bộ đề kiểm tra cụ thể dành cho đối tượng học sinh học hòa nhập để
đánh giá các em. Bởi trong thực tế giáo viên còn phải giảng dạy, giáo dục hơn hai
chục em với các đối tượng học sinh có mức độ tiếp nhận kiến thức không đồng đều.
- Học sinh khuyết tật có ở nhiều dạng tật khác nhau, nhất là những em thiểu
năng trí tuệ nặng, tiếp thu rất khó khăn, tinh thần khơng ổn định nên thường xun
quậy phá, không nghe lời thầy cô, bạn bè làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc tiếp
thu bài của những học sinh khác, cũng như nề nếp học tập của cả lớp.
- Cụ thể, năm học 2018- 2019, bản thân tôi đã trực tiếp giáo dục 2 em học
sinh khuyết tật học hịa nhập ở độ tuổi lớp 4. Qua tìm hiểu hồ sơ “Theo dõi sự tiến
bộ của học sinh” từ ở lớp 1 đến lớp 3, tìm hiểu thêm thực tế tình hình tham gia tại
lớp học của các em qua giáo viên chủ nhiệm năm học trước. Trao đổi với người
thân, đặc biệt là người trực tiếp chăm sóc các em về sức khỏe, tâm lý, và mơi trường
sống của các em ở gia đình. Sau đó tơi thực hiện khảo sát một vài yếu tố ở hai em
để đánh giá mức độ, khả năng nhận biết, giao tiếp cũng như năng lực tiếp thu kiến
thức của các em và kết quả như sau:
* Về mặt ưu điểm: Cả hai em đều rất ngoan, biết vâng lời cô, ham thích tham
gia các hoạt động cùng với các bạn. Đặc biệt, các em rất muốn gần gũi cô, chia sẻ
vui buồn cùng cô.
3
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
* Về mặt hạn chế:
+ Em thứ nhất là Bùi Thị
Quyên: Bản thân em bị ảnh hưởng
về trí não, tiếp thu bài học kém,
phát âm khó, rất mau quên, giao
tiếp hạn chế, đến trường chun
cần, ham thích các trị chơi. Khả
năng điều chỉnh hành vi và suy
nghĩ của bản thân còn hạn chế. Em
hiểu lời giáo viên nói, hiểu u cầu
cơ giáo đặt ra đối với mình, thích
được khuyến khích, khen ngợi
nhưng không dám bày tỏ ý kiến,
không trả lời khi cô giáo hỏi. Sức
khỏe của em cũng rất hạn chế.
+ Em thứ hai là Lê Thị
Un: Em khơng nói và
khơng nghe được, chỉ sử
dụng ký hiệu để nhận biết,
Em hiểu hiểu u cầu cơ giáo
đặt ra đối với mình, thích
được khuyến khích, khen
ngợi nhưng rất rụ rè, khơng
dám bày tỏ ý kiến. thỉnh
thoảng em hay cáu gắt, khó
chịu.
II. Giải pháp:
Năm 2018-2019, tôi được trực tiếp tham gia tập huấn chuyên đề về Phương
pháp giáo dục học sinh khuyết tật, học sinh có hồn cảnh khó khăn học hịa nhập do
phịng GD&ĐT tổ chức, qua lớp tập huấn, bản thân nắm rõ hơn các văn bản hướng
dẫn giáo dục học sinh khuyết tật từ đó xây dựng kế hoạch và phương pháp giáo dục.
4
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Ngoài ra tơi cịn nghiên cứu hồ sơ học sinh khuyết tật hàng năm; Tìm hiểu và
năm bắt đặc điểm và quá trình hịa nhập của các em từ lớp 1 nến nay từ giáo viên
chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và phụ huynh của các em.
Từ thực trạng và những vấn đề nêu trên. Tôi đã nghiên cứu và vận dụng các
giải pháp sau:
Giải pháp 1. Tư vấn tâm lý và quan tâm giáo
dục kĩ năng sống.
Như chúng ta đã đọc ở trên, các em có những
biểu hiện riêng về bệnh tình, những điểm hạn
chế khác nhau, song tất cả đều có cùng một
điểm chung là ít nói, tự ti, mặc cảm và ngại giao
tiếp với mọi người xung quanh, nhất là đối với
người lạ. Một trong những khó khăn nữa là khả
năng thích ứng với xã hội rất hạn chế. Những
điều này đã ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình
học tập, nhận thức của các em, đặc biệt cản trở
quá trình các em hội nhập vào cộng đồng. Lúc
này, sự quan tâm chăm sóc của giáo viên đối với
các em là rất cần thiết. Tạo tâm lý ổn định cho
các em, giúp các em có thêm kỹ năng và tự tin
hơn.
* Đối với phụ huynh: Đầu năm, tôi đến nhà gặp và trao đổi, nắm bắt tình hình của
các em. Tư vấn cho phụ huynh những vấn đề cần thiết để chăm sóc và hỗ trợ các
em. Làm thế phần nào động viên được phụ huynh, phần nào tạo niềm tin cho các em
khi biết mình đã có cơ giáo và các bạn khi đến trường.
5
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Cô giáo chủ nhiệm cùng Ban giám hiệu
Cô giáo chủ nhiệm cùng cô Tổng
đến chơi nhà em Quyên.
Phụ trách đội đến chơi nhà em Uyên
* Đối với hai em Bùi Thị Quyên và Hồng Thị Un:
Bản thân tơi ln gần gũi, nói chuyện, hỏi thăm về gia đình, bố mẹ và những
người thân mục đích để em được bộc bạch, tâm sự và giải tỏa được những vấn đề
ảnh hưởng đến tâm lý của em. Bên cạnh đó là tìm hiểu về nguyện vọng của em cần
gì, muốn gì? (Vận dụng TH9: Hướng dẫn, tư vấn cho học sinh tiểu học)
Trước mỗi buổi học, tôi thường đến sớm quan tâm nhắc nhở học sinh trong
lớp mình ln thể hiện sự u thương đối với bạn bằng cách gần gũi, giúp đỡ, chia
sẻ với bạn, rủ bạn cùng học, cùng chơi, cùng lao động. Không được trêu chọc, chế
giễu hoặc coi thường bạn, khi bạn làm sai. Tơi phê bình ngay khi có những học sinh
chưa quan tâm đến bạn hoặc có những hành vi, cử chỉ, lời nói làm tổn thương bạn
như: Bạn ấy khơng biết đọc, bạn ấy khơng biết tính, bạn ấy là học sinh khuyết tật..
Để giúp các em có thêm kỹ năng trong cuộc sống, trong tiết hoạt động ngồi
giờ lên lớp cũng như giờ ra chơi, tơi khơng bao giờ để các em đứng ngồi lề hoạt
động của lớp học mà tôi đã dành thời gian tâm sự, chia sẻ cùng các em Cứ đến giờ
ra chơi tôi lại tạo điều kiện để gần gũi, tiếp xúc với em, gợi ý để em nói chuyện, chia
sẻ những mong muốn, nhu cầu mình cần. Từ đó, em sẽ cảm thấy cô giáo là chỗ dựa
vững chắc về mặt tâm lý cho em, là nơi tin cậy nhất luôn hiểu và đáp ứng những nhu
cầu chính đáng của em.
Hai em cùng cô và các bạn
xem truyện tranh trong giờ
ra chơi.
6
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Hai em cùng các bạn cắt hoa
Cùng các bạn chơi trị Ơ ăn quan
Giờ ra chơi hai em nhảy dây cùng các bạn.
7
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Hai em trong chơi trò chơi Kiệu người.
Sau
một
Em Quyên chơi trò Lăn bóng bằng tay.
thời
gũi với bạn bè hơn. Em đã bắt đầu tham gia chơi các trò chơi cùng bạn trước giờ vào
học và trong giờ ra chơi.
Em rất ngại tiếp xúc với thầy cơ. Khi nhận lớp, tơi hỏi gì em cũng khơng nói,
chỉ im lặng nhìn xuống. Để tiếp xúc được với em, nắm được những tâm tư, nguyện
vọng chính đáng của em, ban đầu tơi dùng hình thức sai vặt để em cảm nhận được
sự gần gũi giữa cơ với trị.
Ví dụ: Qun lấy giùm cơ tập tranh Kể chuyện cô đã chuẩn bị trên tủ.
Quyên cùng cô nhổ mấy cây cỏ trong bồn hoa của lớp nhé…
* Đối với em Hồng Thị Un:
Em Un cịn gặp khó khăn hơn em Quyên vì em bị câm và điếc. Lúc đầu, tơi
cảm thấy bối rối vì chưa biết làm thế nào để giao tiếp cùng em đây? Nói gì em cúng
khơng nghe, em chỉ rụt rè nhìn miệng tơi gật gật. Em rất mặc cảm về tình trạng bệnh
tật của mình nên càng rụt rè. Một số ký hiệu em cũng đã học và giao tiếp ở lớp dưới,
tôi còn hướng dẫn thêm cho em một số ký hiệu khác để em tiện sử dụng, thậm chí sử
dụng ở cấp độ khó hơn như tên cơ chủ nhiệm, tên thầy hiệu trưởng, tên cơ phó hiệu
trưởng, tên cơ tổng phụ trách, cán bộ y tế… vì đó là những người mà tơi sẽ phối hợp
nhiều nhất trong q trình giáo dục ở trường. Khi giao tiếp với em, tôi thường gọi
luôn hai em để em yên tâm hơn. Hàng ngày hai em hay chơi với nhau, được ngồi
cùng nhau nên hiểu nhau và hỗ trợ lẫn nhau. Thậm chí em Quyên là cầu nối giữa cô
với em Uyên.
8
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Tôi xếp cho hai em ngồi ở bàn đầu để các em có thể nhìn được rõ chữ trên
bảng lớp hơn. Tơi luyện cho các em các ký hiệu để tham gia hoạt động cùng cả lớp,
Khi nào thì nhận nhiệm vụ và khi nào thì thực hiện nhiệm vụ. Đến nay, việc các em
chủ động hỏi cô giao việc để làm là rất tốt và nhanh nhẹn. Thậm chí chữ viết rõ ràng
và sản phẩm của các em rất đẹp.
Bài viết đầu năm của em Quyên
Bài viết giữa kỳ II của em Quyên
Bài viết đầu năm của em Quyên
Bài viết giữa kỳ II của em Quyên
9
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Sản phẩm Mỹ thuật của hai em.
10
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Tiết sinh hoạt: Vẽ tranh cổ vũ bóng đá (Hai em ngồi trên cùng dãy giữa)
Một điểm chung của hai em là ngại giao tiếp với thầy cơ khác ngồi cơ giáo
chủ nhiệm nên tôi qua tâm và động viên các em mạnh dạn trực tự đưa kết quả học
tâp như: vở luyện vết, bài tập vẽ… cho thầy hiệu trưởng, cô phó hiệu trưởng khen và
động viên. Mấy lần đầu, tơi dẫn các em đến gặp nhưng những lần sau khi các em đã
hiểu và mạnh dạn thì tự các em xin đi. Tơi xin trích câu nói của cơ Phó hiệu trưởng:
“Cô đã giao nhiệm vụ cho chúng tôi - tôi đang rất bận báo cáo, nhưng thấy hai em
bước vào phịng là tơi phải dừng cơng việc để khen ngợi hai em”. Tuy câu nói rât
chân thành và hành động thân thiện đó đã tạo niềm tin cho các em.
Việc ổn định tâm lý cho các em kết hợp rèn kỹ năng sống đã giúp các em
mạnh dạn hơn, tự tin hơn. Tâm lý khơng cịn lo sợ, sống hòa đồng với mọi người.
Giải pháp 2. Đưa HS vào tham gia hoạt động hợp tác nhóm.
Dạy học theo nhóm là một trong những phương pháp dạy học tích cự hiện
nay. Học sinh của một lớp học được chia thành các nhóm nhỏ, mỗi nhóm cử nhóm
trưởng và thư ký nhóm. Trong khoảng thời gian làm việc, các thành viên trong nhóm
đều được hoạt động, được chia sẻ ý kiến trước lớp. Tuy nhiên, trong quá trinh dạy
học, tôi thường phối hợp phương pháp này với các phương pháp đặc trung bộ môn
tùy vào nội dung từng bài học. Cả 2 đối tượng học sinh của lớp đều có điểm chung
là thích hoạt động vui nhộn và ham muốn được tham gia hoạt động cùng các bạn
(Mặc dù các em cũng rất mau chán vì bị ràng buộc vào khn khổ, khơng được tự
do làm những điều mình thích). Tơi đã nhanh chóng vận dụng đặc điểm này để giúp
các em hịa đồng hơn và tích cực, tự giác khi tham gia các hoạt động tập thể với
nhóm, với lớp. Tơi ln chú ý động viên, khuyến khích và tun dương kịp thời
những tiến bộ hay một hoạt động nhỏ mà các em thực hiện đúng.
11
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Ví dụ: - Các giờ học có hoạt động nhóm, tơi xếp cho 2 em Quyên và Uyên vào
2 nhóm và yêu cầu các nhóm trưởng có nhiệm vụ dẫn dắt các em cùng tham gia
hoạt động. Nhẹ nhàng hỏi ý kiến các em đối với kiến thức mà nhóm đang thảo luận.
Để các em cảm nhận được sự tôn trọng và thiện chí của bạn bè đối với mình, nhằm
giảm dần sự tự ti trong khả năng tiếp thu kiến thức khoa học của bản thân.
Với những hoạt động trên, em Uyên đã có biểu hiện tiếp thu được một số
kiến thức, tuy chưa đạt với yêu cầu chung vì em khơng nghe được và nói được. Cịn
đối với em Qun, sự tiến bộ rõ nét là sự thích thú, chăm chỉ và gần gũi hơn với
môn học, với bạn bè và có nhiều cử chỉ tỏ ra mạnh dạn, hịa đồng trong nhóm, trong
lớp.
Trong tiết Khoa học: Nước có tính chất gì?, tơi tổ chức hoạt động nhóm để
cacse em thực hành khám phá tìm tịi kiến thức. Sau đây là hình ảnh của các em
trong tiết học:
Em Quyên cùng các bạn làm thí nghiệm tìm hiều nước thấm qua một số vật.
12
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Em Quyên và Un cùng cơ và các bạn làm thí nghiệm tìm hiều nước chảy từ trên
cao xuống và lan ra mọi phía.
Việc thành lập đơi bạn cùng tiến, nhóm bạn cùng tiến tôi cũng luôn chú trọng,
bởi đôi bạn và nhóm bạn sẽ tạo điều kiện để các em hỗ trợ nhau, giúp đỡ nhau, giúp
các em tự tin hơn, mạnh dạn hơn để tiếp thu kiến thức và tham gia các trò chơi dân
gian, tập múa, tập nhảy, xem truyện tranh.. ở trường. Cịn ở nhà tơi cũng phân công
cho các em gần nhà để hỗ trợ trong việc đi học và tham gia hoạt động ở xóm. Nhờ
vậy mà ranh giới giữa bạn khuyết tật với cô giáo, với bạn bè ngày càng xích lại gần
nhau.
Đơi bạn cùng
tiến.
13
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Mhóm bạn cùng tiến trong giờ ra chơi.
Đưa các
em vào tham gia hoạt động nhóm, kết quả cho thấy một số chức năng của các em
được phục hồi như: Hòa đồng cùng bạn bè, bớt tự ti, ham thích đến trường, kĩ năng
giao tiếp được phát triển, rút ngắn phần nào khoảng cách giữa các em với bạn bè
trong lớp góp phần nâng cao chất lượng tiếp thu kiến thức, tự tin hơn trong mọi hoạt
động, có hứng thú hơn trong việc học tập. (TH 41: Giáo dục kĩ năng sống qua các
hoạt động giáo dục)
Biện pháp 3: Lựa chọn Nội dung và hình thức dạy học phù hợp.
Căn cứ vào chuẩn kiến thức - kĩ năng cần đạt của mỗi học sinh, tôi đã nghiên
cứu nội dung giảng dạy dành cho học sinh học hịa nhập. Tuy nhiên khơng thể tham
vọng nhiều mà chỉ lựa chọn nội dung phù hợp với khả năng tiếp nhận của các em.
Do đó, tơi xác định rõ mục tiêu chung, mức độ cần đạt, kĩ năng cần có trong chương
trình, Mỗi giáo án, xác định mục tiêu riêng cần đạt trong từng bài học cho những
học sinh này để có hướng khắc phục cho các em.
BẢNG CHUẨN THEO DỖI ĐÁNH GIA HỌC SINH KHUYẾT TẬT
Tháng
Nội dung
Kiến thức:
Biện pháp thực hiện
Người
thực hiện
Kết quả
Kỹ năng xã hội:
Phục hồi chức năng:
BẢNG KHẢO SÁT ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HAI EM QUYÊN VÀ UYÊN
14
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Họ và
tên
Nội dung
Kiến thức:
Bùi
-Đọc được một số từ ngữ. Nhận biết mặt chữ và chữ số. Biết nhìn và viết
Thị
đoạn văn theo mẫu nhưng chưa biết cách trình bày.
Quyên -Nhìn và viết theo mẫu một số bài tốn, nhưng khơng hiểu và nhớ kiến
thức. Chưa biết cách trình bày.
Kỹ năng xã hội
Kỹ năng giao tiếp:
- Biết chào hỏi mọi người, nói chuyện được với bạn bè, cô giáo. Biết trao
đổi với bạn bè nhiều vấn đề. Biết hỏi cô giáo về những điều diễn ra mà
mình chưa hiểu. Có tham gia đấy đủ các buổi sinh hoạt Đội và
HĐNGLL.
Kỹ năng nhận biết:
- Nhận biết được môi trường xung quanh nhưng ở mức độ cao hơn. Biết
xác định những điều nên, những việc không nên làm trong phạm vi
trường học. Chấp hành tốt nội quy của lớp, của trường.
Phục hồi chức năng:
Sức khỏe bình thường, tâm lý lo lắng, e dè, ngại tiếp xúc
Kiến thức:
Hồng - Nhận biết một số nội dung thơng qua các ký hiệu,
Thị
- Nhìn và viết được một đoạn văn ngắn, một số bài tốn, biết trình bày
Un nhưng khơng hiểu và nhớ kiến thức. Em khơng nói và nghe được.
Kỹ năng xã hội
Kỹ năng giao tiếp:
- Đi học đầy đủ, đúng giờ. Có tham gia tích cực các hoạt động của
trường, của lớp.
- Biết giao tiếp thông qua hành động cử chỉ. Chưa mạnh dạn.
Kỹ năng nhận biết:
- Nhận biết được môi trường xung quanh. Biết xác định những việc nên
và những việc không nên. Chấp hành tốt nội quy của lớp, của trường.
Phục hồi chức năng:
Sức khỏe bình thường, tâm lý rụt rè lo lắng, ngại tiếp xúc.
Qua bảng khảo sát chúng ta thấy rằng, thực tế hai em bị thiệt thòi về tất cả các
mặt. Đặc biệt là em Un khơng nghe khơng nói được. Với mức độ đó, tơi chỉ lực
chọn những nội dung, phương pháp và hình thức phù hợp với các em để vừa đảm
bảo mục tiêu cho các em đồng thời đảm bảo mục tiêu cần đạt cho các bạn trong lớp.
Ví dụ về kiến thức: Trong tiết chính tả, tơi chỉ hướng dẫn các em viết theo
mẫu một đoạn đúng chính tả, chữ viết rõ ràng. Hoặc trong mơn Tốn, tơi hướng dẫn
các em viết theo mẫu một số bài đơn giản. Vì các em khơng nghi nhớ lâu nên chỉ
15
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
yêu cầu biết trình bày đúng, đẹp chứ khơng u cầu tính tốn và ghi nhớ. Hay trong
một sơ tiết Khoa học, đạo đức… tôi lồng ghép cho các em vẽ tranh có nội dung phù
hợp với nội dung bài học như bài: Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, tôi hướng dẫn các
em vẽ tranh về gia đình. Bài: Biết ơn thầy cô giáo, tôi hướng dẫn các em vẽ tranh về
thầy cô giáo.
Hoặc: Trong các tiết ôn tập hay các tiết cần hình thành kiến thức mới, tơi cho
các em tập vẽ, chơi trị chơi ngồi lớp học (Trước hành lang của lớp để tiện theo dỗi
và hỗ trợ) (TH 12: Lập kế hoạch dạy học tích hợp các nội dung giáo dục ở tiểu học)
Về kỹ năng:Tôi đã thực hiện như đã nêu ở giải pháp 1 và các hình ảnh ở trên.
Qua cách làm này, tơi thấy các em thực sự tiến bộ về mọi mặt. Thậm chí các
em như nhận biết mình cần làm gì và phải làm gì. Chủ động hỏi cơ và nói cơ ra
nhiệm vụ. Đặc biệt hơn là đối với bạn bè, hai em đã hộ trợ các bạn rất nhiều. Trong
nhóm làm xong, các bạn nhờ hai em thu vở và đưa lên cho cô kiểm tra. Mạnh dạn
xin cô cho xuống phòng truyền thống để tham quan...
Biện pháp 4: Phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm và các giáo viên bộ
môn.
Sau khi nghiên cứu hồ sơ, khảo sát đặc điểm riêng từng em tôi đã trao đổi trực
tiếp với các giáo viên bộ môn về mặt mạnh, mặt hạn chế của từng em, để giáo viên
bộ môn quan tâm, chú ý đến các em trong từng bài học, tiếp tục phát huy những
điểm mạnh, hạn chế, khắc phục những điểm yếu.
Ví dụ: Giáo viên dạy Mĩ thuật, dạy Âm nhạc cũng tiếp tục đưa các em vào
tham gia hoạt động. Vẫn cho các em vẽ hoặc hát múa và cho hoạt động theo bạn.
Tuy nhiên kết quả chưa đạt như mong muốn, nhưng khơng để cho các em đứng
ngồi lề lớp học mà các em phải được thực hiện các hoạt động nối tiếp theo khuôn
khổ.
Em Quyên và Uyên trong tiết học vẽ.
16
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Sản phẩm của em Uyên
Sản phẩm của em Quyên
Giáo viên dạy Thể dục, Tin học, Tiếng anh: Động viên, khuyến khích các em
tham gia thực hiện các bài thể dục như đối với học sinh bình thường. Có nhận xét,
đánh giá sự tiến bộ của các em nhưng giảm nhẹ hơn. Hướng dẫn cụ thể, nhẹ nhàng
khi các em làm sai. Tuyệt đối tránh trách phạt khiến các em hoảng sợ hay xấu hổ với
các bạn.
Có như thế thì q trình giáo dục các em mới liên tục, mới có hệ thống và mới
có tác dụng lớn trong sự phát triển đối với các em học hòa nhập.
Biện pháp 5: Phối, kết hợp với gia đình và cán bộ y tế trường để hỗ trợ các em.
Để góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh khuyết tật hịa nhập tơi đã
phối hợp tốt với gia đình và cán bộ y tế ngay từ đầu năm
Đối với gia đình: Tơi gửi gặp trực tiếp người chăm sóc các em hàng ngày để
nắm rõ thông tin. Cuối mỗi tuần mỗi tháng, tôi đều trao đổi trực tiếp hoặc qua điện
thoại cụ thể tình hình của các em ở lớp, những tiến bộ cũng như điểm hạn chế và
mong muốn gia đình thực hiện nối tiếp các hoạt động ở nhà để củng cố và phục hồi
chức năng cho em. Tư vấ cho gia đình chăm sóc sức khỏe định kỳ cho các em.
Đối với Cán bộ y tế, tôi luôn phối hợp để kiểm tra sức khỏe định kỳ cho các
em tại trường, tại các cơ sở y tế tuyến trên để nắm bắt sức khỏe cũng như khả năng
phục hồi khiếm khuyết để cùng hỗ trợ, rèn luyện cho các em.
III. Kết quả:
Với những giải pháp ở trên, sáng kiến được ban giám hiệu nhà trường ghi
nhận và chia sẻ thêm về cách làm. Được đồng nghiệp chia sẻ và áp dụng vào những
lớp có học sinh học hịa nhập như lớp 1D, 2C, 4A, 5B. Cũng từ đây mà giáo viên
của trường chúng tôi cũng đã nhận thức và hiểu về mục tiêu giáo dục học sinh hòa
nhập một cách đầy đủ và thấu đáo hơn.
Qua quá trình vận dụng các biện pháp nêu trên vào công tác giảng dạy tơi
nhận thấy rằng: Cả 2 em đã có chiều hướng phát triển tốt, tuy nhiên chúng ta phải
biết bằng lòng với mức độ tiến bộ đối với khả năng của các em. Kết quả quả mà tôi
nhận được là sự mạnh dạn, tự tin, tác phong nhanh nhẹn, làm chủ bản thân, làm chủ
cảm xúc. Kết quả này đã làm hài long phụ huynh của hai em.
Họ và
tên
BẢNG KẾT QUẢ
Trước áp dụng sáng kiến
Kiến thức:
Bùi
-Đọc được một số từ đơn giản. Nhận
Thị
biết mặt chữ và chữ số. Biết nhìn và
Quyên viết một số từ theo mẫu.
Sau áp dụng sáng kiến
Kiến thức:
-Đọc được một số từ ngữ, đọc
tương đối rõ họ và tên cô, và một
số bạn trong lớp. Nhận biết mặt
chữ và chữ số. Biết nhìn và viết
đoạn văn theo mẫu, biết cách
17
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
-Nhìn và viết theo mẫu một số bài
tốn, nhưng khơng hiểu và nhớ kiến
thức. Chưa biết cách trình bày.
Kỹ năng xã hội
Kỹ năng giao tiếp:
- Biết chào hỏi mọi người, nói chuyện
được với bạn bè, cơ giáo, biết hỏi cơ
giáo. Có tham gia các buổi sinh hoạt
ngoài giờ.
Kỹ năng nhận biết:
- Nhận biết được môi trường xung
quanh. Biết xác định những điều nên,
không nên, nhận biết thầy cô, bạn bè.
Chấp hành nội quy của lớp, của
trường.
Phục hồi chức năng:
Sức khỏe bình thường, tâm lý lo lắng,
e dè, ngại tiếp xúc
Kiến thức:
Hoàng - Nhận biết một số nội dung thông qua
Thị
các ký hiệu. Nhìn và viết được một số
Uyên từ, một số bài tốn đơn giản nhưng
khơng hiểu và nhớ kiến thức. Em
khơng nói và nghe được.
Kỹ năng xã hội
trình bày bài.
-Nhìn và viết theo mẫu một số bài
tốn, nhưng khơng hiểu và nhớ
kiến thức, biết cách trình bày bài.
Biết viết xong đem lên cơ kiểm
tra. Biết xin cơ ra ngồi.
Kỹ năng xã hội
Kỹ năng giao tiếp:
- Biết chào hỏi mọi người, nói
chuyện được với bạn bè, cô giáo.
Biết trao đổi với bạn bè nhiều vấn
đề. Biết hỏi cô giáo về những điều
diễn ra mà mình chưa hiểu. Thích
thú tham gia các buổi sinh hoạt
ngoài giờ và Hoạt động trải
nghiệm sáng tạo.
Kỹ năng nhận biết:
- Nhận biết được môi trường
xung quanh nhưng ở mức độ cao
hơn. Nhận biết thầy cô, bạn bè.
Biết xác định những điều nên,
những việc không nên làm trong
phạm vi trường học. Chấp hành
tốt nội quy của lớp, của trường.
Phục hồi chức năng:
Sức khỏe bình thường, tâm lý
ln ổn định, Thích giao tiếp tiếp
xúc với mọi người. Thích tham
gia hoạt động vệ sinh môi trường
và các hoạt động vui chơi.
Kiến thức:
- Nhận biết một số nội dung thông
qua các ký hiệu. Nhìn và viết
được một đoạn văn ngắn, một số
bài tốn, biết trình bày nhưng
khơng hiểu và nhớ kiến thức. Em
khơng nói và nghe được. Em biết
được việc nên và khơng nên làm.
Biết xin cơ ra ngồi..
Kỹ năng xã hội
18
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
Kỹ năng giao tiếp:
- Đi học đầy đủ, đúng giờ. Có tham gia
một số hoạt động của trường, của lớp.
Hay rụt rè và không mạnh dạn.
Kỹ năng giao tiếp:
- Đi học đầy đủ, đúng giờ. Có
tham gia tích cực các hoạt động
của trường, của lớp. Biết giao tiếp
thông qua hành động cử chỉ.
Mạnh dạn khi tiếp xức với bạn bè
thầy cơ. Thích tham gia các họat
động ngoài giờ.
Kỹ năng nhận biết:
Kỹ năng nhận biết:
- Nhận biết được môi trường xung - Nhận biết được môi trường
quanh. Nhận biết bạn bè, thầy cô. xung quanh. Biết xác định những
Chấp hành nội quy của lớp, của việc nên và những việc không
trường.
nên. Chấp hành tốt nội quy của
lớp, của trường. Nhận biết về thầy
cô, bạn bè.
Phục hồi chức năng:
Phục hồi chức năng:
- Sức khỏe bình thường, tâm lý rụt rè
- Sức khỏe bình thường, tâm lý
lo lắng, ngại tiếp xúc.
ln ổn định. Thích tham gia hoạt
động về sinh môi trường và các
hoạt động vui chơi. Mạnh dạn
trong giao tiếp với thầy cô, bạn
bè.
IV. Bài học kinh nghiêm:
Với kết quả đạt được ở trên, đây là một bước thành công trong công tác giáo
dục học sinh học hịa nhập. Qua cách làm trên tơi rút ra được một số bài học kinh
nghiệm như sau:
1. Thường xuyên tự học, bồi dưỡng nâng cao nhận thức về mục tiêu giáo dục
trẻ khuyết tật. Tiếp thu đầy đủ các chủ trương, kế hoạch của cấp trên.
2. Bản thân giáo viên phải kiên trì, chịu khó, tận tâm, đồng cảm và có tình
thương thật sự với số phận của trẻ.
3. Tìm hiểu thật kĩ đặc điểm, bệnh tình của từng em qua nhiều kênh khác nhau
như: Từ gia đình, cộng đồng, từ giáo viên chủ nhiệm lớp trước, các số liệu từ hồ sơ
theo dõi sự tiến bộ của trẻ … để có giải pháp giáo dục phù hợp vì mỗi em một dạng
tật khác nhau nên sẽ có nhu cầu khác nhau..
4. Sử dụng linh hoạt các hình thức, phương pháp giáo dục, giảng dạy để lôi
cuốn các em tham gia hoạt động học tập
5 Lựa chọn nội dung dạy học đảm bảo phù hợp với khả năng lĩnh hội và phục
hồi trí nhớ cho các em.
6. Thường xuyên tư vấn tâm lý, tạo tâm lý ổn định, xóa dần mặc cảm, tự ti,
tạo cơ hội cho các em được tham gia tất cả các hoạt động tập thể của nhóm, lớp để
19
Mét sè biƯn ph¸p
gop phan nang cao chat luong giao duc
hoc sinh khuyet tat hoa nhap o truong
tieu hoc
rút ngắn khoảng cách giữa các em với những học sinh bình thường, giúp các em tự
tin hơn trong giao tiếp hàng ngày.
7. Thường xuyên báo cáo kịp thời tình hình biến đổi về tâm lí cũng như sự
tiến bộ về chất lượng học tập của các em qua từng tháng, từng kì với Ban giám hiệu.
Đồng thời đề xuất với Ban giám hiệu nhà trường những hỗ trợ về đồ dùng, thiết bị
dạy học và sự tư vấn thêm về phương pháp giảng dạy, giáo dục các em học sinh học
hòa nhập.
8. Phối hợp chặt chẽ giáo viên chủ nhiệm và các giáo viên bộ mơn và gia đình
để hỗ trợ các em.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT
Trẻ khuyết tật nếu được can thiệp sớm, được giáo dục hịa nhập trong mơi
trường bình thường thì các chức năng khiếm khuyết của các em sớm được phục hồi.
Khả năng phát triển sẽ tốt hơn và cơ hội hòa nhập với xã hội, với cộng đồng của trẻ
được nhanh chóng hơn. Để nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh khuyết tật hịa nhập,
tơi có một số đề xt:
- Lãnh đạo các cấp tăng cường thêm các đợt tập huấn về những điểm mới
trong công tác giáo dục học sinh hịa nhập. Chia sẻ động viên, khích lệ những giáo
viên có học sinh khuyết tật hịa nhập.
- Chỉ đạo hoạt động sinh hoạt chuyên môn cụm báo cáo thêm về các giải pháp
giáo dục học sinh hòa nhập hiệu quả nhằm chia sẻ kinh nghiệm để đồng nghiệp cùng
học tập.
- Cần cải tiến, đổi mới sổ theo dõi đánh giá học sinh khuyết tật phù hợp hơn,
tránh rập khuôn và hình thức.
Trên đây là một số giải pháp mà tơi đã áp dụng trong việc giáo dục 2 học sinh
khuyết tật học hòa nhập trong năm học 2018- 2019. Với những việc làm tuy nhỏ,
đơn giản nhưng cũng mang lại kết quả đáng khích lệ. Sự tiến bộ của học sinh được
biểu hiện rất rõ rệt, các em hòa đồng hơn với bạn bè, thầy cơ, biết kiểm sốt hơn
những hành vi của bản thân. Kết quả này đã được đánh giá cao từ phụ huynh học
sinh. Tuy nhiên đây có thể chưa phải là những giải pháp thật hay, thật hiệu quả. Vì
vậy, tơi mong được các đồng nghiệp và hội đồng khoa học góp ý để giải pháp đầy
đủ, hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
20
